Hel Land van Heusden en lltena, de Langstraat en de lionnnelerwaard.
Brieven uit Indië.
FEUILLETON.
De Klippen van Kitty Hawk.
Uitgever: U. J. VEERMAN, Heusden.
M 1572.
ZATERDAG 13 MAART.
1897.
VOOR
Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 1O regels 50 et. Elke rege]
meer 7l/t ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
laat was afschuwelijk geel gemaakt ea beiden
waren van onder tot boven met de zoo
gterk riekende melati behangen. Ze waren
X. natuarljjk in hunne fraaiste kleeren gedoscht,
Tegen den 10den Januari, des avonds 7 rjjk met zilver, goud en diamanten opge-
uur, waren we door den wedono (com mis- sierd, zoodat ze er uitzagen als twee ver-
saris van politie) uitgenoodigd om ten zijnen bazend opgedirkte poppen. Een lachje kwam
huize een feest te komen bjjwonen, hetwelk niet over hun gelaat, integendeel geen spier
hg gaf ter gelegenheid van het huwelijk van hun gelaat vertrok en ze zaten maar
zgner dochter. steeds naar beneden te kijken. Daar aan
De gelegenheid om eene Javaanscbe brui- weerszijden van bruid en braidegom (we
zelf. De hoogst? Javaansche ambtenaar is verlaten, doch die zitten maar thee te zich kijken, als een teeken van zedigheid,
de regent en toen deze kwam, verbood de drinken. Op die feesten zitten ze altijd naast elkaar
ritus dat de wedono zelf op zijn steel bleef We laten nu dit gamelang en het dansen en gaan ze ter ruste, dan gaat de jonge
zitten, dan moet ook hg op de hurken en voor de liefhebbers over, om eens wat te vrouw de eene zijde der tafel langs naar
zou de resident gekomen zijn, dan had de weten zien te komen aangaande het braids- harö kamer en de jonge man naar zijne
regent weer op de harken gemoeten. De paar. De brnid is 16 jaar oud, terwijl de kamer, welke beide kamers recht tegenover
regent ble^f maar even om geluk te wen- brnigora wat ouder is. Het bekende versje: elkander in de binnengalerij uitkomen. Ten
sclien. Verscheiden zoogenaamd Europee- Waar werd oprechter trouw, einde te zorgen dat het verbod van met
sche dames kwamen aan, eene zelfs met
een 10-tal eigen bedienden bij zich, die
Dan tnsschen man en vrouw.
Ter wereld ooit gevonden
elkaar spreken niet worde overtreden, alsook
om toe te zien hoe het jonge paar zich
dadelijk kenbaar waren aan hnnne kleeding, kan men op ben moeieljjk toepassen, want gedurende die 5 feestdagen Terder houdt,
loft bjj te wonen, lieten we natuurlijk niet zullen ze maar zoo blijven noemen) enkelesarong en kabaai, doch die schoten allen ze kennen elkander nauwelijks, daar ze daarvoor dienen die oude dames, welke er
voorbijgaan en trokken dus op genoemden oude, leeljjke, gerimpelde inlandsche vrouwen door naar achter, waar de groote tafel elkaar de 4 laatste jaren niet gezien hebben. wel voor zorgen dat de jonge vrouw geen
dag op de woning van den wedono af en zate», meenden we, dat ze de oogen niet langzamerhand vol werd en al enkelen aan
wel zonder eerst gegeten te hebben, daar opsloegen om niet voortdurend tegen die
op de invitaties nadrukkelijk stond, dat er, tronies te moeten aankijken en we dachten
Toen de braid 12 jaar was, werd ze geen oogenblik onbewaakt is, terwjjl voor
de tafel in do binnengalerij kwamen zitten, verloofd met haren tegenwoordigen brnigom, de kamer van den jongen echtgenoot med*
De gastheer ging nu naar de pendoppo, de zoon van den djaksa (inlandsch rechter), wordt wncht gehouden. Zjjn eindelijk die 5
bg het feest gegeten zon worden. j dat ze het wel zoo aardig zouden gevonden j waar in een der hoeken een groote tafel De vaders bedistelden dat met elkander en dagen voorbij, dan is aan de formaliteiten
Voor de woning van den wedono is een hebben als enkele jongere leden van de stond voor de assistent-wedono's en huns daarmede was de zaak beklonken, zoodat voldaan en mag het jonge paar vrjjeljjk
groot plein, waarop eene pendoppo staat in echoone sekse, die meer aan het beneden- gelijke, een andere voor vrienden en ge- het heel dikwijls gebeurt, dat twea menschen naar de voor hen bestemde woning gaas.
welke hjj zjjne zittingen houdt, terwijl de einde der tafel zaten, hunne plaats genomen
menschen dan op het plein kunnen wachten.
