ct Land van lleusdeii en Allena. de Langstraat en de Bommelenvaard.
Iets over Armenzorg.
FEUILLETON.
Uit gebrek aan bewjjs
M 1466.
Uitgever: Lu J. VEERMAN, Heusden.
W OENSDAG 4 MAART.
1896
VOOR
Buitenland.
Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prgsve. hooging. Afeonderljjke
nuumwrs 5 cent.
Advertentiën van 16 regels SO ct. Elke regel
meer 7l/f ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën werden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
arm verpleging is de opperburgemeester ofj arm verpleging aan te nemen.
Gelukkig dat er ook in ons land op velewondering wekken
een door hera aangewezen plaatsvervanger; Hierdoor krjjgt natuurljjk deze stede- plaatsen, zjj het ook op andere wjjze, toch
Slot.
Thans dan willen wjj onze meening uit-
senzetten over de onzes inziens best inge
richte wijze van particuliere armenzorg,
opdat het pauperisme met de meeste kracht
bestreden kunne worden.
Wjj hebben reeds den nadruk gelegd op.
het persoonijjk optreden van hem, die zjjne
zorgen aan behoeftigen wil wjjdenmen
moet zijne persoonlijkheid geven, zjjne sym-1
pathie, trachten den behoeftige op te voeden s
en tot het besef te brengen, dat alleen de
arbeid gelukkig maakt en ieder verplicht
is, zoo mogeljjk, in de nooden van zich en
zjjn gezin te voorzien.
Ziehier de groote taak, óbrfallen opgelegd.
Met instemming citeer ik daarom de
volgende woorden van Oherbuliez:
»Ik stel aan de gegoeden voor om wat
minder uit hun beurs en wat meer door
hunne persoonlijkheid aan de armoede te
betalen, en, om hunne werkzaamheid te
localiseeren, door deze toe te passen op de
armen hunner omgeving. Ik breid dus den
kring hunner omgeving niet uit; ik ver
zwaar hunne offers nietik verminder die.
Ik voeg niets toe aan de taak, die zjj zich-
zelven oplegden; ik geef ze een anderen
vorm. Laat men wat comité's en vereeni-
gingen laten varen, om persoonlgk een zelfde
mate van opoflering en tjjd te wjjden aan
de uitoefening van een patronaat over
armen. Ik durf verzekeren dat hunne ge
moedsrust en innerljjke bevrediging er niet
minder op zullen worden.*
Op dit beginsel is ook het beroemde
Elberfelder stelsel gegrond, dat we in korte
trekken willen schetsen. (1)
De inrichting der armverzorging voor de
stad Elberfeld dateert van 9 Juli 1852 en
is achtereenvolgens herzien en gewjjzigd den
4 Jan. 1861, den 21 Nov. 1876 en den 2
Dec. 1890. Haar doel is hare zorg te wjjaen
aan alle behoeftigen, die een wettige aan
spraak op hulp van de burgergemeente
kunnen maken. Voorzitter van de stedeljjke
(1) Voor heD, die er meer bijzonderheden van willen
weten, verwijzen wij naar het werkje getiteld: „Armen-
ordnung für die Stadt Elberfeld und Geachaftaordnung
für die atadtische Armen-Verwaltung," dat in iederen
boekhandel verkrijgbaar ia.
Zeer lezenswaard voor hen, die belangstellen in het
gewichtige sociale vraagstuk der armverzorging is het
werkje getiteld: «Het vraagstuk der Armverzorging in
opdracht van de «Maatschappij tot Nut van't Algemeen",
bewerkt door mr. H. Goeman Borgesius, mr. A. F. K.
Hartogh, J. F. L. Blankenberg, dr. H. J. de Dompierre
de Chaufepié en mr. R. J. H. Patijn." Verkrijgbaar bij
S. L. van Looij en H, Gerlings, Amsterdam 1895.
mede-bestuursleden zjjn vier afgevaardigden
van de stad en vier stemgerechtigde burgers,
die voor drie jaren gekozen worden. Plaats
vervanger van den opperburgemeester is
een lid van bet armbestuur. Het bestuur
wordt geholpen door 31 wijkmeesters en
434 armverplegers. Aan ieder armverpleger
wordt een naar huisnommers bepaalde stads-
Ijjke armverzorging geheel een particulier in geljjken geest gewerkt wordt,
karakter en kan zjj dus onder dit hoofd j Te Amsterdam bestaat een vereeniging
behandeld worden.
