lift Land van Neusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard. ÜERSTE BLAD. OVERWERK. Keurvorst en Geldvorst. FEUILLETON. M 1359. VOOR Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00. Franco por post zonder prgsveibooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. UitgeverL.. J. VEIELRMAK, Heusden. ZATERDAG 17 NOY. 1894. Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel meer 7l/f ct. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrjjdagavond ingewacht. tr 't K>m niet meer worden ontkend dat in onze daqen de sociale vragen, de vragen van den dag yeworden zijn. De gebeurte nis en waaronder wij leven, zooals de strijd in Lombok, mogen voor een oogenblik een oogenblik van stilstand veroorzaakt hebben, het is de vrede nog niet, want opgelost zijn zjj allerminst. Wat is er al niet gesproken en geschreven over geëvenredigd loon naar den arbeid die men verricht; over den duur van het werk per dag, 8 uren per dag en dan wellicht nog minder. De moeielijkheden der sociale quaestie of op zijn Hollandsch gesproken, de bezwaren die uit den onvoldoenden stand der loonen oprjjzen, worden hier en daar op practische wijze verholpen door het zoogenaamde over werk. Doch dit is niets dan verplaatsing der kwaal, geen genezing. Een werkman heeft een vast werkloon, stel 12 a f 15. Hij kan van dat loon niet voldoende in de behoeften van de zijnen voorzien. Zijn patroon stelt hem al naar den aard en den tjjd van het werk het gedoogd in staat door arbeid buiten de gewone werk uren dat loon te vermeerderen. Oppervlakkig beschouwt moet ieder bij zulk een regeling vrede hebben. De werkgever heeft op Zaterdagavond meer werk gekregen en door zjjn vermeerderd loon de welvaart en het gezin van zijn arbeider verhoogd. Die vermeerdering van verdienste vooral in handen van een knappe huismoeder, hoe welkom is zij daar, vooral omdat er niet vast op te rekenen is. Meer loon heeft de arbeider noodig, wordt nu in die behoefte niet voorzien door dat overwerk? Het schijnt zoo, maar is inderdaad zoo niet. Overwerk is geen geneesmiddel. Integendeel, op den duur zal het eer medewerken tot verslimme- ring der kwaal. Ligt er toch niet iets onnatuurlijks en overspannings in om buiten hooge nood zakelijkheid den duur der werktijd te ver lengen Is het recht en billijk dat de werk gever van de krachten zijner arbeiders werk vordert, als hij die krachten aan de dagtaak heeft besteed. De boog kan niet altjjd gespannen zijn. Nu is of het een of het ander waar. Is de taak hem per dag opgelegd zoo dat hij nog voldoende en frissche kracht over houdt De sociale voor extra werk, dan levert hjj minder dan edelen geest quaestie, opgevat in haar en naar haar ruimste betee- LOUISE MüHLBACH. (14 De landgraaf had het aangezicht bij dit laatste tooneel afgewend. Toen Gudula en Meyer Anselm de deur uitgingen vloog ook hjj hen na. Daar echter bleef hjj staan en hield zich aan de deurstjjl vast, als wilde hjj zich dwingen niet verder te gaan. Een diepe zucht steeg uit zijne borst omhoog, terwjjl tranen over zjjne waugen stroomden. Waren het tranen van woede, van vernede ring of van gekrenkte eigenliefde? Hand aan hand, als met bevleugelde schreden, had het jonge paar spoedig den tuin verlaten. Niemand hield hen tegen; niemand zag hen. De maan stortte haren vollen glans over hen uit, zoodat zij 't pad en de kleine deur, waardoor Meyer Anselm binnen gekomen was, gemakkeijjk konden vindenja, 't scheen alsof zij hen als schutsvrouw en geleidster op hunne eenzamen weg bleef vergezellen. Zjj spraken niet. Hunne harten waren te vol, dan dat ze 't zouden hebben willen wagen, om dat heilige stilzwjjgen door woorden te ontwijden. Slechts eenmaal brak Gudula de stilte af, zeggende: »Maakt yader zich erg ongerust?