Ik) Land van flensden en illena, de Langslraal en de Honinielenvaard.
M 1526.
FEUILLETON.
Op Waltershurg.
WOENSDAG 30 SEPT.
1896.
roiorti i
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
Dit blad verschgnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjsve* hooging. Afzonderlijke
Hammers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels SO ct. Elke regel
meer 71/» ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
ui.
Ook zulk eene gebrekkige wet als de
drankwet, die, onder de behandeling geheel
verwaterd, slechts als eene proefneming
mag worden beschouwd, moest toch uit den
aard der zaak wel eenige goede gevolgen
hebben. Wij hebben daarop trouwens reeds
giwezen. Die goede gevolgen zouden echter
veel grooter hebben kunnen zijn, wanneer
de gemeentebesturen, die de uitvoering der
wet als het ware in de hand hadden, ijverig
en krachtig hadden willen medewerken. Er
is geen gebied, waarop zij meer vrijheid
hebben en met meer zelfstandigheid kunnen
optreden. Maar van die vrijheid en zelf
standigheid is een uiterst spaarzaam gebruik
gemaakt.
Reeds in artikel 135 der gemeentewet
is aan den raad de bevoegdheid toegekend
om verordeningen te maken in het belang
der openbare orde, zedelijkheid en gezond
heid. Dat geschiedde in 1851, toen nog
niemand aan eene drankwet dacht; want
deze verscheen eerst dertig jaren later. In
dien tusschentijd had dus elk gemeente
bestuur het recht om voor zijn eigen kring
bepalingen te maken in den geest als door
de latere drankwet werden vastgesteld. Be
halve door het maken van verordeningen
tegen het zich in kennelijken staat van
dronkenschap bevinden op den openbaren
weg en omtrent het sluitingsuur van tap
pergen enz., werd van deze bevoegdheid
geen gebruik gemaakt. Eene eigenlijk ge
zegde gemeentelijke drankwet heeft nooit
ergens bestaan. Nergens heeft men zich
ernstig verzet tegen het bjj den dag aan
groeiend monster.
En thans, nu de wet 15 jaren in
werking is? De uitvoering en handhaving
wordt geheel aan de plaatselijke politie
overgelatenmaar de gedachte van den
I hooge regeering beslist.
Het wetboek van strafrecht verbiedt om
zich in kenneljjken staat van dronkenschap
op den openbaren weg te bevinden.
De raad der gemeente Zjjpe in Noord-
Holland wilde verder gaaa en verbood bjj
verordening om zich in kennelijken staat
van dronkenschap te bevinden in herbergen
of andere voor het publiek toegankelijke
plaatsen.
En, ondanks het verzet van Gedeputeerde
Staten, verklaarde de regeering, dat deze
regeling niet in strijd was met de wet.
Het big kt dan ook nergens, dat de ont
werper der drankwet de bedoeling heeft
gehad aan de gemeentebesturen vrijheid tot
handelen te ontnemenintegendeel heeft hg
ze willen aansporen tot werkzaamheid en
een algemeenen regel willen stellen, zoodat
geen gemeentebestuur minder kan doen dan
de wet voorschrjjft. Wil het meer doen,
zonder in strjjd te komen met de wet, dan
staat dit het bestuur vrij. En zoo is het
in elke aangelegenheid, wanneer niet het
tegendeel uitdrukkelijk bljjkt.
Wjj willen hier bjj voegen dat dit gevoelen,
thans vrjj algemeen aangenomen, overeen
stemt met dat van Mr. Jacques Oppenheim,
de bekende Leidsche hoogleeraar in het
Staatsrecht.
De drankwet laat trouwens op dit punt
aan duidelgkheid en ondubbelzinnigheid niets
te wenschen over.
Uitdrukkelijk wordt nog eens gezegd, dat
bovengemelde bevoegdheid, bjj de gemeente
wet toegekend, om verordeningen te maken
in het belang der openbare zedeljjkheid, rein
heid en gezondheid, volledig gehandhaafd
bljjft.
Maar bovendien kan de gemeenteraad
volgens art 2 der wet, geheele wjjken, buur
ten of straten aanwjjzan, waar verkoop van
sterken drank niet of althans slechts onder
rjjks-wetgever verder uitwerken, gebruikzekere voorwaarden mag worden vergund,
maken van de bjjzondore bevoegdheden, die! H9 kan verder Rondere eiselnn stellen
de wet aan den gemeenteljjken wetgever ivoor de Realiteiten, waarvoor vergunning
schenkt, dat dost men nergens. !kan wordeu verkregen.