Deze pendoppo doorloopende, komt men
aan het eigenlijke woonhuis, dat, zooals alle
Indische hnizen bestaat uit eene voorgalerij,
eene binnengalerij, een groote, breeden gang
en een achtergalerij. Ter zgde van binnen
galerij en gang zjjn de verschillende kamers.
Pendoppo en galerijen zjjn in den regel iets
buren, een derde, waaraan ook Javanen en met elkander verloofd worden, die elkander
hadden, daar waar nu die oudjes zaten. Chineezen zaten, een vierde, die voor buffet nog nooit gezien hebben, ja, van wier be-
Na bruid en braidegom dan goed opge- gebruikt werd, en - een vjjfde, waaraan staan zij zelfs nooit gedroomd hadden,
nomen te hebben, gingen we naar de voor- niemand zat. Er werd last gegeven dat de De verloofden ,nn mogen elkander nooit
galerg terng en name* om de daar staande ronggings, de dansmeiden, moesten optreden zien en van weerszijden wordt daarop streng
tafel plaats. Van de inlandsche dames, die! en zoolra die hunne schelle stem lieten gelet en aan wie kan men zoo iets beter
aan de groote tafel in den gang zaten, werd hooren, verzocht de gastheer ons op te staan toevertrouwen dan aan een paar heele onde
geen notitie genomen, dat is zoo de ge-jen ons te willen zetten aan die vijfde tafel, tantes of nichten, die anders niets te doen
woonte.
Buitenland.
Pendoppo en galerijen zjjn in den regel iets j woonte. We zaten dus aan die tafel met j daar we dan het dansen beter zonden kannen hebben,
laooger dan de begane grond en In veruitden wedono, zijne vrouw en enkele Euro-'.zien. De Enropeesche dames bleven bij de Zijn die 4 jaar voorbjj en is de bruid
A Cx mnnaV a VviAr-Av rv>V mart Ain mei® rvaonan lAtav A ca f o vw Aa Vmvi WAtMvolnvn r#noWi»r»ntn mfLan f-nnimsl An VinnvAn noov An Ana 1 ïno e Aon V» onff Ir s%4- linmnlnlr rtlnnfa
de meeste gevallen beklimt men die met
een trap van 5 treden, welke trap echter
geheel rondom de pendoppo en langs de
volle lengte der galerjjen gemetseld is. (Dit
een en ander tot beter begrip van het nu
volgende).
We stapten dan het plein op en zoodra
men ons in het oog kr eg, ging de gama-
lang, di* opgesteld was in den rechter hoek
der pendoppo, in een snel tempo over, ten
têeken dat er gasten in aantocht waren.
Tot aan de treden der pendoppo, die reeds
met andere gasten gevold was, kwam de
gastheer ons tegemoet en riepen we hem
peanen. Daar de tafel in de binnengalerjj gastvrouw zittsn, terwjjl de heeren maar de dus 16 jaar, dan heeft het huweljjk plaats,
keurig gedekt was en er niemand aanzat, pendoppo gingen. Daaromheen stond het De brnigom wordt van zjjne woning
dachten wij, dat die tafel gereserveerd zon zwart van de menschen, die stonden te afgehaald door een soort eerewacht en naar
zjjn voor de Europeanen, doch die hoop j genieten van de ronggings, doch voor ons het huis der bruid gevoerd. Komt hij daar
vervloog, zooals men straks zal zien, in was dat minder prettig, want al dat volk aan, dan komt de brnid uit hare kamer te
rook. Nauwelijks waren we gezeten, of van;drong tegen de stoelen op en stond tot op voorsehjjn en komt hem tegemoet tot boven
alle kanten kwamen zoo manneljjke als!de bovenste trap toe, maar, en dit dient aan de voorgalerjj, terwjjl hjj beneden bljjft
vrouwelijke bedienden aandragen met allerlei vermelding, het was buiten de pendoppo staan. Op de derde trede wordt nu een dun
soorten van zoetigheden, als: roomsoezen, jniettegenstande die foule van menschen, touwtje gespannen en daarop worden twee
oblies, huntley en palmers cakes en derge- j zoo stil, dat men eene speld zou hebben eieren gelegd. Nu gaan ze geljjk voorwaarts
