Arts,
is verhuisd
H No. 42,
's-BOSCH.
Spreekuur
%—i
ZATERDAG IB NOV. 1895.
Vucht er straat
Ju
Lilseyer L. J. VEERMAN tc Heusden.
TWEEDE BL D.
Paardenvleesch als Voedingsmiddel.
VERVOLG BUITENLAND.
Dat de Enropeesche vrede gedurende
eenige dagen groot gevaar liep was duide-
ljjk op de buitenlandsche beurs merkbaar;
na bet eendrachtig optreden der mogend
heden echter is de stemming weder normaal
geworden; de berichten evenwel stemmen
nog weinig met elkander overeen en de toe
stand is dus nog niet geheel zuiver.
Zoo schrijven b.v. verschillende bladen
De redevoering van lord Salisbury wordt
alhier zeer gunstig beoordeeld. Dit is een
gevolg van de correcte, loyale en open
hartige wjjze waarop de tegenwoordige toe
standen door den lord besproken zijn. Zijn
woorden leveren vrij wel het bewjjs dat er
tusschen de mogendheden een wisseling van
denkbeelden over hun houding ten opzichte
van Turkije beeft plaats gehad. Nu het
vaststaat dat Engeland evenmin als Rusland
op eigen hand iets tegen Turkije zal onder
nemen, is het Enropeesche concert, tot
groote zekerheid van den vrede, wederom
hersteld. Oostenrjjk heeft, in vereeniging
met Duitschland en Italië, getracht Enge
land, Rosland en Frankrjjk over te halen
om niet afzonderlijk tegen Turkjje op te
treden. Die poging is gelukt, en nu wordt
hier bijzonder veel gewicht gehecht aan de
herstelde eendracht der mogendheden tegen
over de Porte. Op welke basis die gemeen
schappelijke gedragsljjn zal berusten is nog
niet bekendvoldoende zjj het echter dat
er in beginsel toe besloten is.
De Times* verneemt uit Weenen, dat
op initiatief van den heer Goluckowski,
minister van buitenlandsche zaken van Oos-
tenrjjkHongarjje, een gedachtenwisseling
is begonnen tusschen de regeeringen der
zes groote mogendheden, ten einde te komen
tot overeenstemming omtrent de houding,
welke zjj tegenover Turkjje zullen aan
nemen.
Volgens de geruchten heeft de Fransche
gezant den Sultan gedreigd dat Frankrijk
zjjn vloot op de kust van Syrië tot daden
zal laten overgaan, als de onlusten zich
daar ernstig herhalen. De Russische gezant,
zou op dergeljjken toon hebben gesproken
en de bezetting van Erzeróem in het voor
uitzicht hebben gesteld.
De paleispartjj vreest een Europeesche
conferentie of een gewapende tusschenkomst.
De gezanten van Frankrjjk en de Ver-
eenigde Staten zjjn zeer sterk voor het
laatste, daar de berichten uit Klein-Azië
steeds ernstiger luiden en ook het leven
van de Fransche en Amerikaansche burgers
in gevaar komt.
Brieven uit Erzeróem moeten allen twijfel
wegnemen dat de aanval van de Turken
op de Armeniërs met voorbedachten rade
geschied is, dat op zjjn minst duizend Ar
meniërs zjjn gesneuveld, en dat een alge-
meene plundering en uitmoording volgde.
Reizigers, die van Jeruzalem trekken naar
Trebizonde, aan de Zwarte Zee, hebben op
hun weg een groot aantal Ijjken gevonden.
In het district Baiburt, ongeveer ten Zuiden
van Trebizonde, moeten 1500 personen ge
dood zijn, waaronder verscheiden geestelijken
en onderwijzers. Het aantal dooden in Ana-
tolië wordt op 10,000 geschat. Het verkeer
per post en telegraaf is onderbroken.
De Fransche consul en eenige Europeanen
te Erzerum schrjjven, dat het gansche ge
bied tusschen deze stad en Trebizonde is
verwoest. Zjj zagen veel Ijjken, en vluchtende
vrouwen en kinderen smeekten om be
scherming.
Dit zijn de laatste thans aangekomen be
richten omtrent de verwoestingen en moorden
door de Turken bedreven.
