fel Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
- Boter en kaas.
FEUILLETON.
11
ri
VOOB
J
It
e
Dit blad verschflnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprjjs: per 3 maanden f l.OO.
yt "anco per post zonder prgsve* hooging. Afzonderljjke
immers 5 cent.
Uitgever: L.. J. YEEEMAN, Heusden.
M 1464.
WOENSDAG 18 DEC.
1895.
Advertentiën van 16 regels SO ct. Elke regel
meer 7% ct. Greote letters Daar plaatsruimte.
Advertentiën werden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
r Wanneer een Nederlander in dit laatste
r* acenniam der 19de eeuw landbouwbelangen
r r sprake brengt, loopen hem de tranen
,ver de oogen.
E<-n slecht jaar gehad? Volstrekt niet,
Integendeel, een zomertje, waarvoor men
teekenen wil ook voor de volgende jaren,
op zijn tijd zomerwarmte, op zjjn tijd regen;
op zjjn tjjd droogte, wat wil men meer!
De oogst kwam droog binnen en leverde
een flink beschot, de vruchtboomen droegen
redelijk, de aardappelen kwamen in over
vloed uit den grond maar de prijzen,
de prijzen! Wat zegt 6 pop voor een H.L.
'arwe, f 4.75 voor een tl.L. rogge en f 1.50
voor een H.L. aardappelen
Deze prijzen zjjn bedroevend voor den
landbouwer die tegen Kersttijd zijn pacht
betalen moet, welke niet berekend is op
lage prjjzen der voortbrengselen, doch er
staat tegenover dat de groote massa pro
fiteert van dezen overvloed door goedkoop
voedsel. De landbouwer kan en moet daarin
berusten, hij doet 't zichzelven niet aan en
behoeft zich niets te verwijten.
Erger is het wanneer we de producten
ter sprake brengen, hier boven genoemd.
Geljjk Kanaan in de gewijde bladen het
land heet »overvloeiende van melk en honig*
zoo was ons land vóór jaren het boter- en
kaasland bjj uitnemendheid. Onze boter gold
in Europa voor een delicatesse en de kaas
overtrof alle elders gemaakte soorten in
gehalte en duurzaamheid.
Een gevolg daarvan was dat de prijs
steeg, zóó hoog, dat de veehouder verheugd
in de handen wreef, maar de huismoeder
uit den kleinen burgerstand steeds zuiniger
werd in de toebereiding van boterhammen.
Toen kwam de margarine baar te hulp
en nu kan ze in alle prjjzen weer terecht.
We zullen niet afgeven op deze nage
maakte boter. Als ze zuiver toebereid wordt
uit zuiver vet is ze nog zoo slecht niet en
dat onze boterhandel een gevoeligen knak
gekregen heeft na de invoering der kunst
boter komt niet op het schuldboek der
margarine, maar wel op dat der boterbe-
reiders en handelaars.
De zaak staat tegenwoordig zóó dat er
gruwelijk geknoeid wordt met boter en
margarine. En we hebben een boterwet?
Zeker, we hebben ook een vergunningswet,
maar 't aantal plaatsen waar een mondje
vol* verkocht wordt zonder vergunning is
legio. De margarine moet een merk dragen
en ze krijgt dat ook bjj aflevering aan de
fabrieken, maar de boertjes, die onder 50
pond boter 50 pond margarine mengen,
zetten geen merk op hunne vaten en potten,
maar sljjten hun waar onder den leuken
termnatuurboter.
En daar loopt de stedeling op in. Er
gaat geen week om of in een woning te
Amsterdam, aan schrijver dezes goed be
kend, wordt een biljetje bezorgd waarbjj
de landbouwer uit Nisse, de Rijp, Hillegers-
berg of elders afnemers zoekt voor zjjn
j onvervalschte natuurboter van de fijnste
kwaliteit. Gewoonlijk wordt er een Lilli-
puttersch Keulsch potje bij overhandigd
met een proefje, genoeg om een beschuit
te smeren. Een paar dagen later worden
èn potje èn de circulaire benevens de ge-
eerde orders terug gehaald.
j »Ha,« denkt een onervaren, goedgeloovig
huisvrouwtje»zoo heelemaal uit 't land
j van DHft of Alkmaar, dat zal wel echt
wezen en zie maar, de landbouwer geeft
permissie zijn product te doen onderzoeken
bjj dr. Van Hamel Roos* en de arme
weet niet dat genoemde Dr. in niet de
minste relatie met het boertje staat en dat
deze, juist om de huismoeders eens een
kijkje in de kaart van dergeljjke boertjes
te geven, van een drietal hunner de onver-
EEN VROOLIJKE GESCHIEDENIS,
Naar het Duitsch
(18
»Mjjn zusters zijn er, mijnheer Von
Pellbeek en wjj zijn met ons zevenen. We
kannen ons toch niet allemaal op de officieren
storten.*
Storten?*
Nu begreep zij een heel verkeerd woord
gebezigd te hebben en verontschuldigde zich.
