let Land van Heusden en Allena. de Lansslraat en de Bominelerwaard.
LUISTE BLAD.
De eerste Mei!
DE GEMBERPOT,
FEUILLETON.
Uitgever: L.. J. YKKRMAH, Heusden.
M 1401.
ZATERDAG 11 MEI.
VOOR
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjsve*hooging. Afzonderlijke
aammers 5 cent.
1895,
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 7*/g ct. Groote letters Daar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Yrjjdagavond
ingewacht.
Meimaand, Bloeimandl Welke aaDgename
gedachten wekt die naam bjj ons op; ge
dachten aan bloemen en zonnelicht, zie de
winter is geweken, alles is tot leven ge
roepen Geen wonder dan ook, dat die
maand en de eerste dag vooral, sedert vele
eeuwen niet onopgemerkt zjjn voorbijgegaan.
Onze Heidensche voorvaderen vierden reeds
han Meifeest. Reeds vroeg trok oud ?n jong
naar het naburige bosch om den Meiboom
te kappen en naar het gehucht te voeren;
met dien boom haalden zij den zomer inDe
achtergeblevenen, ouden van dagen, zuige
lingen op de armen der moeders, komen
de vrooljjke schare tegemoet en te zamen
voert men den versierden boom, door om
kranste ossen getrokken, naar het midden
der marke. De Meiboom, omslingerd met
groene, geurige slingers, overal met bloemen
omzet, wordt weder in den grond geplaatst
en met zang en dans ingewijd. Alle huis
deuren zjjn met bloemen en kransen ge
sierd. Juichende wordt de dag doorgebracht,
en gaat de zon onder, dan worden alom de
Meivuren ontstoken om de booze geesten te
verdrijven en den oogst tegen rampen en
ongevallen te beschermen.
Het heidendom is door het zwaard ver-
dieven, maar het gekerstende volk vergat
zjjn oude feestdagen niet, en men behield
ze onder Christelijke namen en Christelijke
vormen. Ook van het groote Meifeest is nog
hier en daar iets overgebleven. Nog loopen
de kinderen met versierde takken, hun Mei-
liedj s zingende, nog worden de Meivuren
ontstoken, en vereenigt zich de jeugd daarom
heen, om de intrede van het schoone jaar-
ge tg de te huldigen.
En waarom moest nu die bigde feestdag
ontwjjd worden tot een partijdag? Waarom
het feest der natuur overgebracht naar de
sombere zalen, waarom het gejubel der
feestvierende schare vervangen door wraak-
kreten
Sedert een jaar of tien heeft men den
eersten Meidag weder een bjjzondere be-
teekenis willen geven. Op dien dag moesten
allen zich vereenigen, die zich verdrukt en
miskend achtten door de maatschappeljjke
toestanden. Die dag moest een dag van een
PRANK R. STROCKTON.
(1
EERSTE AFDEELING.
't Was op mijn reis van San Franzisko
naar Yokohams, toen ik kennis maakte met
de dames Lecks en Aleshiue. De stoomboot,
die ens tamelgk snel voortdroeg naar 't land
der waaiers en verlakte doozen, was goed
bizet met reizigers, meestal Amerikanen, en
onder deze trokken, van den eersten dag
af, twee vrouwen van middelbaren leeftijd
vcoral mjjn opmerkzaamheid. Ze geleken
volstrekt Liet op de gewone reizigers; op
't eerste gezicht kon men ze wel voor
farmers-vrouwen houdeD, die om deze of
pene buitengewone oorzaak een reis over
den Stillen Oceaan ondernamenbjj nadere
beschouwing evenwel drong zich 't; ver
moeden op, dat men te doen had met
vrouwen, die in ei n kleine landstad tot eeu
handelsfamilie behoorden, en die daardoor,
behalve kennis van eene landelijke huis
houding, ook nog eenige algemeene wereld
kennis bezaten. Bljjkbaar behoorden ze niet
tot hen, die gewoon zijn eerste kajuitte
krachtig protest worden tegen de heerschappjj
van het kapitaal, tegen de verdrukking van
den werkman door den werkgever. Sluit u
aaneen, werklieden, viert alom nw arbeiders-
feest, vergadert in de geheele wereld, toont
wat gjj kunt! Zoo luidde het, en die op
roeping vond gehoor in alle landen.
