Het Land van
en Altena. de
afstraal
en de Bommelerwaard,
Tweede Blad.
LAND VAN ALTEHA.
VOOR
Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
franco per post zonder prjjsvei hooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Uitgever: E. J. VEERMAN, Heusden.
M 1535.
ZATERDAG 31 OCTOBER.
1896.
tiiTiDtinriQhv nlioht vilh fAmkiïw (to Ha.
O
Advertentiën van 16 regels SO ct. Elke regel
meer 71/# c^- Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentien worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
VERVOLG BUITENLAND.
Meer dan 1.250.000 ton steenkool wordt
jaarljjks door de bekende fabrieken van
Krupp te Essen verbrand. De inrichting be
staat tegenwoordig uit twee staalfabrieken
met 15 Bessemer-toestellen, vier staalfabrie
ken met Siemens-Martin openhaard-ovens,
jjzer-, staal- en kopergietergen, puddel-,
smelt- en hardovens, trekbanken en hardings-
en verzachtings-afdeeling, vjjlenfabricatie,
rolmolen8 voor platen, rails en draden, spoor
wegveren- en wielfabricatie, stoomhamers,
smederijen, inrichtingen voor het draaien
van assen, voor het vervaardigen van stoom
ketels en reparatie-inrichtingen. Bovendien
heeft men nog annex aan deze fabriek die
te Annen in Westphalen, drie kolenmijnen
aldaar en aandeelen in verscheidene andere,
547 ijzermijnen in Duitschland, verscheidene
te Bilbao in Spanje, vier ijzerfabrieken te
Duisburg, Enger*, Neuwied en Suhn, ver
scheidene kleigroeven, zandsteengrowven en
vier stoombooten en de uitgebreide artillerie
terreinen te Meppen in Hannover. De grond
eigendommen strekken zich uit over 974
hectaren en het aantal werklieden bedraagt
25.301. Bovendien telt men nog 1500 ver
schillende soorten ovens, 3000 machines,
22 treinen, 111 stoomhamers, 2 hydraulische
drukpersen, 263 vaste stoomketels, 421
stoommachines, vertegenwoordigende een
vermogen van 33,189 paardenkrachten en
430 kranen, een totaal hefvermogen be-
zittende van 4662 ton. De totale lengte der
mijnschachten bedraagt 8.8 K.M. of 5X/S
mijl, die der spoor wegljjnen 85 K.M. of 53
mgl, waarop 32 treinen met 33 locomotie
ven. Er wordt jaarljjks 12 -millioen M*
lichtgac verbrand, terwjjl men bovendien
nog aantreft 573 booglampen en 1804
electrische gloeilampen.
Een vermakelijke geschiedenis wordt uit
Duitschland gemeld. Een zekere Bader, die
hoofdcipier was aan de gevangenis te Marien-
werder, wordt beschuldigd van zjjn gevan
genis in een, van alle gemakken voorzien
hotel veranderd te hebben, voor allen die
hiervoor konden betalen.
Hg verschafte niet alleen den gevangenen
geld, speelkaarten, drank, couranten en
tabak, maar hjj ontving zelfs de liberaalste
zjjner gevangenen in zgn eigen huis en had
een der cellen ingericht tot buffet, waar
tevens warme spijzen verkrijgbaar waren.
Wanneer de gevangenen een goede som
aan den cipier betaalden, dan gaf hij hen
verlof 's avonds naar huis te gaanin den
vroegen morgen haalde hg hen dan weder
af. Anderen mochten zelfs hunne vrouwen
ten bezoek ontvangen.
Van iederen nieuweling werd verwacht,
dat hjj, om zjjn entree te betalen, de be
wakers en gasten op een drinkgelag zou
inviteeren en een beruchte gevangene werd
zelfs naar huis gezonden om meer geld te
halen.
Deze geruchtmakende zaak heeft aanlei
ding gegeven tot een reeks van vervol
gingen, als verbreking der politie-regle-
menten en omkooperjj.