Doch hjj scheen er niet op te letten en be
keek ze van ter zjjde, hoe ze daar bedremmeld
stond met haar lange armen langs het lijf
en aan haar kleed plooide.
Laten we toch maar liever het plein
opgaan, juffrouw,* zeide hjj en zij gingen
den tuin in, waar ze allen verzameld vonden.
Het korps trompetters d*r huzaren stond
in halven cirkel om den staftrompetter,
bestoft van 't exerceeren en blies uit volle
borst een potpourri uit den Vogelkoopman,*
zoodat de radjjsjes een weinig bang werden
en de kleine oortjes toestopten.
Overste van Meerling, die steeds groote
paarden bereed, was in gesprek met mevrouw
Gernop, terwijl haar man van den een naar
den ander liep, om ze de hand te schudden
en de jonge dames brachten de officieren
Ja, die stedelingen slikken van alles, zal
de lezer van 't platteland uitroepen. Dat hjj
echter op zijn hoede zijNiet zoo heel lang
geleden stonden eens in een veerhuis der
Dortsche booten een aantal vaatjes met het
merk margarine. Voor wie die bestemd
waren, vroeg een reiziger en de veerman
antwoordde met een ondeugend lachje: die
gaan de Waard in en ze komen later als
echte boter weer naar Rotterdam terug!
Als nu dergeljjke knoeierjj den zak der
boterbereiders spekte en er geen erger on
geluk geschiedde dan dat stedelingen en
plattelanders bedot werden en margarine
aten in de meening echte boter te nuttigen,
och, dan was dat nog wel te overkomen,
maar ze heeft onzen boterhandel naar elders
in discrediet gebracht en deze, eertjjds van
hoog belang, dreigt geheel onder te gaan.
Dat is erger! Wjj Nederlanders kunnen,
dank zij onze jarenlange ondervinding, de
voorlichting der wetenschap en de lessen
der Deensche boeren, uitstekende boter 1
een verfrissching. Het heele corps was vol-
tallig en van alle zjjden klonk het: »hoe
is u de avond bij ons bevallen? Yerlangt
ge niet naar de bruiloft? Hoeveel gasten j
zullen er zijn? Is het niet een goed idee)
van den overste, bjj 't inrukken hier halt
te maken?*
De heeren Zundt hadden zich reeds van
de radjjsjes meester gemaakt. Eerst hadden
ze Stephanie aangesproken, doch deze had
voor de zusjes het slachtveld geruimd toen
ritmeester Von Pellbeek op haar toetrad.
»Mijn broeder is hier, zie ik, wat zegt ge
er van dat ik hem tot uw buurman ge
maakt heb?*
»Ik geloof dat papa er zeer mee inge
nomen is, nu eens een buur te krjjgen, die
bljjft. De vorigen vertrokken in den regel
zeer spoedig nadat ze uitgeboerd waren.*
Daarvoor bestaat nu geen gevaar, want
mjjn broeder wil het goed verpachten. Of
I hjj nu eindeljjk een gezeten burger worden
zal?* en daarbjj lachte de ritmeester, als
wilde hij zeggenik geloof het niet.
De leelijke Bertha had deze woorden ge-
hoord. Moeder had ze naderbjj geroepen
om den overste vaarwel te zeggen. Ritmeester
[Von Pellbeek zag haar en vroeg wanneer
zijn vrouw haar weer eens zou afhalen, of
't haar van middag gelegen kwamBertha
nam het aan en de broeders schudden elkaar
de hand.
Nu stond zij weer nevens hem. Zij had
zonderlinge dingen over bem gehoord, dat
bij ki 't geheim verloofd was, en dat zijn
broeder twijfelde aan zjjn standvastigheid
en toch was hjj de eenigste onder de heeren
maken, want we hebben een runderras van
de bovenste plank, maar wat helpt ons die
zewen als we onze goede boter vervalscht ter
markt brengen?
