Het Land van Hensden en Alleiia, de Langstraat en de Bonunelenvaard.
EERSTE BLAD.
De Wereldtentoonstelling.
EE GEMBERPOT,
FEUILLETON.
Uitgever: Ll. J. YRURMAN, Heusden.
M 1413.
ZATERDAG 22 JUNI.
I8v)5,
VOOR
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00.
Franco per post zonder prjjsveihooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels SO ct. Elke regel
meer 71/» ct. Greote letters Daar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
boeken zijt, zult ge de uitstalling daarnaast
van Boekman niet onverschillig voorbjj-
iloopen.
Nu hebben we het Marktplein voor ons:
een bjjna regelmatige vijfhoek, waarvan de
grootste afmeting circa 70 M. bedraagt.
i Ik vertrouw dat het Zondagsblad ook
Van onzen part^ulieren^correspOTident.) jdMrop een tjjkje schenkoI1> er wordt
Ge ziet een, zacht naar 't midden glooiende,
bestrate vlakte, omzoomd door huizen en
torens, over 't geheel van grooter kaliber
De lezer gelieve nog een enkele maal een
blik te slaan op het plaatje in het voor
laatste Zondagsblad. Ik heb de gracht be
schreven en herinner dat aan 't eind daarvan
drie wegen leiden naar het marktplein. Die
op de plaat rechts heet de Prinsestraat,
links de Beursstraat, terwijl de middelste
toegang geeft tot een binnenpleintje, waar
een vischbank staat en dat op zjjn beurt
weer een uitgang heeft op de Plaetse.
Maar stel het u s. v. p. niet groot voor
die z.g. straten en dat Binnenhof schjjnen
gevormd uit speeldoos ingrediënten, 't is
alles nauw en beknopt. Ook de huizen
Ijjden aan dat euvel, dat hier geen euvel
is, maar bjjdraagt om het typische vooral
te doen uitkomen. Groot konden ze ook
moeiljjk uitvallen, om de kosten w. t. v.
Ik heb in een winkeltje geïnformeerd naar
de geldkwestie, 't Was in een hokske van
circa 4 bjj 3 M., dat aan huur kost f 400.
En let wel, de huurder kreeg dat afgeleverd
met rood doek behangen wanden. Hij moest
het zelf laten beplakken met tegelpapier,
er een schoorsteen in doen aanbrengen en
dan die langs de gracht en daardoor wat
minder gelijkende op kinderspeelgoed. Nu,
op dit plein is dan ook drinken de hoofd
zaak en dat is nu juist geen kinderwerk.
Door de ruimte van 't plein vallen de gevels
ook hier meer in 't oog dan op de gracht,
waar de uitstallingen en 't binnenwerk te
veel de aandacht vragen. Hier ziet ge ver-
rukkeljjke geveltjes, vooral recht tegenover
de plaats waar we staan, afgewisseld door
poorten met sierljjke torentjes, alles ge
metseld met dien ouden, rooden Holland-
schen steen, dia hier, omdat hjj reeds twee
eeuwen geleden gebakken en gemetseld werd,
een bruinroden tint heeft aangenomen of
opgetrokken uit grjjzen zandsteen, eveneens
door den tand des tjjds gekleurd tot groe
zelig wordens toe. Zoo zoudt ge althans in
uw onschuld zeggen en 't is een groote eer
voor onze bouwmeesters van Oud-Holland,
dat menigeen 't niet gelooven wil, wanneer
ge hem fluistrend meedeelt, dat al deze
er achter een berghokje bjj timmeren, wat prachtgebouwtjes opgetimmerd zijn uit hout,
hem rond f 200 kostte. Dat maakt over °°k de gevelsdat deze withouten gevels
Tjjf maanden verdeeld f 120 onkosten per j daarna bespijkerd zjjn met een grof soort
maand. Dat is een van de kleinste huisjes, j Z9üdoekdit op zijn beurt besmeerd met
ge kunt nagaan wat dan de groote zulleneen ^aagJe cementpap, t welk de eigenschap
betalen, waarvan we er eenige op het Markt- i bez^ spoedig hard te worden, waarna de
plein aantreffen.
