Hel Land van Heusden en lllena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
EERSTE BLAD.
Onze tijdrekening.
Keurvorst en Geldvorst.
FEUILLETON.
ZATERDAG 10 NOV.
1894.
Uitgever: L.. J. VEERMAN, Heusden.
M 1357.
Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00.
Franco per post zonder prjjsve. hooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën ran 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 71/, ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
Sints het voorjaar van 1892 is in enkele
landen van Europa en daaronder ook in ons
land, de vraag te berde gebracht, of onze
maatschappij bij de bepaling van hare dag-
verdeeling zich schikt naar den stand der
zon, dan wel naar de wijzers van dc klok.
De proef in het groot, die sedert Mei
1892 in België en sedert April 1893 te
dezer zake in Duitschland wordt genomen,
heeft het laatste bewezen.
In Duitschland heelt men algemeen de
Midden-Europeesche tjjdregeling ingevoerd
en vooral voor de bewoners van West-
Duitschland heeft dat eene onverwachte ver
aangenaming van het leven teweeggebracht,
omdat men, hoewel een kunstmatige tjjd
was ingevoerd, toch overal de gewone dag-
verdeeling bleef houden. Het leven in West-
Duitschlard werd dus in de richting van de
morgenuren verschoven en men heeft er zich
wèl bij bevonden.
In België is het anders.
L)e regeering van dat land is er, op
iuitiatief van eenige barer spoorwegbesturen,
toe overgegaan, om met 1 Mei 1892 officiëel
de West-Europeesche tjjdregeling in te
voeren. Geheel België rekent sints dien tijd
naar den Greenwichtjjd, zoodat daar het
leven in de richting der avonduren verzet
is, waarvan het gevolg is, dat in een jaar
te Brussel alleen, voor 265,185 francs meer
aan gas verbruikt wordt dan vroegere jaren,
waarbjj de petroleum en andere verlichtings
middelen nog buiten rekening gelaten worden.
Hadde men ook in België den Midden-
Europeeschen tijd aangenomen, dan zou men,
in nog hoogere mate dan bijv. te Keulen
en Straatsburg, in Brussel en andere Bel
gische steden, belangrijke uitgaven aan
kunstverlichting bespaard en bovendien aan
daglicht veel gewonnen hebben.
België stond voor de keus om eene voor-
deelige dan wel nadeelige tijdregeling aan
te nemen en deed het laatste, omdat d«
Belgische regeering er niet tjjdig op bedacht
is geweest dat hier bjjzondere omstandig
heden aanwezig waren, die haar de vrjje
keuze toelieten. Zjj meende dat er van keuze
geen sprake kon zjjn, dat de theorie de
aansluiting by den Greenwichtjjd eischte en
LOUISE MüHLBACH.
(12
't Is Gudula's stem, die hjj hoort. Zij
leeft dus nog: ze is in zijn nabijheid. Maar
hoe? als ze eens uit eigen beweging daar
was; wanneer ze eens vrjj willig den man
gevolgd ware, dien hij tot haar hoort
spreken nïet luider stem en op hartitoch-
telyken toon En bovendienwie is
die man en wat heeft hy haar te zeggen?
Meyer Anselm moet dat weten, al zal 't
zjjn geluk voor altjjd verwoesten. Hij sluipt
daarom zoo dicht mogelijk naar 't venster,
De meubelgordijnen laten eene kleine ope
ning vry en nu ziet hij een prachtig ingericht,
schitterend verlicht vertrek maar hij heeft
thans alleen opmerkzaamheid voor Gudula,
die by midden in de kamer met vonkelende
oogen en gloeiende wangen ziet staan, en
voor den forschen jongen man, die in eene
met goud geborduurde uniform gekleed,
voor haar op de knieën ligt cn met smachtende
blikken tot haar opziet.
»Gjj wilt htt mij dan niet vergeven,
Gudula; gij zyt dan nog altyd boos op mij
zoo hoort hij hem vragen, met een wellui
dende, maar toch krachtige stem.
»Ja,« is het antwoord, luide en met na
dat die aansluiting hoe gauwer hoe liever
moest tot stand komen.
En de Nederlandsche Regeering is in
deze met de Belgische, hand aan hand ge
gaan. In de Eerste Kamer verklaarde de
vorige Minister van Waterstaat, dat als
België ook de Midden-Europeesche tjjd had
willen aannemen wij dan, door dit ook te
doen, eenheid van tyd zouden hebben kan
nen verkrijgen tusschen België, Duitsch
land en Nederland en dat alsdan ook voor
ons land de Midden-Europeesche tjjd ver
kieslijk zou wezen.
