MmM W If IP SËSfi
-
Het Land van Heusden en Aitena. de Langstraat en de Boinmelenvaard.
droogmaking der
FEUILLETON»
Op Waltersburg.
Uitgever: L. J. YEESMAH, Heusden.
M 1530.
WOENSDAG 14 OCTOBER.
1896
land van altena-
VOOR
Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprjjs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
summers 5 cant.
Adyertentien van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 71/, ct. Groote letters Daar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Yrjj dagavond
ingewacht.
ben, zonder dat het na afloop plotseling aan dat bij een langzaam proces, die depreciatie luider en luider wordt, die aan da Regeering zoover tusschen Rusland en Frankrijk g^>
een eind komt, terwjjl gedurende dien tjjd i inderdaad 0 moet zijn. [toeroept: Wij weten niet nauwkeurig hoe, komen is, kan de wederzijdsehe verhouding
Wanneer zjj bezwaren hebben van mili- maar wjj weten wel met zekerheid dat hetal niet veel minzamer worden door een
xi. aizei vuur ue tiauuume pruuuutea te viuueu, j tairen aard, de arbeid der Staatscommissie groote werk kan worden aangevangen; dan tractaat.
Na dit advies komen nog steeds nieuwe door het geheele land, ook in den winter, is daar, om hun aan te toonen, dat die zal de Regeering, sterk in den steun der De hoofdzaak is, dat Rusland zich niet
kan leenen tot een offensief verdrag met
Frankrijk, daar in dat geval de Duitsche
plannen, zelfs aanvragen om concessieaanleiding zal geven om land en bosch beter j volledig zijn opgelost. natie, het werk ter hand nemen, en ook
betoogen sommigen dat de Zuiderzee op veel te doen bewerken, en alle bedrijven, die ookï Wanneer zjj bezwaren hebben van tech- voor den vreemdeling op nieuw worden be-
goedkooper wijze kan worden drooggelegd, slechts zijdelings samenhangen met scheep- nisch constructieven aard, die na bet verslag vestigd, dat in het lan-1 der kleine Koninginpolitiek dadeljjk in het Engelsche kamp
dat de eenheidsprijzen, door de Staatscom- vaart en industrie, gedurende dien zelfden dei Staatscommissie niet zjjn verdwenen, van Holland nog kracht aanwezig i3 tot gedreven zou worden, wat, ook te Weenen
missie aangenomen, te hoog zijn gesteldtijd tot meerdere inspanning en dus totdan aeelen wg hun mede dat Nederlandsche groote daden. de anti-Russische gevoelens weer zou ver-
alles te samen genomen bewjjzen dat de meerder welvaart zullen geprikkeld worden, aannemers bereid zjjn hun naam en hun sterken. En over een defensief verdrag tus-
plannen der Staatscommissie op zeer hechten Indien dat geschiedt, zullen twee onzer vermogen te verbinden om het werk binnen j
grondslag zjjn gevestigd. i belangrijkste provinciën, die thans lijden de gestelde begrootingss mimen en binnen;
Toch bljjven er, ook na dit advies, zoo- onder brak water, met zoet rivierwater kun- den gestelden tijd gereed te maken.
Wanneer zjj bezwaren hebben van finan
Buitenland.
scben Rusland en Frankrjjk behoeft men
als altijd, nog twjjfelaars, die zelfs door zulk nen ververscht worden, waardoor de gezond-
een eenstemmig oordeel niet overtuigd zijn, heid van mensch en vee, alsmede de waarde tieelen aard, dan verwjjzen wij hen naar!een zekere prikkelbaarheid aan den dag ge-
- - - - - - - i - - - - -- - - - - -
JU18t ZOO,
anderljjk
als
het
met ieder groot werk onver- j der producten, zuivel, enz. op een dergeljjke de nota's der Zuiderzee-vereeniging en hetjlegd over de buitensporige geestdrift der
geval was. Toen de eerste ne^Koof rlof if voanlfoof olloan navalare rïon SfoofonAmmioain nn rl i f rtnnf Kn V»af Kovnolr iron vlaf to^orlnlr
«poorweg gebouwd zou worden, toen de eerste
telegraaflijn, de eerste telefoonljjn, de eerste
stoomtram zou aangelegd worden, waren er
steeds wankelmoedigen, die te goeder trouw
overtuigd waren, dat die zaken tot niets
zouden leiden, moesten mislukken, enz. Juist
hetzelfde doet zich natuurljjk ook nu weder
▼oor, maar de overgroote meerderheid der
natie zal koelhoofdig genoeg bljjken, om zich
door dit gewoon menscheljjk verschjjnsel
niet van de wjjs te laten brengen, en te er
kennen, dat, waar een Staatscommissie als
onderhavige, eenparig adviseert, »als het
»werk gemaakt wordt, het te makendoor
den Staatop den voet in dit verslag ver
meldnu het tjjdperk van discussie gesloten
is, en het werk met vertrouwen kan wor
den aangevangen, door den Staatop den
voet in dit verslag vermeld.