Te Odessa is een buskruitmagazjjn in de
lucht gevlogen, waarbjj vijf menschen ge
dood en verscheidene huizen vernield zijn.
Donderdagmiddag j.l., omstreeks 1 uur,
brak in een woonhuis te Brooklyn brand
uit, die zoo snel om zich greep, dat een ge-
heel huisgezin, bestaande uit zes personen,
geen mogelijkheid meer zag, zich een uitweg
door het vuur te banen. Allen vonden een
onlzettenden dood.
Te Londen heeft een orkaan gewoed, die
zich over geheel Brittannië en Ierland haeft
doen gevoelen, waar hij groote verwoestingen
a inrichtte' en verscheidene ongelukken ver-
orrzaakte. Te Huil werd een gedeelte van
de pier weggeslagen en de havenwerken
•hebben veel geleden. Te Dublin werd een
muur van twee meter hoogte over een lengte
van 15 meter omgeworpen. Te Abergavenny
in Wales werd een diligence, waarvan de
paarden op den weg tot aan de borst door
het water waadden, in een sloot geworpen.
De paarden verdronken, doch de koetsier
werd door lieden uit den omtrek met een
boot gered. Te Merthyr Tydfil, bij Cardiff,
stortten twee bruggen over de Taff in en
een gedeelte der landstreek werd over
stroomd. Talrjjke zeerampen worden uit
verschillende zeehavenplaatsen gemeld. Te
Yarmouth sloeg in het gezicht der haven
een boot om en de twee opvarenden vonden
den dood in de golven. Te Spithead werd
een visscher door den storm overvallen en
verdronk. Bjj Swansea werd een Schotsche
bark door een sleepboot voor het kanaal
van Bristol gesleept, toen de sleeptros brak
en de bark, bemand met zes koppen, op de
rotsige kust werd verorjjzeld. Alle opva
renden kwamen om. Kleinere ongelukken,
veroorzaakt door afwaaiende schoorsteenen
en dakpannen, zijn legio.
VERVOLG BINNENLAND.
In de »Staatscouraat< is opgenomen een
Kon. besluit, waarbjj de Pupillenschool te
Nieuwersluis wordt opgeheven met 1 Jan.
1896.
De heer Voormolen, hoofdcommissaris
van politie te Rotterdam, moet in een on
derhoud, dat hij met den Minister van
Justitie had, beslist geweigerd hebben een
benoeming naar Amsterdam aan te nemen.
Naar de »N. R. Ct.« verneemt, komt
thans voor die betrekking ernstig in aan
merking de heer Allard, kapt. der maré
chaussee te Roermond.
De bloembollen in de omstreken van
Haarlem zjjn nagenoeg alle geplant, en de
campagne voor dit jaar mag als geëindigd
schouwd worden, want handel wordt er
zoo goed als niet gedreven.
Hyacinth en crocus loonden de kosten
van het kweeken zeer goed, doordien de
prjjs flink steeg. De meeste andere gewassen
daalden daarentegen in prjjs, zoodat enkele
telers er zwaar voor zullen zitten, vooral
die in hoofdzaak tulpen kweeken.
De heer mr. P. D. K., op het Haring
vliet te Rotterdam, ontving Donderdag aan
zjjn huis een brandbrief, waarin een bedrag
van f 250 van hem werd geè'ischt. Om ver
gissing te voorkomen zou de schrijver zelf
te 7 uren in den avond het bedrag aan
de woning van den heer K. komen afhalen.
Aan de politie werd van de zaak kennis
gegeven en toen nu Donderdagavond op
den bepaalden tjjd de schrjjver van den
brandbrief om het geld aanbelde, waren
er twee politieagenten aanwezig, die hem
inrekenden en naar het bureau overbrachten.
De aangehoudene is een 45-jarige huis
schilder, uit Limburg gekomen om daar
werk te zoeken.
Door den heer H. J. Lövink, directeur
der Nederl. Heidemaatschappjj, werd voor
rekening van den heer A. Ledeboer te En
schedé, ruim 400 hectaren heidegrond, onder
Gemert, aangekocht voor f 22 per hectare.
Het voornemen bestaat dien grond te ont
ginnen en van de lage gronden voor een
groot deel grasland te maken, wat voor
de inwoners van Gemert zeker van zeer
groot belang is.