En nu de Kaas!
Hoort wat onze consul te Londen, de heer
Maas schrijft
»Het is een groote dwaling te meenen,
dat dit product (hij bedoelt de fabriekskaas)
hier verlangd wordt. Dat product teert op
den naam, dien de goede Hollandsche kaas
hier te lande een paar eeuwen heeft bezeten.*
Hierbjj een aanteekening. Het zou een
even groote dwaling zijn te meenen, dat
alle fabriekskaas van ondeugdeljjke kwali
teit is. Integendeel, wanneer ze bereid wordt
uit versche, onafgeroomde melk, zal ze beter
zijn dan die van particulieren. De dwaling,
door den heer Maas gebrandmerkt, doelt
op de kaas, tegenwoordig te Londen aan
gebracht, een soortje, dat gemaakt wordt
uit geheel ontroomde melk, »goed voor hen,
die alleen aan den scbjjn hechtende, alles
eten, wat men hun voorzet.*
Onze kaasboeren maken zichzelven en
elkaar wijs, dat Londen de goede soort niet
meer betalen wil en daarom zenden ze er
kaas heen van een kwaliteit, die niet eens
concurreeren kan met een soort uit Duitsch-
land komende, welke grootendeels uit mar
garine bestaat.
De consul geeft hen, wier belangen op
het spel staan, den raad zich aaneentesluiten
en een bond op te richten, merken uit te
denken voor goed product en dit te laten
keuren vóór 't vervoer, zooals thans in 't
Westland geschiedt met ooft en groenten.
Daar heeft men ook jaren lang het water
over den akker laten loopen en liep de goede
naam van 't Westland groot gevaar, doch
men is bedacht geweest dien weer terug te
winnen.
Het staat geheel aan den zuivelboer de
boter en de kaas, eenmaal beroemd, weer
in eere te brengen en op de markt loonende
prjjzen te bedingen. Maar de kaasmakerij
zoowel als de boter bereiding moet geschieden
met inachtneming der wenken, door spe
cialiteiten, op dit gebied gegeven. En van
knoeien met boter- en kaasbereiding met
kunstmiddeltjes mag geen sprake meer zjjn.
Buitenlan ei-
Keizer Wilhelm bracht Maandag prins
Bismarck een bezoek.
De keizer kwam per extra-trein te Frie-
die zich met haar bemoeide. Ofschoon de
anderen beleefd jegens haar waren, haastten
ze zich in den regel een der zusters op te
zoekenhjj daarentegen was bjj haar ge
bleven. Hjj was leelijk, zeer leeljjk, dat moest
ze bekennen; hij was ook niet jong meer,
reeds veertig jaar oud en die diepe roode
groeven ontsierden hem zeer maar hjj
was goed voor haar geweest. En plotseling
kwam haar een vraag op de lippen, haar
gedachtengang uitdrukking gevende: »op
welken grond meende uw broeder, ge zoudt
wel niet lang blijven in Röhnsdorf?*
Heeft hjj dat gezegd?* vroeg hij op een
toon, alsof hjj niet gaarne over zjjn bijzondere
aangelegenheden sprak.
»Ja, dat heeft hij gezegd,* antwoordde
zjj, een weinig geschrokken.
De heer Von Pellbeek fronste het voor
hoofd. Misschien heeft hjj zich een scherts
veroorloofd,* zeide hjj.
Bertha, beschaamd en verlegen, gevoelde
behoefte haar vrijpostigheid weer goed te
maken. »Zijt ge er boos om,« vroeg zjj,
»het was van mjj ook niet goed dit over te
vertellen, maar ik bid u het niet kwalijk te
nemen, ik ben nooit onder de menschen ge
weest, het bal in Zevenbach was mijn eerste.*
Heel deemoedig bekende ze dat. Plotseling
wendde hij zich tot haar: waarom zou ik
boos zijn, juffrouw?*
>Omdat ik u dit gevraagd heb!*
Waarom zoudt ge dat niet vragen?*
»Ik het was alleen nieuwsgierigheid
van me
»Zijt ge dan nieuwsgierig iets te hooren,
wat mjj betreft?*
drichsruhe aan. De trein stopte in de na
bijheid van Bismarcks buitenverbljjf. Prins
Bismarck, in kurassiers-uniform, met den
helm op, ontving den keizer, toen hjj uit
stapte, vergezeld van zjjn schoonzoon, graaf
Rantzau en zjjn ljjfarts, dr. Schweniger, Bis
marck betuigde den keizer zjjn dank voor
het bezoek en geleidde hem vervolgens naar
zjjn woning.
