Hel Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Bominelervvaard.
FALB.
FEUILLETON.
Uit gebrek aan bewgs
'1£t land van alten^
M 1462.
WOENSDAG 19 FEBRUARI.
1896.
I vijand werd buit gemaakt. Gelukkig kwam
luitenant Svensson hulp verleenen. Hg wist
jden vgand terug te dry ven en het kanon
"te heroveren.
Dit blad versckjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00.
Franco per post zonder prgsveihooging. Afzonderlgke
nummers 5 cent.
Uitgever: E. J. VEERMAN, Heusden.
Advertentiën van 16 regels SO ct. Elke regel
meer 71/, ct. Greote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrgdagavond
ingewacht.
(10
IIEIIWSBMI
VOOK
O
I.
Het is den geschied vorscher bekend dat
naast de voortgaande ontwikkeling der we
tenschap ook dwalingen de eeuwen door
hun eigen weg meewandelen. Van tgd tot
tijd als dwalingen herkend, big ven ze een
weinig achter en schgnen afgedaan te heb
ben, tot ze door een nieuwen apostel tot
nieuw leven opgewekt en aan een tak van
den boom der kennis gebonden worden, waar
na ze weer groeien en bloeien, zonder daarbjj
evenwel hun karakter van dwaling te ver
liezen.
Een van deze is het geloof aan den in
vloed der maan op den toestand der aarde,
in 't bjjzonder op het lievelingsonderwerp
onzer dageljjksche gesprekken: het weer.
Reeds in de oudste tjjden speelde deze
planeet in het volksgeloof een gewichtige
roldaar men geenerlei begrip van de
werkelgke verhouding der maan tot onze
aarde en het zonnestelsel had, zoo bepaalde
zich de verklaring van dien invloed op eeoige
avontuurlijke voorstellingen, gelgk de ouden
zich maakten van alle natuurkrachten.
Later en tot op onze dagen, waarin de
kennis van het zonnestelsel meer gemeen
goed geworden is, zocht men dien invloed
terug te brengen tot meer physische oor
zaken de warmte der maanstralen zouden
e weersgesteldheid regelen. Ofschoon nu
reeds lang aangetoond is dat de maanwarmte
geljjk nul is en dat de invloed der maan
>p de temperatuur ongeveer te vergelgken
s met dien welke een glasscherf, die in den
tuin ligt en door de zon beschenen wordt, uit-
Tfefent op de temperatuur der kamer, waarin
s.e haar stralen zendt, zoo is de invloed der
maan nog bg velen een uitgemaakte zaak en
met hardnekkigheid wordt bg iederen nieu
wen stand der maan verwisseling der weers
gesteldheid verwacht, hoewel de statistiek
dit vermeende gevolg logenstraft.
Hier ontmoeten we nu Falb. Langzamer
hand was dat geloof in de maan aan het
afnemen en de hoop bestond dat het aan het
einde dezer eeuw wel voorgoed naar de
maan wezen zou,' maar daar komt Falb en
dost het uit in een schgnbaar wetenschap
pelijk kleed en thans hebben tal van lieden,
die vroeger twgfelaars of ongeloovigen wa
ren, de wapens neergelegd en zeilt alles onder
de gemeenschappelgke vlag: de maan be-
heer8cht het weer en Falb is haar profeet
Of ook: men neemt Falbs voorspellingen
DOOR
CHARLOTTE BRAEME.
IX.
aan, die natuurlijk wel eens uitkomen, maar
weet niet op welken grond hij deze de wereld
inzendt, maanden vooruit.
Laat ons Falb's fundament eens onder
zoeken. Ieder weet, dat zon en maan door
hun aantrekking ebbe en vloed te voorschijn
roepen, die 't meest waargenomen worden
bij nieuwe en volle maan, het minst bg
eerste en laatste kwartier. Falb redeneert
na alduswanneer de maan zulk een grooten
invloed uitoefent op het water aan de opper
vlakte der aarde, dan oefent ze dien gewis
ook uit op de lucht, die de aarde omgeeft.
En de beweging dezer lueht heet wind en
in die lucht drijven wolken, die op de aarde
als regen, sneeuw of hagel neervallen, ergo
hangt ook van de maan de windsterkte,
de temperatuur en de vochtigheid af.
Op dezen grond heeft Falb gebouwd,
niet echter op een rotsgrond, maar op een
dwaling en, daar staat nu zgn gebouw, tot
op verren afstand door een massa onkundigen
aangestaard en bewonderd en voor soliede
gehouden.