De Duitsche >Reichanzeiger< sehrjjft:
Bjj de openbare bespreking der jongste
onthullingen* van de Hamburger Nach-
richtenc over de betrekkingen tnsschen
Duitschland en Rusland tot 1890, werd van
vele zjjden de wensch uitgesproken dat de
regeering ook harerzjjds het woord in deze
aangelegenheid zou nemen. Het blad is ge
machtigd te verklaren dat dit niet zal ge
schieden. De toedracht ran diplomatieke
zaken als waarop door de Hamburger
Nachrichtenc werd gedoeld, behoort uitter-
aard tot de ernstigste staatsgeheimendeze
consciëntieus te bewaren berust op een in-
uacfgeling van gewichtige staatsbelangen zou
medebrengen. De regeering des Keizers moet
derhalre van elke opheldering afzien an zal
tegenover deze uitingen zoomin de onwaar
heden aantoonen als de onvolledigheden aan
vallen, in de overtuiging dat ket vertrouwen
in de oprechtheid en in de trouw aan het
gesloten verbond van de Duitsche staat
kunde bjj de andere mogendheden te hecht
gegrondvest is dan dat het door dergeljjlce
»onthullingen« zou kunnen geschokt worden.
De »Politique Colonialec verzekert, dat
de Oostenrjjksche minister van buitenlaad-
sche zaken zjjne goedkeuring heeft ont
houden aan een voorstel van lord Salisbury
tot hernieuwing van de geheime overeen
komst tnsschen Engeland, Oostunrjjk en
Italië, om den sultan te bewegen een even
tueel Russisch protectoraat te weigeren.
De grootvizier van Turkjje heeft weer
een rondschrjjvon gezonden aan de politie
autoriteiten. Daarin staat te lezen, dat in
den laatsten tjjd zestig Armeniërs uit den
vreemde het rjjk zjjn binnengeslopen en zich
hebben genesteld in de Armeensche wjjken,
wuar zjj de bevolking opstoken om hun
oude huizen te verlaten en zich te vestigen
in de Europtesche wjjken, aangezien het
Hintsjak-comité binnen twaalf lagen een
grooten slag wil slaan. Er loopen ook ge
ruchten dat de Armeniërs de moharamedaan-
sche wjjken in brand willen stekendaarom
moet de politie uiterst voorzichtig wezen.
De politie te Konstantinopel heeft weder
tal van inhechtenisnemingen gedaan. Zjj
beweert dat zjj nu de aanziealjjkste Arme
nische revolutionairen te pakken heeft, oader
de gevangenen zjjn ook vrouwen, naar het
heet anarchisten. Ook zjjn eenige revolvers
met patronen, een aantal bommen en vier
kilogram dynamiet in beslag genomen.
Troepen ter sterkte van 5000 man zgn
uit Pest naar Noordeljjk Hongarjje gezonden
om de verkiezingsonlusten te bedwingen.
De Spaansche Minister van Buitenland-
sche Zaken heeft het volgende laten be
richten: »Er bestaat geen grond voor de
geruchten welke in de buitenlandsche pers
in omloop zgn, dat Spanje niet de middelen
heeft om de oorlog voort te zetten. De Re
geering kan er op rekenen, de noodige
middelen te zullen verkrjjgen, geljjk blijkt
uit de omstandigheid dat zij de voorwaarden
die te Parjjs werden gesteld voor een nieuwe
leening, niet heeft aangenomen. De onder
handelingen worden elders voortgezet, en het
aan de markt brengen van de Almaden-
leening is uitgesteld, in afwachting van een
beteren toestand der markt. Spaansche ban
kiers zgn bereid om, in combinatie met bui-
tenlandsehe bankiers, deel te nemen in een
leening op voordeeliger voorwaarden voor
den Staat en op nieuwe grondslagen. Het
land is bereid alle offers, zoowel aan man
schappen als aan geld, te brengen.* Nu
weet men het.
Te Rome is, naar men wil, door generaal
Baratieri, een verzameling brieven uitge
geven, waarin ernstige beschuldigingen voor
komen tegen den heer Crispi en andere
oud-ministers.
De bekende Engelsche afgevaaidigde, de
heer Labouchère, heeft Dinsdag een rede
voering gehouden te Northampton, waarin
hg zich een vjjand verklaarde van de meer
dere uitbreiding van het Britsche gebied.
