Land van flensden en rn lippij "IpT §1IPP IH. HÉLÉ nu !e angslraai en de Bonimelenvaard. FEUILLETON. Op Waltersburg. Uitgever: L. J. VEEEMAN, Heusden. /ZATERDAG 19 SEPT. 1896. M 1523. (6 pultiu? land van auteNA-- VOOR Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO. Franco per post zonder prjjsveihoogrng. Afzonderlijke nummers 5 cent. Ad verten tien van 16 regels meer 7l/9 ct. Groote letters Advertentiën ingewacht. 50 ct. Elke regel naar plaatsruimte, worden tot Dinsdag- en Vrjjdagavond lri h* II. De overgangsbepalingen der wet van 1881, die den wjjdschen titel voert van »wet tot regeling van den kleinhandel in sterken drank en tot beteugeling van openbare dron kenschap^ hebben niet alleen aan de ver wachtingen, die zg opwekte, den bodem in geslagen, niet alleen hare wezenlijke wer king verlamt, maar bovendien aanleiding anders. In het begin werden vele zooge naamde stille gelegenheden opgeruimd, maar ze keerden spoedig in anderen vorm terug, en de plaatselijke wetgeving deed niets om te redden wat te redden viel. Nog voor korten tjjd berekende men alleen te Am sterdam het aantal plaatsen, waar in stilte drank verkocht werd, op duizend. Art. 28 der wet zegt, dat na 1 Mei 1885 geen sterke drank in het klein verkocht mag worden in lokalen, waarin eene andere winkelnering wordt uitgeoefend, en toch geschiedt dit op gegeven tot bijzondere handelingen, die nietje yan plaatsen) niettegenstaande van bet altjjd den toets der zedelijkheid kunnenyerbod doorstaan. leend alleen vrijstelling kan worden ver- voor kommen van dorpen, waar op Wie onzer weet niet, dat het zoogenaamde iDiet meer dftD fcwee plaatgen sterkea drM)k vergunningsrecht een koopwaar is geworden, jin hefc k]ein WQrdfc yerkocht> waarmede van tjjd tot tjjd op vrjj schaam- j Genoeg Qyer deze die met ta] yaD telooze wgze wordt omgesprongen. Geen ?andere te vermeerderen. volle vijf jaren scheiden ons nog van de Jg het minsteng twijfelachtig, dat, door werking der wet in haren geheelen omvang, ]d& eindelöke opheffing, in 1901, van de vele en toch ziet men nog dagelgks m openbare vergUüair)gen boven het wetteljjk aantal, aankondigingen van verkoopingen met veel het doel der wet za] wordeQ bereikt< daQ is ophef vermeld, dat het perceel »recht van het de plioht yfin a]leQ die> elk op eigen vergunning* heeft. Met dat zoogenaamde:^^ het zedeljjk en stoffeljjk volksbelang recht ziet het er dan toch vrjj treurig uit, trachten te behartigen, om de aandacht te als men let op art. 28 der wet. bljjven vestigen op een der ernstigste vragen Is de vergunning na 1 Mei 1881 in andere ;yan den A, ware de aanvankelijke handen overgegaan, dan kan zjj na 1 Mei uitkomst gunstiger geweest, de wet van 1881 1901 geweigerd word™, en zg zal dat ver- wag to(jh maar eeüe proefwet) eu men zou moedelgk ook, omdat op de meeste plaatsen zich toch weJ genü0p, hebbeQ gezieü te het aantal bg de wet toegelaten vergun- biyyeQ ^dQn tegen de grQote volkszondej ningen door de werkelgkheid ver overtroffen tegen de brQH yaü zedeIijkeD achteruitgang word^ en armoede. Op genoemden datum (1 Mei 1901) zul- Eq faet gtaat ya^ dftt hier slechtg dg len dus al die vergunningen moeten worden afdoende tusschenkomst van weten overheid ingetrokken, die in eene zekere plaats het kaQ Particuliere krachten zullen wettelgk aantal te boven gaan. Is dit wel algemeen bekend? Het antwoord kan veilig ontkennend luiden; maar zeker is het, dat de verbazende sommen, soms voor drank lokalen, bg publieken verkoop besteed, den koopers menige teleurstelling zullen bezorgen. Volgens de cijfers der statistiek is het verbruik van geestrjjke vochten, in verhou ding tot de bevolking, slechts in ééne pro vincie sinds 1881 afgenomen, namelijk in Friesland. In alle andere is dat verbruik gestegen. Wat kon