* waarvoor hij naar billjjkheid beloond wordt. Is echter zijn dagtaak zoo dat hjj zijn beschikbare krachten er aan besteden moet, dan is hjj na volbracht werk ook op, en heeft geen fendsen om nog meerdere arbeid te verrichten. Immers, loon voor het te verrichten werk moet geëvenredigd zjjn met den tijd die er aan kan worden besteed. Geeft de werk man wat hij geven kan, dan heeft de werk gever geen recht van zjjn afgewerkt lichaam nog meer te eischen. Juist daarom dan ook is dat meerdere loon, door overwerk verkregen, geen zuivere winst. Voor den werkman niet, daar toch bjj vermeerderden arbeid en langeren duur, de proviand die bij van huis moet medenemen grooter moet zjjn. Van wat hjj dus over- verdiend gaat al terstond een deel af. Even min voor den werkgever. Als de werkman weet, dat hem na de volbrachte taak geen rust maar alweder arbeid wacht, waarvoor toch ook kracht en inspanning noodig is, zou het dan te verwonderen zjjn, dat hij het »haast u langzaam* in toepassing bracht en bjjgevolg niet zooveel produceert als hjj het in gewone omstandigheden, zonder dat hjj uitzicht op overwerk had, zou doen. Dit zijn de bezwaren die zich zullen voor doen bjj iedereen. Ieder weet, dat er bjj velen nog een ander bezwaar is. 't Is te vreezen dat Schiedam drukker zal worden herdacht, nadat op buitengewone uren buitengewone inspanning gevorderd wordt. Bjj den Nederlander vertolkt zich zoo gaarne al het van den regel afwij kende in een: daur kan een borrel op staan. Doch het groote hoofdbezwaar ligt elders. Een der dringenste sociale vraagstukken blijft hoe een geëvenredigd loon te geven met een arbeidstjjd, die niet meer van de krachten vordert dan er van ge vorderd kan worden. Wie door overwerk te geven den werk man meer loon bezorgd, lost het groote vraagstuk niet op, maar gaat het uit den weg. Hjj is gel jjk de arts die de kwaal niet verhelpen kan en nu een slaappoeder geeft, opdat de kranke eenige uren krjjgt waarop hjj de pijn niet voelt. Want zoo mag de som niet opgezet wordenalsof het enkel te doen was om ten koste van wat dan ook, den arbeider op Zaterdagavond met wat meer geld naar huis te doen keeren. kenis, moet zjjn: betere toestanden langs den geleideijjken weg te verkrggen. Daaraan kan, daaraan mag niemand zich onttrekken. De sociale nooden worden door enkele guldens niet opgelost. De arbeider zal bjj geld alleen niet leven. Hij is mensch en heeft als mensch zijn behoefte aan verpoozing naar lichaam en geest, aan rust tot herstel van kracht, aan afwisseling tot gewaarwording en bezigheid, tot verfrissching van gedachten. Hjj behoort niet enkel aan zijn werk of machine, hjj behoort ook aan zich zelve, aan zijn vrouw en kinderen. Ook hem is de taak gesteld om meer en meer mensch te worden op deze schoone aarde, die ook voor hem geschapen werd. Een deel van den dag komt ook voor hem aan den beteren mensch toe. Het huiseljjk leven, vrouw en kinderen, heeft ook voor hem zjjne plichten, geljjk het ook voor hem die verborgen, maar reine schatten van liefde en genot ont- slniten moet. Hjj heeft ook kinderen en voor zedeljjke vorming is het toch hoog noodig dat zjj hun eigen vader nog van een andere zijde leeren kennen, dan die van lastdier. Immers: wat waardig is gedaan te wor den, dat is ook waard goed gedaan te worden. Buitenland. De heeren Rothschild hebben een som van 100,000 gulden geschonken aan de 20 arrondissementen ran Parjjs, welk geld bestemd is om de huishuur te helpen be talen. »Ja, Gudula,* antwoordde Meyer Anselm, »hjj is erg ongerust, maar hjj is een vroom man en bidt.