Hel Lam! van Stalen en Ailena, de Lanwlraal esi de Ilonimelenvaard M 1595. ,S'^ land van alte^ Uitgever: L,, J. VEERMAN, Heusden. WOENSDAG 2 JUNE 1897. Onze Gevangenen. FEmiXETOX^"" V ergelding. YOOB U Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO. ftanco per poet zonder prjjsveihooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. Advertentiën van 1(3 regels SO ct. Elke regel meer 71/, ct. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond ingewacht. In dc-n maatschappeljjken strjjd onaer dagen spelen ook de gevangenen hun rol. Dat klinkt op 't eerste gehoor wel wat ♦reemd: hoe zouden de deugnieten of Haten we niet hard zjjn de ongelukkigen, •die achter slot en grendel met het gemis Runner vrjjheid boeten voor hun misdaden, hoe zouden die hun rol spelen in den socialen .strijd van dit eeuweind Toch is niets minder waar dan dit en de klachten daarover zjjn talrjjk. In vroeger tjjd werd een gevangene achter de deur zjjner cel overgegeven aan zich- zelven, aan zjjn geweten, aan de ledigheid en de verveling. De straf was een wraak neming van den staat op den misdadiger. Waar de gevangenen aan den arbeid gezet werden, was dat werk zwaar en hard, ook dit werk moest een straf zijn. Later heeft men dit standpunt verlaten. Straffen ja, maar verbeteren tevens, werd toen 't parool. Tal van gevangenen zjjn van der jeugd af zoo met de misdaad ver trouwd, hebben zoo'n tal van slechte voor beelden voor oogen gehad, dat men zich •er zou verwonderen wanneer ze oppassende menschen geworden waren, dan nu, nu ze achter de tralies gebracht zjjn. Straf moet er zjjn, maar de straf dient zoo toegebracht, dat de misdadiger tot zich zeiven komt, met zjjn beter ik leert kennis maken en na afloop van den straftjjd de maatschappjj als fatsoenlijk mensch intreedt. Dit is de richting, waarheen thans ge stuurd wordt. We geven terstond toe, dat dit menschlievend pogen dikwjjls schip breuk lijdt en de man, die als deugniet achter de grendels komt de gevangenis als deugniet verlaat, maar dit mag geen reden voor den staat zjjn deze verlorenen het lot nog zwaarder te maken dan het reeds is: als er maar één terecht kooit laten we zeggen op de tien, ook dan nog moet de koers, waarin gestuurd wordt, de juiste genoemd worden. Is de arbeid in 't algemeen een zegen voor den mensch, voor den gevangenen is hjj dat zeer in 't bjjzonder. Ja, voedsel heefc hjj, en een dak boven 't hoofd en kleeren gratis, maar met zijn tjjd, wat zal hjj daarmee aanvangen, als men bem niet wat te doen geeft? Dus zijn de gevangenen aan 'fc werk gezet en vervaardigen ze allerlei dingen van dageljjksch gebruik, om maar enkele te noemen: pjjpedoppen, kinderspeelgoed, »Ik ben aan het slot mjjner geschiede nis;* vervolgde Lafranc»toen ik op zoo zonderlinge wjjze in den hulpelooze, tot wiens redding mij een donker voorgevoel, een soort van instinct aandreef, mjjnen rorigen weldoener had herkend, en zijn lotgevallen en veelvuldig Ijjden vernam, was het mjjn eerste gedachte den schuldeloos verdrukte ook zjjne eer terug te geven, en de eerste persoon, door wiens bjjstand ik dit doel wilde bereiken, bleek de vriend der jeugd vau mjjn weldoener te zijn, die even verheugd was hem te vinden als ik, U, heer generaal komt de eer toe, de volkomen amnestie en rehabilitatie van den goeden Walden bewerkstelligd te hebben.* Hetgeen u beiden de hemel moge ver gelden,* voegde Walden er bjj»maar nauwljjks durfde ik mjjne oogen gelooven, u, oude vriend, in deze uniform weder te zien en ik brand van verlangen, uwe ge schiedenis te vernemen.