Liefdadigheid naar vermogen*, die op uit-
De armverplegers zjjn verplicht de ar- nemende wjjze, hoewel hare krachten telkens
men in hunne wjjk minstens iedere 14 dagen te kort schieten, zooveel mogeljjk aan hare
in hunne woningen te bezoeken en zichroeping beantwoordt. Aan de zedeljjke op-
op de hoogte te stellen van al hunne aan- voeding van het volk arbeidt daar ook met
gelegenheden. Zoodra voor een werklooze kracht de stichting van den philanthroop
wijk aangewezen, aan iederen wjjkmeester werk gevonden is, is hg verplicht te gaan'Jansen »Ons Huis*, met zjjn verdienstelijken
arbeiden en houdt de ondersteuning op. Dedirecteur, den heer J. A. Tours, in het
armbezoeker stelt zich te dien einde in be- j eerste gelid. Trouwens het verdient ver
trekking tot werkgevers.
melding, dat laatstgenoemde, grondig er-
een wjjk, uit 14 onderwijken bestaande.
Ieder verzoek om hulp moet bjj den armver
pleger in de betreffende wjjk ingediend
worden. Elke 14 dagen minstens worden j Tal van bijzonderheden zouden nog te varen in alles wat het armwezen betreft on
er wjjkmesstersvergaderingen gehouden, die vermelden zjjn, doch wjj moeten ons be- met een hart, dat warm klopt voor zjjn
door de armverplegers der betrekkelijke wjjk'perken wegens onze plaatsruimte en belang- medemenschen, reeds zeer veel in de goede
moeten bijgewoond worden. Daar brengt hij j stellenden verder verwjjzen naar het straks richting gedaan heeft en nog doet. Met on-
het verzoek om hulp ter tafel met zjjn ad- genoemde werkje, waar alles tot in bjjzon- verdroten vljjt en zelfopoffering stelde hg
viesevenwel in dringende gevallen is hg i derheden toe te lezen staat. zich steeds in persoonlijke betrekking tot
gerechtigd direct hulp te verleenen. Verder; Dit zal inmiddels wel duidelijk gebleken de behoeftigen en hielp hen met woord en
heeft hg zich te onderwerpen aan het besluit zijn, dat er op deze wjjze voeling ontstaat daad. En dat is juist, wat wjj straks
der wijkmeesters vergadering. De begiaselen, tusschen de behoeftigen en hen, die hen noemden de beste wjjze van particuliere
wasrnaar hulp verleend wordt, zjjn in een: helpen; er ontstaat een persoonljjke band armenzorg.
reglement vervat. Het stadsarmbestuur wordt tus chen behoeftigen en gegoeden, tusschen Ook te Rotterdam, Leeuwarden, Middel-
in kennis gesteld van alle besluiten, door minder ontwikkelden en meer ontwikkelden burg, Deventer en andere plaatsen wordt
de wjjkmeesters genomen, en kan handelend en beschaafden, die niet anders dan eerst- krachtig in deze richting gewerkt. De Ka-
tusschen beiden treden. De gezamenljjke genoemden ten goede kan komen. De laatst- mers van Navraag, mits goed ingericht,
wjjkmeesters worden uitgenoodigd ter bjj- genoemden kunnen niet alleen stoffelijk doen veel goed. De armbezoekers van deze
woning der zittingen van de stedeljjke arm- helpen, maar ook hun zedeljjken steun ver- behooren, zooals wjj vertrouwen dat ge-
verpleging. Zjj brengen hier hunne aanvragen leenen, hen raden, hen wijzen op hunne schiedt, de om hulp vragenden te bezoeken»
ter tafel. Bjj goedkeuring ontvangen zjj hier zedelijke verantwoordelijkheid, op hun plicht zich persoonlgk op de hoogte te stellen van
de gelden, benoodigd voor de armenlevens- om zoo spoedig mogeljjk weder op ei-en hunne nooden en huiselgke omstandigheden,
middelen, kleederen enz. worden uit het beenen te staan en hun eigen brood te ver- hen toe te spreken, hen te vermanen, op
stedeljjk armhuis verstrekt. De wijkmeester dienen, dat toch zoeter smaakt dan het te beuren en te helpen, opdat zjj als wer-
draagt aan eiken armverpleger de uitdeeling geschonkene. kende, krachtige en opgewekte leden weder
van beide zaken op. Een bjjzonder bestuurZóó wordt het pauperisme in zijn hart- aan de maatschappij worden teruggegeven,
hebben het armhuis, het weeshuis, de in- ader aangetast en kan de kwaal allengs ge- waarvan zjj helaas opgehouden hadden nut-
richting voor verlaten kinderen, het zieken
huis, het krankzinnigengesticht, de inrich-
"Och, wanneer wjj allen eens wat meer
van onszelven wilden opofferen, iets van
onzen tjjd, van onze krachten, van onze
behageljjke rust wilden geven er zou
een betere tjjd aanbreken voor de paria's
onzer maatschappjj. Te veel krachten, te
veel talenten worden er nog ongebruikt ge
laten, die hun en daardoor der maatschappjj
ten goede zouden komen. Het sociale vraag
stuk, dat thans vele hoofden warm en vele
harten koud maakt en aanleiding geeft tot
allerlei uitbarstingen van haat en wrok,
zou alsdan der oplossing een groote schrede
nader zjjn gebracht. Ook hier zou wellicht
bljjken, dat de liefde de meeste is. De vel
den zjjn wit om te oogsten, och dat de
arbeiders velen waren
Werke dus ieder in zjjn kring, gedreven
door waarachtige humaniteit, naar de mate
zjjner gaven en krachten, om armoede en
ellende te bestrjjden en ook anderen dat
geluk deelachtig te maken, hetwelk men
zelf geniet en voor geen prjjs ter wereld
zou willen afstaan.