Ook zonder dit laatste zouden de handen 1En deze bevoegdheid is onbeperkt. Ver
der gemeentebesturen volstrekt niet gebonden j k®ekd geheele wjjken, buurten of straten
zjjn. Er mogen wel geene bepalingen door
hen worden gemaakt, in strijd met de al
gemeene rjjkswet, maar zeer zeker mogen
zjj verordeningen maken, die bjjzondere voor
zieningen betreffen, omtrent onderwerpen,
waarover de algemeene rjjkswet zwggt.
Nog voor zeer korten tjjd is dit door de
1 Men kan het zóó aanleggen, dat slechts die
wijken, buurten of straten overschieten, waar
voor eeno algemeene verrjjzing van drank
lokalen hoegenaamd geen gevaar bestaat;
waar het toezicht gemakkeljjk is; waar
ergerljjke tooneelen en stille gelegenheden
van allerlei aard het minst te vreezen zjjn.
(9
Toen zjj hem ook den inhoud van haar
onderhoud met Emiel Brun wilde mede-
deelen, zeide hjj rustig:
»Laat dat rusten. Houden we ons liever
bezig met hetgeen ons te doen staat. Laat
ons kalm overwegen. Wjj staan tegenover
hartstochteljjk, ruw geweld, zonder eenig
middel van tegenweer. Onderwerpen we ons
dus aan de onafwendbare noodzakeljjkheid.
Een onderkomen vinden we bjj rnjjn broeder
in de stad, doch 't zal niet voor lang be
hoeven te zjjn, het is een voorbijgaande
ziekte, die het volk aangegrepen heeft, een
roes die even snel vervliegen zal, als ze ont
staan is. We zullen ons klaar maken. De
laatste stralen der avondzon mogen ons hier
niet meer vinden,
Vader en dochter keerden tot de jonge
kinderen terug; zonder morren en klagen
maakten allen toebereidselen tot den uit
tocht uit de pastorie.
III. DE AANVAL DER BOEREN.
Ritmeester Ottokar von Waltershausen en
zjjn schoonzuster Emma hadden door het
park den weg naar het slot ingeslagen. Zjj
gingen, geljjk gezegd is, stom en koud
nevens elkaar, als twee aan elkaar vreemde
Men kan bovendien voorwaarden stellen
voor de lokalen in andere wjjken of straten
op te richten, zonder in eenig opzicht aan
r3gelen gebonden te zjjn, wanneer er maar
geen strjjd bestaat met bestaande wetten.
Onze meening staat vast dat, wanneer de
gemeentebesturen het hadden gewild, zjj van
deze bepalingen een gebruik hadden kunnen
maken, waardoor de feiteljjke uitvoering der
wet de stoutste verwachtingen zou hebben
overtroffen.
Maar zjj hebben het niet gewild. Zjj heb
ben het niet noodig geacht, en voor vele
gemeenten was het vergunningsrecht eene
al te welkome gelegenheid om de kas te
stjjven, zooals de accjjns op het gedistilleerd
eene al te welkome gelegenheid voor den
Staat is, om voortdurend en zonder veel
moeite de financiën in evenwicht te houden.
Maar wjj zjjn overtuigd, dat de gemeente
besturen, onder den drang der steeds was
sende volksovertuiging, vooral nu deze on
betwist het machtig woord der wetenschap
tot voertuig heeft, hunne ljjdeljjke houding
eenmaal zullen laten varen. Wjj vertrouwen
ook, dat de eerlang te verwachten wet, die
eene betere regeling van de geldelijke aan
gelegenheden der gemeenten beoogt, deze
zal in staat stellen om niet langer aan gel-
deljjke voordeelen de hoogste belangen der
bevolking op te offeren.
Buitenland.
menschen. Slechts één oogenblik was het
hart dezer vrouw, zoo arm aan geluk, zoo
ledig aan vreugde, zwak geweest, maar dat
oogenblik van zwakheid lag haar als een
zware schuld op de ziel. Ze werd beurtelings
bleek en gloeiend rood, toen ze hare gade
en diens broeder ontmoette.
De verrassing was voor beide broeders
even groot als hun vreugde.