Indien dat geschiedt, wat zal dan bereikt
worden? Dan zal na verloop van ongeveer
33 jaren een nieuwe provincie aan het rijk
zgn toegevoegd, dan zullen 190.000 hectare
land in cultuur gebracht, aan duizende en
duizende burgers brood en aan den Staat
een bljjvende bron van inkomsten worden
gewaarborgd.
Indien dat geschiedt, zal gedurende enkele
tientallen van jaren die groote uitvoering
geleideljjk aan tal van arbeiders werk geven,
zonder dat na afloop de arbeid ophoudt,
want allen die aan het tot stand komen
hebben medegewerkt, kunnen bjj het in stand
houden aan het werk big ven.
wjjze gebaat worden, dat dit resultaat alleen,5 verslag der Staatscommissie op dit punt,
in de oogen van enkele deskundigen, reedsook naar de bezwaren der kleine minder-
het ter hand nemen van de afsluiting zou
wettigen.
Indien dat geschiedt, zal een werk van
heid der Staatscommissie op dit gebied, en
vragen hun dan met de hand op het hart,
Franschen, bg het bezoek van het keizerlgk
paar, en over de vriendeljjke woorden waar
mede de Russische alleenheerscher ant
woordde op de ovatiën der Fransche repu-
190 millioenen in ons land worden verwerkt, persisteeren bjj hun bezwaar om, gebruik
geleideljjk, zonder ophooping van werk op makend van het crediet van den staat, de
één oogenblik, en zonder plotselinge storing begrooting gedurende geruimen tgd met
na afloop. ongeveer 3, zegge drie millioen per jaar te
Waarvóór dit geschieden zal; voor eenverhoogen, wanneer daarvoor zoo groote,
«om van vele millioenen, verdeeld over 33 zoo velerhande voordeelen voor ons land
jaren, zoodanig, dat indien er niets werd kunnen verkregen worden,
terug gewonnen, de Staatsbegrooting nog En wanneer zjj bezwaren hebben van
minder zou gedrukt worden dan dit door socialen aard, ook nadat zjj op dit gebied
den aanleg der Staatsspoorwegen geschiedde,
en nog veel tuinder dan door de kosten van
den oorlog met Atjeh.
Waarvóór dit geschieden zal; voor een
som, die onder gunstige omstandigheden
geheel uit de geleideljjke realisatie der nieuwe
provincie kan worden gedekt.
Dan zal men hebben niet alleen een
nieuwe provincie, maar zoetwaterverver-
sching voor Friesland en Noord-Holland,
evenals voor de nieuw te maken polders,
dan zal de bittere armoede der Zuiderzee-
vi8scherjj gelenigd en dat bedrijf gewijzigd
of in andere takken van arbeid overgebracht
zgn, dan zal de welvaart van jaren voor
onze Nationale Ngverheid in ruimen kring
menigen misstand van zelf hebben doen
verdwjjnen, en ons geheele land krachtiger
hebben gemaakt.
Wanneer onze twjjfelmoedige landslieden
toch nog bezwaren hebben, wanneer zjj
of zjj bg een begrooting van 138 millioen, j blikeinen. Deze zenuwachtigheid is echter,
op enkele uitzonderingen na, reeds ver-
de nota's der Zuiderzee-vereeniging en het
verslag der Staatscommissie hebben gelezen j drag of een mondelinge overeenkomstof
en overwogen, dan mag men het ondoenljjk j er protocols zgn opgemaakt of slechts een
achten hen tot andere gedachten te brengen, j uitwisseling van nota's heeft plaats gehad
De part. corr. van de »N. R. Ct.c schrjjft zich in Dutschland het hoofd niet te breken,
[uit Duitschland: want nog tegen Frankrijk, noch tegen
Een korte poos heeft de Duitsche pers i Rusland koestert men te Berljjn ook maar
de geringste offensieve bedoelingen. De
Russische politiek moet er altjjd rekening
mede houden dat zjj bg Oostenrjjk en
Engeland een krachtigen tegenstand te ver
wachten heeft voor haar plannen in het
Oosten, zoodra Duitschland, Oostenrjjk
steunende, een werkeljjk ernstig vjjandige
positie tegenover Rusland moet gaan in
nemen. Zoo lang dat niet het geval is, is
men te Weenen voorzichtig genoeg om zich
te vergenoegen met het aanzetten der kleinere-
Balkanstaten tot een zelfstandige politiek
ten aanzien van Rusland. Dit is een staat
kundige gedragsljjn die tot nu toe door
Engeland ondersteund en door Rusland
bestreden is, waarbjj laatstgenoemd rjjk te
Sofia en Belgrado soms met succes de ge^
moederen tegen Oostenrjjk in beweging
gebracht heeft.