* >Gg znlt weinig buitengewoons in mjjn levensloop vinden,* zeide de generaal, mjjne lotgevallen waren niets minder dan roman tisch, slechts de snellere polsslag der eeuwig heid, de drang der gebeurtenissen van het tegenwoordige, heeft mg voortgesleept. Vindt gy het vreemd, mg, dien gjj twee-en-dertig stroohulzen, matten, papieren zakken, tricot- j ondergoederen, kleedingstukken, meubels enz. enz- >Schandeljjk i« roept hier een werkgever, ischandelijk, die eonourrentie van den staat met ons, die toeh al zoo'n moeite hebben, het hoofd hoven water te houden!* En hier staan we plotseling midden in den socialen kamp. Het feit is dat de ge vangenen voor zeer gering loon massa's voortbrengen, die een particulier fabrikant onmogeljjk tot denzelfden lagen prjjs geven kan. Ja 't komt voor dat uit de gevangenis goederen afgeleverd worden voor een som, waarmee een fabrikant ternauwernood grondstof en loon betalen kan. Reeds in '91 is hierop de aandacht der regeering gevestigd en in '95 heeft de Min. van Justitie een onderzoek opgedragen aan een speciale commissie die dezer dagen haar rapport heeft uitgebracht, Opmerkeljjk is het dat de commissie, na herhaaldelijk belanghebbenden opgeroepen te hebben, slechts van ruim een twintigtal zijden klaohten ontving. Dat neemt echter niet weg dat ook zjj het euvel erkent en zooveel mogeljjk wil wegruimen. Te Amsterdam heeft de werkverschaffing iets dergeljjks ondervonden. Deze zette de ambachtslieden aan den arbeid en ze pro duceerden bjj groote hoeveelheden voor werpen van algemeen gebruik, die, daar 't loon uiterst gering was, voor een appel en een ei konden afgezet worden, zeer ten nadeele van de neringdoenden, die daar tegen onmogeljjk concurreeren konden. Den laatsten winter heeft het bestuur daarin verandering gebracht. Het heeft nu voorwerpen lateu vervaardigen ten dienste van behoeftigen en ze aan dezen wegge schonken. Uit oude tapjjten b.v. pantoffels, uit afbraak stoven, stoelen en tafels, uit lappenresten dekens, uit grof linnen ma trassen enz. De gezinnen van Liefdadig heid naar Vermogen en de arme school kinderen zijn er goed mee geweest. Nu is de opbrengst nihil maar de gewraakte con currentie vermeden. Wanneer aldus ook in de gevangenissen gearbeid werd, dan zou de staat een deel van zjjn inkomsten verliezen of liever de staat zou genoodzaakt zjjn zelf de grond stof en 't loon te betalen, maar daartegen over staat dat iu dit geval gevangenen, die geen ambacht geleerd hebben, zich konden oefenen en nuttig werkzaam zjjn. De commissie wijst ook op dezen kant der zaak aanbevolen wordt in de gevange- geleden als luitenaut verliet, als generaal weder te vinden, denk dan slechts aan de officieren van het keizerrjjk, die zich in de oorlogen der republiek de epauletten ver wierven. Ik zou het iu dien tijd waar- schjjnljjk nog verder gebracht hebben dan in den onzendoch ter zake. Gjj weet Herman, waarom ik de theologie aan den spijker hing, de strijd tusschen het oude blinde Christengeloof en de hedendaagsche filosophie, hadden mij een tegenzin voor de godgeleerdheid doen opvatten, want hoe zou ik immer met de kracht der overtuiging over geloofszaken hebben kunnen spreken, welke bij mij zeiven nog in een twijfelachtig licht stonden? Ik rag ia dat ik in den soldatenstand eerder injjn fortuin kon maken en werd soldaat; de werktuigelijke dienst der ruiterjj, die de geestkracht van een enkelen individu bezig houdt, deed mg spoe dig een afkeer voor dit wapen opvatten en ik koos de artillerie, waarbij mjjne mathe matische en pbysikale kundigheden zeer te pas kwamen. Negen jaren oorlogvoeren, leerde mg de theorie en de praktgk dezer wetenschap, en ik was tot majoor opge klommen, toen, met de wegvoering van Napoleon naar St. Helena, mjjn loopbaan bjjna ware volbracht geworden. Gewoon aan het rumoer des oorlogs, aan rustelooze werkzaamheid, zag ik een lang- wjjlig garnizoensleven of mjjn ontslag te gemoet, daar