ljjke fraaiigheden meer, en was de gastheer j kunnen hooren vallen. en komen dus op die derde trede elkaar
druk in de weer om te zorgen, dat ieder te
drinken kreeg, wat hg begeerde. Hjj gaf
daartoe zijne bevelen aan twee jongens, die
Voor Europeanen heeft zulk een gamelang tegen. Ieder trapt nu een ei stuk en door
met de ronggings weinig aantrekkelijks.gelijk tegen het touwtje te duwen, breekt
Heel aardig klinkt dis, als men ze in de dit ook. Hunne voeten worden nn met
klapperwater gewasschen en het huweljjk
daar het slamat (gefeliciteerd) toe. Hij ge- Ier werkeljjk knap uitzagen en welke jongensverte hoort, maar zoo vlak bij is het erg
bleken twee zgner zo jus t8 zjjn. Nu echter 1 eentonig, terwjjl het dansen der roDggings
papa in de voorgalerjj zat. mochten zjj daaralleen daarin bestaat, dat zjj zich in allerlei
•li J 1 1 I 1 T t 11
leidde ons door de pendoppo heen naar de
voorgalerjj, waar we aan zjjne eehtgenoote,
de radenajou, werden voorgesteld en waar
om eene groote ronde tafel nog enkele Euro
peanen zaten. In de binnengalerjj en in den
gang stonden groote gedekte tafels, aan het
•inde van welke laatste brnid en bruidegom
niet komen zitten, dat verbiedt de Javaan- j bochten wringen en van tjjd tot tjjd enkele
sche ritus en als papa hun iets zeide, gingen s woorden zingen. Dit spelletje duurt zoowat
ze evenals iedere bediende, heel netjes op
de hurken zitten.
is voltrokken. Te samen het touwtje breken
beteekent, dat ze elkander in het vervolg
in alles znllen bjjstaan en het kapot trappen
der eieren wil zeggen, dat ze hopen dat hnn
een uur en de Javanen zjjn er dol op en echt vruchtbaar moge zjjn, terwjjl het
de plaatsen, die wjj open lieten in de voor- i klapperwater de jeugd van hunne voeten
Telkens als de snellere maat der gamelang galerjj, zjjn ook allen bezet en de Javaansche afwascht en ze das voortaan echtelieden
of liever gezegd het jonge paar (want sedertnieuwe gasten aankondigde, begaf zich defschooaen staan mede met uitgerekte halzen zjjn. Als man en vrouw gaan ze dus de
2 dagen waren ze getrouwd) zat. We richt-1 gastheer naar voren en nu hing het er van te kjjken, voor zoover ze geen plaats konden woning der bruid weer binnen, maar nn
ten daarheen onze sehreden en gingen het af, of ze ook al dan niet in de voorgalerjj j vindenallee* zjj, ter wier eere het feest moet eerst een feest plaats hebben, dat vjjf
jonge paar feliciteeren. Beiden stonden vankwamen. Dit was het geval, als de nieuwe j gegeven wordt, zitten achter in den gang, dagen duurt en gedurende die 5 dagen
hunne stoelen op, gaven een handje terug, gasten Europeanen waren of wel Javanen, j stijf op hunne plaats en ook hunne oude mogen de jonggehuwden geen woord tegen
doch sloegen de oogen niet op. Beider ge-geljjk of hooger in rang dan de gastheer buurvrouwen hebben hunne plaatsen niet elkander praten en moeten ze altjjd voor
ROMAW
VA»
FR1EDR1CH ZIMMERMANN.
40)
»Wat talmt je dan nog? Ben je bang?
Je kameraden zjjn dood, je vrouwen hebben
geen brood meerDe Hagedis is vergaan
en elke ziel, die aan boord was. Ook mjjn
vader was er bghjj nam mjjn plaats in,
dat ik dezen nacht thuis bljjven kon. Zonden
we wachten, tot de kanonneerboot volk aan
wal zet en onze wraak verjjdelt?*
Een woest tumult verdoofde de laatste
woorden van den matroos.
>Naar het station!* klonk het van alle
kanten. Wraak over de moordenaars!
Haalt wapens, Konks zal ons aanvoeren
Een waanzinnige woede had zich van de
visschers meester gemaakt; alles drong op
Konks aan, die nog steeds roerloos tsgen
den steen geleund stond en wachtte op zjjn
antwoord.
>Ge zjjt niet bg uw zinnen* zeide de
grjjsaard, verachteljjk het hoofd schuddend.
