Hel Land van ileusden en Allena, de Langstraat en de Bommelertvaard.
Iets over Armenzorg.
FEUILLETON.
land van altena
Uitgever L. J. YEELRMAN., Heusclen.
M 1464.
WOENSDAG 26 FEBRUARI.
1896,
uit georeJK aan Dewys h« u zoo lief had, moet hij ook veel geleden
VOOR
Adrertentiën werden tot Dinadag- en Vrijdagavond
ingewacht.
wilt u wy geiooveu, ik heb mede»
1
»Als zy my schuldig achten, tchuidig ge veer drie mijlen buitemet stadje Athole
Dit blad verschynt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprjjs: per 3 maanden f l.OO.
franco per post zonder prjjsve. hooging. Afzonderlijke
nnmin'sr& 5 cent.
Adrertentiën ran 16 regel» 60 ct. Elke regel
meer 71/, ct. Greote letter» naar plaat»ruimte.
In alle tijden zijn er menschen geweest,
evenals ook thans, die niet genoeg geld
bezitten of verdienen, om in het onderhoud
wan zichzelven en de hunnen te voorzien.
De oorzaken daarvan zijn vele en ver
schillende. Er zijn menschen, die niet kun
nen werken en ook die niet willen werken.
allengs uitbreiding kan verkrijgen.
Wij vragen belangstelling voor een paar
artikelen over genoemd onderwerp.
I.
Het aantal behoeftigen is in den tegen-
woordigen tijd onrustbarend toegenomen.
Als oorzaken daarvan kan men nosmen
Ten eerste een aanwas der bevolking,
waarmede de toeneming der voortbrenging
niet geëvenredigd is. De uitvinding der
verstandig gedaan wordt; zoowel de par
ticuliere, gemeentelijke en kerkeljjke be
deeling beantwoorden niet geheel aan de
eischen, die daarin mogen gesteld worden.
Verre van ons de meening, dat wij haar
daarvan een verwijt makenwjj zjjn over
tuigd dat met de beste bedoeling gehandeld
wordt, maar wij gelooven niet, dat vooral
de beide eerstgenoemde inrichtingen goed
zjjn en aan het doel beantwoorden. Men
Wanneer ue werkeloosheid
stoomwerktuigen doet wel grootere voort- moet niet alleen het gevoel, maar ook het
niet ..roiui is, -an men aar jj voor brenging van stoffen plaats hebben en de S verstand laten werken. Een hoofdgrief tegen
dezulken geen sympathie nebben, deernis i
verbetering der vervoermiddelen ze gemak-i onze gewone armenzorg achten wq deze,
daarentegen gevoelt men met de werkloozen, j, J 7 i.
kelqk verplaatsen, maar door den geduchten dat de meer gegoede in den regel niet meer
ïYinnonhon r ia r\m ronnnon nmfan cirron r
menschen, die om redenen buiten eigen
schuld geen arbeid kunnen vinden en da »r-
door aan armoede ten prooi zijn.
aanwas der bevolking kannen alle krachten
l niet gebruikt worden en is werkloosheid en
'daardoor armoede noodwendig,
ien allen tnde hebben de meergegoeden, j „T
We willen enkele enters ontleenen aan
die Uart hadden voor hunne Indende mede-1 T
leen werkje van Mr. J. Nanmnga Uitterdgk
menschen, oehoefte gevoeld om hunne noo-
iover dit onderwerp, om aan te toonen hoe
den te verlichten. Daartoe heett zeker mede-'
;de geboorten in Nederland in een dertigtal
gewerkt het bekende woord nit den opbel:
r, naren zijn toegenomen.
»üe armen hebt gn altnd bg u«, met andere m..r> i
i Van 1840—1849 bedroeg het aantal ge-
wooren, .garft hen uwe giften, bewgst tow00M, 349 en der
hnr, „we wekkden.. leterften 281, 7,ood„t er een jnarljjkschei
Men heeft dat voorschrift gevolgd en
vooral in Nederland is er steeds aan de!
overmaat van geboorten per 10,000 inwo-
iners was van 68; van 1870 1879 bedroegen
behoeftigen met, milde hand gegeven, zoodat
7 die cijfers 385 en 266, met een jaarlijksche
ons vaderland dan ook een goeden naam i
5overmaat van 119. Die vermeerdering is dus
heeft op het gebied der weldadigheid. f
r - t zeer aanzienlyk.
