el Land van lleusden en Allena. de Langstraat en de Bommelertvaard.
Banken van leening.
FEUILLETON.
Uit gebrek aan bewjjs
Uitgever: L.. J. YELURMAH, Heusden.
ZATERDAG 25 JAN.
1896.
HtT land van alteNA>
VOOR
Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
franco per post zonder prgsveihooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
\o 1455.
Advertentiën van 16 regels SO ct. Elke regel
meer 71/, ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
Moeten de banken vas leening als in
richtingen van philantropischen aard gehand
haafd worden, of is het in het belang van
hen die daarvan gebruik maken Voorzien
zij in een werkeljjke behoefte, of wel be
vorderen zij de zorgeloosheid, en zijn zjj de
oorzaak van den langzamen maar zekeren
ondergang van tal van gezinnen
Is het goede dat zjj te weeg brengen meer
dan het kwaad dat zjj stichten, of wel is
het omgekeerde het geval Op die vragen
is de aandacht van belangstellenden in de
laatste dagen weer gevallen, vooral ook met
het oog op de vele huizen van verkoop en
wederinkoop, die op vel? plaatsen voor de
banken van leeningen of lombarden in de
plaats treden.
De lombarden zjjn overoud; deden eerst
particulieren die zaken, en wonnen zjj daar
mede schatten die de ijverzucht der vroede
mannen opwekten, zoodat deze besloten van
gemeentewege lombarden te stichten, niet uit
winstbejag, volstrekt niet, veel meer om de
behoeftigen voor de uitzuigers en plunderaars
te beschermen, tot nu is het in vele ge
meenten zoo gebleven en heeft men een ste
delijke bank van leening onder het bestuur
van beambten, door den gemeenteraad be
noemd.
Zoowel in Dnitschland, Frankrjjk en En
geland als hier vestigden zich in de mid
deleeuwen Italiaansche kooplieden, gewoon
lijk naar het noorden van Italië Lombarden
genoemd, die met verlof van den landsheer
openbare wisselhuizen of banken hielden, en
den handel gemakkeljjk maakten door het
omwisselen van vreemde munten in 's lands
munten of wel tegen goud- en zilverbaartjes
ook leenden zij geld uit tegen goed onder-
pa; d en booge provisie en rente, en maakten
zich nog al eens schuldig aan handelingen
die niet naar den zin hunner cliënten waren,
zoodat reeds in 1291 door de magistraat
van Dordrecht daaromtrent aan de makelaars
voorschriften gegeven werden.
Het gevaar en het nadeel door de lom
barden teweeg gebracht is ook reeds lang
bekend; zoo lezen wjj in een werk, ruim
twee honderd jaar geleden uitgegeven»Ins-
geljjks bevestigen de lombarders of houders
der publieke tafelen van leening hetzelfde,
ons leerende dat in voorspoedige tijden en
overvloed van neringen, de armen meenende
werks genoeg te hebben om haar kost te
kunnen verdienen, rustiger teeren en meer
haar goederen in de lombarden dragen dan
in een slechten tjjd en als een slappe nering
tegenwoordig is, want velen in den goeden
tjjd alle Maandagen hara goederen verpan
dende en des Zaterdags lossende om hare
kleederen op den Zondag: te gebruiken. Zulks
j zjj zich daardoor bij eenige kwade voorvallen
in de uiterste armoede bevinden.* Dus al
weder geen nieuwigheid, de klachten van
den tegenwoordigen tjjd
Burgemeesteren, schepenen en raden van
maar nog veel meer de oorzaak zijn
dat gezinnen te gronde gaan. Een enkel
gezin dat ia nood verkeert moge gered
worden, velen zullen de bank van leening j
beschuldigen dat zij den weg ten verderve
gemakkelijk heeft gemaakt.
Particulieren moeten het goede, dat die
banken kunnen stichten, in het belang
hnnner verarmde medemenschen, bevorderen, 1
•n dit is nu mogeljjk, als men nagaat hoe
de stad Hasselt verklaarden in 1603 de velen trachten de armoede te verzachten en;
lombard en wat daaraan dependeert en aan- hulp te bieden waar die noodig is. Die ver-
kleeft, in alle omstandigheden wel ingezien,eenigingen tot wering van armoede, van
als ongoddeljjk, verdommelijk en zeer scha-j liefdadigheid naar vermogen enz. kunnen
delijk onder de menschen en verbanden die veel doen, als zjj credietbanken stichten voor
daarom uit hun rechtsgebied, omdat roovers de behoeftigen, die dit naar hun overtui-
en dieven eene vrijere toevlucht hadden om ging verdienen. Zjj behoeven dit geld niet
het geroofde en gestolene in zoodanige markt- renteloos te verstrekken, maar 10, 12, 20 °/0
huizen te brengen. De politie schijnt toen
wel niet veel beteekend te hebben.
