Ret Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
TWEEDE BLAD.
Goedkoop en lekker.
SH.lllllV
H.H. Winkeliers.
A. W. v. d. firuggeu,
If. Timmsrian ei Metselaar,
M 1415.
UitgeverLl. J. YE.ËÜMAM, Heusden.
ZATEKDAG 29 JÜNI.
1895,
K. A. KOEKKOEK,
Sigarenfabrikant te Nieuwendijk,
bij A, van der Mooren Zonen,
Houthaodei, 's-rlsrtoganbosch,
VOCE
Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden l.OO.
Franco per post zonder prjjsveihooging. Afzoaderljjke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels SO ct. Elke regel
meer 71/, ct. Greote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën werden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
VERVOLG BUITENLAND.
Dezer dagen was de bergpas bij Sint
Egidio (Salerno) bet tooneel van een vree-
seljjk ongeluk. De beroemde rechtsgeleerde,
senator Capone, die in den stormachtigen
nacht per rijtuig naar zjjne dochter, die
zwaar ziek was, reed, werd door den storm
met paard en rjjtuig benevens den koetsier
in een afgrond geslingerd. De ljjken van
den senator en den koetsier heeft men nog
niet gevonden.
Omtrent het met petroleum geladen schip,
dat voor eenige dagen op zee vuur vatte,
schrjjft de Pinang Gazette* van 16 Mei:
De kapitein van de >Fook Ching,* ver
haalde, dat bjj, op weg naar Langkat,
Puleau Remau des Maandags om 5 uur 10
in den namiddag passeerde. Om 5 uur 45
zag hg den rook van een brandend schip,
ongeveer 20 uijjlen Z.W. van den vuurtoren
Muka Head. Hg veranderde van koers en
stuurde er op af; om 7 uur 45 naderde
hg tot op een afstand van honderd yards
een brandende massa petroleum, die in
tinnen vaten en kisten ronddreef. De vlam
men van de massa verhieven zich tot een
hoogte van 30 voet en de zee stond onge
veer over een afstand van een halve rnjjl
in vuur. Hg voer drie maal om de vuur
massa heen in de hoop booten te vinden of
eenigen van de bemanning van het schip
te kunnen redden, maar vond niets.
Als zeker wordt aangenomen, dat het
ongelukkige schip de Billiton is. Het verliet
Balbalan Zaterdags om 10 uur 30 in den
avond met 18000 tins petroleum voorPenang
en kon ongeveer op die hoogte zjjn, waar
het brandende schip werd gezien. De Billi
ton werd in 1880 te Glasgow gebouwd en
hetzelfde jaar nog te Singapore ingeschreven.
Het schip is van jjzer, meet 295 ton en was
80 paardekracht sterk. Op het schip be
vonden zich als officieren de kapitein Brom-
ston, de eerste stuurman M. Anderson, de
eerste machinist J. Cochrane en de 2e ma
chinist W. Aspinallbovendien bestond de
bemanning uit 36 inlanders. Daar tot heden
niets van de bemanning gehoord is, wordt
het ergste gevreesd.
VERVOLG BINNENLAND.
De Minister van Koloniën heeft in de
Tweede Kamer medegedeeld, dat door hem
naar aanleiding van de onrustwekkende
Reuter-telegrammen per telegram aan den
Gouverneur-generaal inlichtingen zgn ge
vraagd.
Daarop is van den Gouverneur-generaal
het antwoord ontvangen, dat hem van Atjeh
niets bgzonders bekend was.
Generaal Vetter zal met de Soembing
van de Rott. Lloyd naar Indië vertrekken.
Het schip gaat 14 Sept. van Rotterdam.
Het verslag is verschenen van de werk
zaamheden der commissie ingesteld op uit-
noodiging van de »Vereeniging voor Handel,
Ngverheid en Gemeentebelangen* te 's-Gra-
venLage, ten einde te overwegen, langs
welken weg het visschersbedrjjf te Scheve-
ningen voor geheelen ondergang is te be
hoeden.
