Hel Land van Heusden en illena, de Lanslraal en de Somnielervvaard.
Engelsche Koloniën.
FEUILLETON*
De Klippen van Kitty Hawk.
M 1571.
altena-
WOENSOAO 10 MAART,
1897.
land van
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
VOOB
Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00.
Franco per post zonder prgsverhooging. Afzonderlijke
nammeri 5 cent.
Advertentiè'n van 16 regels SO et. Elke regel
meer 7*/j ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
De Engelsehe vloot landde in Atjeh en
sloot met dc vorsten in 't noorden van
Sumatra een handelsverdrag, waarbij tol-
Dit jaar staat in Engeland gevierd te vrije in- en uitvoer, benevens de vestiging
worden het zestigjarig koninkschap van eener factorjj toegestaan werd.
Victoria, keizerin vau Indië, bewindvoerster Nu hadden de Londensche speculanten
over een der machtigste, zoo niet het mach- vasten voet in het oosten en de vredig- teugel gevierd worden.
leven begon nu de kamp; bet heele land
was verdeeld in twee partijen, tot aan het
hof toe. Doch reeds in 1708 werd de vrede
geteekend, de beide couipagniën tot één
saamgesmolten en nu kon eerst recht aan
de zucht naar winst en verovering den vrjjen
is het, dat dit machtige rijk in de laatste
dagen van 1600 gegrondvest is op aan-
deelen van een betrekkelijk kleine handels-
vereeniging.
Buitenland.
tigste rijk op aarde. listige verovering begon. De groote winsten
Groot-Brittanje en Ierland is ongeveer verleidden ook anderen iets dergeljjks op
8.5 maal zoo groot als Nederland en het touw te zetten, doch de oude compagnie
gebied in Azië, waarover Victoria als kei- wist in
zerin zetelt is ongeveer vjjftien maal zoo privilege van
groot als het moederland en omvat een be- voorwaarde sleehts dat haar handel geen heroverden de stad en tal van Engelschen
Met de in bezitneming van het visschers-
dorp Calcutta (thans een stad van 800,000
zielen) begon de verovering van Bengalen,
1609 voor >eenwige tijden* het; maar bier leed Engelands macht in 1756
is ongeveer vjjftien maal zoo privilege van alleenhandel te bekomen opeen geduchte nederlaag; de inboorlingen
volking van 'ojjna 300 miljoen inwoners, nadeel aan Engeland zou toebrengen.
Dit renzen-keizerrjjk is uit kleine begin- j Nu dat zou 't geval niet worden. Naar
■elen ontstaan. De grond er van is gelegd een vast plan en met groote energie werd
op den laatsten dag van het jaar 1600, de invloed der compagnie uitgebreid, oorlog
toen koningin Elizabeth aan eenige Lon- gevoerd met de Portngeezen en de Hol-
denscbe kooplieden het recht verleende ban- t landers en in Siam, op Japan nieuwe fnc-
del te drjjven in alle landen, oosteljjk van
Kaap de Goede Hoop tot aan de straat van
Maghellan, voor zoover die niet in het bezit
▼an christelijke vorsten waren. Een jaar
tevoren hadden eenige rjjke kooplieden te
Londen een kapitaal van 30.000 pond bij
eengebracht »om ter eere des vaderlands
en vermeerdering van den handel een reis
naar Oost-Indië en andere oostelijk gelegen
landen en eilanden te ondernemen.* Na
eenige politieke bedenkingen verkregen zij
van de regeering het gevraagde monopolie,
waardoor anderen van 't verkeer met Indië
werden uitgesloten.
Na de ontdekking van Amerika en den
zeeweg naar 't oosten om de znideljjke punt
van Afrika, waren dergelijke vereenigingen
van kooplieden onder de zeevarende mo
gendheden bepaald mede geworden. Reeds
in 1553 hadden Engelscbe zeelui zich ver-
eenigd tot een onderzoek van de zee be
noorden Noorwegen. Het gevolg daarvan
was een »Russisehe compagnie* die 't
privilege verkreeg van den handel op de
Siberische havens. Door deze compagnie
werden geruchten verspreid ©mtrent het
oosten van Azië, China, Japan en van het
wonderland Indië, die leidden tot een tocht
onder James Lancaster, in hare gevolgen
van groote beteekenis voor het Britsche
rijk, een onderneming als eenvoudige han
delszaak door eenvoudige burgers begonnen,
die in den loop van twee eeuwen tot een
politieke ontwikkeling kwam, die eenig is
in de wereldgeschiedenis en alleen geëven
aard werd door onze Oost-Indische com
pagnie.