Als vjjfde grond dar opheffing wordt ver
meld: Ten vjjfde maakt dat de eene vriend
of de eene nabuur van den anderen begeert
geleend te hebben, hetwelk gedaan zjjnde,
'8 jaars zijn ook volstrekt onnoodig. En
komen die credietbanken alom tot stand,
dan behoeft men zich niet te bekommeren
over hetgeen plaats heeft in de huizen van
verkoop en weder koop, waarover nog al
eens geschreven wordt. Het is al weder de j
de bedriegelijke leender het geleende pand oude quaestie! Ben ik mjjns broeders hoeder?
terstond in de lommert brengt, wat dan dienen met die vraag keert men zich onwillig
leenende persoon, tegen zjjn wil, daaruit j af, als sprake is om te helpen. Gelukkig
moet lossen, rjjzende uit zulke zaken groote is de tjjd voorbjj, dat die vraag als een
afdoend antwoord werd beschouwd. Veel
twist en oneeuigheid, alsook brekinge van
goede vriendschap en nabuurschap.
In weerwil van die klachten en grieven
wordt gedaan om d«n armen broeder een
menschwaardig bestaan te bezorgen, maar
zijn de banken van leening bljjven bestaan, de liefdadigheid, die zorg voor anderen,
en of nu particulieren of wel de magistraat j heeft hare grenzen. Met onwillige honden
het bestuur hebben, doet tot het meer of is het kwaad hazen vangen is een oud
mindere nadeel weinig af. De groote vraagspreekwoord en te dikwjjls is dit van toe-
moet zjjn, zjjn dergelijke inrichtingen nuttig j passing op het gebied der philantropie.
en noodig en zoo ja, hoe moet men ze dan I Door die particuliere inrichtingen kunnen
inrichten opdat zjj het best aan hun doelzjj geholpen worden, die dit, naar het oor-
zullcn beantwoorden. j deel der bestuurders, verdienen. De andere
Zijn banken van leening noodig Dikwjjls lombardbezoekers, die daar hun ondergang
verkeeren behoeftigen in tjjdeljjke geldver
legenheid. Het is dan noodig, dat ze op de
eene of andere wjjze kunnen geholpen
CHARLOTTE BRAEME.
(3
Dadelijk nadat hjj de koffie gedronken
had werd de ongelukkige man door schrikl jjke
pjjnen aangegrepen, hij viel op den vloer
en riep luidkeels om hulp. Zijn gasten ver
leenden allen mogeljjken bijstand, maar niets
kon den noodlottiyen afloop voorkomen.
De heer Blair stierf na ondraaglijk lijden.
Het huis werd onmiddellijk door de politie
te gemoet gaan, kunnen hun goederen
verkoopen, ook met het recht van weder- j
inkoop, aan hen is toch geen helpen, alle
worden, maar wordt van »ma tante* zoo als pogingen daartoe zouden vruchteloos big ken.
de Parjjzenaar zegt, gebruik gemaakt om j De gemeentelijke inrichtingen mogen ver-
snoepzucht, verkwisting te bevorderen, dan anderd, gevrjjzigd, zoo mogeljjk, verbeterd
zjjn ze hoogst schadelijk en nadeelig en zjjn wordenzij hebben hun tjjd gehad, zoodra
allen volkomen in hun recht, die op spoedige de gelegenheid bestaat om behoeftigen te
opheffing aandringen. Hoogst moeieljjk is
het voor den geldschieter om te onderzoeken
of het al of niet noodig is, of het een uit
komst is dat het geld gegeven wordt of
wel, dat de ondergang van een gezin daar
door verhaast wordt. Voor gemeentebestu-
helpen die in een oogenblikkeljjke verlegen
heid zitten. Ook in dit opzicht is vrjjheid
te verkiezen boven dwang. Die door dwang
op het rechte spoor moeten gehouden wor
den, springen toeh bij de eerste de beste
gelegenheid uit den band, en welke regie-
ren is het daarom hoogst gevaarljjk, zich jmenten en bepalingen ook gemaakt worden
met die zaak in te laten, omdat zij, door?op die huizen van verkoop en wederinkoop,
het houden van een bank van leening, welzjj zullen altjjd aanleiding geven tot ont-
in enkele gevallen den nooddruftige steunen, duiking. Wjj krjjgen nu eenmaal wetten
en voorschriften genoeg op allerlei gebied
wjj kunnen nu wel de zorg voor hun be
lang aan de menschen zeiven overlaten
Als het niet anders kan, moeten zjj door
schade en schande leeren, wat al of niet in
hun belang isvermanen en onderrichten
geeft weinig; hoe zou het anders mogeljjk
zijn, dat oplichters en bedriegers in weer
wil van alle waarschuwing en bekendmaking
nog zoo dikwijls hun slag slaan? Het moge
hard zjjn, maar ook hierbjj geldt hetDie
niet hooren wil, moet voelen.