Met bezorgdheid werd de oude feestdag
tegemoet gezien! Wat zouden de gevolgen
zijn dier vergaderingen, die aan opgewonden
sprekers da gelegenheid boden om zaden van
haat en njjd rond te strooien? Wat had
de maatschappij te wachten als de duizenden
tienduizenden, en de tienduizenden honderd
duizenden werden? Zou de rust bewaard
kunnen blijven? En wat niet meer gevraagd
werd, toen de eerste Mei bestemd werd tot
den dag waarop de arbeiders bunne verdruk
king zouden gedenken, hunne verbroedering
zouden vieren?
Tien jaren zjjn voorbijgegaan en de dui
zenden zjjn geen tienduizenden geworden,
integendeel de leiders der beweging zullen
moeten erkennen, dat de belangstelling jaar-
ljjks minder wordt en dat de oude Meidag
schjjnt terug te keeren. Een kinderfeest,
kan men op schooner wijze Bloeimaand in
wijden
De kinderen des volks, omringd door het
eerste frissche groen, spelende en juichende,
etende en drinkende, wil men zoo het oude
Meifeest in eere herstellen, dan mogen de
duizenden gerust tienduizenden worden, dan
mogen de oude van dagen volgen, de muffe
straten ontloopen om daar buiten, onder ge
zang en muziek, den vriendeljjken zomer te
begroeten; gelukkig is reeds zoo veel ver
anderd in de denkbeelden, dat zelfs de
strengste Calvinist dit niet zal kunnen ver-
oordeelen, zooals in de vorige eeuw nog bjj
keuren en verordeningen van overheidswege
plaats had. Zoo goed waren toen de be
stuurders met vroegere zeden en gewoonten
bekend, dat zjj het Meifeest-vieren, als
popistisch bjjgeloof, veroordeelden en ver
boden.
Zingt en juicht op het schoone Meifeest,
maar laat dan ook op dien dag die onhar
monische wraakkreten verstommen!
Viert feest, het feest der ontluiking der
natuur, een dankdag dat de gure winter
voorbjj is, een bededag, maar niet met
hangend hoofd, doch spreekt dan niet over
acht-urige werkdagen of maximum werk
tijd en minimum loonl
Moge het Meifeest een feest van ver
broedering worden, geen feest alleen voor
de arbeiders, maar voor alle menschen.
Jaren, ja eenwen lang is gestreden om j
vrijheid, vrjjheid voor de volken in hun ge
heel, voor het individu in het bijzonder. In
den loop der tijden zjjn de ljjfeigenen vrij
gelaten, de slavernjj is afgeschaft en wil
men nu den eersten Meidag bezigen om
voor de menschheid nieuwe ketenen te
smeden? Want wat vraagt men anders dan
een belemmering der persoonljjke vrjjheid?
Waarom iemand gedwongen niet langer dan
acht uren te werken, als hg gaarne langer
bezig wil zjjn? Waarom een bepaling van
het loon geëischt en daardoor al weer de
vrijheid van bet individu belemmerd? Geeft
men daardoor ni«t te kennen dat men on
mondig wil zjjn, uat men zjjn vrjjheid prjjs
geeft, zjjn erfdeel, zjjn recht op vrijheid
voor een schotel lenzen verkoopt,
Er zjjn zeker misstanden in de maat-
schappjj, er is veel, wat in aller belang moet
veranderen, maar is ooit uit dwang, uit
belemmering der vrjjheid, iets goeds voort
gekomen
Stelt men vrjjheid voor allen op den voor
grond, wordt alles opgeruimd wat de per
soonlijke vrijheid in den weg staat en niet
noodig is voor het behoud van het geheel,
dan zal men vrjj wat verder komen dan
door het smeden van nieuwe ketenen. Het
kapitaal heeft den arbeid even noodig als
de arbeid bet kapitaal. Niet door dwang,
door toepassing der vrjjheid moeten zjj in j
overeenstemming gebracht worden en reeds
geschiedt dit door de mindere opbrengsten j
van het kapitaal. De verlaging van den
rentestandaard ontneemt meer macht en j
invloed aan het kapitaal dan de krachtigste
betoogingen en de heftigste redeneeringen.