Behalve het reeds vermelde legaat van
f 100.000 voor een Tehuis voor Dames,
door wjjlen den heer C. Scheltus Jz., in
leven wjjnhandelaar te Amersfoort, gemaakt,
bestemde deze bjj testament nog f 175.000
tot stichting van een Gereformeerd Wees
huis te Amersfoort.
De 16-jarige schippersknecht D. de L.,
van Lekkerkerk, is, aan boord struikelende,
voor de Moerdjjksehe haven in het Hol-
landsch Diep gevallen. De schipper snelde
naar het gangboord om den drenkeling te
helpen, maar hjj hoorde of zag niets meer.
Op een der wegen nabjj Delft, die nogal
veel door minnende paartjes worden bezocht,
hield zich in den laatsten tjjd een verdacht
persoon op, die de verliefden aansprak en
vrees aanjoeg met de mededeeling, dat hjj
hun namen bekend zou maken. Gewoonljjk
werd hem dan met geld het zwijgen opge
legd. Dezer dagen nu besloot een twee-tal
Delftsche heeren het hem eens af te leeren.
Zjj begaven zich, de eene als dame verkleed,
op dien weg en gingen in het gras liggen.'
Het duurde niet lang of de bewuste persoon
richtte zich met het gewoDe praatje tot hen.
De vrjjer bood hem zjjn horloge aan, doch
toen hij het wilde aannemen, kreeg hjj in
plaats daarvan een muilpeer, die hem deed
suizebollen, zoodat bjj spoedig beenen in-akte.
Zondagavond vond men te Roermond in
de nabjj beid van den Wolfskuil in het Roer-
mondsche veld, achter de Kapellerlaan, de
stukken van een ljjk van een jongen man
op de Ijjn van den »Grand Central Beige.*
Een onderzoek werd ingesteld, waarvan
het gevolg was, dat men een arm, een been
en later ook het onderljjf met een been vond.
Hoe men ook zocht, het hoofd kon men ter
plaatse niet vinden. Later ontving men be
richt van den stationschef van Melick-
Herkenbosch, dat hoofd en bovenljjf daar
op den weg gevonden waren, zoodat dit
tusschen het remblok schijnt vastgeklemd te
hebben gezeten.
Uit een getuigschrift, dat in den zak van
het slachtoffer gevonden werd, bleek, dat
het de 17-jarige slachtersknecht P. Evers
was, wiens vader op het Gebroek woon
achtig is.
Op welke wjjze de verongelukte onder den
trein gekomen is, is tot heden een geheim.
De verschillende stukken van het lichaam
zjjn in een ljjkkist verzameld en naar de
begraafplaats overgebracht.
Door de flinke was ondervindt de scheep
vaart op de Waal geene belemmering meer.
Het scheepvaartverkeer is zoowel stroomop-
als afwaarts zeer druk.
Men meld^Nuit Alkmaar
De officier Wan justitie bjj de arrondisse-
ments-rechtbank alhier, had heden in ver
hoor een persoon, die Dinsdag voor die
rechtbank terecht stond en die, naar be
weerd wordt, is de persoon, die ten gevolge
van den gepleegdon diefstal op den zoo
noodlottig omgekomen onderwjjzer te Helder,
in voorloopige hechtenis zich bevond. Ter-
wjjl de officier zich een oogenblik ver
wijderde, maakte genoemde persoon van de
gelegenheid gebruik om zich uit het open
staande raam te laten vallen en te ont
vluchten.
Tot nu toe is de vluchteling nog niet
opgespoord.
Uit Amsterdam meldt men aan de N. R. Ct.:
De Kostverloren Wetering, die hare golven
langs den zoom van het tentoonstellings
terrein voortstuwt, heeft reeds dezen en genen
exposant in staat gesteld, de oorspronkelijke
bepalingen nopens het vervoer der goederen
na te leven en hunnen eigendom aan de
zorgen der transportmaatschappjj te ont
trekken. Het heimeijjk verschepen aan deze
zjjde van het terrein bleek lichter uitvoer
baar dan het forceeren der barriere aan de
Hottenastraat.