»Ha,« jubelde luid, als oen gelukkig kind,
baron Koert, >daar is ze, mjjn genadige
schoonzuster. En onder bescherming van
onzen dapperen Ottokar. Ook gjj
Hjj wilde zjjn broeder begroeten, doch trad
bescheiden terugde eerste groet kwam den
slotheer toe.
Baron Adalbert kwam nader, ernstig en
afgemeten, geljjk het den stamhouder be
taamt en kalm, geljjk hjj altijd was.
Welkom, beste Ottokar! Dubbel welkom,
dat ge zoo trouw tot onze hulp toegesneld
zjjt. Wjj zagen elkaar in langen tjjd niet. Ge
ziet er gezond uit.c Hg gaf hem de hand en
kuste hem op beide wangen.
»Ja, Ottokar,* zeide nu Koert, »nu gjj hier
zjjt, hebben we niets meer te vreezen. Laat
nu de boeren komenMaar waar hebt ge
uw huzaren? En hoe komt ge zoo met onze
dierbare zwagerin te zameü? Verklaar dat
raadsel.*
Ze waren beiden verlegen geworden, de
barones en de ritmeester. Emma's gelaat
werd van een gloeiend rood overtogen en j
Ottokar zocht naar een antwoorj.
Inderdaad, door welk gelukkig toeval
vondt ge elkaar?* vroeg thans ook Adalbert.
De ritmeester moest antwoorden. Kon hjj
Generaal Krassine, de Belgische minister
van oorlog, zal, na de opening der zitting,
in November het lang verwachte ontwerp
betreffende de legerorganisatie en den per
soonlijken dienstplicht indienen.
Uit het Noorden, het Westen en het
Zuiden van Frankrijk zjjn ernstige storm-
berichten gekomen. Er is veel materieele
schade aangericht en er hadden eenige per
soon] jjke ongelukken plaats.
Van de Noordwestkust komen tal van be-
riehten over schipbreuken en vernieling van
kustwerken.
Nu men te Parijs weet, langs welke straten
de czaar passeeren zal, beginnen de huur
prijzen voor vensters te stjjgen. De gemid
delde prijs voor een raam in de nabjjheid
van de Russische ambassade bedraagt thans
300 francs. Er wordt verteld, dat voor een
venster in de Rue de Grenelle 3000 francs
geboden is. De politie kreeg er de lucht
van en informeerde bjj den verhuurder, wie
dat kapitaal wilde besteden. De goede man
de waarheid zeggen? Mocht hg een leugen
opdi88chen
»Het was niet zoo geheel een toeval,
Adalbert,* zei hjj, maar zweeg plotseling.
Nu trad de barones vooruit.
Lieve Adalbert, ik had reden mjjn zwager
vooruit te sprekenlater vertel ik wel
waarom. Gaan we nu echter naar 't slot.
Ottokar heeft rust noodig'en wjj allen moeten
overleggen wat voor den avond te doen valt.*
>Als altjjd is dat de beste raad, dien ge
geven kunt, Emma,* zei de Baron en allen
sloegen den weg naar 't slot in. Daar aan
gekomen gewerd hun de tjjding, de boeren
hadden zich, vroeger dan men verwachtte,
gewapend en verzameld en waren in aan
tocht naar het slot. Zjj hadden vernomen
dat huzaren tot bescherming op marsch
waren, dat een officier door het park heen
vooruitgereden was; daarop hadden zjj zich
gehaast den soldaten voor te zjjn en zich
vóór hun komst in 't bezit van het slot te
stellen. Den ritmeester was deze tjjding een
aansporing tot onverwjjld en energisch op
treden.