men ook verwachten ran eene wet, die alleen dit gevolg had, dat er in den eersten tijd veel processen-verbaal wegens openbare dronkenschap werden op gemaakt en dat, ten gevolge van herhaalde veroordeelingen, vele gevangenisstraffen werden opgelegd, die de drinkers van de openbare straat verwijderden. De jjver verslapte spoedig; het kon niet liwiyifiHHHIUHIinrT^-afcatac-ö I Het dorp Waltershausen was lang ver schoond gebleven. Daar ging op zekeren dag het gerucht door 't dorp, dat de boe- renadvokaat gekomen was, hg was in de herberg en bracht een nieuwe leer mee hoe 't boerenvolk vrij, rjjk en gelukkig te maken. Hg wilde die leer ook den boeren in Wal tershausen, zjjn landslieden, verkonden. Wie ze hooren en vrjj, rgk en gelukkig worden wilde, behoefde slechts tot hem in de herberg te komen. Wie zou dat niet doen? Toch waren er in het dorp velen, meestal bejaarde lieden, die aan de spreuk vasthielden: nieuwe leer, dwaalleer!* en van den nieuwen profeet niets weten wil len. Doch bejaarde lieden zgn overal weinig in aantal en verstaadigen zgn er nog minder. George Hausman, een verloopen sujet, met bruin opgeblazen gelaat, brutale, valsche oogen, half steedsch, half boersch gekleed, was te Waltershausen geboren. Reeds als knaap deugde hij niet; later had hij zgn tjjd als luiaard en spelen in de kroegen doorgebracht, bedrogen en gestolen en zich van straf door de vlucht onttrokken. Lang had men toen niets van hem gehoord, tot men vernam dat hjj in den vreemde geluk maakte. Hg was klerk bjj een advokaat geworden en diens ïvcLiubnnd. Nadat hg steeds te kort schietenvoor zedelijke over reding zijn slechts enkelen toegankeljjk. Bovendien, particuliere krachten hebben een eigen, bijzonder do al en kunnen slechts W3rken binnen beperkten kring. De Staat, die alleen het publiek belang voor oogen houdt, kan de krachtigste mid delen aanwenden en op den duur het al gemeen welzjjn het best bevorderen. Langzamerhand begint men zich op de volledige werking der wet voor te bereiden wanneer van tjjd tot tjjd de aandacht ge vestigd wordt op dat snel naderend tjjdstip en men er dientengevolge algemeen op be gint te rekenen, dat welhaast algemeen het?van 't hoogste studiejaar, zjjn van die in aantal openbare dranklokalen tot het laagste cjjfer, het wetteljjk cjjfer, zal worden terug- degeljjike herziening der wet voor te stellen, bezocht. Zij protesteerde krachtig tegen de eene herziening, die geene gelegenheid meergevangenneming en de uitzetting der En- geeft Om door de mazen van het net tegelsehe werklieden-vertegenwoordigers. De glippen;, althans elke ontduiking met deRgksdag-afgevaardigde Von Elm zal naar strengste straffen bedreigt. Londen gaan om er met Mann de zaken te Want„ men vergete niet, dat elke ge-bespreken. Mann heeft inmiddels zelve bij dwongem opheffing door eene poging zal den Engelsehen consul zich beklaagd. Ook worden gevolgd, tot instandhouding eener vermomd© gelegenheid, die immers zooveel gemakkelijker en goedkooper is, en zeer licht als bjjzank aan de eene of andere nering is t^ verbinden. De wet ïreeft bovendien allerlei gebreken, die hare wijziging dringend noodzakeljjk maken. Bep&alt de wet eenmaal een maxi mum, dat wil zeggen het hoogst mogeljjke getal voor elke gemeente, dan moet dit ook het hoogst mogeljjke getal blijven; dan moet het niet, zooals thans, aan de regeering vrjj- staan, om wegens bijzondere redenen, dat getal ergens t.e verhoogen. Ook moet de wet trachten zoo spoedig mogelijk, liefst vóór Mei 1901, tot dat maximum te geraken, en wanneer dus een perceel, waaraan nu recht van vergunning is verbonden, van bestem ming verandert, dan moet dit recht onher- roepeljjk verloren zgn. En waarom bjj dat maximum te bljjven staan? Daalt in eenige gemeente het getal vergunningen