De keizer bleef geruimen tjjd te Frie-
drichsruhe en keerde toen naar Berljjn terug.
Het aantal gepensioneerde Pruisische
officieren bedraagt thans 8000, bjjna de
helft van het aantal officieren, die in dienst
zjjn. De jaarljjk8che uitgaaf voor pensioenen
is sedert 1870 van 47 tot 84 millioea mark
gestegen. Bjj de marine zjjn 37 gepensio
neerde admiraals, fiaast 13 die in dienst zjjn.
Te Dresden is de post-secretaris Kretsch-
mar vermoord, bljjkbaar om hem te be-
rooven, want de beurs en het horloge van
Iden vermoorde waren verdwenen. De moor-
f denaar is niet gevonden. De zaak baart
groot opzien.
De »Reichsanzeiger« maakt de diploma
tieke briefwisseling openbaar, welke er ge
voerd is tusschen Duitschland en den Kongo-
staat over de terechtstelling van den En-
gelschman Stokes.
Betreffende de quaestie van schadeloos
stelling en de maatregelen tegen Lothaire
genomen, bljjkt er uit deze correspondentie
niets dat nieuw of van belang is. De Kongo-
staat betaalt 100,000 francs algemeene
schadeloosstelling voor de begeleiders van
Stokes die uit het gebied waar Duitschland
het protectoraat over heeft, afkomstig zjjn.
Al de gevangen dragers, 86 man, uit
stammen, onder Duitsch protectoraat staande,
werden door den Kongo-staat uitgeleverd,
zjj zjjn kosteloos naar de Duitsche kust
vervoerd, en voor eiken niet wederuitge-
leverden drager is 1000 mark bloedgeld
betaald.
Belangrjjker dan deze bjjzonderheden is
echter de mededeeling, dat de Duitsche ge
zant te Brussel in een nota van den 25en
November berichtte, dat volgens pas van
den Keiz. gouverneur Wissmann ontvangen
telegrammen »de Kongo-ambtenaren en in
zonderheid de commandant van het Tanga-
nika-district hun onloyale handelingen voort
zetten en dat d» keizerljjke regeering zich,
wat dit aangaat, totdat zij nadere tijdingen
zal hebben ontvangen het recht om nieuwe
maatregelen te nemen, voorbehoudt.*
De »Kölnische Zeitung* bevat het vol
gende bericht uit Tribizcmde: »Volgens be
trouwbare berichten is de ellende onder de
landeljjke bevolking zeer groot. De winter
is ingevallen met de snelheid, welke hem
in het hooggebergte van Armenië kenmerkt
de oogst en het vee zjjn in handen gevallen
der Koerden, duizenden families zjjn van
haar kostwinner beroofd; weduwen en wee
zen dwalen rond op de straten en in de
bosschen, waar zjj den hongerdood ten offer
vallen. Dicht bjj Sievat zjjn zoo verscheiden
honderden vrouwen en kinderen omgekomen.
Te Weenen is het gerucht in omloop,
dat keizer Frans Jozef er ernstig over
denkt de regeling der troonopvolging in
Oostenrjjk te wjjzigen.
Krachtens de Pragmatieke Sanctie van
1714 gaat, bij ontstentenis van een kroon
prins, de kroon over op den naasten man
nel jj ken agnaat des keizers. Derhalve is nu
's keizers broeder, aartshertog Karl Ludwig,
de vermoedeljjke troonopvolger, of, indien
de reeds bejaarde aartshertog afstand mocht
doen van zijne rechten, zjjn oudste zoon,
aartshertog Frans Ferdinand van Este.
Naar men weet, is aartshertog Frans
Ferdinand aangetast door eene ernstige
borstziekte, welke hem noodzaakt den ge-
heelen winter in Egypte door te brengen.
Met het oog op den hoogen leeftjjd van
zijn broeder en de zwakke gezondheid van
diens oudsten zoon aldus heet het
is de keizer nu voornemens de Pragmatieke
Sanctie, welke vrouweljjke personen van
den troon uitsluit, in te trekken en zjjn
jongste dochter Valerie, de echtgenoote van
aartshertog Frans Salvator tot zjjne erf
gename te benoemen.