Die uitbreiding geschiedt volgens hem hoofd-
zakeljjk om den honger te stillen van baat
zuchtige financiers en om de aandacht van
het publiek af te wenden van binnenland-
sche hervormingen. Dat was de aanleiding
tot den oorlog met de Matabelen en den
inval van Jameson.
De spreker gaf verder als zjjn meening
te kennen, dat de expeditie naar Doegola
niftta andera ten doel had dan het cranscha
Njjldul te brengen onder de heerschappjj
van Engeland.
Een Fransch ingenieur, die de werken
werken aan het Panaraa-kauaal heeft be
zichtigd, vertelt, dat er zeer hard gewerkt
wordt en men reeds vele moeieljjkhedeu te
boven is. Om instortingen en grondver
schuivingen tjjdens den regentjjd in het
gegraven gedeelte te voorkomen, heeft men
werken aangelegd, die den afvoer van het
regenwater naar de buitenste helling van
het Culebra-gebergte mogeljjk maken. Tot
dusver is 23 millioen francs uitgegeven en
men verwacht, dat het bedrag van 500
millioen francs, dat voor de voltooiing van
het kanaal noodig werd geacht, te hoog
is geraamd.
Li-Hung-Chang is door den Keizer van
China benoemd tot minister van buiten-
landsche zaken.
Daar de droogte in Engelsch-Indië aan
houdt, wordt de toestand in het noordwesten
en midden van Vnor-Indië en in de Pendjab
zeer ernstig. De schaarschte van levens
middelen doet zich zelfs te Bombay gevoelen.
De broodprjjzen rjjzen sterk. Men verwacht
aanzienlijke ladingen bnitenlandsch graan.
Het gouvernement heeft geldelijken stenn
verleend voor den aankoop van zaad. Men
vreest voor een grooten hongersnood in
December.
De bekende vaster dr. Tanner is zooals
wjj in ons vorig nummer berichtten, bjj een
brand te Cleveland in Ohio omgekomen.
Hjj werd in 1845 in Engeland geboren
en begon in 1880 met zjjn vastproeven,
waarmee hjj wilde bewijzen dat de mensch
vele dagen buiten eenig voedsel leven kan,
op niets anders dan wat zuiver water.
In het openbaar, maar waarschjjnljjk
na voorafgaande oefening, begon hjj met
een proef die 48 dagen duurde. Later her
haalde hjj die nog eens, maar toen Succi
en Merlatti hem gingen navolgen, achtte
hjj zgn stelling bewezen en men hoorde
niets meer van hem tot 1891, toen hjj
Succi uitdaagde met hem te wedjjveren.
Succi bedankte.
Nu ia hjj gestorven niet van honger
maar door een ongeluk. Het zou evenwel
kunnen zjju dat wjj binnenkort weer iets
van hem hoorden. Immers ook in 1881
liep het gerucht van zgn dood, tengevolge
van een val te Amsterdam, en een poos
later kwam hg te voorschjjn uit een krank
zinnigengesticht in Louisiana, waar men
hem opgesloten had.
De inboorlingen van Bechuanaland, zoo
meldt men uit Kaapstad, sterven in grooten
getale aan scheurbuik, omdat zjj wegens de
runderpest, gedroogd vleesch moeten ge
bruiken in plaats van melk en koren.
De verhouding tnsschen de militaire en
de civiele autoriteiten op Formosa schjjnt
hoe langer zoo ernstiger te zjjn geworden.
De gouverneur-generaal, burggraaf Katsoera,
vaardigt van Tokio zgn bevelen uit, en op
het eiland zelf volgen de gevechten tusschen
de Japansche troepen en de Formosanen
elkander nog altjjd op. Katsoera heeft een
decreet uitgevaardigd, waarbjj bepaald is dat
na afloop van dit jaar een grondbelasting
zal worden geheven, en dat bjj ontduiking
boeten zullen worden opgelegd, bedragende
vjjfmaal de som waarvoor men is aange
slagen.
Over de oogen van koningin Victoria zjjn
de geleerden bet nog altjjd niet eens. Een
soort officieele meedeeling heeft in het British
Medical Journal gestaan, en daarin wordt
beweerd dat de verzwakking van haar ge
zichtsvermogen eenvoudig is toe te schrijven
aan haar hoogen ouderdom, en de verwach
ting uitgesproken dat de koningin haar
veelzjjdige taak zal kunnen bljjven vervullen,
mits zij de raadgevingen van haar dokters
op 'olgt, voorzichtig is en haar verzwakte
oogen niet te veel inspant.