We treden de Prinsestraat in, gluren om
een hoekje bjj de «kinderen van Enschedé*
waar op een oude pers die den drukker van
onzen tjjd wanhopig maakt, de «Niews-
tjjdinge uit Oud-Holland* gedrukt wordt
en in letterkasten mooie lettertypen tentoon
gesteld worden; steken den neus even in
bjj den boekhandelaar Boon, die op eigen
houtje een brievenbus heeft opgehangen,
schilder aan de beurt kwam om er steenen
en witkalken voegen op te malen. En zoo
staan ze daar nu, deze in-Hollandsche ge
bouwen, als ze 't maar vjjf, zes maanden
uithouden en den waan niet verstoren dat
we iets ouds voor ons hebben, dan hebben
ze hun plicht gedaan en kunnen tot stof
en brandhout weerkeeren.
Sommigen der pachters gevoelen iets voor
den ouden tjjd en deden hun best door
zoodat velen in den waan verkeeren dat allerlei versieringen binnen en uithangborden
dit een officieele inrichting is; brengen een
bezoek bjj den barbier, waar een bord hangt
met: «hier scheert men guyten voor vjjf
duyten* en zoo ge een minnaar van oude
FRANK R. STROCKTON.
(13
Ik dacht bjj 't slot van deze plechtige
rede in lachen uit te barsten; maar een
blik op de ernstige gezichten der beide
vrouwen, die m jjn besluit met groote spanning
afwachtten, deed me inhouden, en ik haastte
me haar te verzekeren, dat een middagmaal
op 't midden vaa den dag geheel met mjjn
wenschen overeen kwam.
«Goed riep Mevr. Aleshine uit, en haar
oogen schitterden van vreugd in haar dik
goedig gelaat, terwjjl ook over Mevr. Lecks'
scherpe trekken een trek van verlichting
buiten, in den stjjl te bljjven; zoo vindt
men in sommige huizen kostbare Friesche
klokken, houten wandbetimmering, schil
derijtjes van eerwaardigen leeftjjd en stoelen
«En nu wil ik me haasten om ons een
flink maal te bereiden,* zei Mevr. Aleshine.
«We wisten niet of 't een tweede ontbjjt of
een middageten zjjn zou, eer we met u ge
sproken hadden. Heden moogt ge dus niet
veel verwachtenmaar morgen zal alles in
orde zjin. Ik zal morgen vroeg opstaan en
brood bakken, en u hoeft niet benauwd te
zjjn, Mr. Craig, ik zal u eiken avond ook
een stuk warm vleesch voorzetten.*
's Namiddags gingen we allen in den tuin,
die, hoewel thans vol onkruid, bljjken gaf
van zorgvuldige bebouwing. Eenige bedden
lagen braak en we vonden eenige ons on
bekende gewassen. Maar er waren ook rjjk
met vruehten behangen tomaten, een menigte
boomen van verschillende soorten en een
groot stuk vol aardappelen.
Terwjjl Mevr. Lecks en ik daarnaar keken,
1 hoorden we een vreugderoep van Mevr.
i Aleshine, die naar achter in den tuin was
i gewandeld. Naar haar ijlend, vonden we
jhaar bjj een groot spergiebed.
I »Nu,« riep ze, «als er iets is, dat me
bewjjst, dat de menseden christenen zjjn,
j dan is 't dit bed. Ik geloof niet, dat er
heidenen bestaan, die spergies teelen.*
«Ik dacht, dat we 't daarover al eens
waren, toen we 't bakmeel vonden,* zei
Mevr. Lecks.
«Maar dit bevestigt het geheel,* ant
woordde haar vriendin. «Uit een spergiebed
kan ik wel niet opmaken tot welke kerk ze
behooren, maar afgodendienaars zjjn 't niet.*
Den volgenden morgen leverde ik de
vriendeljjke Mevr. Aleshine een flinke mand
versche groenten en we hadden een uit
muntend maal. Tot mjjn verrassing was de
tafel niet in de keuken, maar in de huis
kamer gedekt.
«Mevr. Aleshine en ik meenen,* ver
klaarde Mevr. Lecks, «dat het voor u niet
past in de keuken te eten, en voor ons ook
niet. Hier zjjn tafellakens, en goed glas en
porceleinwerk, en lepels en vorken, en hoe
wel ze niet van echt zilver zjjn, ze zjjn toch
zoo goed vernikkeld, dat niemand er aan
stoot aan kan nemen. We zjjn alle drie
gsen dienstboden, en de keuken is geen
plaats voor ons.*
«Zoo is 't!« zei Mevr. Aleshine. «We
hebben de overtocht voor de eerste kajuit
betaald, en 't was bepaald, dat wg alles
prima kwaliteit zouden hebben.*
met matten zittingen van jaren her maar
helaas, ook Weener stoelen en allerlei ander
gesnor uit onze eeuw. Aan transparanten
en linnen zonnezeilen heeft de architect j
Breman op wel wat despotische manier een j
einde gemaakt.