na,
dwenen. Men heeft ingezien dat aan den
eenen kant rekening gehouden moest worden
met het levendige temperament van het
Fransche volk, en er ter andere zjj de niets
vreemds in lag dat Czaar Nicolaas zich, bij
zulk een vertoon van hartelijkheid, als een
hoffelijke en beminnelijke gast gedroeg. De
haarkloverjj over de vraag of er een alliance
bestaat of een union: een schrifteljjk ver
maar zal de praktjjk zelve dit moeten doen,
zooals deze schier ten allen tjjde het laatste
en afdoende overtuigings-middel bleek, maar
herinneren wg hen nogmaal aan het advies
der Staatscommissie
Kortom, voor niemand, tenzjj hg niet
overtuigd worden wil, bestaan naar onze
meening langer ernstige bezwaren, die niet
door den arbeid der Zuiderzee-vereeniging
en der Staatscommissie worden opgelost.
En wat is daarom de plicht van iederen
Staatsburger, die zich de moeite wil geven
zjjn oordeel over deze groote onderneming
te vormen, die is, gedachtig aan de lijf
spreuk onzer
dat blijft in den grond der zaak tamelijk
wel hetzelfde. Het mooiste diplomatieke ver
drag is scheurpapier, als de wederzijdsehe
belangen niet langer er mee overeenstemmen.
Mevr. Van Hecke vraagt 50.000 frs.
schadevergoeding van Lothaire, op grond
daarvan, dat hjj alle betrekkingen met mej.
Yan Hecke verbrak, zonder de minste reden.
Dan kan er altjjd een voorwendsel gevonden verloving had reeds 14 Juli plaats gehad.
De bruidskorf was gereed, de meubels waren
aangekocht, en het jonge paar zou zieh
worden om het tractaat te vernietigen. En
daar staat tegenover dat, ook zonder schrif
teljjk verdrag, de gemeenschap van belangen vestigeH bjj mevr. Van Hecke. Lothaire had
al spoedig kan leiden tot een gemeenschap- overal zjjn verloofde voorgesteld en was met
peljjk optreden, zoodra op een gegeven haar en haar moeder eenige dagen gaan door-
oogenblik de voorwaarden daartoe aanwezigbrengen te Hejst aan Zeedaar is Lothaire
zyn# 5 plotseling vertrokken, om uit Ostende te
Goedschiks of kwaadschiks is men hier jschryven dat »het af was.* Reeds had hjj
te lande aan deze overwegingen het oor de huwelijksbelofte aan het gemeentehuis
gaan leenen, en langzamerhand heeft dan doen aanplakken, en de geboden doen af-
ook de overtuiging wortel geschoten, dat lezen in de kerken Sinte-Kruis en Sint-
vaderen: Eendracht maakt n Rusland, door geen schriftelijke over-
Indien dat geschiedt, zal gedurende een vreezen, dat door het aan de markt brengen \machU, zich aan te sluiten aan den nati-1; eenkomst met Frankrjjk verbonden, juist met
reeks van jaren in ons land de productie van zooveel hectaren bouwgrond, de waarde onalen Zuiderzee Bond en niet alleen door dezelfde omzichtigheid behandeld moet wor-
der steenbakkergen, de rgshout-teelt, de bin- zou kunnen worden gedepreeieerd, dan ver-1 enkele stuivers contributie, maar door del den, als een contractueel aan Frankrijk ver-
nenlandsche schippersvloot, de Rjjnvaart, de wijzen wjj hen naar de studies der Staats-1 waarde van zgn moreelen steun te zorgen, bonden Rusland. Want in een geval als dit,
iadustrie een ruim en gezond débouché heb- commissie omtrent dat punt, waaruit blijkt,!dat binnen zeer korten tgd de volksstem;nu het langs vriendschappeljjken weg reeds
»wij hebben u altjjd gelietd en vereerd, want! Maar Hausman was nog niet tot terugkeeren
(13
Regina beefde.