daar be neden, dan moet het gemeentebestuur toch niet het recht hebben om nieuwe vergun ningen te verleenen, of althans eerst dan, wanneer een zeer laag cjjfer, veel lager dan het tegenwoordige, is bereikt. lïuitenland. Drie Engelsch sprekende individuen heb ben uit de kas der Société Générale op de Place de l'Opéra te Parijs, terwijl een hunner de aandacht van den kashouder afleidde, een pakket checks en Engelsche banknoten tot een gezamenlijk bedrag van 75000 frs. gestolen. Den volgenden morgen zonden de dievan het bankiershuis de inmiddels geprotesteerde checks terug; de banknoten, welke een bedrag van 20000 francs ver tegenwoordigen, zjjn echter gehouden. Van de dieven is nog geen spoor teruggevonden. Zestig leerlingen van de drie gymnasiums te Koningsbergen, in Pruisen, allen jongens richtingen weggezonden, wegens deelneming aan streng verboden school-vereenigingen. gebracht, dan is het juiste oogenblik ge komen om een stap verder te gaan en eene Een vergadering van bootwerkers en zee lieden te Hamburg werd door 2000 personen ook dezen bestolen had, geraakte hjj achter semstraal, die insloeg en brand stichtte en de tralies. Toen hoerde men weder niets hij had er zeker zgn doel mee kunnen van hem, totdat hg plotseling in het dorp bereiken, want de menigte is licht te winnen, verscheen en zich den boeren als advokaat doch hjj wilde nog iets bjjzonders. voorstelde, die hen in de uitoefl-ning hunner »Van de heeren van uw slot, van uw rechten tegenover den druk der heeren geesteljjken heer zal een ander tot u spreken, behulpzaam wilde zgn. Ha, daar is hjj, hjj komt juist te rechter Hjj was niet alleen gekomen. Een jong, tjjd, mijn hooggeëerde vrienden reismakker.* net heertje vergezelde hem, zoo heette het, Op dit oogenblik was een vreemde binnen ofschoon niemand dien mjjnheer te zien kreeg, gekomen, een beeldschoone jonge man. Zgn George Hausman had de boeren tot een edel gelaat droeg de sporen van diepe bijeenkomst uitgenoodigd in de dorpsherberg; melancholie. Zjjn houding was fier, zgn hij had een aanspraak gehoudea om ze over kleeding fijn. Hjj was stil binnengekomen hunne rechten als men»ch voor te lichten, alsof hjj niet opgemerkt wilde worden en Hij had nog oude kennissen in 't dorp, die geen storing veroorzaken. Toen Hausman op zgn hand waren. Waar vindt een ver- de menigte op hem opmerkzaam maakte, loopen kerel niet kameraden van zgn soort? bloosde hg en sloeg de oogen neer. Aller Zoo was dan ongeveer het halve dorp in blikken richtten zich op hem. Zgn ver- de kroeg vereenigd, waartoe nieuwsgierigheid schjjning maakte indruk op de boeren; hjj ook het hare nad bijgedragenmen wilde zette zich in een hoek neder, tegeljjk kennis maken met het geheimzinnig Hausman stelde hem in zijn rede voor personage uit de voorname wereld, dat met »Geachte vriend, de vriend van armen, onder- Hiusman gearriveerd was, maar zich nog drukten, mishandelden, die zelf zooveel mis- altijd schuil hield. George Hausman, alleen handeling ondergaan heeft. Laat hij tot u versehjjnende, sprak woorden, die hier nog sprekenDoch neen, het hart zou hem nooit gehoord waren. brekenHoort van mij zjjn lot, zgn lijden »Mjjn waarde en geëerde landslieden, de Hjj is de zoon van een hooggeplaatst ambte- boer is lang een slaaf geweest, knecht van naar, ook hem, den gestudeerden jongeling, anderen, ploeg en dorscbvlegel voor anderen, wachtte een eervolle loopbaan in den staats- voor bloedzuigers, die bg mesten moest dienst. Daar maakte hjj kennis met een terwjjl hij zelf honger leed en alles derfde, j dame, jong, schoon en verstandig, die een Dat moet anders worden. Ook de boer moet j goed hart veinsde te bezitten, doch in waar- men8ch worden en menschenrechten bezitten, j heid vol booze streken en listen stak. Zjj Hg mag niet meer de dienaar van hoog-vi g den argelooze in hare netten, huichelde moedige edellieden, hebzuchtige en huichel- j hem liefde, ontvlamde zgn hart, benevelde achtige geesteljjken zjjn. Weg met al dezenzgn hoofd en dat alles, opdat hjj haar tot Weg, weg!