De vi mag evenwel opryzen, of men 11
met al dat geven zonder
wel got. oet
onderzoek naar het karakter en de levens
wijze der behoeftigen, zonder dat men weet,
Voorts mag men als bewezen aannemen,
dat, ten gevolge van den vooruitgang der
geneeskunde, van de gezondheidsleer, van
i het betere verkeer, grootere reinheid enz.
waartoe het geschonken geld besteed wordt r
r de sterfte aanmerkelijk is afgenomen. Hon-
Zoovelen gebruiken dit voor verkeerde ofi
i gersnood, pest, onbekendheid met de ge-
onnoodife zaken.
meoskunde, onreinheid enz. hebben duizen-
En daarom beantwoorden wn volmondig; ,n,n
rv. ,y uien by duizenden weggeraapt. Van 1347
die vraag ontkennend. l)ie geelt zonder on- n
11349 moet de bevolking van Europa met
derzoek doet een misdaad tegen hen, die?
leen derde door pest verminderd zyn. Met
ontvangen. Men vormt alzoo bedelaars en
j 1 tal van cyfers is dit teit te staven, die men
in het genoemde werkje kan vinden.
Gelukkig begint men dit than3 meer en
meer in te zien en de oprichting van Ka
mers van Navraag in verschillende gemeenten
is daarvan reeds een heilzaam gevolg. Jam
mer ie het, dat die kamers nog niet op
grooter schaal kunnen werken en dat de
meer gegoeden van hare voorlichting niet
meer gebruik maken. Veel ellende zon dan
voorkomen worden.
Doch verheugen wjj ons, dat zy in be
Deze btside factoren hebben natuurlyk het
pauperisme sterk doen toenemen.
Ondanks alle pogingen van philantro-
pischen aard gemeentelijke, kerkelyke
en particuliere armenzorg ondanks ton
nen gouds die men er voor uitgaf, neemt
het pauperisme steeds toe.
Hoe komt dat?
Vooreerst omdat, zooals wy reeds op
geeft dan zijne gave, terwijl hy oneindig
meer tot stand zou brengen, wanneer hy
ook zyn persoonlijkheid gaf, dat is zjjn raad,
zjjn sympathie, zijn streven om den arme
te verheffen, zedelyk en financieel, en hem
in staat te stellen door eigen arbeid in zyn
onderhoud te kunnen voorzien.
Die armverzorging is onzes inziens de
beste, die met de meeste nauwgezetheid zich
ten taak stelt zich op de hoogte te stellen
van den toestand van den behoeftige, zich
te vergewissen of hij ondersteuning verdient
en alsdan die zoodanig in te richten, dat
zjjn eergevoel geprikkeld wordt, dat hij den
arbeid als iets eervols beschouwt en niets
liever verlangt dan zoo spoedig mogelyk
weder in zyn eigen onderhoud te kunnen
voorzien.
Het behoeft byna geen betoogt, dat de
bededing door het burgerlijk armbestuur den
bededde vernedert, zyn arbeidslust vernietigt,
ja, vdgens sommige deskundigen, byna ge
lijk shat met een premie op luiheid of on-
verschlligheid. Het feit, dat die armen
zorg oienbaar is, werkt daartoe sterk mede.
De berustöeid van zelf te moeten mede
werken, gaat bij den bedeelde verloren, het
gevoel v,n eigenwaarde en persoonlijke ver-
antwoorelykheid, in één woord zyn peil
van zedejkheid zinkt hoe langer zoo meer.
Wy erlennen echter, dat die staatsarmen
zorg in ommige gevallen nog niet kan
gemist woden, daar de staat zijn burgers
niet aan en hongerdood mag prysgeven.
Dat neemt >chter niet weg, dat het beginsel
niet deugt n daarvan is juist sprake. De
maatschappj die eens het gebruik van zulke
j merkten, de uitreiking van liefdegiften on- j bedeelden, voral ouden van dagen, genoten
ginsel goed werken en dat haar werkkring
■^•--ti'irr»c^>»r.iii^Hiuijn.jwPiiwujaB?.«SMW»lwmwWWHJH*HlllilliW»»iirsWCmMi1Pnwi«Fn»7Wv 7 MimwiMWB—MHHIIHI III jl II1111—IWII HI IM»I»»HI»I 11
i1
ljjden met uw man. Het was wreed en begrijpt gjj, trwyl ik zoo onschuldig ben
zelfzuchtig van hem om u tegen uw wil teals een pasgebren kind. Als zij mjj schuldig
door
CHARLOTTE BRAEME.