ROMAN
FRIEDRICH ZIMMERMANN.
39)
•Kapt den mast!* brulde de kapitein,
terwjjl hjj zelf, het roer loslatend, een bijl
greep en vol vertwjjfeling op de touwen in
hakte, welke den mast nog met het schip
verbonden hielden.
Van de boot klonk een huid hoera,* door
den wind voortgedragen. De Hagedis was
een onstunrbaar wrak geworden, juist op
de gevaarlijkste plek in het vaarwater en
dreef met den wind naar de klippen toe.
De onbeholpen romp, nog gehinderd door
den aanhangenden mast, werd heen en
weer geslingerd door de golven die er zich
schuimend over stortten. Gelukte het niet,
spoedig het schip van den gespleten mast
te ondoee, zoo was alle redding onmogeljjk.
De moedigsten der mannen sidderdenallen
arbeidden met de uiterste inspanning en een
poos later scheen het als zou de brik nog
ontvluchten kunnen. De touwen waren ge
hakt, het dek schoon en de brik, van den
dooden last bevrjjd, hief zich omhoog als
•en moedig renpaard, dat zgn berijder heeft
afgeworpen.
torijen aangelegd en het plan opgevat een
Engelsch-Aziatiseh rijk te stichten. Met de
onder elkaar in eeuwige tweedracht levende
Indische vorsten intrigeerde de compagnie,
geljjk zjj in Engeland deed met de ministers,
de hovelingen, ja den koning zelf, die door
belangrjjke sommen ten haren gunste ge
stemd werden.
In den loop der 17de eeuw had de
Compagnie aan de kust van Voor-Indië
talrijke en belangrijke factorjjen. Koning
Karei IT, die haar bjjzonder genegen was,
omdat ze zoo grif afschoof, schonk haar de
havenplaats Bombay, hem door zjjnhuweljjk
toegevallen. Haar rechten werden steeds
uitgebreidze mocht nu oorlog voeren op
•igeD hand, troepen aanwerven en munten
slaan. Haar inkomsten stegen steeds hooger,
zoodat in 1680 de koers van een India-
actie op 360 pCt. stond.
Eindelijk echter kwam er tegenstand.
Het parlement kon niet velen dat een ver-
eeniging van kooplieden een zoo ongehoorde
politieke macht bezat. Trots de vrijgevigheid
der directie, die b.v. binnen drie jaren een
som van 252,467 pond aan geschenken
offreerde, besloot het parlement het mono
polie te beperken en schonk in 1698 aan
een concurreerende maatschappij eveneens
het recht van alleenhandel.
Toen begon een hevige strijd. De oude
Compagnie schreef aan bare ambtenaren regeering
•binnen drie jaren moet het bljjken wie j Indië is
kwamen in den strij I om.
In dezen nood kwam een man aan 't
roer, die list paarde aan ondernemings
zucht en scherpzinnigheid, de redder werd
van de Compagnie en het Engelsch-Indisch
rjjk grondvestte.
Deze man was Robert-Clive, officier in 't
leger der compagnie. Door deze tot bevel
hebber verheven van de troepen, di» in
last hadden Calcutta te heroveren, kweet
hjj zich van deze taak, versloeg later met
3000 man een leger van 60,000 Indiërs en
behaalde een buit van meer dan 2 raillioen
p. st. Hij bracht Bengalen onder 't juk en
zjjn heerschappij werd zoo machtig, dat de
Compagnie wel wat bang werd. Hjj stoorde
zich echter niet aan deze achterdocht, maar
ging voort met de bezittingen uit te breiden,
liet aan de oude Indische vorsten een
schaduw vau macht en schreef: wjj als
bewindvoerders zijn gehouden deze sehaduw
een schjjn van eerbied te bewjjzen.*
Het parlement trad nu echter ten tweeden
male tusschenbeide. De afpersingen der
Compag»ie, de verregaande misbruiken, de
schaamtelooze opeenstapeling van rijkdom
men door hare ambtenaren, met Clive
vooraan, waren redenen te over, aan hare
souvereine macht een eind te maken. In
1773 werd bjj de wet bevolen den toestand
in Indië te regelen. Er werd nu een Ko
ninklijk stadhouder aangesteld, onder hem
een raad benoemd, om toezicht te houden
op het bedrjjf der ambtenaren. Later werd
deze wet aangevuld en langzamerhand de
Compagnie onder den Staat gebracht, totdat
eindelijk in 1858 Koningin Victoria de
over Indië aanvaardde.