Ook de exploitant van den Olifant, die
eene party stoelen aan zjjn collega van het
Wiener Café* had verkocht, maakte Zater
dag j.l. aanstalten om volgens zjjn oor-
spronkeljjk contract deze artikelen voor eigen
rekening en risico weg te voerenhjj koos
den weg te water.
De toeleg werd ditmaal evenwel ontdekt
en mislukte.
De tentoonstellingspolitie trad krachtdadig
op, dreef den exploitant van den olifant met
zjjne dienstknechten en stoelen terug en be
waakt de bedreigde punten sedert dien oogen
blik nauwlettender dan te voren.
De tegenpartjj nam de stadspolitie in den
arm en heeft van deze belemmering der
vrjjheid een proces-verbaal doen opmaken.
Buitendien zal in verband met dit voorval
eerstdaags een request bjj den procureur-
generaal worden ingediend.
Dezer dagen zijn van het opvoedingsge
sticht Ned. Mettray 7 jongens weggeloopen,
waarvan er 6 te Deventer zjjn opgepakt.
Eén is nog niet terecht. Omtrent hem ver
zoekt de officier van justitie te Zutphen
opsporing en bericht.
Een zanggezelschap te Nieuweburg (Fr.)
hield een feestavond. Het slot van het feest
was eene algemeene vechtpartjj onder
de leden. Het ging er zoo erg toe, dat de
maréchaussée geen kans zag de vechtenden
met de sabel te scheiden en genoodzaakt
was met de revolver te dreigen. Metflesschen,
stoelen en banken sloeg m?n als razenden
op elkander in.
Nog een enkel woord over het zoo ge
ruchtmakende >geheim der Zeisterheide.*
Naar de >Utr. Ct.« meedeelt was door
den soldaat M. J. W. van het 5e bat. 5e
rag. infanterie te Utrecht, onlangs voor straf
uit Amersfoort overgeplaatst, iu de kazerne
het gerucht verspreid, dat hjj het lijk van
den vermisten soldaat Langeveld persoonljjk
had geziende oogen waren uit hunne kassen
gepikt, de toppen der vingers afgebeten enz.
Bjj een nauwkeurig ingesteld onderzoek
is uitgemaakt dat al die geruchten valsch en
door W. zelf verzonnen waren; hjj is deswege
gestraft met 14 dagen provoost.
De tachtigjarige weduwe Hoefman te
Steenwjjk, een arm en hulpbehoevend oudje,
is Dinsdagavond treurig aan haar einde
gekomen.
Eenige voorbjjgangers merkten in hare
woning een akelige brandlucht en toen zjj
hierop de deur openden, vonden zjj haar
half verbrand en dood op den vloer liggen.
Opmerking verdient, dat geen der buren
geschreeuw vof gegil heeft gehoord, zoodat
deze veronderstellen, dat de arme vrouw
eerst bewusteloos is geworden, misschien
door de doove kolen die zjj in een vuur
test had.
In den nacht van Woensdag op Donder
dag is te Ginneken nabjj Breda inbraak
gepleegd bjj dr. Huber en den oud-kapitein
Gefken. Er is veel zilver ontvreemd, waar
onder stukken van historische waardeal
wat niet van zilver was, is onaangeroerd
gebleven. De daders hebben een beitel en
hamer achtergelaten wellicht dat dit tot het
vinden van het spoor zal leiden. Intusschen
is de onmiddelljjke nabjj heid van België
voor dergeljjke praktjj ken zeer gunstig.
De heeren H. en G. waren tegen inbraak
verzekerd.
De bruine knol van Colorado's hoogvlakte
is het cultuurgewas der aarde geworden.
Duizenden hectaren land worden tegen
woordig bebouwd met aardappels en mil-
lioenen vljjtige handen zjjn met iederen
nieuwen herfst bezig, om den eenmaal zoo
verachteljjke »aardappel« in kuil of kelder
te bergen.
De bedrjjfzame landman van heden weet
welk kosteljjk goed deze aardappel vrucht
is, en het is hem daarom geen moeite t®
veel, om de cultuur er van steeds beter en
vruchtdrag®nder te doen wordendeze goede
zorgen zjjn dan ook voortdurend met gun
stiger gevolg bekroond geworden. Reeds
tot honderden variëteiten is het aantal ge
stegen en wat de grootte der aardappel
aangaat, zoo zjjn ontegenzeggeljjk reuzen-
exemplaren daarvan aan de markt gekomen.