trouwen of om in zekeren zin uwe liefde te
TT "4. "L. 1 "L. koopen ten bate van uw vader. Maar als
hebben, moet hy schriklijk teleurgesteld zyn
toen hy zag uwe genegenheid niet te kunnen
winnen. En dan ten slotte op zulk een
(12 vreeseljjke wijze te moeten sterven en u
naar het schijnt voor de dader aan te zien
»Klaarbljjkelijk omdat het uw mans kopje Ik heb diep medelyden met hem.«
was,c zei mr. Ross. »lk vind het waarlijk »Dat heb ik ook,« antwoordde zy, terwijl
nog grooter raadsel, dan voor ik by n kwam. baar mooie oogen vol tranen stonden. »Hoe
Ik zie geen beweegreden voor de misdaad, ongelukkig, dat wij elkander ooit ontmoet
ik zie geen oplossing van het raadsel. Ik hebben. Hg kon zoo gelukkig geweest zijn
zie geen motief voor de verdediging, de met een ander en ik had ook gelukkig
schjjn is tegen u en u kunt slechts onbe- kunnen zijn als ik met iemand getrouwd
duidende zaken tot. uw verdediging aan- was, dien ik liefhad.*
geven. Het is een moeiljjke zaak.« »Twee verwoeste levens,* mompelde de
»Dat zie ik ook,* antwoordde zij droevig, advocaat.
»maar het is hard voor mij, mgnheer Ross. De zonnestraal scheen niet meer op de
Ik heb niets gedaan om dat te verdienen. 1 blanke handen, maar strak over de tafel en
Ik ben even onschuldig als een engel nit een zachte schaduw omhulde de jonge vrouw.
1 den hemel. Het is bitter hard, het is wreed,Haar gelaat was kleurloos, haar lippen trilden.
»Ik wilde u nog iets vragen,* zeide zg,
>maar ik ben bang
Wees dat niet. Ik zul elke vraag van u
beantwoorden.*
»Ik ben bang voor het antwoord. Maar
ik moet, ik moet het weten.* En toen kreeg
zij zulk ten uitoarsting van radelooze droef
heid, dat de bedaarde, bedachtzame man
dat ik lijden moet voor eens anders misdrgf
of voor een ongeluk. Mgnheer Ross, gelooft
gij, dat op de bewijzen die tegen mij zullen
worden ingebracht, een jury mij zou ver-
oordeeleD
»lk wil u niet bang maken maar evenmin
wil ik u met valscbe hoop vleien,* ant
woordde hg. >Zooals de zaak thans staat
8chgnt zg hopeloos voor u. Ik had gehoopt, j naast haar er door geschokt werd.
dat ik in nw levensgeschiedenis iets gehoord
zou hebben, waarop ik ten minste mgn ver
dediging bad kunnen bouwen, maar dit
geschiedenis is zoo eenvoudig mogelijk. Er
is niets in, geen liefde, getn jaloerschheid,
geen wraak.*
»Neen, het is eenvoudig het verhaal hoe
een leven verwoest en vernietigd worden
kan,* zei mevrouw Blair.
achten,zfien zy mij dan ophantren?*
Hij verschrüe van die korte, duidelyke
vraag.
»Uat weet ikniet,* zei hg.
»Maar bestaa de mogelgkheid? Ik wil
het weten.*
»De mogelijkhid bestaat.*
>0 God, wat oet ik doen! Wie zal mjj
redden van zulk ?n vreeseljjken dood!*
»Ik, als ii kan,* antwoordde de
advocaat.
»En als gij nietkunt?*
Dan, mevrouw, ïoet gjj uw hoop bouwen
op God. Daniël rieplem aan in den leeuwen
kuil, en Hij bevrijde hem. De kinderen
Israëls riepen Hem ,an en Hij redde hen.
Bevrijding kan voo.u komen nog in het
laatste oogenblik.*
»Ik heb in de dagevan voorspoed weinig
gebeden,zeide zij ziht.
Welnu, doe 't dainu,* zei de advocaat
vriendelijk. »Onze enge hoop berust bjj
God.*
Toen verliet hg haaën nummer 21 bleef
weder alleen.
XI
heeft, is nu ook verantwoordeljjk voor hen
en moet zorgen, dat zij niet tot znlk een
laag peil zinken, dat zelf» kerkelgke of bjj-
zondere instellingen van weldadigheid hen
niet kannen helpen.
Armenzorg behoort onzes inziens geen
staatszaak te zjjn, maar een werk der liefde,
hetzjj van kerkelgke of bjjzondere liefdadig
heid, mits op goede leest geschoeid. Alleen
in 't uiterste geval trede de staat op. De
statistiek heeft geleerd, dat hoe meer er
van staats of gemeentewege aan armenzorg
wordt besteed, des te meer telkens noodig
is, zonder dat de armen er beter bjj varen
en terwjjl hun aantal steeds toeneemt. In
1888 werd daarvoor in de gemeente Op-
sterland f 27551 uitgegeven en in 1893
f 50452.97arbeiders, die zomers f 1000
verdienden, werden daar ondersteund en
menschen, die wilden trouwen, kregen geld
uit de armenkas om een huis te bonwen.