De Regeering in den Haag heeft dus in
de tjjdrekening haar wachtwoord gevraagd
aan die te Brussel en toen deze geen ver
andering wilde brengen in haar pas ge
nomen besluit, heeft zjj zich daarbjj neder-
gelegd, en ook den Greenwichtyd aange
nomen.
De grond waarop dit geschiedde was
het personenverkeer, dat met Duitschland
minder is dan met België en Engeland.
Iets, wat zeer natuurljjk is. Wanneer toch
op een plein drie drukke straten uitkomen,
dan zullen langs twee dier straten te samen
meer personen het plein verlaten en be
reiken dan langs de derde alleen.
Men weet dat de gemeenteraden der vier
groote steden geweigerd hebben bij den of-
ficieelen tyd aan te sluiten, dat enkele ge
meenten dit een tjjdlang hebben volge
houden, doch d«,t thans alle weer den
Amsterdamschen tjjd hebben en wjj dus nu
twee tjjden hebben, den officieelen en den
gewonen. Aan het optellen van 20 minuten
bjj de tjjden aangegeven in de spoorweg
boekjes, zjjn we zoo langzamerhand gewend
geraakt en hebben we daar geen lust in,
dan gebruiken we het groene boekje van
de firma Van Hoogstraten.
Door de ontbinding der Tweede Kamer
in het voorjaar '94, is de kwestie der tjjd-
regeling nu wel een poos van de agenda
afgevoerd geworden, maar zeer waarschjjn-
Ijjk zal zy heel spoedig weer aan de orde
komen.
In de vorige Tweede Kamer toch was
door de heeren Beelaerts van Blokland c. s. j
eene motie voorgesteld de wenscheljjkheid
inhoudende, om den Midden-Europeeschen
tyd wetteljjk in te voeren. Zeer, zeer vele
adressen van adhaesie aan deze motie,
kwamen bjj de Kamer in, maar door de
ontbinding viel alles in duigen.
Thans echter zie ik in het Yoorloopig
Verslag der Staatsbegrooting voor 1895,
dat in de afdeelingen der Tweede Kamer korten of langen tjjd toch bjj een van
gevraagd is, hoe deze minister over de beiden moeten aansluiten, laat nu de ge-
tjjdregeling denkt. legenheid niet voorbjjgaan om alle maat-
Bjj de behandeling van de Staatsbe-regelen te nemen, ten einde ons vaderland,
grooting in de Tweede Kamer zal de kwestie zoowel wat spoorwegtijd als burgerljjke
dus bjjna zeker weer aan de orde komen.tjjd betreft met geheel midden-Europa vol-
Ea wat zal dan het gevolg zyn, zullen we ledig in overeenstemming te brengen,
een dubbelen tjjd honden of zulle.i we één j De midden-Europeesche tyd toch is aan-
en algemeen den Midden-Europeeschen tyd genomen door Duitschland, Zweden en
ingevoerd krjjgen. j Noorwegen, Italië, Oostenrijk, Zwitserland
Het laatste is zeker verreweg het ver- en Denenmarken,
kiesijjkste. Bjjv. wjj zyn nu gewend om bjj Regeling van den tyd bjj de wet, we
de 8poortjjden 20 minuten bjj te tellen, zagen het, staat dus in Nederland voor de
we komen eens in het buitenland, uit kracht deur, hetzjj daartoe het initiatief worde
van de gewoonte doen we dat daar ook engenomen door den minister zelf, dan door
komen te laat. Is dit een groote last van de leden der 2de Kamer. Er zullen in ons
den Greenwich tjjd. Staatsblad weinig wetten gevonden worden
Er zjjn er, die zeggen, geen vreemde die zoo kort kunnen zjjn als deze.
tjjdrekening, wjj moeten onzen eigen, onzen j De wet ten slotte, die ons den inidden-
Am9terdam8chen tyd behouden, want datEuropeeschen tyd brengt zal ons maat-
is de werkeljjke zonnetjjd. Maar inderdaad, schappeljjk leven in geen enkel opzicht
die vaderlandslievende leuze is ook meer wjjzigen, maar ze zal ongemerkt de winst
schjjn dan waarheid. Want de Amster- realiseeren, die in daglicht en in actief
damsche tyd wjjkt in werkelijkheid regel- handelsverkeer ons niet minder dan het
matig tweemaal per jaar pl. m. 20 minuten nageslacht zal ten goede komen,
van den waren zonnetjjd af en voor bjjv.