Wat is Falb's dwaling? Deze, dat hg
den invloed overschat, dien zon en maan
zouden uitoefenen op de luchtzee, die ons
omringt.
Men kent den afstand van onze aarde
tot de beide andere hemellichamen, men
heeft ook de grootte van beide nauwkeurig
berekend en derhalve ieders bijzondere aan
trekking nauwkeurig bepaald. Men weet,
dat de maan alleen slechts in staat is het
water in den wijden Oceaan, niet aan de
kusten, want daar werken allerlei invloeden,
tot ongeveer 6 dM. op te hoogen. Het komt
hierbij niet aan op den aard en het gewicht
der vloeistofof die water is of kwikzilver,
dat is hetzetde. Bjjgevolg zal ook de lucht,
die ook een vloeistof is, door de maan zes
dM. worden opgetrokken.
De inwerking der zon is ongeljjk veel
minder dan die der maan, zoowat ean derde
deel. Wanneer dus, gelgk bg volle maan,
beide in de gunstigste verhouding staan,
zal de luchtzee om de aarde nog geen Meter
worden opgenomen.
Deze invloed nu van zon en maan is in
de verste verte niet groot genoeg om een
merkbare luchtstrooming voort te brengen,
noch om de drukking der lucht ook maar
met een duizendste gram te vermeerderen,
wat meer zegt, wanneer hij honderdmaal
grooter was, dan zou dat nog geen ge
volgen hebben van eenige beteekenis.
Ziedaar nu ook de reden, waarom nog
geen meteoroloog van 't vak zich bg Falb's
veronderstelling neergelegd heeft. De sterre-
kundigen van beroep halen de schouders
op over zijn voorspellingen, gelgk ze datj
deden over de voorzeggingen van Don Ma-
gind of hoe de kwant heette die in onze
jeugd den almanak illustreerde met zgn
wgsheid.
Nu is dit misschien de wgste positie die
een geleerde innemen kan tegenover een
leer, die geheel tegen de werkelijkheid in
druist; hij vertrouwt dat ze wel, gelgk alle
vorige leeringen die op dwaling berustten,
haar eigen dood sterven zal, maar de
dwaling omtrent den maaninvloed is zoo
oud bijna als de maan zelf en bovendien
wij, die hierover het woord genomen heb-
ben, behooren op sterrekundig en meteoro-
logisch gebied tot de leeken en als zoodanig
mogen we op Falb's grondstellingen wel eens
dieper ingaanden lezer zij dan overgelaten
wat hij te denken hebbe van zijne voor
spellingen. Slot volgt.)
inlandsche soldaten stellen, aangevoerd door de geheele zaak tot de geschiedenis. En
veertien blanke officieren. De opstandelingen daarover is nu weken en maanden achtereen
werden telkens uiteengedreven en later ach
tervolgd door de kolonne van luitenant
Svensson.
zooveel drukte gemaakt!
A3uLitenl»si<l.
Te Brussel zgn weer nadere berichten
ontvangen omtrent de botsingen tusschen
|de troepen van den Congostaat en de op
standelingen van Lualaba en Kaissai.
1 Den In October werd het detachement
van luitenant Michaux gedeeltelijk vernie
tigd. Een blanke en veertig zwarte soldaten
werden gedood, terwjjl één kanon door den
Den 16n October werden de opstande
lingen aangevallen door da troepen van de
majoors Gillain en Lothaire, sterk duizend
man. Tien uren werd er gevochten, tot
eindelgk de opstandelingen de vlucht namen
en de manschappen van den Congostaat het
slagveld behielden. De vluchtende inboor
lingen ontmoetten op hun weg een karavaan,
die door vier blanke en vjjf zwarte soldaten
werd geëscorteerd. De blanken werden ter
loops afgemaakt en de goederen, waaronder
zes honderd geweren, medegenomen.
Een nieuwe ontmoeting tusschen de troe
pen van Lothaire en Gillain met de opstan
delingen had plaats op 6 November, achter
leenvolgens geraakte men slaags te Duala-
j burg, Maleba en Imbaddi. De troepenmacht
!van den vgand bestond uit 400 Albini's,
800 negers, gewapend met achterladers, en
4000, die in het bezit waren van pjjl en
boog. Daartegenover konden de Belgen 900
De Duitsehe Keizer heeft een nieuw yacht,
Meteor*, doen bouwen op een der werven
aan de Clyde. Het is gereed en zal aan de
eerstkomende wedstrijden in Engeland deel
nemen. De Keizer schonk zgn oud yacht
aan de Duitsehe marine, om te dienen als
oefeningschip voor het zeilen.