ik in het naar verhouding kleine leger mjjns vaderlands, geen genoeg- zamen werkkring voor injjn streven vond, daarom verliet ik de gelederen van de ver nissen voorwerpen te laten maken, die hier te lande niet of slechts in geringe mate worden gefabriceerd, stipt aan enkele mid delen, die echter niet zonder wjjziging van ons strafstelsel tot uitvoering kunnen komen, als deportatie en ontginning van woeste gronden, maar beveelt vóór alles aan, zoo spoedig mogeljjk de leiding der gevangenis werkzaamheden in een hand te geven, op dat er voeling gehouden worde met de industrie buiten de muren en aan de klachten der vrije industrie worde tege moet gekomen. Buitenland. Den 20en Mei verdween te Antwerpen de koetsier Clootmans met zjjn paard en rjjtuig zonder een spoor na te laten. Zijn zoon deed daarvan aangifte bjj de politie, wier nasporingen echter tot geen resultaat leidden. Den 24en kwam de zoon van den vermiste aan de politie mededeelen, dat het rjjtuig en het paard waren gevonden in een herberg nabij Antwerpen, terwijl hjj een man noemde, die in gezelschap van Clootmans was geweest. Deze man, A. N. genaamd, werd aangehouden en deelde het volgende mede. Hg had den 21 en Mei Clootmans ontmoet, die hem had verzocht hem te vergezellen naar het dorpje Znndert in Noord-Brabent, waar hjj zjjn paard en rijtuig hoopte te verkoopen, wat echter niet gelukte. Clootmans nam hem toen mee naar Breda, waar hem 300 gulden voor het gespan werd geboden, welk bod Cloot mans te laag vond en dan ook door hem geweigerd werd. Vervolgens gingen beiden terug naar Antwerpen. Toen zjj in de na bijheid der stad gekomen waren had Cloot mans zijn paard ea rjjtuig in de herberg gestald en tegen A. N. gezegd, dat hjj nog niet naar Antwerpen terugkeerde. Daarop is A. N., volgens zijn verklaring, alleen teruggekeerd, zonder dat hg weet, wat er van Clootmans geworden is. Donderdag j.l. deed de zoon van Cloot mans aangifte bjj de politie, dat het ljjk van zijn vader was opgevischt in het kanaal van Merxem. Het lichaam droeg sporen van geweldpleging: een gapende wond boven het linkeroog en wonden aan de lippen, terwijl bij nader onderzoek ook bloedsporen op de kussens van het rijtuig zijn gevonden. De politie heeft een onderzoek ingesteld. De »Gaulois« heeft verscheiden politici en Parjjsche journalisten gevraagd hoe zjj denken over een bezoek van Keizer Wil- dedigers des vaderlands. Rusland was miju doel, waar de soldatenstand de eerste en nooiwendigste van den staat was; te Parjjs had ik gelegenheid gehad mg door den keizer aller Russen te doen opmerken, en toen reeds waren mij aanbiedingen gedaan, in het geval dat ik in Russische dienst wilde treden. Eene tweede beweegreden dreef mg derwaarts; de beste vriend mjjner jeugd, mijn dierbare Walden, bevond zich daar. Mjjne verhuizing had de beste gevolgen, doch zooals ik reeds vermeldde, mjjn Wal den wist ik niet te vinden, omdat ik er niet aan dacht, dat hg, even als ik, zijn naam zou hebben kunnen veranderen. Mijn nieuwe werkkring beviel mjj, er was veel te doen, veel te verbeteren, veel af te schaf fen. Hoe menigmaal, beste vriend, moeten wij in elkanders nabjjheid geweest zjjn, zonder dit in het minst te vermoeden, en eerst nu, nadat wjj ruim dertig jaren van elkander zjjn. gescheiden geweest, hereenigt ons een onbeduidend voorval. Toen ik ge- passeerden zomer in het gevolg van kupne keizerlijke Majesteiten, het vaderland weder bezocht, en bjj die gelegenheid navraag naar u deed, waart gjj spoorloos verdwenen; :k was toen van plan de krijgsdienst te ver laten en in de nabjjheid mjjner geboorte plaats een klein Japdgoed te koopen, waar ik als kluizenaar mjjne verdere dagen kon doorbrengenhet grootste deel mjjner vroe gere vrienden