* »Laat ons dan wat sneller voortgaan,* zei Gudula en dit zeggende verhaastte zij zichtbaar hare schreden. En nu hadden zjj eindelijk het doel van hunne wandeling bereikt, en traden zjj door de poort de jodenbuurt binnen. Nog slechts weinige schreden en zij stonden vóór het huis, uit welks benedenste verdieping een helder brandend licht hen tegen straalde, en waarin de oude vader Baruch in doods angst op zjjne dochter wachtte. Zjj traden snel binnen in de zwjjgende woning. Een kreet van blijdschap klonk han echter aanstonds tegen, toen het ge luid van hunne schreden tot in 't vertrek was doorgedrongen, waar de oude man zich ophield. Met een heftigen ruk werd de deur geopend en vader en dochter lagen onder een vloed van tranen in elkanders armen. Vader Baruch!* sprak Gudula na eene wjjle, op Meyer Anselm wijzend, ziedaar den man, die rnjj ran den dood en van de schande verlost heeft. Aan hem hebt gjj 't te danken, dat wjj elkander weerzien.* »Ik zal voor hem bidden, 's morgens en '8 avonds* riep Baruch, terwjjl hjj hem de beide handen toestak. »Ik zal hem lief hebben, alsof hij mjjn eigen zoon ware.* »Laat mij uw zoon zjjn, Baruch,* smeekte hem Meyer Anselm, schenkt mg het recht, om u als mijn vader lief te hebben!* »Hoe meent gjj dat Meyer Anselm?* Kapitein Dreyfus heeft een audiëntie ge vraagd bjj den minister van oorlog. Gene raal Mercier heeft geweigerd, hem te ont vangen, tenzjj de kapitein hem bekentenissen te doen had, in het belang der nationale verdediging. Op verzoek van de Pransche politie werd gisteren te San Remo zekere Ambrosius jMeiser, uit Bazel, gevangengenomen. Hjj wordt verdacht een aanslag tegen Groot vorst Michael van Rusland te hebben voor bereid. De roovers op Sardinië hebben een zeld zaam brutale daad verricht. Honderd van die schavuiten trokken Dinsdag in militaire orde op het stadje Tortoli, een plaats van was des ouden mans verbaasde vraag. »Dat zal ik u zeggen, vader Baruch en in 't bjjzonder u, Gudula. Gjj bemerkt, dat ik u thans niet meer zuster Gudula noem, zooals ik dezen avond nog deed. De weinige uren, die sedert verloopen zijn, hebben alles anders gemaakt. Zjj hebben mij bekend doen worden met een geheim, dat ik van mijne kindsche dagen af met mij heb om gedragen, zonder mij daarvan bewust te zijn. Want zie, toen ik daarheen ijlde door de duistere straten, toen was 't mij op eens of de gouden poorten van 't heilige der heili gen in mjjn hart opengingen en dat ik daarin u zag, Gudula, om wier wil ik mg zoo beangst en bezorgd maakte, u, als de engel mijns levens, u, als 't gebed mijns levens, als de hoop mijner toekomst. En plotseling ontdekte ik, wat ik nog nooit had beseft, dat ik u onuitsprekelijk liefheb, dat mijn leven slechts waarde en beteekenis heeft, als gjj de gezelliune injjns levens wezen wilt, of gij mijn liefde en mijn hart aannemen wilt, of gjj mij tot den gelukkig- j sten van alle menschen wilt maken door mjj uwe liefde en uw hart te geven Ik heb mjj met kracht moeten bedwingen, anders had ik u op den weg herwaarts reede gezegd, dat ik u onbeschrjjfeljjk lief heb; u toen reeds gesmeekt, mijne vrouw te worden. Maar ik heb gezwegen, omdat ik weet, dat een deugdzaam meisje op zulke vragen slechts in tegenwoordigheid haars vaders antwoord geven kan. En daarom, vraag ik u, Baruch, eer Gudula antwoorden kan, of gij mjj wilt aannemen als den man tweeduizend inwoners, in 't district van Zamusei, op. De inwoners hadden echter lucht gekregen van hun nadering, en gingen hen met de gendarmes tegemoet. De roo vers