Het marktplein rondgaande, linksaf, gaan
we voor bjj de Waeg van Enckhuizen, een
groot, sierlijk gebouw, waar ge kunt aan
vangen uwen dorst te lesschen, een Wein-
stube «in den braven Dorus* en een Wiener-
restaurant met toren gekroond, naar een
model uit Poeldjjk.
Vervolgens passeeren we, onder meer, de
Stads-Herberg, naar Amsterdamsch model,
in den gevel 't wapen der stad voerende,
de opstoep bedekt door een breeden luifel;
hier zwaait Cambrinus den staf.
Een paar huizen verder een snoezig visch-
winkeltje met «ghebakken bot of schol met
bier, ejjere, vars als room, met zier en de
rest al navenant.*
En zoo gaat het hier voort: eten en
drinken om beurt of te geljjk. Wat prettig
is, dat ge hier overal, zonder vrees voor
afzetterjj, kunt plaats nemenvoor gewone
koffiehuisprjjs schenkt men u een goed glas
bier of Meiwjjn of eigen gefabriceerde
champagne, waarvan ge de bereiding eigen-
oogig kunt gadeslaan.
Vele lezers zullen aangetrokken worden
door de Dortsche poort, waarnaast en waarin
Pilsen u met een spreucke op den wand
toeroept
Drinckt als men U de kanne biedt
Goed bier is voor de gansen niet.
Annex de poort is een kunsthandel in
schildergen gevestigd van de firma Langen-
berg.
Met deze poort een geheel uitmakende,
staat een gebouwtje, door Van Gorkum te
Sneek geëxploiteerd, dat nog meer door
zjjn prachtige versiering van binnen aan
trekt dan door de Waerhaftighe Vriesche
Boerenjonghens* die er te drinken zjjn en
door liefhebbers hoog geroemd wordt.
We gaan de Bodega voorbjj om niet de
hoogte te krjjgen en komen aan 't Stadhuis,
waarboven zich een vierkanten toren ver
heft, genomen naar 't model van ons oud
stadhuis en toren, nadat er «de spitse* was
afgenomen.
Rest me nog uit de Beursstraat aan te
halen een zoetwinkel, versierd met tegels
uit Dortdrecht van de firma W. Dooren
was, schoof
in de Steegoversloot, en een goud- en zilver-
winkel van Kruis alhier, die me den stier
van Potter toonde, in zilver gedreven.
Nu gaan we eren uitrusten. Daar we al
zooveel gedronken hebben, treden we toe
op de stoelenrgen om de muziektent ge
schaard. Deze tent is zeer primitief. Ze be
staat uit een planken vloer, rustende op
biertonnetjes, overdekt met een linnen zeil
op houten latten gespannen. De heeren
bewoonster van hun huis, Mej. Holmes, een
sehrjjven van Hudson, waarin hjj verzocht
zjjn goed naar Darlington te zenden. In
middels had een schoonzuster van Hudson
een brief van hem ontvangen, waarin hjj
verklaarde van jaloezie verteerd te worden,
sinds zjjn vrouw hem verlaten had om een
man uit Helmsley te volgen. Toen kreeg
men achterdocht en informeerde te Hoving
ham, waar 't bleek, dat de familie niet was
musici geven hier 's morgens en 's avonds aangekomen. Men zocht en vond weldra op
muziek en 'k heb al verluid dat ze dat een Teld b9 Helmsley, met een dunne laag
verdienstelijk doen, maar ze moeten in hun aarde bedekt, de ljjkeD van vrouw en kind
genre blgven en zich niet bezondigen aan met afgesneden hals. Hudson is zoek.
de accoorden der revolutionaire Marseillaise. De verwoestingen, die de cholera aanricht
Hoe kunnen musici uit de 16de eeuw 't onder de bedevaartgangers te Mekka zjjn
ook in 't hoofd krjjgen om muziek uit te vreeselijk. In 1891 waren de bedevaarten
voeren, die na hen gekomen is. veel moordender, dan de hevigste veldslagen
In de volgende letteren een wandeling ooit geweest zjjnde cholera maakte meer
over 't terrein waar ik u een echte boeren- dan 300 slachtoffers dageljjks midden in
kermis zal te aanschouwen geven.