Buitenland.
In den Amerikaansehen Senaat is rapport
uitgebracht over de resolutie van de com
missie voor buitenlandsche zaken betreffende
de leer van Monroe. De bedoeling is om
deze leer, die tot nog toe niet anders was,
dan een bloote verklaring van het uitvoe
rend gezag, te doen opnemen in de Bonds-
statuten, d. w. z. haar wetteljjke kracht te
geven. De breedsprakige conclusie luidt;
Derhalve zjj het besloten, dat de Ver-
eenigde Staten opnieuw uitspreken en be
vestigen de leer en de beginselen, door Pre
sident Monroe in zjjn Boodschap van 12 Dec.
1823 verkondigd, en verklaren, dat zjj die
leer en die beginselen zullen verzekeren en
handhaven en elki inbreuk daarop, bepaal-
deljjk elke poging van eenige Europeesche
Mogendheid, om eenig nieuw gebied op de
Amerikaansche Vastelanden, of eenige bjj-
liggende eilanden te nemen of te verkrijgen,
ter uitoefening van souvereiniteits- of heer-
schersrechten, in elk geval, waarin de Ver-
eenigde Staten zulk een poging gevaarljjk
zullen oordeelen voor hun vrede of veilig- j
heid, door middel van geweld, koop, afstand, f
bezetting, verpanding, kolonisatie, protec--
toraat, of door controle over een kanaal of
eenig ander middel van verkeer over den,
Amerikaansehen isthmus, hetzjj op onge
gronde pretenties, zullen beschouwen als de
openbaring van een onvriendschappelijke
gezindheid tegenover de Vereenigde Staten
en als een inmenging, die de Vereenigde
Staten on mogeljjk in eenigerlei vorm met
onverschilligheid zouden kunnen aanzien.*
Voorloopig intnsschen is de behandeling
der barre motie uitgesteld, en er moet zich
langzamerhand vrij sterk verzet openbaren j
tegen dergeljjk ver gedreven jingoïsme. De
groote voorstander van deze motie was de
senator Davis, die gezegd wordt candidaat
der republikeinen voor het presidentschap j
te willen worden en daarom beproeft Cleve
land in vaderlandslievende uitingen te over
troeven. Doch een deel der republikeinen,
bepaaldeljjk de partjj Van Reed, voorzitter
van het Hais van Afgevaardigden, gaat
daarin niet mee. In den Senaat verklaarde
Sewell, ook een republikein, dat President
Cleveland aan de leer van Monroe een zoo
verre strekking had gegeven, als er nooit
mede was bedoeld.
Intnsschen laat de voorgedragen resolutie,
als wjj haar wel begrjjpen, nog een achter
deurtje open voor hen, die het optreden der
Vereenigde Staten bjj elk mogeljjk geschil,
waarin een Europeesche Mogenheid gemengd
is, afkeuren. Immers de clausule >in elk
geval, waarin de Vereenigde Staten zulk
een poging gevaarljjk zulle* oordeelen voor
hun vrede of veiligheid* veronderstelt, dat
er ook gevallen kunnen zjjn, waarin de Ver
eenigde Staten zich de zaak niet behoeve*
aan te trekken. Trouwens, dat het Venezue-
laansche standje tot een oorlog zou kunnen
leiden, gelooft niemand meer.
De president heeft, op het verzoek van
het Huis van Afgevaardigden om inlich
tingen, de redevoeringen van den gezant
in Engeland Bayard, die, naar men klaagde
daarin zjjn eigen Regeering critiseert en al
te vriendeljjk voor Engeland is, met toe
lichtingen overgelegd.