Het laissez faire, laissez aller der Manchester
school moge nu ten strengste veroordeeld
worden, het beoogt toch de vrijheid van
het individu en alleen daarom staat het
hooger dan alle dwangmaatregelen, die nu
door zoo velen worden aangeprezen.
Moge het Meifeest meer en meer een
broederfeest der geheele menschheid worden I
Moge het kinderfeest van heden een waar
i volksfeest worden, een feest van liefde, een
feest van dankbaarheid, een feest, den
Christen waardig
schikbaar te stellen tot het organiseeren
eener zending om een nauwgezette studie
te maken van den oeconomischen toestand
der Chineesche provinciën, grenzende aan
Tonkin. Zjj behoudt zich het recht voor,
zoo haar plan ingang vindt, vertegenwoor
digers van de voornaamste takken der
nationale ngverheid aan te wjjzen om aan
die zending deel te nemen.
De minister heeft der Lyonsche Kamer
een compliment gemaakt over haar zeer ge
lukkig plan en besloten dat een zeker aantal
beurzen, ingesteld om jongelieden handels
reizen in den vreemde te laten maken, ter
beschikking van deze onderneming zullen
worden gesteld. Misschien dat de eerste af
gezanten reeds bjj het begin van d<m zomer
vertrekken.
Intusschen heeft de Lyonsche Kamer reeds
eenige personen naar China gezonden om
de handelsquaestiën te bestudeeren, die zich
na da definitieve regeling van het Chineesch-
Japansche conflict zullen voordoen.
Welk een voorbeeld, ook voor ons land!
Het gerucht loopt in den Duitschen
Rijksdag, dat de regeering vermoedelijk de
Umsturz-vorlage zal intrekken, nu de mo
gelijkheid is buitengesloten, dat men op de
hoofdpunten tot een vergelijk zou kunnen
komen.
Honderd zestien personen, 72 Saksische
steden vertegenwoordigend, kwamen eergis
teren naar Friedrichsruh om Bismarck te
huldigen, en hem van al die plaatsen het
eereburgerschap aan te bieden. Zooveel een
stemmigheid in het brengen van hulde is,
verklaarde de woordvoerder, nog wel nooit
voorgekomen. Bismarck herinnerde aan de
dagen van '66, wees er op hoe Duitsch-
land nu weer aan de spits der Enropeesche
mogendheden staat, en hield toen een korte,
snjjdende kritiek op de tegenwoordige partij
verhoudingen
Het Keizer-diner den 19n Juni te Hol-
tenau te geven, bjj gelegenheid van de
opeaing van het Noord-Oostzeekanaal, kost
100.000 mark; het wordt door een firma Aan' Times* -- it .Cc
uit Berljjn geleverd. Duizend a 1200 per- dat de eb.. ra ut j ;s - I
en de koningin van Italië van Florenee
naar Rome reisden, derailleerde Maandag
avond bjj Incisa. Plotseling werd een schok
waargenomen, en velen uit het gevolg
werden licht gewond. De koningen koningin,
die op het oogenblik, dat het ongeluk
gebeurde, sliepen, kwamen met den schrik
vrjj. Een onderzoek bracht aan 't licht,
dat door den slechten toestand van de
rails een wagen ontspoord was.
In de golf van Gasconje is de driemaster
Danube*, van Bordeaux, aangevaren door
het Engelsehe stoomschip »Woodbals«. De
Danube* zonk; het Engelsehe vaartuig
bekwam belangrjjke averjj. Vjjf man van
het Fransche schip zjjn verdronken.
De keizer van Oostenrjjk heeft gisteren
het geteisterde Laibaoh bezocht, heeft er
zieken en gekwetsten toegesproken, de man
nen, die zich in de gevaarljjke en moeilijke
uren verdienstel ijk hebben gemaakt, bedankt
en staatshulp toegezegd.
Bljjkens een te Shangai uit Chefoo ont
vangen telegram zjjn daar Woensdag de
stukken, betreffende het tractaat van Si-
moneseki, door de Japansche en Chiueesche
gemaebtigden aan elkaar uitgeleverd. (Het
vredestractaat is derhalve door deze uit
wisseling der stukken officieel bekrachtigd).
De Russische bladen zjjn natuurljjk over
het toegeven van Japan zeer verheugd, al
maken enkelen zich over het tijdelyk bezet
houden van Port Athur ongerust. Dat heet
eene groote overwinning voor de mogend
heden, Rusland vooral, en eene nederlaag voor
Engeland. Ook wordt de regeering aange-
geraden op te passen voor de weerwraak,
die Japan niet verzuimen zal te nemen.