De dag der dagen voor Bulgarije en voor
het Bulgaarsche volk, is te Sofia met ge
paste vroolgkheid gevierdreeds vroeg in
den morgen was 't wonder druk in de straten
der hoofdstad, de troepen haalden de vaandels
aan het paleis af en later stelden zij zich
en haie op van het paleis naar de kerk,
waarheen om tien uur al wat groot en voor
naam was, zich in beweging zette. Om half
elf, een half uur juist vóór prins Ferdinand,
arriveerden in een hofrjjtuig met de vier, de
Russische generaal Golenistschev-Kutu; ow
en de diplomatieke agent van Rusland, prins
Tscharykow, onmiddellgk gevolgd door de
Turksche hoogwaardigheidsbek'ieeders. Het
rijtuig, dat prins Ferdinand, begeleid door
een groot escorte der garde, in de kerk had
gebracht, reed onmiddellgk naar het paleis
terug om prins Boris af te halen, het baasje,
dat reeds als zuigeling de geheele beschaafde
wereld van zich heeft doen spreken. De
geheele ceremonie was voltrokken in ettelgke
minutenom kwart na elf arriveerde Boris
onder het gejuich der menigte, als in de
roomsch-katholieke kerk gedoopte en vóór
twaalf nog verliet hjj het gebouw als in het
orthodox geloof gezalfde. Ware het tooneel
der handeling nu eene of andere stad van
Duitschland geweest, dan zou Ferdinands
eersteling in majoors- of generaalsuniform
revue hebben gehouden over de in 't gelid
opgestelde troepen, in 't Oosten schgnen de
kinderen evenwel iets langer kind te big ren
of als kind te worden behandeld en zoo
reed de kleine man in een rgtuig dus
Allerlei geruchten loopen er over de vraag,
hoe het met Bulg&rjje zal gaan. Uit Sofia
komt het bericht, dat vorst Ferdinand zelfs
tot koning zal worden uitgeroepende
mogendheden zgn reeds gepolst en hebben
geen bezwaren kenbaar gemaakt.
Terwijl de New-York Herald* beweert,
dat vorstin Marie Louise haar verlangen
heeft te kennen geven om in een klooster te
gaan, vertelt de Weensche correspondent
van het Berliner Tageblatt,* dat Ferdinand
tegen het einde van Maart zgn gemalin uit
de Riviera zal afhalen en de kroning van
den Czaar reeds als koning zal bgwonen.
De diplomatieke agent van Bulgarjje te
Konstantinopel is bjj den sultan geroepen
om een diplomatiek stuk op te stellen,
waarbg Ferdinand officieel wordt erkend.
Er moet zelfs sprake zijn van erkenning
van de onafhankelijkheid van Bulgurye, op
voorwaarde van achadeioossteiliug.
Ongeveer 10,000 Zwitsersche spoorweg
beambten hebben te Adrau een congres
gehouden en zich in beginsel verklaard vóór
een algemeene werkstaking, die in zal treden
op een door het comité nader te bepalen
datum, wanneer de compagnieën niet den
29sten Februari de eischen der beambten
hebben ingewilligd.
Van de verwoestingen die de laatste stormA
op de Zwarte Zee heeft aangericht, gebeft
het volgende berichtje uit Simterópc R een
klein denkbeeld: Gedurende den Taatsten
storm op de Zwarte Zee hebben dirie Rus
sische en vier vreemde stoomschepen averjj
gekregen, terwjjl een groot zeilschip en
zeventien kleine zgn vergaan.'' enkele met
de opvarenden*.
De aëroliet, die in de v^r^e week boven
Madrid is ontploft, is ook' °P verschillende
plaatsen in het zuiden van Frankrgk gezien.
Uit üayonne wordt ber'Jcht, dat eenige
niet eens te paardonder kanongedonder j visschers aan de kust het veï"3Chjjnsel hebben
en daarmee wedjjverend gejuich, naar het waargenomen. Uit Bordeadx schrjjft men
paleis terug om er te worden toevertrouwd
aan een min of een ander dergelijk nuttig
opvoedingselement, de zorgen voor de revue
overlatend aan zgn papa. Deze kweet zich
I heel wel van zjjn taak, trotsch op zgn voor-
name gasten, de Russische en Turksche ver
tegenwoordigers, en om één uur behoorde
dat eenige personen, die zich hij Sores, dep.