De Figaro* schrjjft: Uit uitnemende
bron vernemen wjj, dat keizer Wilhelm II
zich zou voorstellen gedurende den tocht
dien hjj weldra met de Keizerin door de
Middellandsche zee zal ondernemen, af zal
stappen op Franschen bodem ten einde een
bezoek te brengen aan den Tsesarewitsj ta
La Turbie.
Mocht dit zoo zjjn dan zou het keizerljjke
Duitsche jacht da >Hohanzollern< het ankar
werpen in de haven van Villefranche (bjj
Nice).
Of uit deze »uitnemende bron* van den
Figaro* ditmaal de waarheid verschjjnt, zal
moeten bljjken. Zeker is het dat de Keizerin
moeder van Rusland den 3den Februari in
cognito te La Turbie zal komen en daar
zes weken vertoeven. Dit nieuws is reeds
officieel door den ambassadeur aan de
Fransche regeering meegedeeld. Ook is het
mogeljjk dat het Deensche koningspaar al
daar dan een bezoek komt brengen.
Wat de Transvaalsche quaestie betreft,
wordt gemeld, dat Jameson en de Engelsche
officieren, aan boord van de Victoria* uit
Durban naar Engeland zjjn vertrokken. Zoo
spoedig mogeljjk werden de gevangenen van
de grens naar Durban vervoerd, terwijl de
even treffende als droevige gebeurtenis mede-f »Mjjn waarde mevrouw Blair, wees rede-
deelen.* iljjk,* was het antwoord. Wjj kennen
Dit is het bericht in de •Scotch Herald,* elkander niet. Als ik u naar uw gelaat te
zei mr. Ross,* en de andere komen daar- 1 beoordeelen had, zou ik zeggen, dat gjj zoo anderen heb te duchten.*
mede overeen. Ik behoef er geen meer vanonschuldig zjjt als een engel. De verdediging j »Zeg mg, mijnheer Ross, uit hetgeen gjj
voor te lezen, gij ziet, mevrouw, dat zoo- in uwe zaak is mjj opgedragen, ik moet gelezen en gehoord hebt, houdt gjj mg voor
als het hier beschreven wordt, de zaak tegen
vertrouwen in mjj te stellen, mg elke kleinig- Dan zjjt gjj nu in staat mg te ver
heid mee te deelen, zoodat ik geen onver- dedigen,* ging zjj voort met verhelderd
wachte mededeelingen of verklaringen van gelaat, >gjj kondt dat niet als gjj aan mjj
twjjfelde.*
•Ik weet niet of ik ooit wel stellig ge-
0 twjjfeld heb,* antwoordde hg, maar thans
dus de omstandigheden kunnen beoordeelen. schuldig of niet?* jwil ik met verdubbelde inspanning voor u
u is. Waarom had gjj dat pakje arsenikum En één ding is altjjd zeker, in zaken als »Dat is een lastige vraag,* antwoordde werken. Verhaal mg nu alles.*
iu uw koffer?* jdeze: deel aan uw advocaat altijd de volle hjj. >Zooals ik gezegd heb, naar uw uiterljjk »Ik wil u alles zeggen wat ik weet.*
En terwjjl haar gelaat schaamrood werd waarheid mede. Als hjj die weet zal bjj toch te oordeelen zou ik zeggen zoo onschuldig »Het bericht in de couranten is toch juist,
en hare oogen zich van hem afwendden, zijn beste pogingen doen om u bjj te staan, als een engel. Maar volgens die couranteH- moet ik denken?*
ging bij voort: Als bjj die weet dan is hij voorbereid en j berichten is alle schjjn tegen n. Mjjn taak j >Juist in vele opzichten. De vier hoeren
Dat hadt gjj toch allereerst moeten ver- j gewapend. Dan kan er voor hem niets on-is de waarheid te ontdekken en dan alles daarin genoemd dineerden bjj ons. Mijn man
nietigen.* j voorziens gebeuren en zjjn geheele plan van voor u te doen wat in mjjn vermogen is.< en ik hadden toevallig woorden gehad over
Ik had vergeten, dat het daar was,* verdediging in daigen doen vallen. Het isj De droevige trek scheen op haar gelaat dat diner. Hjj wilde het op Dinsdag 25 Mei
zeide zjj toen, »ik dacht er gansch en al nietbeter, verstandiger en in alle opzichten raad- op te klaren, haar mooie blauwe oogen en ik wilde het uitstellen tot Donderdag.
meer aan.*
Een oogenblik
bleven beiden verlegen
bewaakt en mevrouw Blair werd gearres-zwjjgen.
teerd. Een scherp onderzoek werd ingesteld,! »Vreemd, dat gij het vergeten hebt,* zei
hetgeen er toe leidde, dat een pakje arseni- de advocaat eindelgk.
zamer, dat de verdediger de volle «n geheeleschenen hem niets meer te verbergen,
waarheid kent.* j Welnu, ik zal u de waarheid zeggen,*
Wederom zwegen beiden en het gelaat antwoordde zij. >Ik kan u niet dwingen mij
der schoone gevangene werd verduisterd, i te gelooven. Ik ben even onschuldig als gjj
Hjj weigerde dat en ik gaf eindelgk toe.