En een ieder luistere en handele naar
die schoone, gevoelvolle regelen van onzen
De Genestet, waarmede wij ons opstel wen-
schen te besluiten:
Op, uit uw armstoel, naar het stroodak
in de verte!
Der armen Heiland roept in guren
winternacht.
Op, uit uw big gezin, naar 't eenzaam
huis der smarte
Ween met die weenen, trouw en zacht.
De directie van de Zwitsersche Noord-
Oost-Spoorwegmaatschappjj heeft Donder
dagavond aan ieder van haar personeel een
nezen of althans minder worden. tige bestanddeelen te zjjn.
Wanneer elke gemeente op deze wjjze Wjj zouden nog op verschillende andere
tingen voor besmettelgke ziekten en voor kon werken, wanneer overal mannen ge- vereenigingen kunnen wjjzen, die zich ten afdruk gezonden van een zeer welwillend
dakloozen. De stedeljjke armverpleging is j vonden werden, met een gezond verstand doel stellen door zieken- en armenbezoek gesteld schrjjven, waarin uitvoerig wordt
verplicht naar de oorzaken der verarming en een hart, dat warm klopt voor hunne verbetering in den maatschappeljjken toe- beredeneerd waarom enkele eischen van de
beambten niet kunnen worden inge
willigd, en waarom aan andere slechts ten
deele wordt voldaan. Punt voor punt wordt
behandeld. De loonsverhooging wordt niet
der om hulp vragenden onderzoek te doenmedemenschen, die hun tjjd, hunne moeite, stand te brengen, doch ons opstel zou daar-
en de middelen te beramen om daarin ver-hunne persoonljjkheid ten beste wilde geven i door te veel van het geduld der lezers vergen,
betering te brengeneen jaarljjksche be- j voor de behoeftigen dan, gelooven wjj, j Met een enkel woord moeten wjj echter nog
grooting te ontwerpen voor de armver-zouden wjj een reuzenschrede gedaan hebben j op ééne vereeniging wjjzen, die krachtig
pleging; de toegestane gelden nuttig te be- op het gebied der armenzorg en het pau-| werkt voor het heil der behoeftigen en ver-] toegestaan tot het gevraagde aantal percenten
stedenrekening en verantwoording te doen perisme een geduchten slag toegebracht waarloosden en te dikwjjls miskend wordt, f ten eerste omdat hierdoor de financieele
en een jaarverslag uit te brengen. Alle hebben. Wjj bedoelen »Het leger des Heils*, waar-'draagkracht der maatschappjj zou worden
gelden, door de wjjkmeesters besteed voor! Ook de behoeftige moet met neen des van Generaal Booth de stichter en de ziel j overschreden, en ten tweede, omdat de loonen
geleverde waren enz. worden uit de stadskas,dichters vraag kunnen beantwoorden: sis. Gaarne erkennen wjj, dat de wjjze, waar-3 van haar personeel thans reeds hooger zijn
DOOR
CHARLOTTE BRAEME.
(14
op schrifteljjke aan wjj zing van den voorzitter j
of zjjn plaatsvervanger, uitbetaald.