De eenvoudigste oplossing van dit vraag
stuk, de verplaatsing van de reederjj naar
een of meer plaatsen, die in het bezit van
havens zgn, met name Vlaardingen, Maas
sluis of elders, beschouwt de commissie als
-werpelgk, omdat, zoo verplaatsing der
reeders al mogeljjk zou zgn, het zeker on
mogelijk zou bljjken de geheele Scheve-
ningsche bevolking benevens alle inrich
tingen ten behoeve van visseherg en handel
opgericht, naar een andere plaats om te
brengen.
Wat de andere plannen betreft, is de
commissie van oordeel, dat Scheveningen
slechts door een haven aan het Scheve-
ningsche strand geholpen kan worden.
Het door haar aangenomen havenplan
houdt met de bjjna zeker te verwachten
uitbreiding, rekening mede met de geleide
lijke vervanging van de thans gebruikt
wordende bomschepen door loggers, wier
productief vermogen volgens eene verklaring
van den heer Maas in 1874, ongeveer drie
maal grooter, en welke vermoedelijk een
onmiddellijk gevolg van de nieuwe haven
zal zgn.
De begrooting der aanlegkosten bedraagt
voor de buitenhaven f2.610.000, binnenh.
f 1.211.100; havenlichten, boeien enz.
f50.000; administratie, toezicht f 78.900;
totaal f 3.950.000.
In totaal wordt het jaarljjksch onderhoud
der haven begroot op f 70.000.
Het komt der commissie alleszins aan
nemelijk voor, dat, waar het hier geldt een
werk, waarbjj het algemeen belang in zoo
hooge mate is betrokken, mag worden aan
genomen, dat wanneer het particulier initia
tief, de gemeente en de provincie te zamen
der aanlegkosten bjjeen brengen, het
Rjjk bereid zal worden bevonden het overige
V» gedeelte van 4 millioen (ongeveer
f 1.330.000) bij te dragen.
De voorzitter en een lid van de commissie
voor een Scheveningsche haven hebben in
particuliere audiëntie bjj den min. van
waterstaat een exemplaar van het haven
rapport aangeboden, zoomede aan den com
missaris der Koningin en aan den burge
meester van Den Haag.
Een 12-jarig zoontje van den onderwgzer
V. d. L. te Groningen is Zaterdag, zonder
van zjjne ouders afscheid te nemen, stilletjes
naar Zoutkamp gewandeld, waar hg des
avonds ongeveer 11 uur aankwam. Daar
had hg verklaard de zee wel eens te willen
zien, en veel lust tot het zeemansleven te
hebben. Als er gelegenheid was, zou hg
zich wel op een schip willen verhuren. Hg
had nog juist drie centen in den zak, waar
voor hg eene briefkaart kocht om zjjne
ouders in kennis te stellen met zjjn tegen
woordig verblijf. Vóór deze echter aan het
adres bezorgd was, aanvaardde de knaap,
des Zondagsmiddags, weder de terugreis.
Te begrijpen is het, dat de ouders gedurende
de afwezigheid van hun zoontje in groote
onrust verkeerden.
Bjj de Ned. Herv. Kerk bestonden 1
Januari j.l. 353 predikants-vacatures. Er
zgn verscheidene gemeenten, die al 10 of
20 en meer jaren vacant zgn. Er zgn dorpen
vooral in 't Noorden, waar men door lang
durige vacatures van kerk en godsdienst
vervreemd is. In 1890 waren er 386 vaca
tures, in 5 jaar is de toestand dus iets gun
stiger geworden.
Het droevig ongeluk, dat op Zondag 16
Juni met de stoomtram RotterdamDelfts
haven plaats had en waarbjj twee kinderen
werden overreden, heeft niet alleen tot een
regen van ingezonden stukken in de Rot-
terdamsehe bladen, maar ook tot een adres
beweging aanleiding gegeven. Een adres aan
den gemeenteraad werd ter teekening gelegd,
waarin werd aangedrongen om deze stoom
tram te doen vervangen door een paarden
tram. Gisteren is dit adres, door 1834 in
gezetenen geteekend bjj den gemeenteraad
ingediend.