Doch alles wat zich in dat opzicht tot
heden heeft voorgedaan wordt thans over
troffen door een vrucht, geteeld door den
landbouwer I. B. Ewan in Loveland (Co
lorado). Zjj behoort tot de variëteit Maggie
Murphy.
Hare lengte bedraagt 71 centimeter, de
doorsnede 35 centimeter, en ze weegt 79
Eng. ponden. Geen wonder dat, zooals de
Scientific American* van 15 Sept. bericht,
mannenkracht is noodig geweest, om dezen
aardappel op zjjn plaats te brengen.
Zonder twjjfel zal onze Hollandsche con
sul daar ter plaatse wel bereid zjjn op aan
vrage van het Landbouw-comité, eenige
poters van deze aardappelsoort tegen ver
goeding van kosten naar Nederland te
zenden, om dusdanige reuzensoort ook hier
aan te kweeken.
Het meest te beklagen van onze land-
bouwdieren is het paard, dat den mensch
met voorbeeldeloos geduld den grootsten
dienst bewjjst en als loon daarvoor vaak
een matig rantsoen, wat zeggen we, zelfs
slaag ontvangt. Zoolang het krachtig is en
sterk en dus een aanzienljjke handelswaarde
vertegenwoordigt, wordt het nog al min of
meer met zorg verpleegd, maar als het zjjn
beste dagen achter den rug heeft, geen ge-
noegzamen arbeid meer kan verrichten en
meer en meer behoefte begint te krjjgen
aan een goeden stal, dan, vreemd niet waar,
dan, in stede van dank te ontvangen voor
bewezen diensten, wordt het niet zelden
mishandeld tot het ten slotte den levensstrijd
opgeeft en den weg van alle vleesch gaat.
Arm dier! Als ge in de kracht van uw
leven zjjt, den hals fier buigt als een zwaan,
van overmoed briescht en de manen schudt
als een leeuw, x>p de baan de leden rekt
om uw meester den palm der overwinning
te bezorgen of uw dartelheid voor koets of
ploeg nauweljjks te betoomen is, dan, ja
dan hebt ge 't goed eH klopt men u zelfs
vertrouweljjk op den schouder, maar later
Er is nog één middel om het goede,
trouwe en geduldige dier een kommervollen
ouden dag te sparen cn dat ishet weg
nemen van het vooroordeel dat paarden vleesch
voor de menscheljjke consumptie niet goed
zou zjjn. Eigenljjk kau niemand zich reken
schap geven van zijn afkeer van paarden-
vleesch. Ieder weet, dat het paard een zeer
zindeljjk dier is, zoo zelfs, dat het noch
eten noch drinken zal, wat niet geheel met
zjjn smaak overeenkomt. Stel daartegen
over nu eens een varken, dat letterljjk van
alles eet, rein en onrein, en dat groot
wordt, in 70 van de 100 gevallen, in allerlei
vuil. Eu t)ch.... varkensvleescb, spek,
worst, etc. lekker niet waar en een deli
catesse op menige fijne tafel. De afkeer van
paardenvleesch berust zeer zeker op een
oud kerkverbod. Bjj de oude Germaansche
volken was het paard een heilig dier, zeker-
ljjk als een gevolg daarvan, dat het in het
grjjze verleden grootendeels voorzag in de
behoeften der in Centraal-Azië als nomaden
levende Ido-Germaansche volken. Waar ia
het in allen gevalle, dat het paard bjj de
Germaansche en Scandinavische offerplech
tigheden een groote rol speelde. Om nu den
terugkeer tot het Heidendom t« voorkomen,
werd door de kerk alles verboden, wat maar
eenigszins aan de oude Goden en den offer
dienst herinnerde. Zoo werd niet alleen het
offeren zelf verboden en gestreng gestraft,
maar ook het gebruik voor de consumptie
van het dier, dat eertjjds een heilig offer
was en bjj plechtige, godsdienstige feesten
gegeten werd. 't Kostte een heele strjjd om
het paardenvleesch in miscrediet bjj de
menschheid te brengen, maar toch, de kerk