Zutfen en Vlissingen is de Amsterdamsehe
tyd een kunstmatige tyd.
Het is dus eigenljjk eene kwestie van I Het Ijjk van Alexander III is Donderdag
meer of minder verschil met het zonneuur, te Livadia uit het kleine paleis naar de
wil men 15 of ook 45 minuten hebben. groote kerk gedragen door den keizer, den
Wie zyn de lieden, die bepaald last zou- troonopvolger, grootvorsten, prinsen en hooge
den hebben, van de verschuiving des tjjds waardigheidsbekleders. Achter de kist liepen
naar de morgenuren? Dat is de landbou- de keizerin-weduwe, grootvorstinnen, prins-
wende bevolking, maar die stoort zich nietsessen en hofdames. De ljjkstoet ging door
aan eene klok, die leeft met de zon. het met fakkels verlichte park, tusschen
De stads- en dorpsbevolking echter, die eene dichte volksmenigte, en onder het
naar de klok leeft zal uit die afwjjking
klokkengelui. De geestelijkheid schreed den
druk. »Ja,< ik ben boos op u, en zoo lang
ik leef, zal ik 't u niet vergeven, dat gjj my
geweldadig verhindert om dit paviljoen te
verlaten en naar mjjn vader terug te keeren.
Geen blik van mij, geen glimlachje op mjjne
lipoen heeft u daartoe den moed, veel minder
nog de vrjjheid gegeven.*
»Neen, Gudula, dat hebt gjj, helaasook
niet gedaan. Maar, mijn God, zal ik 't u dan
nooit genoeg gezegd of herhaald hebben,
schoon, goddelijk schepseldat ik u lief heb,
dat ik n aanbid, dat ik sterven zal, wanneer
gjj mjjne liefde onbeantwoord laat. En die
liefde Gudula, zy dagteekent niet van van
daag of gisterenze is geen gril van een
oogenblik. Neen! maanden lang reeds heb
ik u lirf gehad, ik had u lief van 't oogen
blik waarop ik uwe beeltenis het eerst mocht
gadeslaan
»Dan vloek ik de hand die dat beeld
schilderde!* riep Gudula met drift: >dan
haat ik dat portret, 't welk de oorzaak is,
dat al die smaad over my komt!*
»Eu ik daarentegen, ik zegen die hand,*
zei de jonge officier, »ik bemin dat portret,
't welk nog slechts de flauw» weerglans is
van uwe betooverende schoonheid. Van den
dag af, dat 't mjjn eigendom is, bemin ik
u: zjjn al mjjn gedachten daarop gericht
geweest, dat ik ook 't beeldschoone origineel
mjjn eigen zou mogen noemen. Om uwent
wil, Gudula, heb ik deze villa gekocht, om
uwentwil heo ik ze aan een rujjner ver
trouwden tot woning geschonken. Oik
wist het wel, dat gjj even onschuldig als
deugdzaam waart, dat gij even rein als on
ver biddeljjk zyt. Ik had dat reeds in de
land bewezen heeft.
Het behoud van den Amsterdamschen
tyd kan slechts een overgangstoestand zyn.
De snelle verbetering der verkeersmiddelen
in het telegrafisch verkeer tusschen d«
handeldrijvende natiën eischen een unifi
catie van uurtelling.
De vorige minister van binnenlandsche
zaken verklaarde dan ook in de zitting der
Tweede Kamer van 23 Maart 1892de
opname eener nieuwe tijdsbepaling in het
burgelyk leven kan wel worden vertraagd,
maar moet ten slotte toch geschieden.