Op de werven te St. Petersburg is men
druk bezig met het maken der toebereidselen
voor het bouwen van het nieuwe oorlogsschip
»Ostyabya«, 13000 ton; van twee gewa
pende kruisers, elk 6000 ten; van een
derden kruiser van andere type en van twee
torpedobooten.
De kassier van een mode-magazjjn te
New-York verzekert dat een zjjner klanten
hem jaarljjks voor haar en haar dochter
meer dan vjjftig duizend dollars betaalt, en
dat veertig anderen per jaar tien duizend
dollars, of vjjf en twintig duizend gulden,
aan japonnetjes besteden 1
Uit New-York komt het bericht dat,
Bertha zweeg. Het kwam een oogenblik mjj vraagt, zal ik het u zeggen, omdat ge
in haar op eenvoudig te zeggen, het was een ernstig meisje zjjt en me wellicht ver
zoo maar een vraag geweest om toch iets staan zult. Ik ben verloofd geweest. Mijn
te zeggen, maar ze wilde niet liegen en bruid verklaarde echter geen vertrouwen in
een ander antwoord vond zjj niet. Na een mjjn standvastigheid te bezitten omdat ik
poos sprak de heer Von Pelbeck: »ik zal jaren lang tot voor kort een zwervend leven
het u zeggen, want sedert ik of liever sedert lei. Nu, 't geld had ik er toe, en wel van
hjj in onderhandeling over het landgoed mjjn eerste vrouw, die veertien jaar geleden
trad, is mjjn positie veranderd. De koop stierf. Om nu zekerheid te hebben verlangde
werd toegestaan buiten mjjn volle toe- zjj dat ik in ons land een landgoed koopen
stemming en wanneer ik het contract ver- zou, onverschillig waar. Vandaar de onder-
nietigen kon, zou ik het doen. En en handelingen om Röhnsdorf. Ik heb echter
nu ik kan 't weer verkoopen, ofschoon ik de verloving afgebroken en wel intijds, daar
nog niet besloten ben wat te doen het ik een gewichtige ontdekking deed. Welke
is mogeljjk ik weet het nog niet doet thans niet ter zake. Genoeg ik had 't
Bertha had hem onder 't spreken aange- bewjjs in handen dat ze uitsluitend aasde
zien en in haar oogen was 't te lezen dat op mijn geld. Ze wilde ook het landgoed
ze er niets van begreep. Hjj bemerkte het. overgeschreven hebben op haar naana! Ik
»Hebt ge me niet begrepen?* vroeg hjj. was dom genoeg geweest dit niet vroeger
»Neen.< ingezien te hebben, misschien met jjdelheid
»Ik kan 't ook moeiljjk uitdrukken, ik mjj inbeeldende dat een vrouw mjj beminnen
heb reden, een grondige reden, een zeer kon mjj leelijksrt, die nog bovendien
treurige reden ik spreek er niet gaarne j veertig jaren oud is. Mjjn eerste vrouw had
over het valt me zwaar en ik heb het zeer veel geld, toen die mjj nam, had ze me
de lui tot heden niet aan den neus gehangen, werkeljjk lief. Maar deze! Begrjjpt ge
omdat men mij zou misverstaan of in V me nu?«
geheel niet begrijpen.* Bertha zweeg getroffen stil en staarde hem
Bertha's hart klopte, ze was op ewonden met hare goedige oog*n aan. Daar hieven
en eer ze een vraag uitte, vroeg ze zich de muzikanten een marsch aan, onder welks
angstvol af of ze niet op 't punt stond een tonen ze 't landgoed verlieten en de instru-
indiscretie te begaan. Doch ze kon niet menteD gingen zoo te keer, dat 't ondoenljjk
anders, ze moest het nu weten: welke was een woord te wisselen. De officieren
reden had ge dan om Röhnsdorf te koopen?* namen afscheid, ook van Bertha en Von
Zij gevoelde dat hjj haar aankeek, terwjjl Pellbeek en Bertha ging dien avond vol
hij onwillekeurig met den arm een beweging hoop op de toekomst ter ruste,
maakte. Hjj antwoordde niet terstond en i
trek ze een weinig zjjwaarts. »Nu ge 't
ilMJWÜBMD
VAN
GE0RG BARON VAN 0MPTEDA.
f valschte natuurboter heeft onderzocht, waarbjj
't uitkwam, dat ze niet minder dan 40, 50,
60 margarine bezigden.
/Mordf \>erv< lg&J