Voor de rechtbank te Roermond stond
Woensdag terecht H. van Brabant, oud 22
jaren, geboren te Cortesem (België,) gevlucht
uit de bedelaarskolonie te Hoogstraten en
aangehouden door de maréchaussees ter
zake van verschillende aanrandingen, ge
pleegd te Geldrop, Venraai, Helder, Geisteren
en Grubbenvorst.
De zaak werd met gesloten deuren be
handeld.
Door het O. M., mr. Carsten, werd de
hoogste straf, zestien jaren gevangenis ge
requireerd.
Uit Opsterland meldt men
De Raadsvergadering van gisteren is ver
daagd, daar de commissie, ia de vorige ver
gadering benoemd om onderzoek te doen
omtrent de f500 door de Beetster commissie
aan de armvoogdjj overgedragen, niet ge
reed is gekomen. Deze zaak heeft een ernstig
aanzien gekregenbehalve de f 500 boven
genoemd is nog zoek pl. m. f 1000 uit de
zaak-Bosscher (wegens fraude indertjjd ont
slagen als armvoogd uit Langezwaag.) De
secretaris-boekhouder houdt vol, deze be
dragen nooit te hebben ontvangende voor
zitter zegt ze te hebben afgedragen, doch
geen quitantie te hebben ontvangen.
Komt er niet meer licht, dat zal het naar
aller vermoeden een rechtszaak worden.
De „Daller kuil."
Bjj gelegenheid van het bezoek onzer
Koninginnen aan Drente zal, naar men weet,
eene eigenaardige plechtigheid plaats hebben
eene rechtspraak in den Balier kuil.* Met
het oog daarop deelen wjj het volgende mede
omtrent de oude rechtspraak in Nederland
De graaf sprak in naam van den vorst
recht in het Volksgericht. Als ambtenaar
stond onder den graaf de bestuurder van
de mark, welke bestuurder den naam had
van den Scouteth (centenarius) en die belast
was met de uitvoering van het gewezen
vonnis vondenis de gevonden straf
overeenkomstig de misdaad.
De plaats der rechtspraak was de maalstede
(mallum), terwjjl de vergadering zelve het
»echte thing* heette, drie maal 's jaars ge
houden werd en nooit langer dan drie dagen
duurde. Daar de graaf steeds als voorzitter
moest optreden, was zjjne betrekking daar
door eene rondreizende van mark tot mark.
In de uitoefening der reehtspraak werd de
graaf ter zjjde gestaan door de Schepenen
de Scheppers van het oirdeel. Die Schepenen
werden oorspronkelijk staand# de vergade
ring gekozen door de maalmannen, d. i.
door het vergaderde volk. Hun getal bedroeg
zeven. Eerst in later tjjd werd ook de be
trekking van Schepenen eene vas e. Door
de benoeming der Schepenen uit de maal
mannen ontzeilde men de klip van onrecht
vaardige, onbilljjke rechtspraak, want de
Graaf, hoe zeer ook te goeder trouw, kon,
daar hg menigmaal vreemdeling was in de
Gouw, een vonnis vellen, dat in strjjd was
met de godsdienstige of maatschappelijke
betrekkingen of verhoudingen van die dagen.
In den oud-Germaanschen tjjd, in den
van het Heidendom, hadden die ver
gaderingen plaats gehad bjj gelegenheid der
groote, nationale godsdienstige offerfeesten.
Bjj den overgang tot en de uitbreiding van
het Christendom in deze lande* waren de
rechtspraken verbonden aan kerkeljjke hoog-
tjjden, om daardoor den overgang en de
uitbreiding van het Christendom gemakke
lijker te maken.
Van de drie rechtsdagen werd de eerste
gehouden omtrent Paschen, in de maand
Maartvan daar nog in sommige plaatsen
van ons land de Paaschweiden en de Maart-
velden; de beide andere rechtsdagen hadden
gewoonlijk laat in den zomer plaats.