Landes, in het veld bevoncieü> door een
zwakken knal opmerkzaam gemaakt, een
gloeiend lichaam met een liehtehtleüTitaart
bemerkten, dat zich in de richting van oost
naar west aan den hemel bewoog met de
snelheid van een vuurpijl en in de rivier
mijn vader dankte en zegende mij. Te denken, ideljjk,* zei ik, »deze diamanten zullen hon-
zoo riep hjj, dat mgn bevrijding komen zou derden ponden gekost hebben. »Dat
van mgn geliefde Hester! !zoo,« ze' 1
In minder dan eene week sedert ik jahinderen,
TRACHT HET ZOO GOED MOGELIJK OP TE NEMEN
»Er was iemand die mij kon redden,*
vervolgde mevrouw Blair. »Van het oogen-
blik, dat ik ja zei, tot dit, waarop ik voor u
stu, heb ik er diep berouw over gehad, maar
wat kon ik doen En ik dacht maar steeds
aan Jephta's dochter! Die had meer geluk
dan ik. Zjj stierf dadelijk en hij, dien zij het
liefste bfi.d op aarde, bracht den slag toe, die
haar neervelde; maar ik moest blijven leven
en mg $;oed houden en elke minuut lijden!
Het was niet de hand van den welbeminde,
die mij doodde, maar de hand van hem, dien
i ik haatt*Mgn lot scheen mij schriklgk hard,
j 'c verlangde iets van het leven te genieten,
HL ar jong als ik was, hing somberheid en
ruktbeid over mij. Misschien blijf ik te
R .g bg dit deel van mgn leven stilstaan,
tar het heeft invloed gehad op latere jareD.
behoei u niet te zeggen hoeveel vreugde
in hnis was toen zjj hoorden dat ik toege
ven had. Mgn tante senreiue van vreugde
18
hg, »maar dat zou mjj niet
al kostten zij nog honderden
meer.* »Gij zijt dus bereid om zooveel
geld uit te geven otn mij gelukkig te
maken?* vroeg ik. Daarvoor zou ik inga
geheele vermogen geven, Hester,* zei hjj
ernstig. »Gij kunt mg tot het gelukkigste
meisje van de geheele wereld maken, als gij
wilt,* hernam ik. »Kau ik dat? Zeg dan
hoe, Hester?* »Door injj mgn vrijheid
te hergeven,* riep ik. »0, mijnheer Blair,
geef mij mgn vrgheid weder. Geloof mij,
als ik met u trouw, zal ik de rampzaligste
vrouw zjjR die ooit bestond. Wees edel
moedig, laat mij vrg zonder langer lijden.
Ik zou u zoo dankbaar zijn, dat ik u daarom
bijna zou gaan liefhebben.* Ik heb altijd
gedacht dat mgn woorden hem troffen, want
hij zag mij laDg en ernstig aan. »Ge weet
niet wat gij vraagt, Hester,* autwoordde
hp, »mijn lief, bekoorlijk kind. Neen ik kan
het niet doen, gg moet de mijne zgu. Ik heb
mgn geheele hart er op gezet om u te be
zitten en mgn bartewensch moetik hebben.*
*Gg zult nooit gelukkig zijn,* snikte ik,
»want ik heb u niet lief.* »Dat zal
spoedig wel anders worden,* zei hij met een
glimlach en ik zag hoe mgn poging gefaald
was en hem slechts te vastberadener ge
maakt had. »Weet gij wat er geschiedt als
men zonder liefde huwt?* vroeg ik. Vertel
zag ik naar zgn gelaat, een knap, zelfs mij dat eens, lieve kleine wgsgeer,* zei hij.