O. H. 17 - 6 - 95. J. L.
üaitenlancl.
de maand Augustushet officieele sterfte-
jcjjfer bedroeg 1200 in vier dagen van den
13en tot den 17en Augustus en men schatte
het aantal dooden op 17.000 van de 43.000
1 pelgrims, die de heilige plaats bezochten.
Een eommi8sie uit den Parjjschen ge-|ln 1893 waren de gevolgen nog verschrik-
meenteraad heeft er zich in principe voorkeljjker, er bezweken bjjna 25.000 pelgrims,
verklaard, dat de stad Parjjs voor 20 mil- j Over het algemeen sterft een vjjfde deel
lioen deelneemt in de onkosten der tentoon- van de scharen der bedevaartgangers, die
stelling in 1900.
Uit Cuba valt weinig nieuws te melden.
Te Madrid zjjn weer berichten ontvangen
over nieuwe overwinningen, door de Spaan-
sche troepen behaald, maar voorloopig wordt
aan deze officieele mededeelingen nog geen
groote waarde gehecht. Immers, maarschalk
Martinez Compos dringt nog steeds aan op
het zenden van versterkingen, die hem zoo
spoedig mogeljjk zullen gezonden worden.
In Zweden wordt een expeditie uitgerust
naar Vuurland. Zjj zal in September te
Buenos-Ayres aankomen en vandaar naar de
tot heden onbekende streken van Vuur
land vertrekken.
zich telken jare opeenhoopen binnen de
muren van het heilige Mekka, waar hun
groote profeet Mohammed ligt begraven,
zonder dat de cholera heerscht; heerscht
deze echter dan sterft bjjna de helft der
geloovigen. Van gansche scharen bedevaart
gangers gebeurde het meermalen, dat er
niet één terugkeerde, de gevreesde ziekte
trof hen allen. In 1893 keerden van de
104 Muzelmannen uit Bosnië slechts 12
naar hunne haardsteden terug. Dokter
Legrand, geneesheer bjj de Oostersche ge
zondheids-commissie, gaf een beschrjjving
van de ontzettende gevolgen der epidemie.
In 1893, zegt hg, zag men de straten be
dekt met bergen van ljjken, die daar drie
of vier dagen bleven liggen zonder begraven
te kunnen worden en dat onder de bran
dende stralen der Julizon. Grafkuilen van
Een vreeseljjke moord, in Yorkshire ge
pleegd, houdt de Engelsche pers bezig. Het
gezin Hudson, man, vrouw en kind ™nl|25 meter lengte bjj eene breedte van 15
jaar, woonde sinds 14 dagen te Helmsley en |eQ eene diepte yaQ 10 meter> werden iQ eeu
scheen zeer gelukkig. Zaterdag 8 Juni ver-j halyeQ dftg gegraven eü de Turksehe regee
ring nam duizend Bedouïenen en Soeda-
lieten zjj hun woning met een tante, die
hen bezocht had en die zjj naar Hovingham
zouden vergezellen. Zjj kwamen niet terug,
maar eenige dagen later ontving de hoofd-
«Dat heeft niets met de zaak te maken,
Barb'ra Aleshine,* antwoordde Mevr. Lecks,
«want stoombootenlui geven gewoonljjk geen
verlaten eiland als dessert.*
«We hebben ook geen eiland gevraagd,*
zei Mevr. Aleshine, «en als 't schip goed
gestuurd was, hadden we er ook geen noodig
gehad.*
Toen ons maal geëindigd
Mevr. Lecks haar stoel achteruit en zat
eenige minuten in gedachten, zooals haar
gewoonte was, als ze iets belangrjjks ter
sprake wilde brengen.
«Over één ding heb ik nog nagedacht,
begon ze eindeljjk; maar ik heb er nog
niet over gesproken, zelfs niet tot Mevr.
Aleshine. We hebben ge?n recht hier te
komen en de levensmiddelen op te eten en
het goed van die menschen te gebruiken j
zonder daarvoor te betalen. Dat we niet
op den blooten grond slapen en verhongeren
als we een bed en eten kunnen krjjgen
spreekt van zelf. Maar als we dat gebruiken,
moeten we de menschen, die ze behooren,
daarvoor betalen, n.l. als we 't geld er voor
hebben; en Mevr. Aleshine en ik hebben
geld. Toen we naar onze hut gingen om
ons voor 't verlaten van 't schip klaar te
maken, was 't eerste, dat we deden, dat we
onze beurs in den zak staken; ook hebben
we wissels in waschdoek gewikkeld tusschen
de voering van onze japonstoffen genaaid,
en als gjj vergeten hebt uw geld mee te
nemen, kunnen wjj u leenen, wat ge noodig
hebt, Mr. Craig.*
Ik dankte voor 't vriendeljjk aanbod en
deelde haar mee, dat ook ik mjjn geld
gered had.