* i dekmantel zou Ieder woord van Hausman was een blik-liederljjk leven, kunnen dienen 't welk zjj met voor een een ander de Noorweegsche agitator Fehr is uit het land gezet en de politie zal dit nog meerdere vreemdelingen doen. Verschillende Duitsche bladen meenen te weten, dat keizer Wilhelm tjjdens zijn ver- bljjf te Breslau, vorst Hatzfeldt, den opper- president van Silesië, er over gepolst heeft, of deze eventueel geneigd zou zjjn vorst Hohenlohe als rjjkskanselier en Pruisisch minister-president op te volgen. Een Duitsch oefen-eskader, bestaande uit de vier fregatten >Moltke«, »Gneisenau«, »Stein« en »Stosch«, met eene bemanning van te zamen 4000 koppen, heeft bevel gekregen in de wintermaanden in het oosten der Middelland8che Zee, in de buurt van de Turksche wateren te kruisen. In verband met het samentrekken van de Engelsche vloot bjj de Dardanellen wordt er, bljjkbaar van Turksche zjjde, in >de Post* op gewezen, dat er in de Zwarte Zee voortdurend Russische oorlogsschepen voor den Bosporus kruisen, met de opdracht een aanslag van de Engelsche er op berekend, te jagen. de Eugelschen vrees aan 't Kan heel wel wezen dat de sultan eigen zonden tracht te verbergen door anderen in verdenking te brengen, doch een feit is 't en een veelzeggend en verontrustend feit teveas, dat namens hem den gezanten is kennis gegeven van nieuwe plannen der Armeniërs, welke kennisgeving vergezeld ging van het verzoek eventueel de huizen der vreemdelingen te mogen onderzoeken en eiken Armeniër te arresteeren, die met bom men werpt of schoten lost. De gezanten hebben de gevraagde permissie gegeven en nu leeft men te Konstantinopel in af wachting 't is er weer zwoel en drukkend en van oogenblik tot oogenblik ducht men een uitbarsting. In den Bosporus wordt de scheepsmacht van elk der mogendheden nu met één vaar tuig vermeerderd ter bescherming van den sultan, naar 't officieel heet Volgens de »Neue Freie Presse* is de Oostenrjjksche consul te Seres, in Macedonië, door roovers opgelicht, die 10.000 pond losgeld vragen. In Italië heeft men weder, door tusschen komst van den Zwitserschen Ingenieur Ilg, iets vernomen van de Italiaansche gevan genen, die zich in de macht van den koning vloot opvan Abyssiuië bevinden. Van de officieren Konstantinopel te voorkomen. Voorts heet jen soldaten vernam Ilg, dat de negus en het, dat er tusschen de Porte en Rusland jj de bewoners al het mogeljjke hadden ge- een geheim verdrag bestaat, waarbjj Rus-daan om de ellende der gevangenen te ver- land den sultan onvoorwaardelijk hulp tegenlachten; veel kon men echter niet voor hen een buitenlandschen vjjand belooft. Adrni- doen, daar het land door den oorlog uit- raal Aarifie Pasja zou, toen hjj verleden geput was. Met uitzondering van generaal jaar te St. Petersburg vertoefde, als buiten- Albertone, die opgesloten zit, mogen alle gewoon gezant daarover onderhandeld heb-gevangenen vrjj rondloopen. Menelik ver ben. Bljjkbaar zou er tusschen Rusland en j klaarde aan Ilg, dat hjj niet ongeneigd was Turkjje een formeel of- en defensief verbond i vrede te sluiten. bot»», dat aigenljjk er op uitloopt, dat^ Te Madrid zijn weder berichten onteange,., Turkije eene Russische satrapie wordt, i vo]gens we|ke de Cubaan8ehe 0p,tand9ljngen Eenige dogen geleden moeten er yerscheidenin „reoWUeude geveehten door de Spaausehe Russische hoof.l-officieren te Konstantinopel lroepl!n werile„ yer,lagen. geweest zjjn, om met het Turksche depar- tement van oorlog raad te plegen. Behalve Ballington