waren beter gewapend en werden beter aangevoerd, en joegen hun tegen standers uit elkaar. Daarop drongen ze de stad binnen, plunderden ze en namen een rijken buit mee. Twee gendarmes waren dood, een groot aantal stedelingen gewond. Uit Cagliari heeft de gouverneur-generaal van 't eiland troepen gezonden. Groote ontsteltenis heerscht op Sardinië. Verscheidene Israëlietische weldadigheids instellingen te Weenen wacht een aardig buitenkansje. Men zegtnl., dat baron Herman Königswarter, die bjj zijn huw«ljjk met de vroegere actrice Margaretha Formes haar dwong tot de Joodsche kerk over te gaan, thans op zjjn beurt het Katholiek geloof zal aannemen. Doet hjj dit, dan zal hij, om het testament van zjjn vader, den schatrjjken bankier Moritz Königswarter, te gehoor zamen, een millioen florjjnen aan Israël, liefdadigheids-instellingen moeten schenken, een straf, die zijn vader alle erfgenamen oplegde, die 't geloof der vaderen mochten verzaken, door zich te laten doopen. In Bulgarjje verwacht men algemeen een aanstaande verzoening met Rusland. Dit verwekt groote vreugde onder de bevolking, nieuwen Czaren gesloten worden. De >Köl- nische Zeitang* verneemt dat de hiervoor thans vastgestelde datum is 26 November. De buitenlandsche vorsten kunnen dan van de begrafenis zoolang te Petereburg wach ten tot de huwelijksvoltrekking en behoeven niet opnieuw terug te keeren. Vermoedeljjk zal het huwelgk zonder eenig vertoon plaats hebben. Dat men goed op de hoogte zal worden gehouden van de begrafenisplechtigheid te Petersburg en wat daarmede in verband staat, is zeker. Er zjjn ruim 200 corres pondenten van vreemde bladen te Peters- burg aangekomen. Het aantal kransen dat naar St. Peters burg wordt opgezonden, om op de katafalk van Alexander III te worden neergelegd, is overstelpend. In 't Kreml en 't Tsjoedof- klooster in Moskou lagen meer dan twee honderd kransen, waaronder honderd elf zilveren en twee gouden. De twee laatsten, door Siberische kooplieden gezonden, zjjn 15000 en 5000 roebel waard. Op de reis van Moskou naar Petersburg werden negen tien kransen aangegeven. De Russische Regeering heeft de uitleve ring van den zoogenaamden baron Stern berg geweigerd. Het heet dat de vredesonderhandelingen uitgezonderd onder hen, die in de verzoeningtusschen China en Japan mislukt zjjn voor tusschen een millionair en een bedelaar, onder welke omstandigheden zij ook plaats heeft, een gevaar voor den bedelaar ontdek ken. Maar de stemmen dezer waarschuwende philosofen gaan verloren in de jubelkreten over het feit, dat thans aan het hoofd van het Russische rjjk een czaar staat, die wel willend gestemd schjjnt jegens het verlangen van het Bulgaarsche volk om vrede met zjjn bevrjjder en handhaving van zjjn onaf- keljjkheid. zoover de bemiddeling van de Europeesche mogendheden betreft. Alles hangt thans we«r af van de bemiddeling der Vereenigde Staten. Volgens telegrammen van de »New York Herald* zou Lihoentsjang geneigd zjjn rechtstreeksche vredesonderhandelingen te voeren met den Japanschen opperbe velhebber. Het bericht dat Port Arthur gevallen was, bljjkï weder voorbarig te zjjn geweest. Naar de »Times< uit Tientsin verneemt De begrafenis van den Czaar zal ver-1 is de »taotai« Koeng teruggezonden naar moedel jjk eenige dagen vroeger plaats heb- Port Arthur. ben, dan oorspronkeljjk was bepaald. Instede j De tjjdingen ontvangen over de gevechten van 20 of 21 November, geljjk eerst ge-j der laatste week spreken tegen dat de meld werd, zal tengevolge van een tegen-, overwinning der Japanners zoo gemakkelgk bevel, de plechtige bgzetting van het ljjk j was als men ze heeft voorgesteld. De Chi- thans reeds den 19den November geschieden. I neesche generaal Sjoei hield den 7 en dezer Tengevolge hiervan zjjn verschillende bui tenlandsche vorsten en vertegenwoordigers ook die van ons hof spoediger naar Peterburg vertrokken dan eerst het plan was geweest. Spoedig na de begrafenis zal dan ook het zoo dikwijls uitgestelde huweljjk des uwer dochter; of gjj mij uwe Gudula tot vrouw geven wilt?