Adalbert, ge veroorlooft me hier alle
voorzorgsmaatregelen te nemen, tot ver
dediging van het slot.*
Ottokar, uw militair kommando verheft
u tot heer van het slot. Wjj anderen,
ook ik, zjjn aan u onderworpen. Beveel
slechts!*
De ritmeester nam zjjn maatregelen op
alle punten. Bedienden van het slot moesten
zich jjlings te paard werpen, de huzaren
tegemoet rjjden, ze tot spoed aansporen en
langs den kortsten weg naar het slot gelei-
moest verklaren dat hij 't maar uit de grap
verteld had om concurrenten te plagen. Voor
alle zekerheid heeft de politie beslag gelegd
op zjjn vensters, die op den grootea dag
door politieagenten zullen bezet worden
Geljjk geseind wordt, is Bell of Ivory,
een der dynamietmannen, Zaterdag te Lon
den weer voor den rechter verschenen. Als
advocaat staat den beschuldigde Cudby ter-
zjjde. De bekende advocaat John O'Connor
was ook ter zitting aanwezig, bljjkbaar door
vrienden van Ivory daartoe nitgenoodigd,
maar de rechter wilde hem niet als ver
dediger toelaten, aangezien Cudby er reeds
was. Er werden Zaterdag enkel eenige ge
tuigen gehoord. Het voornaamste was nog
de verklaring van den Rotterdamschen in
specteur van politie, den heer van Beuse-
kom, dat er onder Kearney's hoofdkussen
dertig dynamietpatronen (geen kartetsen)
gevonden waren. Verder deed deze getuige
verslag van de gevangenneming van Kearney
en Haines. Een ander getuige vertelde, dat
Kearney indertjjd een schot door de rechter
pols gekregen hadvandaar dat hjj zjjne
hand moeilijk gebruiken kon.
Uit Engelsche bron wordt bericht, dat
geheel Thibet in opstand gekomen is tegen
China. Overal moeten de lama's onder aan
voering van den Dalaë-lama in het veld
getrokken zjjn. De Chineesche vertegen
woordiger is, zegt men, uit Lhassa gevlucht,
vóór de aankomst van zjjn opvolger, die
onder weg is. Drie duizend man Chineesche
troepen zjjn met twee stukken geschut uit
gezonden om de Chineesche bezettingen aan
de Thibetaansche grens te versterken en te
Landak aangekomen, doch ze zullen het
moeten afleggen tegen de stammen, die
goed bewapend en van nieuwe geweren
voorzien zjjn.
Li-Hung-Tsjang, de Chineesche onder
koning, heeft zjjn reis om de wereld vol
bracht. Den 26 September landde hg te
Yokohama en reisde onmiddellgk door naar
Tjien-Tsin, waar hjj reeds aangekomen is.
Uit Tokio wordt het bericht tegengespro
ken, als zou tusschen Rusland en Japan een
schikking omtrent Korea zjjn getroffen,
waarbjj Japan zich bereid verklaart Korea
te ontruimen.
De kapitein van het Duitsche handels
vaartuig »Zar Nieol&us II«, te Konstanti
nopel aangekomen uit Trebizonde, heeft,
naar een correspondent der »Frkf. Ztg.
mededeelt, betrouwbare verhalen gedaan
over de schandeljjke manier waarop de uit
Turkijë verbannen Armeniërs behandeld
worden. Zoo moet er, ruim eene week ge
leden, te Trebizonde eene Tarksche boot
gekomen zjjn met 350 van dia Armeniërs,
die, reeds half dood door de mishandelingen,
aan boord ondergaan, onverwjjld naar eene
plaats op een uur afstands van de haven
gebracht en daar met afgrjjselijke wreedheid
om het leven gebracht werden.
Dezelfde kapitein heeft medegedeeld dat
het Russische oorlogsschip, hetwelk te Ttb-
bizonde gestationneerd is, deze baven ver
laten heeft toen daar, na het bekend werden
van de gruwelen te Konstantinopel, kleine
opstootjes kwamen, en eerst vier dagen later,
nadat de rust hersteld was, zjjne plaats in
de haven weer innam.
den. Anderen werden uitgezonden om te
bespieden langs welken kant en in hoe
grooten getale de boeren oprukten. Nog
anderen sloten de hekken, verzekerden de
deuren en barrikadeerden de nevengebouwen.
De bevelen des ritmeesters werden juist en
met omzichtigheid uitgevoerd. De kond
schappers waren nog niet teruggekeerd,
de huzaren nog niet in 't zicht gemeld,
van de boeren nog niets vernomen, toen de
bevelhebber, die overal een wakend oog
hield, de verklaring geven kon tegen den
eersten aanval beschermd te zjjn; alsvorens
een tweede ondernomen werd, zouden zjjn
huzaren zeker ter plaatse zjjn. Met span
ning wachte men de komende dingen af.