De correspondent van de »Kölnische Ztg.«
maakt echter uit deze verklaring de gevolg
trekking dat er wel degeljjk sprake is van
een zich langzaam ontwikkelende grauwe
staar.
Binnenland.
Te Zurich is overleden de minister van
Staat, mr. E. J. J. B. Cremers, lid der
Eerste Kamer.
In 1864 werd bjj minister van Buiten-
landsche Zakenvan 1869 tot 1888 ver
tegenwoordigde hij het district Zuidhorn in
de Tweede Kamer, waarvan hjj eenige jaren
voorzitter was. Als zoodanig fieeft hjj op
talentvolle wijze de beraadslaging over de
Grondwetsherziening van 1887 geleid.
Kort na zgn vrijwillig aftreden als lid
van de Tweede Kamer, werd hij door de
Staten van Zuid-Holland gekozen tot lid
der Eerste Kamer.
Het stoffeljjk overschot is naar Den Haag
overgebracht, om aldaar teraardebesteld te
worden.
Zooals men zich herinneren zal, was een
der argumenten tegen de invoering van het
geweer van 6.5 m.M. de vrees, dat de
grens der kalibervermindering nog niet zou
zgn bereikt en dat daarom het kaliber van
6.5 m.M. slechts eene overgangsschrede zou
zjjn en een kaliber van 5 m.M. niet lang
meer op zich zou laten wachten.
Reeds werd in dit blad melding gemaakt
van de groote moeiljjkheden, nu al bjj het
schoonmaken van dit kaliber ondervonden;
ook komen er thans andere berichten tot
ons, die eene verdere kalibervermindering
zeer on waarschjjnljjk maken.
Zoo vertelt de Italiaansche kolonel Nava,
die in den slag bjj Adoua door de Abys-
siniërs werd gevangen gemaakt en na het
ontzet van Adigrat op vrjje voeten gesteld,
dat hjj in het Abyssinische kamp, waarin
hjj vrjj mocht roiadloopen, zeer talrjjke ge
wonden had aangetroffen.
De wonden waren veroorzaakt door kogels
uit het Italiaansche geweer van 6 mM. en
de kolonel was verbaasd over het spoedige
en gunstige verloop der genezing en over
het weinige letsel, over het algemeen door
de verwonding veroorzaakt. Hoogst zelden
was een kogel in het lichaam big ven zitten
en de wond was regelmatig.
Bij een kaliber nog kleiner dan 6 mM.
zal het algemeene letsel natuurljjk nog ge
ringer zjjn en de twijfel schjjnt gerecht
vaardigd of de 5 mM. projectielen wel in
staat zullen zgn om een vjjand ook zelfs
maar tgdelgk buiten gevecht te stellen, mits
niet een der levensdeelen getroffen is.
Wjj behoeven ons dus over de keuze van
6.5 mM. voorloopig nog niet te beklagen.
Donderdag was het vjjf-en-twintig jaren
geleden, dat het Algemeen Nederlandsch
Werkliedenverbond werd opgericht. De her
denking van dit voor de werkliedenbeweging
belangrjjke feit zal zich bepalen tot eene
bjjeenkomst van bestuurders, afgevaardigden,
leden en genoodigden, op Zaterdagavond 31
October, in het gebouw »D'Geelvinckc
(Singel) te Amsterdam.
Dien dag en den volgenden dag zal de
algemeene vergadering gehouden worden.
De voorzitter, de heer B. H. Heldt, heeft
een gedenkboek samengesteld, waarin hjj
een overzicht geeft van de geschiedenis van
het verbond, van de oprichting af tot heden.
Het is een ljjvig boekdeel, waarin na een
inleiding, behelzende eenige bijzonderheden
over arbeiderstoestanden en arbeidersver-
eenigiagen in de laatste jaren, 1864 tot '71,
welke de opricüting vooraf gingen, de lot
gevallen en de voornaamste werkzaamheden
van het verbond worden nagegaan. Een en
van bjjlagen, bevattende de verslagen van
verscheiden belangrjjke vergaderingen van
het verbond en verschillende adressen en
proclamatiën, welke daarvan zgn uitgegaan.