vriendelijk gelaat, maar met iets er in, dat »Zij gaan elkander haten,* riep ik. *Ik kan
mg hem deed haten. »Gg zjjt zeer vrien- mg niets schriklgkers op aard voorstellen,
gezegd had, was Firmanse een geheel ander
huis geworden. De bewaarders waren ont
slagen, de hoeve opnieuw van vee voorzien,
het huis opnieuw gemeubeld. Blair gaf zich
zelf alle mogelijke moeite om de verkochte
schatten terug te krjjgen. De advocaten
hadden het druk. Firmanse werd aan mjjn
vader geschonken voor zijn leven lang, met
een lijfrente van honderd pond per jaar
daarenboven. Blair vulde zgn boekenkasten,
vulde zijn wgnkelder, was onuitsprekelijk
edelmoedig jegens hem, maar ik kon niet
dankbaar zgn, ik had mgn leven er voor ia
ruil gegeven. Ik deed nog één poging, de
laatste wanhoopskreet van een radelooze,
kunt gij u voorstellen wat de wanhoop van
een zeventien-jarig meisje is? Ik deed een
laatst beroep op hem. Hij kwam op een
avond en bracht prachtige diamanten meue,
voor mg, die niet eens een sieraad van goud
of zilver had! Hij bracht mij diamanten
en groote blauwe saphieren, parelen en
robguen. »Mgn vrouw moet die hebben,
zei hij, »zij moet de schoonste, schitterendste
vrouw van Schotland zgn.« Maar ik hoopte
nog te sterven voor de huweljjksdag aan
brak. Op dien avond besloot ik een laatst
beroep op hem te doen. Toen hg die prach
tige edelgesteenten voor mij had neergelegd,
dan een huwelijk zonder liefde.* »Maar
ik heb liefde genoeg voor ons beiden,* zei
hij. »Zal niets u dan overtuigen, dat g|j
voor u zelf zoowel als voor mij kwaad
brouwt?* »Neen, Hester, leg uw hand
in de mjjne, niets zal mij van gedachten
doen veranderen.* Het was mgn laatste
smeeken. Ik hoorde hem dienzelfden avond
aan mgn tante Flora iets zeggen van een
»mooi, koppig, trotsch kind.* Opeenm jrgen
zei ik tegen hem: >Gg weet dat gij met mg
gaat trouwen, terwijl ik u niet kan ver
dragen. Gjj zult dus geenerlei vertoon van
liefde van mij verwachten »Toch zal ik
dat, mgn lieve Hester, na een poosje,* ant
woordde hij. »Maar nooit zult gg die krijgen,*
riep ik, nooit 1 Denk er a m, gij hebt mij
niet gewonnen, zooals andere mannen die
door een meisje worden bemind, gij hebt
mjj eenvoudig gekocht, maar al hebt gg
mgn vrgheid gekocht, daarom mijn hart
nog niet!* Maar hjj antwoordde niet anders
meer dan dat ik spoedig hij hem komen zou
om een kus. En toen werd ik onbeschrijfelijk
bedroefd. Ik was nog een kind. Wjj trouwden.
Mgn man nam mij mee naar Italië, voor de
huwelijksreis. Het is onnoodig u te zeggen
hoeveel ik leed, hoe ik meer en meer heimwee
kreeg, hoe ik er naar snakte om te vluchten,
hoe ik gevlucht zou zgn als hij mij niet zoo
onophoudelijk bewaakt had. Ik begrijp nog
niet, dat ik niet van verdriet gestorven ben.
Maar het vreemdste was, dat hoe meer af
keer ik van hem toonde, hoe hartstochtelijker
hg mg liefhadja, er waren oogenblikken
dat ik mg verbeeldde, dat hg mgn afkeer
aangenaam vond. Maar ik moet rechtvaardig
zjjn en erkennen, dat hij zeer vriendeljjk
voor mij was en zeer geduldig, zeer toe
gevend, maar wat hg ook deed, ik kon mgn
afkeer niet overwinnen. Wij waren eenige
maanden getrouwd, ik was bleek en mager
geworden, ik wist niet meer wat lachen
was, toen mijn man op een morgen bij mij
kwam. Ik zat stil voor het venster uit te zien
naar de schilderachtige menschenmassa in
de straten van Yerona.
Hester,* zei hij, »kunt gg tnjj nog niet
vergeven, dat ik u getrouwd heb?* Ik ant
woordde kortaf neen en dat ik hem dat nooit
vergeven zou. »Maar al heb ik dan een
misslag begaan,* hernam hjj, »zult gij toe
geven, dat ik het edelmoedig deed.* Ik riep
dat bij wel verre van edelmoedig, laag ge
handeld had. »Ik erken, dat ik een dwaling
beging,* zei hg weer, >ik zie nu in, dat het
onmogeljjk is liefde te koopen.* »Ik wist
wel, dat gjj dat eindelgk zoudt inzien,*
antwoordde ik. »Maar Hester,* zei hg, »het
kon toch beter zjjn. Gjj zijt ongelukkig, en
ik, koewe! mgn bartewensch vervuld is, ben
ook niet gelukkig. Tracht vriendelijk tegen
mij te zijn. Öegrgpt gij niet dat elke koude
blik, elk hard woord een doodsteek voor mg
is? Zie, Hester, wy zgn getrouwd; niets kan
dat feit ongedaan maken, zou het daarom
niet het beste zijn om ons daarin te schikken,
zou bet voor jou niet het beste zgn om te
trachten opgewekt te zgn en te genieten van
al de weelde en al het gemak dat je om
geeft?*
Wordt vervolgd.]