Naast de rechtsdagen, waarbij de graaf
voorzitter was, had men bovendien in elke
mark nog de jaarljjksche bjjeenkomsten,
waar slechts huishoudelijke zaken werden
behandeld.
Bovendien onderscheidde men naast het
»echte ding* het »geboden ding,* een rechts
dag, waartoe men, misschien ook al heel
spoedig bjj »clockgeslaeh,« werd opgeroepen
ter afdoening van dringende zaken. De op-
geroepenen waren genoodzaakt te komen,
terwjjl anderen de vrjjheid hadden te ver
schijnen. Ook hier werden de zaken, evenals
bg het »echte ding,* in het openbaar be
handeld.
De rechtsdag was dus samengesteld als
volgt: de graaf als voorzitter houdt den
gerichtsban en is met de uitvoering van het
vonnis belast, welke uitvoering wordt opge
dragen aan den centenarius, terwjjl de
schepenen alleen geroepen zjjn het oordeel
uit te spreken.
De zittingen werden alleen gehouden bjj
dimmende zonne,* het geheimzinnige van
den duisteren nacht was bjj de rechtsdagen
geheel uitgesloten. De schepenen waren,
overeenkomstig hun ambt, genoodzaakt een
vonnis uit te spreken. Het is voorgekomen,
dat Schepenen, die weigerachtig waren een
vonnis te vellen, met IjjfstrafFen werden be
dreigd, ja menigmaal werdea gestraft-
Het gericht werd gehouden onder den
blooten hemel op plaatsen, die in een zekeren
reuk van heiligheid hadden gestaan. Daar
het offeren bjj de rechtsdagen in Oud-Ger
maanschen tjjd, dus in den tjjd van het
heidendom, plaats had in wouden en op
heuvels, zoo werden de reohtsdagen ook bjj
het opkomen va* het Christendom in wouden
en op heuvels gehouden. Dergeljjke richts-
plaatsen waren Spoolderberg bjj Zwolle en
de Heilige berg bjj Amersfoort.
Onder de boomen, die de rechtsplaats
sierden en overschaduwden, bekleedde de
linde, breedgetakt en gearmd, den voor
rang. Nog heden ten dage ziet men op de
plaatsen, waar vroeger in kleine steden recht
gesproken werd, de linde in eere houden
De geriehtsplaats was afgepaald en met
een touw omspannen, eene ruimte om
sluitende, waar de soms talrjjk opgekomen
schare zich gemakkeljjk kon bewegen of
zich rustig neerleggen in de koele schaduw.
Als vergadering droeg de zitting den naam
van »ring,« van daar dat »te ring en ding
gaan* de beteekenis heeft van ter recht
bank komen.
Zodenbanken en zitbanken in den grond
uitgegraven waren de zetels van den graaf
en van de schepenen, doch altjjd zoo, dat
de graaf, hetzjj op een houten, hetzjj op een
steenen bank, altjjd hooger zat dan de
schepenen. Zgn zetel heette daarom dan ook
de Rechterstoel. De »Kuii« te Balloo, ook
etstoel of rechterstoel genoemd, werd nog
tot 1399 gebruikt, terwjjl de Rechterstoel
te Zutfen, tot in het begin dezer eeuw ge
buikt, thans bewaard wordt op het museum
dier stad. Was de zitplaats van den graaf
oorspronkelijk in eenvoud geljjk aan die
der schepenen, in later tjjd muntte ze uit
door sierljjkheid van vorm en het aanbrengen
van het grafeljjke wapen.
Bjj ongunstig weer werd de rechtspraak
in de kerk gehouden, doch daar dit niet
erg in den smaak viel, behooren dergeljjke
zittingen tot de zeldzaamheden.
De rechter zat met het aangezicht naar
iet Oosten gekeerd en hield als teeken zjjner
waardigheid een staf of roede in de hand,
waarmede hg menigmaal, door met haar op
den grond te stooten, tot stilte moest aan
manen.