Voor wie belangstelt in de geschiedenis
der arbeidersbeweging hier te lande is dit
Gedenkboek van beteekenis.
Door de Vereeniging voor lijkverbran
ding in Nederland is een verzoek gericht
tot het bestuur der begraafplaats aan den
Schoterweg te Haarlen, om daar te ver
krjjgen een stuk grond, ten einde daarop
een crematorium te bouwen.
Men meldt uit Oud Beierland:
Deze gemeente heeft een eigenaardig type
verloren, >Doove Hannis* is niet meer. Nie
mand, die van tjjd tot tjjd Oud Beierland be
zocht, of hjj wist wie Doove Hannis was.
Door zjjne havelooze kleeding en zgn zwart
gezicht (wasschen deed hg zich nooit) trok
hjj terstond de aandacht. Den geheelen dag
slenterde hjj langs de straten, en als hjj moe
was, stak hjj zgn stokje in den grond en
ging op den knop daarvan zitten. Het eenige
werk, dat hjj van tjjd tot tjjd deed, was het
gras uit de straat wieden overigens kwam
hjj door bedelen aan den kost; hjj had ook
zgn vaste klantjes, bjj wie hjj iederen mid
dag de overschotjes kreeg, die hem tot mid
dagmaal dienden.
Geheel in overeenstemming met zgn uiter-
ljjk was zgn woning; zonder familie of na
bestaanden woonde hjj geheel alleen in een
klein vertrekje, dat meer op een varkenshok
dan op een woning voor een mensch ge
leek; iö eene bedstede sliep hjj op een hoop
vodden; verder stond er niets dan een kist
met oude kleeren, die hg van tjjd tot tjjd
had gekregen. Zjjne behoefte deed hjj, bjj
gebrek aan een privaat, op den grond, en
hg wilde nooit hebben dat zjjne woning
schoongemaakt werd.
Toen in de vorige week het armbestuur
bericht van zgn ziekzjjn kreeg en huisbe
zoek bjj hem deed, vond het daar zóó'n
troep, dat oogenblikkeljjk een paar vrouwen
werden aangenomen om den boel schoon te
makener was een kruiwagen noodig om
den mest uit het huis te rjjden. Ook Hannis
zelf werd eens flink met sodawater gewas-
schen en daarna van schoone kleeren voor
zien.
Menigeen in de gemeente was in de stellige
meening dat hg nog vermogen bezat, doch
tot nu heeft men niets daarvan gevonden.
Woensdag ontwikkelde in eene bjjeen
komst te Dordrecht zgne ideëen over graan
rechten mr. N. G. Pierson, oud-Minister.
Na een historisch overzicht gegeven te hebben
van die rechten en van den strjjd, tot welken
zij aanleiding hebben gegeven, kwam spreker
tot de vraag of wjj graanrechten zouden
invoeren. Spreker meende van neen en wel
op de volgende grondenlo. Onze vee
boeren, die thans goedkoop brood eten en
goedkoop veevoeder kunnen verkrjjgen, wor
den door invoerrechten benadeeld en ons
land is hoofdzakeljjk een land van veeteelt
en zuivelbereiding. 2o. Lage graanprjjzen
leveren geen duurzaam nadeel op; bjj lage
prjjzen zullen de pachten moeten verminde
ren. 3o. Eens aan protectie begonnen weet
men niet waar te eindigen. 4o. De stjjgiag
der graanprjjzen zal storend werken op de
industrie, daar men heoger loon zal vragen.
Was het volgens spreker noodig om den
landbouw, die zelf niet bestaan kon, rendabel
te maken, dan moest men hem met geld
steunen maar niet met graanrechten.
Hoe ik de zaak ook bekijk zeide
spreker elke overweging heeft mjj geleid
tot de conclusie, dat wjj moeten handhaven
de vrjjheid van den groothandel, en in het
algemeen het beginsel der vrjjheid van ruil;
handhaven ook het standpunt van onpar
tijdigheid, dat de Staat tegenover de ver
schillende belangen moet innemen.
ander wordt gevolgd door eene lange lfist
De r:gks-ko in miezen te Grond» werden