Nog zjj opgemerkt, dat ieder stemge- j
rechtigd burger verplicht is de verkiezing
tot een onbezoldigd ambt in de stedeljjke
Is mjj 't leven,
Dan gegeven
Tot verdriet?
Niets dan klagen,
Niets dan plagen,
Anders niet
op zjj werkt, niet in allen deele onze sym- dan die andere maatschappijen uitbetalen.
♦Ik heb meisjes van achttien en negen-I
tien jaren daarvoor zien terechtstaan, maar jj
hare slachtoffers waren altjjd kinderen.*
>0, zeg mij dat niet!* riep Hester, »wie
zou een klein, teer kind leed kunnen doen
Ik mug nu niet langer big ven praten,*
zei de bewaarster eensklaps. Het is niet
geoorloofd, >maar gjj scheent zoo ziek. Ge
loof mjj, tracht iets tc eten en anders zult
gjj op de zitting niet sterk zjjn en dat is
nltgd verkeerd.*
»Ik wil het beproeven.*
»En stel uw lot dan in handen van den
Hemel,* hernam de vriendelgke bewaarster,
>als gij zelve weet dat gjj onschuldig zijt,
dan zjjt gjj sterk en kunt gjj op den Hemel
vertrouwen.*
»Als ik maar kalm en moedig kon zjjn,
ïuaur ik ben zoo schrikkelyk bang. Zie hoe
mjjn handen beven, mjjn hart klopt, er zjjn
oogenblikken, die ik niet kan ademhalen.*
Tracht kalm te big ven,* antwoordde
juffrouw Grant. »Vanavond kom ik nog
eens bjj u*
En den geheelen dag dacht zjj aan het
mooie, radelooze meisje, dat zjj kende als
nummer 21.
XIII.
MIJN HART, MIJN. LIEFDE, MIJN LEVEN AAN
UWE VOETEN.
Nummer 21 zat alleen in haar cel. De
bewaarster was den vorigen avond bjj haar
geweest en had haar bewogen iets te eten,
zoodat zjj zich thans sterker gevoelde. Zjj
was een dag nader bjj haar noodlot, het
was de 24e. Niet veel uren zouden meer
verstrjjken voor zjj in het gerechtshof het
voorwerp zou zjjn van honderden nieuws
gierige oogen. Mannen en vrouwen zouden
haar opnemen en bespreken, praten over
haar schuld of onschuld. Nog slechts twee
pathie wegdraagt, maar erkend moet toch Over invoering van een 10-urigen werkdag
worden, dat zjj werkt met zelfopoffering kan de directie zich nog niet uitlaten, omdat
harer leden, dat er wjjding en geestdrift dit punt door een Bondswet wordt geregeld,
aan den dag gelegd worden, die onze be- en omdat het bestuur van den Bond voor
j
een kreet op en bedekte haar gelaat met!drama er zou afgespeeld worden! Hoe,on- leven geven om het tegenovergestelde te
haar handen. Een jonge man, klaarbljjkeljjkverwacht en schriklijk was hetIk zie nog bewjjzen. O, luister naar mjj, Hester, laat
een militair, met knap uiterljjk stond voor: den salon en u bjj de tafel, het zachte licht ik u noemen bjj uw schoor en naam! Laat
haar. en de prachtige bloemen in de serre. Ik hoor mij u mjjn onveranderlijke liefde en toe-
»Mevrouw Blair,* zei hjj, »dat ik u hierSir Alan nog zingen bjj de piano en toen wjjding bewjjzen.*
moet zien!* 'kwamen die vreesljjke doodskreten, dat >Vergeet gjj, dat ik, hoewel onschuldig,
»Ik ben onschuldig!* kreet zjj. ljjden, die dood! Maar daarover kom ik u binnen enkele weken ter dood gebracht kan
Natuurlijk zjjt gjj dat, wie zou durven j niet spreken. Als uw man nog leefde zouden j zjjn?*
zeggen, dat gjj schuldig zjjt.« j mjjn woorden voor altjjd ongesproken ge- »Neen.«
>M:jjn man deed het, gij hebt het gehoord.* 1 bleven zijn, maar thans zjjn zjj niet zondig: »Wat spot gjj dan rmjt te spreken van
Maar ik geloofde hem niet,* was het! meer, ongepast misschien, maar ik moet ze liefde tegen haar naar wie de dood zjjn
antwoord, voor mjj was zjjn beschuldiging j uiten, zjj branden mjj op het hart.*
veel schrikljjker dan zjjn dood. Ik heb ver-Zjj zag hem met gespannen aandacht aan,
gunning van den rechter om een uur bjj uzjj was vergeten waar zij was.