»Ja, ja, mjjn poppetje, hg is daar tot be- in de hand en stak dat den predikant toe.
scherming zjjner mooie schoonzuster. Zjj Dezen waren de tranen in de oogen ge-
heeft al lang naar hem verlangd en hjj naar sprongen, maar hg stak de hand niet uit.
haar. Daar kwamen die oproerige boerenj »Neen, neen
hun juist van pas. En hg had tegelgk ge- j »Neem het aan, dominé, het komt uit
legenheid zich als held, als dapper ridder te goede harten!* herhaalde de oude boer, »ge
wjj allen zgn u veel dank schuldig. Ge hebt
'ons getroost in droefenis, in bange tjjden
ions opgericht, in den nood on3 bjjgestaan.
Daarom komen we u hier onzen dank be-
j tuigen. Neem dien vriendelijk aan met de
geringe gaven, die we u brengen, ze komen
|uit een goed hart.*
De grijsaard zweeg. Hjj droeg een rolletje
toonen. Ge hebt toGh hooren schieten? Ik
was er ook bg. De boeren hielden zicb taai.
Schot op schot viel, de kogels vlogen en
ronden hun man, en
Hg hield plotseling op.
De weg, dien ze volgden, liep hier door
een boschage, en hier wachtte den stoet een
kleine verrassing. Een gezelschap mannen
en vrouwen had zich daar geposteerd om
de vertrekkenden te zien. Het waren boeren
lieden uit het dorp, in welke de predikant
het beste deel zjjner gemeente herkende. Zjj
waren in Zondagsgewaad gekomen om af
scheid te nemen. De predikant was diep
bewogen bg deze ontmoeting.
>Ha, mgn poppetje,* viel Hausman zich
zelf in de rede, »die luidjes brengen balsem
voor de wonde, die ik u slaan moet. Ga er
zuu&r heen, ik zal wachten.*
Aan het hoofd der gemeenteleden stond
het oudste lid, een grjjsaard, die vooruit
trad, ȟeachte preutkuni,* zei de oude man,
hebt het duizendvoudig aan ons verdiend
in den zwaren tgd, die voor u aangebroken
is, kunt gjj het noodig hebben.*
De predikant nam de gaven der liefde
aan, de oude trad terug, aan de anderen
gelegenheid gevende afscheid te nemen. >En
nu vooruit,* maande de grjjsaard, »de avond
is nabjj en de weg nog lang.*
De oude stak den predikant de hand toe
en keerde met zgn gemeenteleden naar het
dorp terng. Daar bemerkte hjj den boeren-
advocaat, die ter zjjde van den weg stond.
Hjj wierp hem een blik der verachting toe.
»Gjj, afschuweijjk mensch,* riep hjj hem
toe, waart getuige hoe deze brave man
geacht en bemind werd. Aan u zeiven zult
ge ondervinden, hoe men met schurken en
booswichten omgaat. Het zal me niet ver
wonderen, eenmaal te hoor n dat men u
aan een boom opgeknoopt heeft.*
Zwggend ging de schare verder. Ook de
predikant en de zjjnen vervolgden hun weg.
geneigd.
Dominé, de straat is vrjj voor iedereen,*
ging de opdringer voort, »voor zondaren en
rechtvaardigen. Intusschen ge kunt rustig
voortgaan, alleen moet ik nog een paar
woorden tot mejuffrouw uw dochter richten.
De ritmeester, de schoone, dappere, voor
name heer Ottokar dan was boven aange
komen tot bescherming van het slot natuur
lgk. Hjj kwam echter niet tegelgk met zgn
huzaren, want de dame wilde hem eerst
alleen sprekenvrouwen hebben dikwjjls
geheimen, zooals ge weet. Eer de huzaren
kwamen, waren onze boeren bjj het slot en
kwam het tot een treffen. De ritmeester
meende, als voornaam heer, zieh maar aan
het boerenpak te vertoonen en alles zou
wegloopen. Doch hjj had de rekening buiten
den waard gemaakt. De brave boeren hielden
stand en tusschen andere kogels was er een,
die zich om baronnen, edel vrouwen en pre
dikantendochters niets bekommerde. Zjj was
goed gemikt op den dapperen baron en
leef gelukkig, juffrouw!*
Met deze woorden verdween Hausman
tusschen de boomen en de predikant moest
zgn dochter steunen, die dreigde te vallen.