als bezitting der Engelsche
de overwinnaar is. Koopt duur in, zet allesKroon een kostbaar juweel geworden. Haar
goedkoop om, het oogenblikkelgk verlies heescbapprj heeft zich over het geweldig
is wel te dragen, wanneer de vijand slechts groote rijk uitgebreid en in 1876 is het
ten onder gebracht wordt.* Op dood en tot keizerrijk verheven. Interessant echter
koers. Ginds aan 't strand, waar door de
schoten gelokt, de bevolking van Nagshead
zich verzameld had en met ontzetting den
doodstrijd hunner kameraden gadesloeg,
zonder te kunnen helpen, zag men fakkels
lichten. Verder noordelijk stond een enkel
man, die een brandenden takkebos boven
het hoofd zwaaide. Daarheen zette kapitein
Giles konrs; de kameraden uit Nagshead
ghven hem het teeken, waar hg zonder
gevaar voor menscbenlevens op het strand
loopen kon.
Maar de Hagedis luisterde niet meer zoo
gewillig naar het roer als vroeger; zij wierp
zich van de eene zij op de andere en
nader en nader dreef ze naar de verborgen
riffen.
Daar werd een kreet gehoord die door
merg en been drong. De gekoperde kiel
schuurde langs de rand van een rif. De
met bloed doorloopen oogen des kapiteins
schenen uit hunne kassen te springen, met
de kracht der vertwijfeling wierp hg het
roer om doch het was reeds te laat.
De Hagedis steigerde tegen de klip op,
dan een stoot, die alles ter aarde wierp,
een hevig gekraak.
Dat is Kate's vloek gilde Raffles.
Nogmaals stootte het schip op het rif.
Een wilde schreeuw van doodsangst uit
alle keelen, beantwoord van het strand.
De groote mast sloeg over boord, de Hagedis
legde zich op zjj, een huizenhoog» stortzee
wierp zich op het hnlplooze wrak en nam
alles, wat levvn had, met zich in den af
grond des Oceaans mee.
Japan toont in alles den ernst, waarmede
zij de Westersche beschaving op eigen bo
dem wil overplanten. Het volgt de Euro-
peesche rijken na in de inrichting zijner1
staatsinstellingen, in het navolgen van vor-
scbillende gebruiken en gewoontenhet
doet het ook op een minder vreedzaam
terrein hot versterken van leger en
vloot.
Op de werven te Londen is men thans,
op de uitrusting na, gereed gekomen mat j
den bouw van het oorlogsschip Fuji*, dat
zich eerstdaags naar Chattain zal be even.
De »Fuji« is, evenals zijn zusterschip dat
te Newcastle op stapel staat, een schip eerste
klasse. Het is 400 voet lang, 73 voet breed,
heeft een diepgang van 261/, voet, en een
waterrerplaatsing van 12450 ton. De be
wapening zal bestaan uit 4 twaalfduims
achterladers van 45 voet lengte, 10 zes-
duims snelvuurkanonnen, 20 drieponds
Hotchkiss snelvuurkanonnen, 4 lichtere stuk
ken van dezelfde soort en 5 -torpedo-
buizen.
De beide Barbette-batter jjen worden be
schermd door gzeren pantsers van veertien
duim en bovendien is het gansche dek ge
pantserd.
Ook inwendig is rekening gehouden met
de uitwerking van granaten en daarom het
hout zooveel mogeljjk vervangen door staal
en ijzer.