te bljjven, het heeft wel moeite gekost, maar j Vergeef mjj,« hernam hjj, de tjjd noch dat er althans nog~ één hart in de wereld
nu mag het t ch.« de plaats zjjn er geschikt voor. Maar ik moet voor u klopt.*
Gij zjjt zeer goed, kapitein Douglas,* spreken. Zult gjj niet boos worden?* Ja, verlichting, maar wat kan mjj die
klauw reeds uitstrekt?*
Het is geen spot,<? hernam hg. »Het
moet een verlichting voor u zjjn, té weten
dagenDan zou zjj haar vonnis hoorenw
schuldig of niet schuldig. jzeidezjj, »geen van hen die zich de vrienden j »Spreek.« j baten! Ik heb nooit geweten, dat gij zoo
Als het niet schuldig was, welk een plotse- van mjjn man noemden zjjn bjj mg geweest.* j Nu, ik heb u lief! Ik heu u lief met ge-over, mjj dacht.*
linge gewaarwording van vrijheid zou zjj j »Ik geloof dat zjj al3 't ware verlamd heèl mjjn hartToen ik u drie jaren geleden ♦Omdat ik mjj in uw bjjzjjn altijd be-
dan krijgen, hoe zou zij Daarbuiten sqplDn zjjn,* antwoordde hjj, en gjj kunt u niet voor het eerst zag, waart gij voor mij geheel dwongen heb. Als uw man, mjjn goede,
in de frissche lucht. Maar dan zou ü5ch devoorstellea hoe moeieljjk het is verlof te anders dan andere vrouwen. Ik durfde het trouwe vriend Angus, in leven gebleven
wereld niet als vroeger voor haar zijn, de krjjgen om u te zien. Twee of driemalen u niet te zeggen. Waart gjj nu als toen, dan was, zou ik mijn geheim in het graf rnedc-
scbandvlek der gevangenis zou levenslang heb ik het hoofd gestooten. En toch heb ik zou ik het nog niet durven, maar r-jj zijtgenomen hebben. Maar gjj staal thans alleen
op haar kleven! En als het schuldig was! u zooveel te zeggen.* vrjj en ik mag spreken. Ik maak gebruik,op de wereld, yjj hebt steun noodig, die
O, de Hemel zou mededoogen met haar »Ik ben zoo dankbaar u te zien,* riep van uwe vrjjheid om tot u te snellen, om!alleen trouwe liefde u geven kan. Ik smeek
hebben en haar laten sterven. Nog enkele zij, ♦en toch roept gjj alles van dien schrik- mjjn hart, mjjn liefde, mijn leven ann uwe je Hester, aanvaard mijn liefde....*
uren en de naam Hester Blair zou op aller lyken avond voor mjjn geest terug. O, voeten te leggen.* j Er was een hartstochtelijke gloed in zijn
lippen zjjnHester Blair, het geliefde kind kapitein Douglas, wie kan mjjn man ver- Zij staarde hem onthutst aan. stem, die baar trof, maar alleen van vér
uit de oudirljjké woning! giftigd hebben?*
Weer viel een zonnestraal door het kleine »Ik kan het mjj niet begrjjpen,* zei bjj
venster in de cel, weer viel zjj op de blanke »maar ééa zaak staat voor mjj vast, dat gjj>Neen.« »Ik wil het u bewjjzen. Ik hebniet ge-
gevouwen handen, op het schoone, bleeke het niet gedaan hebt.* Vergeet gjj dat ik binnen enkele dagen: wacht tot ik wist wai uw vonnis wezen zou
gelaat. Weer werd de deur geopend en liet ♦Neen, ik heb het niet gedaan. Maar ter dood veroordeeld kan zijn?* ik kom nn re*-ds om mij als nw vriend ken
de bewaarster eert bezoeker binnen, niet den wie dan?* j »Ik heb u te liever, omdat yjj in grootvr baar te maken, als uw verloofde als gij wilt.
advocaat ditmaal, maar een oud vriend »Dat is ook voor mjj een raadsel. Hoe gevaar verkeert. Als de geheele wereld in Ik leg mjjn leven aan uwe voeten.
Teen zjj hem zag sprong Hester Blair met weinig vermoedden wjj dien avond welk een uw schuld geloofde, dan nog zou ik mjjn (Wordt vervolgd.)
Vergeet gjj, dat ik hier ben, beschuldigd t baziag.
van moord?* »Ik k&u het niet gelooven,* mompelde zg.