>Ziet ge niet de boot daarginds?* Neemt
wraak, wanneer de tjjd gekomen is; nu
loopt ge in uw verderf, tot zulk een dwaas
heid geef ik myn toestemming nooit
Zijn kalme woorden bleven niet zonder
indruk op de oudere visschers.
»Bell heeft geljjk* riep een dezer; maar
de hartstochten waren te heftig bewogen
en niet meer te stillen.
Luister niet naar den oud%! Wraak
willen we! Laat ons alleen gaan!* klonk
het door elkaar.
>Je gaat niet!* overstemde Konks mach
tige stem het alarm, terwjjl zijn fonkelende
oogen over de bjjeengedrongen troep zweef
den. »Niet zoolang ik jelui aanvoerder ben.
Hoort je, mannen, zoolang Bell Konks aan
de spits staat, voert niet de waanzin bet
hoogste woord, maar het verstand >kiest!<
Afkeurend gemompel volgde op deze toe
spraak. De vier matrozen van het smok-
kelschip, ondersteund door Bill en het mee-
rendeel der jonge lieden, die al lang Konks
heerschappij slechts met onwil verdroegen,
namen de gelegenheid waar, nu de harts
tocht ook de ou leren verblindde. Een der
jonge matrozen, die eerst 't woord gevoerd
had, trad voor.
»Wg willen wraak voor onze broeders
en vrienden, ook al kruisten tien k&non-
neerbooten voor Kitty Hawk,* riep hjj,
»wil je ons aanvoeren, zoo zeg ja, en anders
zullen we wel zonder je met die verdoemde
homden klaar komen.*
De toorn misvormde Konks gelaat, zjjn
tanden kDarstea van woede.
>Gaat maar!* riep hij »rent je lege
hersenkas te pletter. Ik ben uw aanvoerder
niet meer.*
»Voorwaarts!« bralde de menigte, slaat
de oude hier big ven! Maakt bet station
met den grond geljjk. Haait bgien!* En
de mannen stormden het dorp in, door de
vrouwen gevolgd om wapens te halen en
wraak te nemen.
Bell Konks zag hen met. een blik van
gloeienden haat na. De ellendelingen, veertig
jaren hadden ze voor zjjn toorn gesidderd,
nn waagden ze het tegen hem op te staan
en hem te verlaten. Zjjn gezag was weg,
hij had de eerste nederlaag geleden en ze
was vernietigend. Dit bewustzjjn vervulde
de ziel des trot-chen mans met bittere smart.
Het strand was nu verlaten, op de dui-
nenrjj glansde het maanlicht. Slechts een
paar vrouwen waren bg Maggy achterge
bleven. Konks naderde de groep, nam een
der vrouwen den fakkel uit de hand en
verlichtte het aangezicht des dooden, geljjk
by het eens diens broeder Dan gedaan had
Ellendig zult ge sterven en vergaan, gjj
allen, die hem vermoord hebt waren dat
Kate's woorden niet?* murmelden bjjna
onhoorbaar zjjn lippen. Daarna wierp hjj,
ontevreden over zjjn flauwhartigheid den
fakkel tegenden grond en wendde zich
naar het dorp. Daar blikte Maggy op,
staarde een poos zoekend óm en sprong op.
»Ze zjjn voort allen? Wat hebben
ze in den zin?*
»Daar!« zei Bell, met de hand naar de
klip wjjzend.
Naar het station? Groete God, ze doo
den hem, de waanzinnigenschreeuwde
zij laid, zich aan haar oom vastklemmend,
»en gij oom, laat dat toe?*
>Laat ze, ze loopen in hun eigen verderf.*
Maar hg, Frank? Red hem, oom, hjj
is uw kleinzoon!*
De t rekken van den oude veranderden niet.
Ik weet het.*
»Ge weet het?* stiet zjj uit, *ge weet het
en laat hem koelbloedig vermoorden?*
Hjj komt om den vloek zgner moeder
te vervullen* klonk het dof van zjjn lippen,
maar over mg zal hg niet triomfeeren
Oom,* schreeuwde Maggy buiten zich
zelf, »laad niet nog meer schuld op uw
hoofd. Gjj alleen kunt hem redden, ge hebt
invloed op de razenden en wat zi uitvoeren
komt ter uwer verantwoording. Is er geen
stem in uw hart, die voor hem spreekt?
Het is uw bloed, uw eigen bloed, dat door
die ellendigen zal vergoten worden.*
Mgn eigen bloed* herhaalde Bell bin
nensmoads, »en de muiters, de afvalligen,
ze willen de hand leggen aan den klein
zoon van hnn bevelhebber?* Hjj richtte
zich hoog op en schudde de witte lokken.