Booth, die in de Vereenigde telegrafische verbinding met de Russischez*cb afscheidde van den generaal* havenplaatsen aan de Zwarte Zee zou er van heilsleger en voor eigen rekening een duivenpost bestaan tusschen het Russi- be*0Q' heeft °P deü duur 8eea 8ucces ge" sche gezantschap te Konstantinopel en >d- H« heeft dus het terrein weer vrjj- Odessa, en zou op het eerste teeken uit gelaten en is predikant geworden te Chicago, Konstantinopel een geheel Russisch leger- j bÜ de Presbyters. de Roemelische kust ontscheept korps op worden. Dit artikel in »de Post* schjjnt In 1853 huwde zekere juffrouw Ruiz een schoenmaker te Bilbao. Na eenige maanden voerde. Ik, geëerde hoorders, ken die dame, ken dien man. Ik noem ze u niet publiek, want woede en toorn, die ik niet in u op roepen wil, zouden u aangrjjpen. Doch rnjjn vriend maar neen, ook hg zal ze u niet noemen, het ware zjjns onwaardig als aan brenger voor u op te treden. En toch moet ik u bewjjzen aanvoeren. Kiest daarom uit uw midden twee mannen, de oudsten en wjjsten, in wien ge 't meeste vertrouwen stelt. Zend ze tot mjj en hun zal ik de namen noemen, waarvan ze schrikken zullen. Dit echter straks. Thans bespreken we eerst uw toestand, den druk, waaronder ge leeft en de middelen waarmee ge een ander leven kunt verwerven. Twee vjjanden heeft de boer: de edelman, a,an wien zgn lichaam behoort, den geesteljjke, die hem de ziel ontneemt. Weet ge, hoe zjj over den boer denken? Zjj hebben een spreekwoord, 't welk luidt.: wanneer de boer lacht, hjj zgn heer veracht; wanneer hjj huilend dient, is hjj een goede vriend.* Wanneer ge weltemoede zjjt, wanneer ge vreugde in 't leven schept, dan ziet de edelman u als zgn vjjand aan; indien 't u echter slecht gaat, ge met vrouw en kinderen zucht onder de lasten, dan noemt hjj u zgn lieve vrienden. Zal dat altgd zoo blgven? Zult ge dat geduldig blgven dragen, zooals ge tot hiertoe gedaan hebt? Het hangt van u af vrjje menschen te worden. Ge hebt slechts te doen wat honderden en duizenden in ons vaderland reeds gedaan hebben. Trekt naar het slot tot uwen heer, leg hem een oorkonde voor, waarin hg plechtig voor alle tjjden, voor zich en zgn nakomelingen belooft u vrg te maken, geen lasten meer op u te leggen en .•■ijyaasiNasMBSl geen diensten van u te vorderen. En wil hjj niet teekenen, dan blijft u een laatste middel over.* »En wat is dat?* riepen de boeren, die met open mond geluisterd hadden. »Weet je, wat de roode haan is?« De boeren wisten het, maar keken elkaar toch verschrikt aan. De boerenadvokaat ging rustig voort: En wat uw geesteljjke betreft, daar maakt ge kort proces mee. Uw heer heeft hem aangesteld, is de edelman uw heer niet meer, dan vervalt ook zjjn waardigheid, dan wordt de gemeente de patroon, ge zendt hem heen en benoemt een ander. Dat is uw recht, een recht, reeds door honderden gemeenten aan zich getrokken. Ook gjj moet het uit oefenen, al was het maar om te toonen dat ge den moed bezit voor uw rechten op te komen. Lafaards hebben geen rechten. Ik heb nu gezegd, wat ik te zeggen had. Dat ik het goed met u meen, daaraan kunt ge niet twgfelen. Wat ge besluiten en doen zult, is uw zaak. Beraadslaagt daarover als vrjje mannen thans verlaat ik u met rnjjn vriend. Niemand mag zeggen dat we invloed op uw besluit hebben uitgeoefend. Aan u blijft de eer, en wanneer ge geen moed bezit, aan u ook de schande. Vergeet niet, twee vertrouwden tot mjj te zenden.* Hiermee eindigde de advokaat zgn toe spraak en verliet de vergadering in gezel schap van zgn vriend. Hjj had een onder komen gevonden bjj een ouden oom. De boeren zonden hem de twee mannen na, het geheim dat hjj hun meedeelde, ver namen zg met ontzetting. (Wordt vervolgd.) f

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1896 | | pagina 1