Het schip voert 18 booten, 5 zoeklichten
•n een compleet systeem electrische ver
lichting «n heeft machines van 14,000
paardekrachten. Het is zeer elegant inge
richt, bezit uitstekende kwartieren voor den
admiraal, officieren en manschappen. De be
manning bedraagt thans nog slechts 300
koppen, doch zal bjj aankomst in Japan
verdubbeld worden.
16.
Frank en Maggy hadden, elkaar omarmd
houdende, vau den top der klip af met
ontzetting de ontwikkeling van het vree-
seljjk dra na aanschouwd. Hij had naar
met bevende lippen verzekerd geen schuld
te hebben aan den dood haars vaders, niets
geweten te hebben van de aankomst der
Hagedis en allee» het gzeren gebod der
plicht vervuld te hebben toen hjj na de
kruitoatploffing om de kanonneerboot seinde.
Zjj scheen zijn woorden niet te hooren,
haar blik hing aan het vliegende schip en
toen de cata*trophe intrad, toen de eiken
planken der Hagedis versplinterd werden
op het verraderljjk rif, reet zjj zich met
den kreet »mijn vader, mjjn arme vader!*
nit zijn armen los en vloog naar beneden
naar het strand.
Dit laatste bood een tooneel van ver
warring en oprjer aan met geen pen te
beschrijven. De mannen, die zooveel malen
koelbloedig een vreemd schip op deze klip
pen hadden zien verbrgzelen, die uit snoode
zacht naar gewin zelfs tot den oudergang
van anderen hadden meegewerkt, stonden
in het aangezicht van het onvermjjdeijjk
verderf hunner kameraden als verlamd, en
hun verweerde trekken spraken van woede
en vertwjjfeling. Toen echter de brik op
de klip stiet, toen braken de hartstochten,
tot hiertoe door bange verwachting inge
toomd, tengelloos los. Wouwen liepen hui
lend en zich de haren uittrekkend zinneloos
langs het strand heen en weer; vnisten,
bootshaken, fakkels werden dreigend tegen
Vrijdagavond hadden de Brusselsche stu
denten een openbare vergadering belegd
ten gunste van de Grieken. Verscheiden
volksvertegenwoordigers woonden ze bjj, de
zaal was stampvol. Een motie werd aange
nomen, waarbij instemming met het streven
van Griekenland en verontwaardiging over
de moorden werd betuigd. Bjj het uiteen'
gaan van de vergadering vormden de stu
denten een optocht en gingen een betooging
honden voor het Grieksche consulaat. Ver
volgens trokken zij naar het consulaat van
Turkije, waar zij jouwden, floten en met
steenen verscheiden ruiten ingooiden. Een
groot aantal politieagenten dreef do menigte
uit elkander. Er waren zoowat driehonderd
betoegers.
Noch te Weanen, noch te Berljjn, zoo
s'obrijft de »N. R. Ct.«, schijnt men te
geloovcn dat de mogendheden dadeljjk ua
afloop van den termijn van het ultimatum
krachtige maatregelen zullen nemen. Er
wordt in herinnering gebracht dat in 1886
twaalf dagen verloopen zjjn tusschen het
ultimatum en de blokkade. De correspondent
van de »Times« te Weenen, zich afvragend
wat de mogendheden zullen doen indien
Griekenland zich bljjft verzetten, kan geen
aannemeljjke oplossing vinden, en meent
zelfs dat de mogendheden een neutralen staat,
Zwitserland, Nederland of België bgvoor
beeld, zouden kunnen uitnoodigen om zich
te belasten met de dwangmaatregelen. Maar
hjj erkent dat het niet gemakkeljjk zon
zjjn, deze staten te overtuigen van het
belang dat zjj er bjj zouden hebben, troepen
te zenden naar Kreta.
Men schijnt eenig gewioht te hechten aan
het vertrek van kolonel v. Moltke, adjudant
van keizer Wilhelm, naar Petersburg.