Sir Alan Fletcher van Byrne, de man, van
wien men, zooals gjj zegt, beweert, dat ik
liefheb, was er ook. Ik kende hem reeds
iToen ging mr. Ross voort:
zelf. Ik ben even onwetend of even weinig sedert ik op Colde Feil kwam. Hjj is altijd
kum, waarvan een kleine hoeveelheid afge-Waarom zou ik er toen juist aan ge-1 »E^n rechtsgeleerde weet bijna evenveeL gemoeid in deze zaak als gjj zjjt en ik roep j hetzelfde voor mg geweestgoed, vriendeljjk,
nomen was, gevonden werd in een la ie van dacht hebben?* vroeg zjj. Waarom zou ik, van de im-nschelgke natuur als een dokter den Hemel te hulp om de waarheid van sympathiek. Ook was er Sir John Hart, een
mevrouw BEirs koffer. De heer en mevrouw toen ik hoorde at mijn man op sterven of een priester. Hij verbaast zich over niets hetgeen ik ze^, te getuigen.*
Blair leefden zeer ongelukkig samen, de laat- lag, naar mijn koffer geioopen hebben om en niemand behoeft te vreezen hem een vol
ste heeft dikwjjls gezegd, dat zij gaarne van juist dat te vernietigen?* ledige bekentenis te doen. Dat is dus de
haar man ontslagen was. Zjj zal in Juni >Ouadat het de zwaarst? getuige tegen u eenige en de veiligste weg.*
voor het Hot van Ardrossan terecht staan. wus,« antwoordde hjj. Mevrouw Blairs gelaat werd steeds droe-
De bekende advocaat Dudley Ross heeft Een miuuut lang zw^en de rechtsgeleerde viger en de advocaat w-rd geroerd,
haar verdediging op zich genomen en met, en de cliënt elkander vast in de oogen en j Welnu mcvrouw,« hernam hy, »wjj
groote spanning wordt de terechtzitting te zij schenen in elkanders hzrt te willen lezen, zullen uwe zaak eens beschouwen. Ver-
gemoet gezien. De gasten van dien nood Toen kwam ten smartelijke trek op haar onderstel eens dat uit verdriet, uitjaloersch-
der oudste vrienden van mijn man. Kapitein
Zij had haar rechterhand instinctmatig James kende ik minder, maar ik geloof dat
opgeheven en haar gelaat was zeer ernstig, hjj een minder goed makker voor mijn man
Zjj was zoo schoon, zoo jong, zoo eenvoudig, was, hjj is een liefhebher van spelen en
dat bij niet laten kon haar te gelooven. En drinkt.*
zijn hart klopte warm voor haar, om haar j Zjj zweeg een oogenblik en mr. Ross,
vertrouwen te winnen.
Ik weet ge^n sterker woorden,* hernam
zjj, »dan dat ik in mijn angst en wanhoop
lottigen avond wuren Sir John Hart, kapi gelaat en zjj zei: heid, uit haat, gij inderdaad de misdaad den Hemel aanroep om de waarheid te ge-
tein James, Sir Alan Fletcher en kapitein »Wij doen beter ronuuit te sprek-.n. Gij gepleegd hebt, gjj inderdaad uwen man ver-tuigen: Ik ben onschuldig!*
Archibald Douglas. In ons volgend nummer zjjt aangewezen om mrj te verdedigen, hebt giltigd hebt. Veronderstel dit ergste eens,»Ik geloof u,« antwoordde de advocaat Waarom?* vroeg
die onmidddljjk zag, dat zij aarzelde, zei:
En de vierde gast?*
Dat was kapitein Archie Douglas,* ant
woordde zij kalm, >eeu man, dien ik met
geheel mijn hart h iat.«
zullen wjj nadere bjjzonderheden over deze gg mg reeds veroordeeld?*
dan is het nog het beste en verstandigste met een zucht van verlichting.
tie verdediger kortaf.
Wordt vervolgd.)
NIEUWSBLAD
t
DOOR