Welnu, nu dan toch eenmaal de meri
dianen van Greenwich en van Hagard de
bestemmende zyn geworden en wjj ons na
trekken van uw portret gelezen. Ik wist
dus, dat ik de schuchtere hinde eerst zou
moeten temmen, eer ze zich zou gewennen
aan 't gezicht des jagers, die haar scheen te
vervolgen. Daarom zaagt ge in den beginne
alleen de gravin Tettenborndaarom werd
gjj telkens bjj haar ontboden, om met een
of ander werk belast te worden. Dan merktet
j gjj niet op, dat ik, als gjj in 't salon met
1 haar spraakt in een ander vertrek verborgen,
door de smalle opening van de deur u gade
sloeg en in verrukking gebracht werd door
uwen eenvoud en uwe lieftalligheid. Ik ver-
'slond u met mjjne oogen en toch waagde
I ik 't niet u nader te komen. Maar gisteren
j was 't my onmogeljjk dat langer vol te
houden. Ik moest nog eens uwe stem hooren;
ik wilde zelt u in de oogen zien en ik zwoer
bjj mjj zeiven dat ik den stap zou wagen,
die tot eene eindbeslissing leiden moest.*
»Gjj wilt derhalve thans weten hoe ik
over nw aanbod denk?* luidde haar vraag
en ze sprak die woorden met zulk een hoog
heid en zulk een verhevene kalmte uit, als
ware ze een geborene koninginne geweest,.
Welnu verneemt bet dan. U veracht ik en
ik vloek de eerlooze vrouw, die uwe hand
langster is geweest. Doe thans de deur open
en laat mjj henengaan!*
En daar buiten knielde nog een andere
jongeling neer! Tranen stonden in zjjne
oogen. Hjj hief zyn beide handen ten hemel
en sprak fluisterend tot de sterren en de
maan daarboven»Gezegend zy ze voor dit
kosteljjk woord Daarvoor zal ik haar danken
injjn leven lang!*
In één oogwenk stond hjj weer aan het
berichten over kanker of vergiftiging be-
hooren tot rjjk der verbeelding. De ziekte
giog van de nieren uit. Hare ontwikkeling
werd door de weigering van den czaar om
te eten, verhaast. Alle vertoogen van Leyden
dat de czaar zich aangrijpen en voedsel tot
zich nemen zou, bleven vruchteloos. Reeds
te Spala drong Leyden ten krachtigste
daarop aan, en verzekerde den czaar, dat
van de voeding alles afhing. De czaar be-
I hield een onverwinlyken afkeer van eten.
Hjj was door en door eene fatalistische
natuur en beschouwde zyn lot als onafwend
baar. Eerst te Livadia hadden Leyden's
1 pogingen om den czaar tot eten te bewegen
beteren uitslag, aangezien vader Ivan in
dezen een gunstigen invloed op den czaar
had en met de doctoren samenwerkte om
hem te laten eten. De daarop gevolgde
j beterschap duurde echter slechts kort. De uit
putting nam door den komst der verwanten
en door de godsdienstoefening op den her
inneringsdag van het ongeluk te Borkie
toe. De czaar was tot een kwartier voor
zjjnen dood bjj zyn volle bewustzjjn. De
doodsstrijd duurde vjjf minuten. De czarine
viel na den dood van haren gemaal flauw.
Tusschen Leyden en Sacharjin heeft ver
schil van meening bestaan over de behan
deling van den czaar. Overigens heerschte
er nagenoeg volkomen overeenstemming.
I De positia van Sacharjin is zeer wankel
geworden, omdat hjj voor zjjne bjjzondere
praktjjk van Spala naar Moskou is terug
gekeerd in plaats van bjj den czaar te
bljjven.
Voor de veiligheid der keizerljjke per
sonen gedurende de reis zjjn uitgebreide
maatregelen genomen. Drie en een half
regiment infanterie zyn Zondag in Sewas-
tópol aan land gezet, gedeelteljjk om zich
langs de spoorwegljjn te verspreiden. De
geheime politie is yveriger dan ooit en
heeft dan ook al een en ander ontdekt, b.r.
drie geheime drukpersen, een te Kiëf, een
te Charkof en een te Nikolajef, en een
massa opruiende geschriften. Meer dan
tachtig personen zyn, in verband met die
vondsten, in hechtenis genomen.
Nog steeds hoort men niettegenstaande
alle pogingen, om die zaken geheim te houden
in Rusland van officieren, die door de krjjgs-
raden wegens nihilisme gestraft worden.