De Kreta-meeting, Zondag in Hyde-park
te Londen gehouden, moet indrukwekkend
geweest zjjn10,000 personen, vooral uit
den werkmansstand, namen er aan deel, en
op de tribune, waar de Grieksche vlag ge-
heschen werd, voerden verscheidene parle
mentsleden het woord. De orde werd niet
verstoord.
mend geschreeuw der kinderen en het don
derend geruisch der branding mengden zie
de wilde verwenschingen der mannen en
het kraken en bersten, waarmee de aan
rollende golven stuk voor stuk en plank
op plank van het wrak der Hagedis
afsloegen
Aan redding dor ongelukkige mansehap
pen, die hier voor de oogen hunner ver
wanten en vrienden omkomen moesten, was
niet te denkengeen boot kon zich bj
zulk een hoogen golfslag tuschen de klippen
wagen, zonder 't zelfde lot te ondergaan
als de Hagedis. Wie door den maalstroom
der golven niet naar de diepte werd ge
trokken, wie misschien nog kampend met
den dood in de branding rondzwalkte,
moest aan zijn lot overgelaten worden. Dit
gevoel van volstrekte onmacht deed den
toorn en wraakzucht der vissehers tot den
hoogsten graad stjjgen.
Bell Konks alleen scheen ook thaus zijn
koelbloedigueid niet te verliezen. Onbe
weeglgk stond hjj, de armen over de borst
gekruist, tegen den steen geleund, van
wtlken hij zoo dikwgls den strandroovers
zjjn bevelen gegeven had. Zjjn diepliggende
oogen gloeiden van inwendig vunr en een
trek van ontembaren trots lag om zjjn
mond, als wilde hg voor het wrekend*
noodlot, welks macht hg heden gevoelde,
niet buigen. Met donkeren blik schouwde
hg over de radelooze menigte heen, waar
de lichten der kanonneerboot glinsterden en
op het wrak; daarna gleed zgn blik om
hoog naar het station en tnsachen zjjn
grjjze wenkbroawen vertoonde zich ean
ia
Men zal zich herinneren, dat het voorstel
van dwang tegenover Griekenland to gebrui
ken, hoofdzakeijjk is uitgegaan van de
Duitsche regeering, het persoonljjk initiatief
van keizer Wilhelm.
Keizer Wilhelm me» mag met zijn
optreden zgn ingenomen of niet is een
figuur, is »iemand.« Er most rekening ge
houden worden met deze eigenaardige
krachtige persoonlijkheid, die met den eenen
voet in de negentiende eenw staat en niet
den andere in het riddertjjdperk.
Daarvan is men overtuigd, niet alleen in
Dnitschland, maar ook in het buitenland.
•Sedert het begin van de Cretenzer crisis,
den verharden grijsaard omging, wie kon
het raden? Geen beweging, geen geluid
zjjns monds verraadde wat daarbinnen
woelde.
Daar kwam Maggy op hem toegeloopen,
het gelaat bleek en strak.
Oom* riep zij met onnatuurlijke kalmte
in haar stem; »zjjt gg strandroover, dat
de Mosquito het recht heeft de onzen in den
dood te drjjven als wilde dieren? Zeg het
mg ik wil het weten!*
D« oude nam haar op met verwonderden
blik, zonder te antwoorden. Hjj kwam er
ook niet toe, want op hetzelfde oogenblik
klonk een kreet uit tal van monden, zoo
gillend als het gehuil van een schaar woe
dende roofdieren en daar tusschen, van ruwe
lippen klinkend, een naam, bjj welks klank
Maggy, al het overige vergetend, voortvloog.
Het eerste offer van dezen naeht, het eerste
ontzielde lichaam, 't welk de golven aan
het strand gespoeld hadden, was dat van
John Raffles en jammerend zonk het jonge
meisje bij het lgk haars vaders neder. Bg
dezeu aanblik verstomde elke mond, zwjj-
gend vormde de menigte een kring om
deze aangrjjpende groep.
Daar sprong een jonge man in matrozen-
dracht midden tasschen den kring.
Weet jelui, wie John vermoord heeft?*
riep hjj op ranwen toon, »die honden boven
op de klip die nu in hnn vuistje lachen,
omdat ze ons mooi beet hebben. Zullen we
de moordenaars ongestraft laten
>N*tn, neanl* schreeuwden een dozjjn
stemmen.
(Wordt urvolgdL)
VAK
Kapitein Gilea greep weer het roer en
e> 1