»Zjj zullen ervaren, de schurken, dat daar
waar Bell Konks is, de zege behaald wordt,
Nog ben ik de oude. Kom meisje, wee dien,
die hem aanraakt!*
Frank was na Maggy's vlucüt radeloos
op de klip achtergebleven, de borst van
bange smart vervuld. Hij üad de geliefde
niet durven terughoudenzg volgde haar
plicht, geljjk hg de zyne het tergende,
onbarmhartige noodlot was 't, die haar uit
zjjn armen dreef, misschien voor altjjd.
Het uur van afrekening met de schul
digen naderde, het nur waarnaar hjj gisteren
nog verlangd had, niet vermoedend, dat
daarbjj zyn eigen levensgeluk op het apei
stond. De aanvoerders der stra: droovers en
smokkelaars waren zyn saaste bloedver-
Aan de Kölnische Zeitang een onver
dachte bron ontleenden wjj kort geleden
eenige gegevens die zonneklaar bewezen hoe
bedroevend weinig in Duitschland gedaan
wordt voor de behoeftige ond-strjjders en
voor de weduwen en wsezen van de op het
slagveld gevallen soldaten en officieren; cjjferi
die vooral luide sprake* als naen er bg ver
geleek hoe het Fransche volk, bjjvoorbeeld,
zjjn pliohten tegenover zjjn veteranen vervalt.
En een poosje daarna hebben wjj vermeld
dat de leden der begrootingscommissie een
gevoelingen tik op de vingers gekregen
hadden, omdat zij, in het besef dat de
billjjkheid anders handelen tegenover deoud-
strjjders gebood, voorgesteld had, de daar
voor beschikbare sommen te verhoögenen
zieh daarbjj schuldig maakte aan een vree-
seljjk misdrjjf: het betreden van een terrein
dat niet binnea dsn kring harer bevoegd
heden lag. Maar de oud-strjjders moeten,
als zij ooit gemord hebben tegen het ondank
bare vaderland, nu wel berouwvol erkennen
dat zjj de over hen gestelden onrecht aan
deden. Die mannen, op 't slagveld verminkt,
e* nu in het genot van een toelage die juist
voldoende is om hen te beletten van honger
om te komen; weduwen van hoofd- en
opperofficieren, die wel moeten leven ver
beneden hnn stand, ze kunnen nn in de
memorie van toelichting tot een Zaterdag
bg den Rjjksdag ingediend wetsontwerp
lezen
Het Dnitsehe volk maakt zich op, om
het eeuwfeest der geboorte van Z. M. keizer
Wilhelm den Groote, zaliger, dsn grond-
wanten en hg stond tegenover hen als
doodsvgand, ja had met eigen handen hun
nen ondergang bespoedigd.
Met gloeiend oog schouwde hg neer op de
woelende menigte daar beneden. Onder deze
lieden hadden zjjn vader, zjjn moeder ge
leefd zjjn dierbare moeder, wier beeld
hjj als heilig erfdeel zgner kindsche dagen
in het hart droeg. Hier op deze klip, mis
schien op dszelfde plaats, waar thans zjjn
voet drukte, bad zjj gestaan, de* bran
denden fakkel zwaaiend, angstvol spiedend
in den donkeren stormnacht naar het schip
dat in gevaar verkeerde en daar ginds
de loeiende schaar strandroovers met haken
en bjjlen als nn, jaist als nn!
Worden de zonden der vaderen aan de
kinderen bezocht?* zoo vroeg hjj zich af.
Delgt geen tjjd de schnld uit, moet zjj
gewroken worden tot in het derde en vierde
lid? Welke misdaad dreef mgn moeder naar
het noorden? Ben ik tot haar wreker be
stemd op onze eigen bloedverwanten?*
En ook zjj, de geliefde, moest medeboeten
voo een achuld waarvan ze niet eens den
naam kende. Arme, arme Maggy!
Bleef er nog hoop? Hg had alles, wat
zjjn levensgeluk uitmaakte, verloren, in den
loop van enkele uren: den trouwen, be
minden vader, zjjn geliefde en zyn krachtig
zelfbewustzijn. Hjj was de nakomeling van
strandroovers ea waarschynlyk zou hem
't ergste niet bespaard worden, zyn eigen
grootvader op de bank der beschuldigden
te brengen ea tegen hem getuigenis te
moeten afleggen.
(Wordt nrvolgd.)
LAND VAN ALTÉNA-