Een particulier telegram aan de »Amst.«
uit Ch ld. 8 Mei, meldt, dat de uit
wisseling der vredestractaten niet. heeft
plaats gehad. Op het laatste oogenblik ont
stonden moeilijkheden. De Russische oorlogs
schepen zjjn gereed om handelend op te
treden.
Buitenland.
varen en toch was de hut van Mevr. Lecks
en Mevr. Aleshine een der beste van 't ge
heele schip. Hoewel ze tamelgk op zich
zelve leefden en geen verlangen aan den
dag legden om met de andere reizigers te
verkeeren of door hen opgemerkt te worden,
bleek toch uit haar houding, dat zjj zich
voor even goed als iemand anders hielden
en dat zjj gevoelden recht te hebben om,
juist zooals ze verkozen, naar elke nioge-
ljjke plek der were''! „e reizen.
Mevr. Lecks was tamelgk lang, een weinig
hoekig en gespierd, en in haar gebruind
gelaat straalde zelfbewustzijn en bezonnen-
heid, die men gewoonljjk opmerkt bjj hen,
die lang de teugels van een staat of een
groote huishouding in handen hadden.
Mevr. Aleshine was een weinig jonger dan j
haar vriendin, iets kleiner en veel dikker.
Ook zjj had de uitdrukking van krachtige
persoonljjkbeid en flinkheid, welke Mevr. j
Lecks kenmerkte; maar daarbjj bemerkte
men een zekere hartelijkheid en zachtheid, j
die vermoeden liet, dat ze haar, die j
ge?D gelegenheid gehad hadden of wie na
tuurlijke aanleg ontbrak om zulke flinke
huisvrouwen te worden als zij zelf was, met
zeer veel verschooning zou beschouwen.
Deze beide waardige dames brachten
't grootste deel van den tjjd op 't dek door,
waar ze altjjd samen in een hoek van het
schip zaten, waar ze voor wind en weer
beschut waren. Daarbjj waren ze altjjd bezig
met breien; maar, zooals ik bjj mjjn heen
en weer wandelen op 't dek bemerkte, dit
hinderde haar niet om lange gesprekken te
voeren. Een vraag, die Mevr. Lecks tot mjj
i De Kamer van koophandel te Lyon heeft
den minister van handel medegedeeld dat
zjj bereid is een som van fr. 100.000 be
richtte over een in de verte zichtbaar zeil,
bracht ons in kennis. Er was niemand anders
aan boord, aan wiens gezelschap me iets
gelegen was, en daar deze beide landeljjke
dames iets bjjzonder aantrekkeljjks hadden, j
verheugde 't mij, dat ik door een gezellig
praatje wat afwisseling kon brengen in mjjn
eenzame wandelingen op 't dek. Ze waren
volstrekt niet. geheimhoudend over hare per-
soonljjke omstandigheden. Beiden waren
weduwen; Mevr. Aleshine reisde naar Japan
om eun zoon te bezoeken, die daar in een
handelshuis was. Mevr. Lecks daarentegen
had geen kinderen. Zo begeleidde haar
vriendin, omdat ze, zooals ze zei, Mevr.
Aleshine zulk een reis niet alleen wilde
laten ondernemen, en omdat ze niet inzag,
waarom zjj niet even veel recht had als
anderen om de wereld te zienbaar mid-1
deRn veroorloofden 't haar.
De beide vriendinnen waren eigenljjk geen
fiju beschaafde dames. Ze maakten bji 't
spreken heel wat taalfouten en er waren
in haar uitspraak en uitdrukkingen nogal
wat provincialismen. Ze hadden veel lan
deljjke voorstellingen mee op zee genomen
maar ze bezaten een goed deel gezond ver
stand, en ze maakten detarvan dikwijls
zulk een gebruik, dat het mjj zeer ver
maakte. Ook geloof ik, dat ze mij een groote
schat kennis aangaande scheep vaar taange-
legenheden, vreemde landen en verschillende
zaken toeschreven, waardoor we heel goede
scheepskennissen werden.