was echter gestorven, anderen waren naar alle richtingen uiteen gestoven nergens vond ik een rustpunt waaraan ik mij kon vasthouden, EeDige berichten kan helm te Parjjs. De antwoorden luiden voor zulk eon bezoek tot dusver niet zeer aan moedigend. Madame Adam schrjjft: Als de Fransehen dea Duitschen Keizer te Parjjs ontvangen, stellen zjj zich bloot aan de bespotting dar geheele wereld. Manrice Barrès zegt, dat de Par jjzen aars den Keizer met steenen zouden werpen. Drumond meent, dat de Keizer wel te Parjjs kan komen, mits hg eerst Eizas- Lotharingen terug geeft. Cassagnae, redacteur van de »Autorité«, beweert, dat de keizer door zjjn reis naar Parijs de Franschen tot moreele ontwapening wil dwingen, doch dat alle patriotten togen zulk een vernedering moeten protesteeren. Te Nancy is onder verdenking van spi- onnage een zekere Sattler gearresteerd, die in zjjn wijnhuis dageljjks militairen uit de nabij gelegen kazernes ontving. Hjj is vroe ger gendarme geweest na eerst genaturali seerd te zijn. Hoewel hg verzekert in 't ge heel "niet met Duitschland in betrekking te staan, schjjnen zgn papieren het tegendeel te bewjjzen en tot zeer ernstige verdenkin gen aanleiding te geven. Is de »Kölnische Zeitang* goed ingelicht (men moet thans meer dan ooit voorzichtig zgn) dan zou Griekenland thans reeds de nadeelen ondervindon van de vijandige houding tegenover dsn Koning aangenomen, door een minder welwillende gezindheid van de zijde der mogendheden. Volgens dit telegram dan eischen de mogendheden van Griekenland niet meer of minder dan dat het zgn leger tot op 20,000 man terugbrengt, d. w. z. dat het zich zelf alle mogelijkheid ontneemt om nog oorlog te voeren. Die 20,000 man zouden alleen moeten dienen om de binnenlandsche rust te verzekeren. Voorts zegt het telegram der »Kölnisehe«, dat Griekenland zgn vloot moet afschaffen, een en ander voor de zuinigheid en die zninigheid zou weer moeten dienen om het betalen van een oorlogsschatting wat minder onmogelijk te doen zijn. De Berliner Lokal Anzeiger* spreekt van hongersnood in Thessalië en, in ver band daarmee, van de vrees voor plundering van Volo. Aan de Morning Post* wordt uit Con- stantinopel geseind van den 28an dez9r, dat da ambassadeurs bericht ontvingen van de Ministers te Athene, meldende, dat de ik u intusschen mededeelen, welke voor u van belang zullen zgn. Uw voormalige voogd heeft het loon zijner werken gekregen, hij is krankzinnig gewordenzgn meerderjarige kinderen hebben zgn bjjeen gewoekerd ka pitaal verbrast en lieten hun nietswaardigen vader op de schandelijkste wijze in een arm verbljjf sterven; uw nabestaanden leven in diepe armoede en verachting, twee uwer ooms, die men, toen de zon der koninkljjke genade voor hen onderging, van hoogver raad en alle bedenkeljjke ondeugden had aangeklaagd, zgn in hunne gevangenis op eene vesting gestorven, de rijkdom welke zij op 's land» kosten hadden vergaderd, verviel aan den Fiscus en, aan de algemeene verachting prjjs gegeven, lijden de nakome lingen een allerjaminerljjkst leven. Ik heb mjjn plan, om in mjjn vaderland de rest mjjner dagen te sljjten, opgegeven. In hst genot van uw omgang, mjjn oude vriend, en bjj uw familie, wil ik mijn leven besluiten.* »Top!