Het gevolg was natuurlijk, dat ieder, die
maar eenigzins in de termen meende te
vallen, om onderstand aanklopte.
De kerkelyke armenzorg is veel beter,
te meer, als de diakenen hart voor de be
hoeftigen hebben en persoonljjk zich groote
opofferingen getroosten, om hun ambt nauw
gezet waar te nemen. Het bezwaar echtër
is, dat hunne finaneieele krachten doorgaans
te kort schieten en ze met de grootst mo-
geljjke moeite en zuinigheid slechts ten deele
in den nood hunner armen kunnen voorzien.
Maar, zal men zeggen, werkverschaffing
is ook een uitmuntend middel om armoede
te voorkomen of te doen ophouden. Daar
tegen echter bestaan gegronde bedenkingen.
Werkverschaffing h tout prix is voorzeker
af te keuren. Wil een gemeente dat doen,
dan laat zij dikwijls werk doen wat vol
strekt onnoodig is en het voorschrift, aan
de opzichters, luidt dan, om met zooveel
mogelyk werkvolk zoo weinig mogeljjk werk
af te doen. De commissie voor werkver
schaffing te Amsterdam in den winter van
1884/1885 noemde dit zelfs »een gevaarljjke
leerschool, slechts gewettigd door de buiten
gewone omstandigheden.* Bovendien is het
beginsel van recht op arbeid van overheids
wege gevaarljjk. Voorts wordt door werk
verschaffing dikwjjls een oneerljjke en niet
vol te houden concurrentie aangedaan aan
in een prachtige streek. Het huis was van
grjjzen steen, ouderwetsch en vol verras
singen. Dichte scharlaken wijngaardranken
dekten de muur en groene klimop beklom
de slanke torens. Het uitwendige was bui
tengewoon schilderachtig, maar het inwen
dige niet minder. De kamers waren ruim
en luchtig, vroolijk en gezellig, altijd vol op hetgeen de heer Carol hem schuldig was.
zonnescbjjn. Een echt ouderwetsch Schotsch Zelfs toen hjj de huur niet ontving en zelf
landhuis met vensters zoo groot als de er hees ging, kwam hjj volstrekt niet met
kamers, breede gangen, breede trappen, vjjandeljjke bedoelingen. Hij wilde eens zien
Een huis dat gevuld had moeten zjjn uiet de hoe de zaken stonden met dien ouden dokter
muziek van kinderstemmen, met vrooljjk, op- en nog voor hij wist wat hjj zou doen, vatto
wekkend gelacheen huis waarin de gangen hij een krankzinnige liefde op voor het
van het voetgetrappel van kinderen hadden mooie meisje Hester Carol. Angus Graham
Blijf kalm,* zei bij, »en vraag, wat gjj
vragen wilt.*
Zij trachtte zich te bedwingen.
»Ik durf er niet aan denken,* zeide zij
huiverend. »En toch, ik moet het weten, als
het onverwacht kwam zon het te schriklijk
zjjn. Ik u.oet mij wennen er aan te denken.*
Waaraan?* vroeg de advocaat deel
nemend.
»gekn kyad.
De advocaat Ross hl de waarheid ge
sproken, toen hij zei, d; de geheimzinnige
gebeurtenis op Colde Fl de aandacht van
geheel Engeland en Scltland had getrok
ken en meer gerucht gnaakt dan eenige
zauk in de laatste jaren, jo valt nu en dan
zoo iets als een bom midia in een vroolijke,
onnadenkende wereld!
Colde Fell was een er fraaiste land
goederen in geheel Schotnd. Het lag on-
werkgever» en werklieden, die onmog
arbeid kunnen leveren beneden een zekere
som.
Derhalve ook tegen dit middel om ar
moede te lenigen, moeten wjj ernstig onze
stem verheffen.
Hoe moet dan de armoede voorkomen
worden, hoe moet dan de particuliere ar
menzorg ingericht zyn, opdat eindeljjk eens
paal en perk gesteld worde aan dien kanker
van den staat en die schande der mensch-
heid, het pauperisme?
In een volgend artikel wenschen wjj daar
omtrent onze meening uiteen te zetten.
vi «apt m i iu> •rasBstaw.*
Buitenland.