« »Van harte gaarne neem ik u aan als den echtgenoot rnjjner dochter,* antwoordde j de oude Schnapper, wiens aangezicht van 'vreugde straalde, »met blijdschap geef ik I u mijne Gudula tot vrouw en mjjn harte- lijken zegen bovendien. Doch neen, neen!« jalzoo viel hjj zich zeiven in de rede, »dat 'gaat niet, gjj zjjt niet meer vrij genoeg, om naar de hand van een meisje te dingen. Of moet ik 't u dan te binnen brengen, Meyer Anselm, dat gjj reeds de verloofde zjjt van de rijke Veilchen Rachel, die u zóó harteljjk liefheeft, dat zjj hare hand en hare schatten u aanbiedt? Moet ik er u aan herinneren, dat gjj uw hart, 't geen aan Veilchen behoort, niet meer aan eene andere geven kunt? 't Is pas een uur of wat ge leden, dat gij ons om raad gevraagd hebt, of gjj goed deedt als gjj Veilchen Rachel trouwdet, die u tot een rjjk man zou maken en wjj beiden hebben u toen gezegd, dat gij dit moest doen. En zoo kan ik ook nu niet anders zeggen danga heen, neem des rijken Nathan's dochter tot vrouw en wordt een rjjk man!* »Ja, gij meent, dat 't slechts een uur of wat geleden is, sinds gjj mij dat gezegd hebt sprak Meyer Anselm, terwjjl hjj zjjne oogen strak op Gudula gevestigd hield. >Maar neen! er ligt reeds eene eeuwigheid tusschen dat oogenblik en het tegenwoordige; want een gansche wereld van ervaren ligt reeds tusschen beiden en een nieuw leven is er voor mij aangebroken met tweeduizend man alleen geruimen tjjd de Japanners tegen ten Oosten van Kintsjou. Eerst den 8en gelukte het de Japanners hem te overmannen. Ook twee van de for ten van Talienhoan boden hardnekkig tegenstand en de Japanners zegepraalden enkel door hun grooter aantal en de grooter sinds dat oogenblik. O! tot nu toe had ik oogen, maar ik zag niet; ooren, maar ik hoorde nietIk had mjj zwaar tegen de liefde bezondigd en in dwaze verstoktheid van mjjn hart zocht ik 't geluk daar, waar 't nooit te vinden is. Ik verlangde van 't geld, wat alleen het hart kan geven: het geluk en de vreugde mjjns levens. En daaromwees gjj mijne vrouw, Gudula en dan zal ik de rijkste man van de wereld zjjn, want dan zal ik bezitten, wat met alle schatten der aarde niet gekocht kan worden, een schoone, deugdzame, geliefde gadeGudula, zeg dat ook gjj mij lief hebt en dan zal ik millionair zjjn, al meent de wereld ook, dat ik niets bezit. Of is dan 't hart eener geliefde vrouw niet meer waard dan millioenen en rast men niet genoege- ljjker uit aan den boezem eener lieve gade dan op bergen van goud en edelgesteenten!* Gudula antwoordde niet; zjj had zich omgekeerd, zoodat nog haar vader, noch Meyer Anselm haar gelaat konden zien. Maar toch zagen zjj, dat haar geheele lichaam beefde, toch hoorden zjj, dat ze aan houdend snikte. >Gudula!« sprak eindeljjk haar vader, thans zal ik Meyer Anselm zeggen, waarom gjj in den Main springen wildet, waar die het diepst is.« Zij keerde zich haastig om, zoodat beiden hare gloeiende wangen aanschouwen kon den, over welke een tranenvloed stroomde. Vader,* riep ze met drift, als gjj dat zegt, dan ga ik nog heen en doe wat ik gezworen heb.* /Wordt vervolgd^ EIJWIBUI (Uit het DuitschJ VAN

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1894 | | pagina 1