slaagde zoo goed in haar verzet tegen het
eten van paardenvleesch, dat langzamerhand
dat gebruik werd uitgeroeid en door ge
woonte het hedendaagscbe vooroordeel tegen
dat vleesch ontstond. Uit het oogpunt der
voedingsleer kan er geen enkele gegronde
aanmerking tegen het gebruik van dat
vleesch gemaakt worden. De smaak er van
verschilt zoo weinig van dien van rund-
vleesch, dat men vaak het eene voor het
andere eet zonder het te weten. Het gaat
er mee als met het gebruik van natuur-
en kunstboter. De laatste natuurljjk van
de beste kwaliteit hebben we meer dan
eens door menschen zien nuttigen, die >geen
kunstboter zouden lusten, ook al kregen ze
nooit andere.*
Wat toch de verbeelding en het voor
oordeel al niet kunnen doenZonder het te
weten, hebben we allen vermoedeljjk wel
meer dan eens paardenvleesch gegeten in
worst. En >rookvleesch« van een paarden-
billetje! Wat blief? Een heerljjke versna
pering op de boterham 1 Het vooroordeel
tegen het gebruik van paardenvleesch, dat
voor honderden jaren den mensch als 't
ware ingeënt is, heeft al enorme schade
veroorzaakt aan het nationale vermogen.
De toeneming der waarde van het paard,
door het gebruik van zjjn vleesch, is zeer
beduidend.
Een paard, dat niet meer kan, dat let
terlyk op is, wordt door den vilder met
hoogstens 10 gulden betaald, maar een
paard dat geslacht wordt op het moment,
dat het nog een zeer bruikbaar vleesch
voor de consumptie kan leveren, brengt
een kleine 50 gulden op. Te Parjjs beweegt
zich de prjjs van paardenvleesch tusschen
12 en 60 cent per pond.
Vroeger werd in Frankrjjk voor een knol,
een tot niets meer geschikt paard dus, 15
frank en minder betaald, 't Was in hoofd
zaak om de huid en de beenderen te doen.
Nu echter betaalt een pa ardenslachter, geen
vilder, voor een goed beest 80 tot 200 frs.
Het gebruik van paardenvleesch als voeding
voor den mensch heeft gemiddeld de waarde
der paarden met 100 frank verhoogd, wat
voor gansch het paardenmateriaal in Frank
rjjk een kapitaal bedraagt van 400 mill,
frank. Sedert het gebruik van paarden
vleesch in Frankrjjk is toegenomen, ziet
men daar niet meer zooveel oude, afgeleefde
knollen op straat als voorheen en ®en tref
fend bewjjs voor de betere kwaliteit der
paarden te Parjjs in 't algemeen levert de
berekening van het gemiddelde vleeschge-
wicht der gedoode paarden. Terwjjl dit in
1866 ongeveer 190 kilo bedroeg, was 't in
1881 zoowat 225 kilo. Er wordt nu een
goede prjjs betaald voor slachtpaarden en in
plaats van de straten te ontsieren met oude,
afgeleefde dieren, welke slechts het medeljjden
der wandelaars opwekken, bejjvert men zich
nu een paard, dat niet meer zoo kan als
vroeger, goed te voederen ®n vleezig te
maken, om daardoor er nog een handvol
rjjksdaalders voor te krjjgen van den slager,
die graag goed geld geeft voor goede waar,
wel wetende dat hjj deze spoedig voor een
flinken prjjs weer kwjjt is. De paardenver-
kooper heeft er nu belang bjj zjjn handels
waar goed te verzorgen en hjj zal zjjn paard
niet laten vervallen en een geraamte doen
worden. Beiden, paard en bezitter, zjjn
daarbjj ten zeerste geïnteresseerd.
Wie een beest, dat in verval is, maanden,
ja zelfs jaren ziet kwellen ten doode toe,
zal moeten toegeven dat dit een vivesectie
is, gruwzamer dan die, uitgevoerd met mes
en pincet. Kon het paard klagen, onze straten
zouden vaak weerklinken van het jammer-
geschrei dezer ongelukkige dieren.
K. D.
ADVERTENTIEN.
r S. L E, SI
NAAR DE