»'t Is nu uijjn plan,* ging Mevr. Lecks
voort, geregeld elke week kostgeld te be
talen. Wat in deze streek de gewone prjjs
is, weet ik niet; maar ik weet, dat men
daar, waar ik thuis hoor, voor zes dollars
's weeks zeer goed in de kost kan komen.
«Ja, voor twee personen op één kamer,
bracht Mevr. Aleshine in; daar hij evenwel
een kamer voor zich alleen heeft, zal Mr.
Craig wat meer moeten betalen.*
«Hjj kan 't niet helpen,* antwoordde
Mevr. Lecks wat scherp, «dat hjj geen broer
of vriend bjj zich heeft om met hem de
kamer te deelen en een deel der kosten over
te nemen. De kamer is ook niet heel groot,
en ik ben in de meening, dat hjj niet meer
hoeft te betalen, omdat hij een kamer voor
zicb alleen heeft. Zeven dollar is genoeg.*
«Je moet echter niet vergeten,* bracht
Mevr. Alleshine in 't midden, «dat wjj de
keukon en 't huiswerk bezorgendat moet
toch ook berekend worden.*
«Daar wou ik juist op komen,* ant
woordde Mevr. Lecks. «Als ik en Mevr.
Aleshine in dienst gingen, wat we zeker
niet zullen doen, als de o i standigheden
niet geheel anders worden
«Goed opgemerkt!* zei Mevr. Aleshine
heel ernstig.
«Maar als we 't deden, ging Mevr. Lecks
voort, «zouden we geen betrekking onder
de twee dollars 's weeks aannemen. Nu
heb ik altijd gehoord, dat in deze streken
de loonen heel laag zjjn, en voor twee is er
ook niet veel werk, en dan is ook de familie
er niet om haar eigen voorwaarden te stellen.
Ik meen dus, dat we ons loon op twee dollars
's weeks kunnen vaststellen, zoodat ieder
van oas beiden nog vier dollars 's weeks
heeft bjj te betalen.*
neezen aan om de ljjken daarin te begraven;
meer dan de helft dezer doodgrarers be
zweken eveneens. Eene vrouw uit Suez, die
«Maar hoe moet het met Mr. Craig?*
vroeg Mevr. Aleshine; «hg hoeft toch niet
voor niemendal in den tuin te werken?*
«Vjjftig cents 's daags,* antwoordde Mevr.
Lecks, «is 't minste, waarvoor een man kan
werken, en dan nog niet den ganschen dag.
We zullen dus drie dollars op Mr. Craig's
kostgeld kortenzoodat hjj even als wjj vier
dollars per week moet betalen.*
Ik verzekerde, dat ik met deze schikking
volkomen tevreden was; maar Mevr. Ales
hine scheen nog niet overtuigd dat alles
billyk was.
«Als een meisje gaat dienen,* zei ze,
«krjjgt ze vrjj woning en nog geld boven
dien en met tuixlui is 't net zoo.*
«Dus moesten we den menschen ons loon
iu rekening brengen,* vroeg Mevr. Lecks,
«en als ze terugkomen ons dat laten uitbe
talen
Deze vraag maakte aan Mevr. Aleshine's
tegenwerpingen een eind en Mevr. Lecks
ging voort: «Daar op den schoorsteenljjst
staat zoo'n pot, een van die soort waarin
gewoonljjk Oost-Indische Gember is. Nu is
er niets in dan wat grauw papier, waarin
hengelhaken zjjn. We zjjn op Woensdag
hier gekomen; eiken Dinsdagavond zullen
we dus elk vier dollars in den pot onder
't grauwe papier leggenen als dan de
familie bjj dag of nacht terugkomt, en 't
niet prettig vindt, dat we hier zjjn, hebben
we maar te zeggen: 't kostgeld ligt in de
gemberpot, en ons geweten is vrij.
Mevr. Lecks voorstel werd als billyk en
goed aangenomen, en na 't eind der week
legden we elk onze vier dollars in de pot.
/Worcff vervolgd.!
ids nmu
jjj i ten minste druk geteekend en gefotografeerd.
Een grappig verhaal
TAN