« riep Walden vrooljjk uit, »ook ik heb niets dat mij aan mijne geboorte plaats boeit, want mjj in de vernedering mjjner hoogmoedige bloedverwanten te ver heugen, wil ik niet. Nog eenmaal slechts wil ik den grond mijner geboorte weder zien, wanneer ik in het betere jaargetijde tot herstelling mjjner ondermjjnde gezond heid de baden van Zuid-Duitschland ge bruik. Dan keer ik terug naar het groote rjjk, in welks schoot ik zooveel leed, maar ook zooveel vreugde mocht smaken, en ik bigt de der Ie in het bondgenootschap, het- Grieksche Koninklijke familie in het Paleis wordt gebarricadeerd, In antwoord op de tweede nota van de I gezanten, del. 29 Mei, blijft de Porte aan dringen opeen wapenstilstand van 15 dagen, die zal kunnen hernieuwd worden in geval de vredesonderhandelingen niet tot een eind gekomen zjjn voor den afloop der termijn. De Porte bljjft in elk geval wenschen, dat de vrede in zoo kort tjjdsverloop als mo gelijk is, gesloten worde. Van de Grieksche regeering is uit Athene bericht ontvangen, dat het bereid is, een militaire wapenstil stand te teekenen. De Italiaanscke Koningsmoorder Aceiarito werd eergisteren door de jury te Rome schuldig verklaard en veroordeeld tot levens lange galeistraf, verscherpt door zeven jaren cel. Toen da man het vonnis hoorde, draaide hg met een gelaat van welbehagen zjjn snor op en riep: Heden ik, morgen de bour- geoise J Leve de revolutie 1 Leve de anarchie De advoQaat pleitte voor ontoerekenbaar heid, in verband met erfeljjke belasting, maar da procureur-generaal wilde daar niets van weten. Normaal is zulk een man wel niet, en opsluiting is een gewensehte zaak voor de maatschappjj. De vrouwen verdringen de mannen steeds meer uit de betrekkingen. Na treden in Berlijn vronwen op als schilderessen. Niet als fijnschilderessen, neen, als huisschilde ressen en verfsters van buitenwerk, enz. Men kan ze in de straten van Duitschland's hoofdstad reeds in volle werkzaamheid zien. Zij dragen als de mannen een linnen kiel en op het hoofd een muts. Heel elegant zien zij er niet uit, maar bewonderenswaardig is de zekerheid en behendigheid, waarmee de jonge handwerksters zich bewegen op de ladders en de steigers. De meesten harer hebben zich in haar leertjjd duchtig ge oefend in de gymnastiek, ten einde zich vlug in de ongewone houding te kunnen bewegen. Over de bekwaamheid dezer vrouwen schilders spreken de lui van het vak zich zeer prjjzend uit. Vooral haar schoonheids zin moet hooger dan die der mannen zijn ontwikkeld. Zij krijgen hetzelfde loon als de schilders-gezellen. Op het einde van April zjjn een tiental Engelsche veeartsen te Kaapstad aange komen om een grondig onderzoek in te stellen naar de uitkomsten van prof. Koch's inenting tegen de runderpest. welk wij hier voor ons leven willen sluiten.* Verlegen, maar toch met i-nanneljjken ernst, trad thans Anatole voor en wendde zich tot zjjn vader. Beste vader sprak hg, »bjj deze al gemeene vreHgde, doe ik eene bede aan uw vaderhart, waarvan het geluk mjjns levens afhangt. Mjjn leeftjjd en mjjn post stellen mij in staat mjj duurzaam aan eene levens gezellin te verbinden. Ik weet niet, of gjj niet reeds voor mij een keus hebt gedaan, en het zou mjj leed doen, wanneer gij daardoor mjjne neiging in den weg stond; ik bemin een meisje, hetwelk zich als eene getrouwe, liefdevolle dochter heeft doen kennen en derhalve belooft eene teedere, deugdzame vrouw te* zullen worden. Wilt gij mjjne keuze billjjken, daar gij het voor werp daarvan ongetwjjfeld reeds geraden hebt?* vroeg hjj, en liet een blik vol on eindige liefde op Elizabeth vallen. »Ik heb uwe keuze geraden en geef u van ganscher harte mjjn zegen,* sprak La- franc, »wees zoo gelukkig als gjj het ver dient.* Dit zeggende sloot hjj het meisje in zjjne armen, en bracht haar vervolgans bjj zjjHe vrouw, die met bljjdschap het lieve kind dochter noemde en aan de borst van haar eerstgeborene legde. Elizabeths ouders gaven insgelijks hunne vreugde over deze verbin tenis te kennen en ook de generaal was zichzelven niet van aandoening. De leden van dezen engen kring genoten nog vele jaren hierna het reinste geluk, i xi-JwuumaigLj Slot. l I II MMMMW

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1897 | | pagina 1