Y. Op Veedeeust.
Onder de boomen van het woud was
bet reeds donker, hun kronen baadden zich
nog in zonneglans, over den weg, die door
net woud vosrde, vlochten de twjjgen zich
ineen, beschuttend tegen den zonnenschjjn
op den hellen dag, beschuttend tegen regen
en sneeuw, als de hemel met donkere wolken
behangen was. De weg maakte een zachte
buiging en zette zich, breeder wordend in
lijnrechte richting voort, dooreen dal, waarin
't even stil is als in 't woud. Een kleine
woudbeek, tot hiertoe onder struiken, stee-
nen en mos voor het oog verborgea, sneed
hier den weg. Er was een kleine brug over
geslagen en aan de overzgde ontdekte het
oog een tuin met ooftboomen, bloembedden,
grazige plekken en slingerpaden. Een vrien-
deljjk landhuis verhief zich tusschen 't groen
het iag daar zoo kalm in de vredige avond
stilte en de ondergaande zon goot er haar
gouden stralen mild over uit.
Wat een wonderschoons plek om uit te
rusten van de moeiten des levens
Twee menschen, die aan den avond van
den dag, waarvan wjj de gebeurtenissen ver
teld hebben, de kleine brug achter zich
hadden, wandelden zwggend tusschen gras
en bloemen, ieder vervuld van ernstige ge
dachten.
De bewoner van dit vriendeljjke, eenzame
landhuis was een oude heerhjj scheen een
zestiger te zijn, hij was zeer klein, mager en
misvormd: het hoofd verhief zich tusschen
hooge schouders en leunde van aehteren op
een bult. Maar dit hoofd was het mooiste hoofd
dat ooit een grjjsaard bezeten heeft; het
gelaat een fijn ovaal, het voorhoofd hoog,
de neus een weinig gebogen. Het teekende
doordringend verstand en vasten moed.
Napoleon lette op deze teekenen bjj de keuze
zjjner generaals. De lippen des kleinen mans
waren dun en ingevallen, doch spraken nog
in dezen ouderdom van den goeden smaak
in
Bonifacius, en er was aldus aan de huwelijks-*
beloften de grootst mogeljjke ruchtbaarheid
gegeven. De eischeres beweert, dat het gedrag
van Lothaire niet correct is, dat hij met zij^
belofte te verbreken aan de verloofde, ea
haar familie Ie vernederendste en onver-
des eigenaars en van geest, die bjj ernstig
denken ook scherts bemint. Zjju kleeding
was onberispelgk, een zwart fluweelen mutsje
dekte* het eerwaardig hoofd.
De kleine, oude heer had zich onder de
veranda aan de achterzijde van de woning,
op een sofa uitgestrekt, met welbehagen de
laatste stralen der zon volgend.
Daar werd de avondstilte afgebroken door
paardengetrappel. Hjj richtte het hoofd op.
»Ha,« zei hjj,« ze komen spoedig.*
Hg floot en een oude man, dezelfde met
wien hg in den tuin gewandeld had, trad
naar buiten.
»Ontvang de familie* zei de oude heer,
»breng ze hier, wanneer ze tot mjj komen
kuunen anders roept ge me.«
Welke heerschappen verwacht de doc-
ter?« vroeg zgn dienaar.
*Oude Thomas, ge wordt vergeetachtig.
Hebben we daarginds niet hooren schieten?*
»De docter meent dus
»Ja.«
Thomas ging heen. De docter hief zich op
om beter te kunnen hooren. Het rjjtuig hield
thans voor het huis stil. De oude huishoud
ster kwam haastig naar achteren.
»Docter, de familie van den Waltersberg
riep zjj, de arme heer, ach, ik weet niet of
hjj nog leeft.*
Leven zal hg nog wel,* zei de docter,
»een doode brengen ze niet hier.*
»De oude Thomas kwam met een ver
schrikt gezicht aanloopen. »De docter heeft
geljjk. De heer kan niet hier komen.*
Wordt vervolgd
EUWHB
O
door den Staat op den voet in dit verslag
vermeld.
i» wil— iwiii witifn—Mflrwmrffifi fMniiiniT*fnr^i>iHi i miftrrri i r n v