Zoo is onlangs weer de le luitenant Bobo-
rykin veroordeeld tot verlies van zyn rang,
zjjn adeldom en alle andere rechten en
voor mjjn gevoel van eigenwaarde. Gjj ziet
het immers reeds lang, al uw spreken is
vruchteloos. Laat mjj dus losof, zoo waar
achtig als God leeft 1 ik vermoord mjj zeiven,
en op wiens geweten komt dan de schuld
dier misdaad?*
»Ik laat u niet vertrekken en gjj zult
de handen niet aan uw eigen leven slaan,
Gudula. Gjj zjjt thans toornig op mjj, maar
eens zult gjj my toch vergeving schenken
totdat ik door de betooning van liefde, van j en mjj ten laatste ook gaan beminnen, zoo
trouw en onderwerping over uw hoogmoedig als ik u doe. Gjj moet de mjjue worden, en
hart gezegepraald en u gedwongen hebben dan zal de gansche wereld ons geluk en
zal om nijjne liefde met wederliefde te be- onze liefde kennen. Ik zal u omringen met
loonen al het genot, met al den glans, die de wereld
En dat zal nooit, nooit gebeuren slechts schenken kan en
antwoordde zy toornig. »God rnjjner vade-1 »Doe de deur open!* viel hem Gudula
ren, hoor Gjj mjj tien eed: nooit vergeef ik dreigend in de rede.
dezen man den smaad, dien hij mjj nu aan- »Neen, neen!* riep hjj, zich niet langer
doet, de misdaad, die hjj jegens mjj begaatbedwingend: »Gjj blij ft bjj mjj. Ik klem u
ik zal zjjn gedrag nooit anders dan met r.f- aan mjjn hart en daaraan zal ik n eeuwig
schuw en haat gedenken 1* gekluisterd houden en zoo wil ik u leeren
»Meisj»s-eeden zeide de officier, terwjjlmij lief te hebben
van drie kwartier veel voordeel trekken, stoet tegemoet. Toen de ljjkkist in de kerk
zoo ze slechts naar het morgenlicht vallen, op de katafalk gezet was werd eene zielemis
zooals de uitkomst in geheel West-Duitsch- j opgedragen. Later werd het volk tot de open
ljjkkist toegelaten.
Volgens telegrammen uit Weenen heeft
een redacteur van het »Neue Wiener Tage-
blatt* met prof. Leyden, die uit Livadia
terugkeerde, in den trein tusschen Krakau
en Odenberg een gesprek gehad, waarin hjj
het volgende te hooren kreeg: De ziekte
van den czaar was een chronische ontste
king van de nieren en eene bjjkomstige
vergrooting van het hart. In de linkerlong
waren verscheiden ontstoken plekken; de
maag was normaal. Deze diagnose is door
de sectie, welke in tegenwoordigheid der
doctoren door prof. Klein verricht werd,
bevestigd.
Het verloop der ziekte was snel. Alle
venster om te luisteren naar de voortzetting
van 't gesprek en Gudula als het noodig
mocht wezen ter hulp te snellen.
Ook de jonge officier was opgestaan en
had zich tegenover Gudula geplaatst met
vastberaden, maar van toorn gloeiend ge
laat. >NeeDl< riep hjj uit, »ik doe u deze
deur niet open, ik laat u niet henengaan.
Gjj zyt nu eens in mjjne macht en gij zult
u moeten getroosten zoolang bjj mjj te bljjven,
hjj onwillig de schouders ophaalde. »'t Is
een groot geluk, dat God naar zulke eeden
niet luistert, eu allerminst naar de uwe,
kind-lief! want uw God is geen God vau
liefde maar een God vau wrake!*
»En wreken zal hjj mjjIk geef mjj zelve
en mjjn lot vertrouwend aan Hem over!*
hernam Gudula, terwjjl zjj hare handen ten
hemel bief. >Ik vraag, ik eisch dus van u
»Ga weg van mjj!« schreeuwde zij hem
te geruoet en weerde met beide handen zjjüe
naar haar uitgestrekte armen van zich af.
»Weg van mij, of
Maur ze voleinde niet. 't Rammelen van
een stukgeslagen vensterruit verhinderde
haar daarin, en terwjjl zjj verschrikt om
zag, zag zjj door het gebroken glas een man
zjjnen arm steken en den kruk omdraaien,
voor de laatste maal, dat gjj mij de deur waarmee 't raam gesloten was. Oogenblik-
opendoet, dat gjj mjj laat gaan. Uren lang keljjk .'.ring nu het venster open en sprong
houdt gjj «ij hier opgesloten en gaat gy
voort my te martelen met uwe voorstellen,
die even beleedigend zyn voor mjjn hart als
een jongeling naar binnen.
mnwiiui
VOOR
(Uit het Duitsch
VAN
Buitenland.
/Hordt vervolgcL/