Bg halsrecht werd de roede des rechters
vertoond als »roede der justitie*bjj het
afleggen van den eed legde de eedaflegger
de hand op den staf, om daarmede den »eed
te staven.*
Het opnemen der roede kondigde het begin
der zitting aan, terwjjl de rechter de roede
eerst neerlegde, wanneer zjj geëindigd was.
Steeds gingen de rechtspraken vergezeld
van kerkeljjke plechtigheden.
Waar wjj steeda op hebben mogen pochen
en trotsch zjjn, dat is op ons Nederlandsehe
vee, door den vreemdeling steeds gezocht
en, als 't mooie exemplaren voor den fok
zgn, aanzienlgke sommen waard zjjnde. En
toch schjjnt men iD 't buitenland de vooi-
treffeljjkheid er van niet zoo geheel te willen
oegeven. In Parjjs althans heeft men on-
angs proeven genomen met zes melkkoeien
van verschillend ras, waarbjj de uitslag in
een zeker opzicht voor ons vee niet zoo heel
gunstig schgnt geweest te zgn.
Het onderzoek strekt zich uit over de
verhouding van de kaasdeelen tot het boter-
vet in de melk, door de verschillende exem
plaren gegeven. Het stedeljjk laboratorium
te Parjjs heeft de volgende cjjfers dienaan
gaande openbaar gemaakt:
Verhouding van
Veeras. kaasdeelen tot boter vet.
Jersey 1 1.93.
Bretagne 1 1.84.
Vlaanderen 1 1.44.
Normandië 1 1.20.
Zwitserland 1 1.16.
Holland 1 1.12.
Aan de hand van 't geen de praktjjk
leert meent de deskundige, die bovenstaande
opgaven heeft verstrekt, dat melk des te
beter voor de boterbereiding geschikt is, als
hare verhouding van kaas tot vet meer de
1 2 nadert. Bjj een verhouding van 1 1.5
staat de waarde voor kaas- en voor boter
bereiding geljjk, maar bjj nog nauwer ver
houding moet de kaasbereiding op den voor
grond gesteld worden.
Nederland zal dus voortaan moeten ge
noemd worden een land van melk en kaas
en niet inter van boter. Vooreerst kunnen
wjj ons dat niet goed voorstellen, maar 't
is in ieder geval goed, van hetgeen wjj
hier inededeelen kennis te nemen.
BEKENDMAKING.
Inrichtingen, welke gevaar, schade of hinder
kunnen veroorzaken.
Burgemeester en Wethouders der gemeente
Heusdengelet op artikel 8 der wet van
den 2den Juni 1875, (Staatsblad No. 95)
tot regeling van het toezicht bjj het op
richten van inrichtiugen, welke gevaar,
schade of hinder kunnen veroorzaken;
Doen te weten:
dat op heden aan A. J. Boelen en zjjne
rechtverkrijgenden vergunning is verleend
tot het oprichten van eene smederg in het
pand wjjk O No. 2, kadaster sectie A No.
602, gelegen in de Herptsche straat alhier.
Hjsüsdjsn, 27 Juni 1895.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Secretaris, De Bargemeester,
H. J. van Eggjslkn. Honooop.
ADVERTENTIEN.
Het best© adres voor F U1KJE
SIGAREN is
Vraagt Monsters.
Worteltjes, Doperwten,
Snijboonen,
Witte Oapncijners,
Spersieboontjes, Peultjes,
Ét Q31/,, cent per blik,
hoek Wijksche straat,
HEUSDEN.
ZALM, KREEFT, SARDINES,
ANSJOVIS, PALING in Gelei.
levert aan concurreerende prgzen Eiken-,
Esschen-, Iepen-, Beuken-, Linde-, Nooten
Teakhout.
Eiken Rondklossen, Wagenschot en ander
fijn Werkhout.
Eiken en Dennen Palen en Bestekhout,