De notaris Verhaegen te Brussel is op
den loop. Een cliënt, die sedert drie dagen
te vergeefs om 400,000 frs. was gekomen
die hjj bjj Verhaegen moest innen, stelde
het parket hiervan in kennis, maar Ver
haegen was er al van door. Men zegt dat
hy voor meer dan 2 millioen frs. van zyn
cliënten heeft verduisterd, meest kleine pach
ters en grondeigenaars.
Volgens een later bericht is genoemde
notaris te Buda-Pest in heehtenis genomen.
De bestendige deputatie van West-Vlaan-
deren heeft de verkiezingen voor den ge
meenteraad van Oatende ongeldig verklaard,
op grond dat de overwinnaars, de liberalen,
door uitdeelingen van brood in de openbare
scholen en het verschaffen van werk op
ongeoorloofde wjjze, onrecht matigen invloed
hebben geoefend op den uitslag van de ver
kiezingen.
IAndré, de Zweedsche luchtreiziger, die per
ballon naar de Noordpool wilde gaan, heeft
nu aangekondigd, dat, indien Nansen bljjkt
de Noordpool te hebben ontdekt, hjj naar
de Zuidpool zal gaan.
De Russen, zegt een telegram uit Shanghai,
verzamelen een troepenmacht van 5000 man
aan de grens van Korea.
Ofschoon de Russen voorloopig niet van
plan zyn een protectoraat over Korea at te
kondigen, moeten zy toch krachtig hun in
vloed daar willen doen gelden.
In het geheel zyn voor de bjj woning der
kroningsplechtigheid te Moskou meer dan
huwbare dochters, maar hy had nooit aan
liefde gedacht, tot hy betooverd werd door
het kinderljjke gelaat van Hester Carol.
Firmanse maakte deel uit van zyn oezit-
tingen en in goede tjjden had hy een mooie
huur ervan gemaakt. Hjj was lang geen
slecht landheer, geduldig had hjj gewacht
moeten daveren. En in plaats daarvan was
het bewoond door twee menschen, die als
zg alleen bjj elkander zaten, altjjd zwggend
Blair was een man van middelmatige be
kwaamheden, middelmatig karakter, middel
matige deugden. Hjj zou noch bjjzonder
en gedrukt waren. Het mocht wel het >Hnis goed, noch bjjzonder kwaad doen. Het
der granwe schaduwen* heeten, want de kwaadste wat hjj deed was te trouwen met
schaduw die het bedekte, wss die van twee Hester Carol, terwjjl hg wist, dat het meisje
ongelukkige levens. hem haatte, en voor hem terugdeinsde.-. Dat
De tuinen van Colde Feil waren hoogst was de slechtste daad die hjj ooit beging,
smaakvol aangelegd. Er was een siertnin Hjj gevoelde altjjd zelf dat het zoo was,
met een mooie fonteineen onderwetsche ma»r hij verontschuldigde zich altjjd met te
tuin vol fraaie bloemen, dien Hester Blair zeggen, dat zyn liefde voor haar hem te
zeer had liefgehadeen groote moestuin, machtig was geweest. Vaak was de goede
waar alle mogelijke groenten en vrachten opwelling bjj hem opgekomen om het mooie
groeiden; een groote boomgaard vol van meisje niet te dwingen, maar zijn liefde
de prachtigste vruehtboomen. Er was een maakte hem zelfzuchtig en wreed. Hij zei
schaduwrijk gedeelte vol varens, waar Hester dikwijls tot zich zelf, dat zij nog een kind
Blair gaarne vertoefde en een prachtige serre, was, dat hij haar »geen kwaad* deed, dat,
waar de heer des huizes aangegrepen zou eenmaal getrouwd, zg hem wel zoa gaan lief-
worden door den doodsstrijd. Hec was een krjjgen, kortom dat hij tot haar bestwil
praebtig goed. Geslachten achtereen had het handelde, door haar vader te redden en haar
aan de Blairs behoord. Zij waren een rijk en een onbezorgd leven te verschaffen. Daarom
aanzienlijk geslacht, wiens eenige afstam-1 telde hij haar bidden, smeeken en waar-
meling Augus Graham Blair was, dia zoo 1 schuwen niet. Wat kon zulk een kind weten?
noodlottig zou sterven. I Haar vader vond het goed, haar tante drong
Angus Blair was zeer jong op het land-;er op aan, dus scheen h^ar eigen verzet on
goed gekomen. Hg was altijd zeer populair beteekenend.
geweest, bjj was knap, sterk, moedig en
gastvrij. Hg was zeer gezien bij moeders met
Wordt vervolg i