Ieder was op zjjn post. De bewoners hadden
zich in de familiekamer verzameld. De rit
meester liep de kamer op en neer, luiste
rend naar alle kanten, staan bljjvend bjj
het minste geruisch, den blik zjjns ouderen
broeders en diens gemalin vermjjdend. En
juist op hem, den helper, den redder, waren
de oogen der anderen gericht. Intasschen
niet die der barones. Haar blik zocht nie
mand op. Zjj had zich in een leunsteul ge
worpen in een hoek der kamer; daar zat
ze, het hootd steunende met de hand, voor
zich neerziend, in gedachten verzonken. Een
enkele maal slechts sloeg ze de oogen op;
zjj was ongerust geworden, haar oogen
zochten haar gemaal, zjj wilde zich opheffen
en tot hem gaan. Zou zjj hem den bitter-
sten kelk zjjns levens toereiken? Had zjj
hem niet beloofd nooit een geheim voor
hem te zullen hebben?
Baron Adalbert zat daar neer in zjjn
Berljjn schjjnt met gasgebrek bedreigd te
worden. De werklieden der gasfabriek in de
Gilschinerstrasse hebben het werk gestaakt,
nu de onlangs in de fabriek in de Danziger-
strasse ontslagen kameraden niet weer in
dienst genomen werden. Men kon solidair
zjjn, daar Berljjn, zoo werd beweerd, slechts
voor drie dagen gas had.
De >Times< heeft eenige mededeelingen
over de industrie van rjjwielen in de Ver-
eenigde Staten. Vóór 1885 werden nagenoeg
alle wielen daar ingevoerd, hoofdzakeljjk
door Engelander waren in het genoemde
jaar slechts zes fabrieken, die toen ongeveer
elfduizend rjjwielen leverden. Eerst vjjf jaren
daarna ontwikkelde zich deze industrie, toen
waren er 17 fabrieken, die een veertigduizend
machines afleverden, zoodat de fabrikanten
uit den vreemde de mededinging van het
land zelf duchtig gingen voelen. In 1894
werden reeds 100 a 125,000 rjjwielen ver
vaardigd, en verleden jaar steeg dit aantal
tot ongeveer 600,000 cycles van verschillende
soort. Er zjjn nu meer dan 500 fabrikanten
in de Unie, van welke geen enkele minder
dan duizend wielen por jaar maakt.
De uitvoer is sedert Juni van het vorige
jaar, toen hg nog niet veel beduidde, sterk
gestegen: van 1 Januari tot 1 Juli j.l. is
voor 1.654.291 dollar uitgevoerd. Bjjna de
helft van dezen uitvoer, zoowel van geheele
machines als van gedeelten, was voor Enge
land bestemd. Dan volgt Duitschland als de
grootste afnemer, dan Frankrjjk, verder bjjna
alle landen van Europa en Zuid-Amerika.
In Australië en Zuid-Afrika is de Engelsche
rjjwielen-fabrikant nog de baas.
ff BilMIWBC*
onverstoorbare, gelukkige rust, die geen
gevaar kent; moesten niet de huzaren 't
volgend oogenblik aankomen? En Koert!
zjjn gedachten reikten niet verder dan zjjn
gezichtskring; hjj zag de onrustige bewe
gingen des ritmeesters, de innerljjke ont
roering zjjner schoonzuster, de absolute
kalmte van den slotheer. Zjjn nieuwsgierig
heid werd geprikkeld. Wat zouden die twee
hebben? Raden kon en vragen durfde hjj
niet. »Ik zal er later wel achterkomen.*
Diepe stilte heerschte zoowel in de zaal
als buiten; alleen werd h^t sporen gekletter
vernomen des op- en afgaanden ritmeesters.
Doch daar werd het plotseling levendig op
het slotplein. Ottokar stond reeds aan 't ven
ster en staarde naar buiten.
Baunhart komt met nieuws.*
De heeren waren opgesprongen, terwjjl
de barones in haar stoel bleef zitten. Het
was als bracht het gevaar en de onrust
der anderen haar tot kalmte.
De huishofmeester, luitenant Baunhart
verscheen op den drempel. Het groezelige,
knorrige gezicht des ouden huzaars ver
kondigde niets.
»Wat brengt je, Baunhart?* riep de
Baron hem tegen en Koert die hem te
gemoet liep: »Komen de huzaren?* Maar
de oude beantwoordde den een noch den
ander. Hg was weer soldaat, geheel sol
daat en als zoodanig had hg alleen den
ritmeester te rapporteeren, die het kom
mando voerde.
Ritmeester,* zei hjj, de boeren zjjn in
aantocht.*
Wordt vervolgd.)