Onze stoomboot deed de Sandwichs-eilan-
den aanen 't was iets meer dan twee
dagen na ons vertrek van Honolulu, dat
sonen zullen met de bereiding en bediening
belast zjjn; als kellners fungeereu Kieler
infanteristen. Er zjjn 42 koks en 2 chefs
werkzaam in de drie door de Marine be
schikbaar gestelde keukens. Het couvert
komt op 100 mark per persoon.
De koninkljjke trein, waarmede de koning
wij 's avonds tegen negen uur 't ongeluk
hadden in aanvaring te komen met een
schip, dat naar 't Oosten voer. De schuld
lag geheel aan 't andere schip, dat niet
tegenstaande den donkeren en nevelachtigen
nacht heel goed bjjtjjds onze lichten had
kunnen zien om een aanvaring te voor- j
komeD, als de man op den uitkjjk niet?
geslapen of zjjn post verlaten had. Maar j
hoe dit ook zij, het vreemde schip, dat j
wnarschijnljjk eeu kleine stoomboot was, I
trof het onze met groote kracht diehtbjj den
boeg, voer toen wat terug, en verdween in
den nevel; we hebben »r nooit, meer iets
van gezien of gehoord. Algemeen veronder
stelde men, dat het, veel zwaarder beschadigd
dan het onze, spoedig na de aanvaring ge
zonken was; want toen na ongeveer een
uur do nevel optrok, was er van zjjn lichten j
niets meer te zien.
Zooals dat bij zeerampen nog al dikwijls
gebeurt, hield men de schade, die ons schip
was toegebracht, in 't begin voor gering;
maar al spoedig bleek, dat ze heel groot,
ja onherstelbaar was. De romp van onze
stoomboot was aan bakboord ingedrukt en
't water drong onrustbarend naar binnen.
Bijna twee uren werkten de manschappen
en een groot, deel der reizigers aan de pom
pen, en al 't mogelijke werd beproefd om
't groote lek te stoppenmaar alle inspan
ningen om 't schip te redden bleken weldra
vruchteloos, en kort voor middernacht kon
digde de kapitein aan, dat het schip on-
mogeljjk drjjvend kon g. houden worden,
en dat er niets overbleef dan van de booten
gebruik te maken. De nacht, was helder,
der Japansche transportschepen te Taliën-
wan; van de helft der transportschepen
werd de gele vlag gehesehen.
Te New-York is een teieg
ontvangen, naar luid waarvan de opstand
op een eind loopt. De leiders hebben den
moed verloren.
de starren fonkelden, en daar er weinig
wind was, hadden we een kalme zee. De
kapitein verzekerde ons, dat we bjj zulke
gunstige omstandigheden geen gevaar hoef
den te vreezen. Hjj meende, dat we den
volgenden dag, tegen den middag een klein
bewoond eiland konden bereiken, waar we
een toevlucht konden vinden tot een voor-
bijzeilend schip ons op zou nemen.
Er was tijd genoeg om alle noodige voor
bereiding te maken en er heerschte daarbjj
orde en gehoorzaamheid. E;nige dames
onder de kajuitpassagiers waren echter zeer
angstig en zenuwachtig; ook waren er
neeren met bleeke wangen. Maar ieder ge
hoorzaamde aan de bevelen van den kapitein,
en allen maakten zich gereed om in de
booten te gaan. De eerste officier zei ieder
van ons welke boot hem toebedeeld was,
en waar wg op 't dek bjjeea moesten komen.
Mg werd een groote boot aangewezen, die
grootendeels met tusschendekspassagiers ge
vuld zou worden en toon ik uit mjjn kajuit,
waarheen ik gegaan was oin mjjn geld en
kostbaarheden te halen, weer naar boven
giug, ontmoette ik op de trap Mevr. Lecks
en Mevr. Aleshine. Ze waren teleurgesteld,
toen ze vernamen, dat wij niet in dezelfde
boot zouden varen, en haastten zich naar
beneden terwjjl ik op 't dek ging. Na om
streeks tien minuten kwam Mevr. Lecks
bij me; ze had me bljjkoaur gezoen t. Ze
zei me, dat ze me iets bgzonders had mee
te deelen, en voerde me naar 't eind van
't schip, waar we Mevr. Aleshine ontmoetten.
Een grappig verhaal
TAN
De schipbreuk.
Eïkstk Hoofdstuk.
7 j
3
/Wordt vervolgd