Land van
do
Soinmelcnvaard.
M 1598.
Oorlog en Vrede.
FEUILLETON.
Uitgever: E. J. VEERMAN, Heusden.
ZATERDAG 12 JUNI.
1S97.
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00.
Franco per post zonder prgsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
■■■ini. ni.mwanga
Ongetwijfeld is de eeuwige vrede op aarde
niets dan een scboone droom. Met de ver
wezenlijking van znlk een droom is het
onvolmaakte van al het ondermaansehe in
lgnrechten strjjd.
Maar deze waarheid behoeft ons, God
dank, niet terug te honden van pogingen,
om die verbeteringen aan te brengen, waar-
▼oor het bestaande vatbaar is.
Wat willen de rrienden des vredes, wat
will n die tallooze vredebonden en andere
▼ereenigingen van dien aard, die tbans
reeds alom worden gevonden? Zjj willen
niets dan hetgeen werkeljjk bereikbaar is.
Zjj erkennen dat voor eiken Staat noodig
is een klein, zoo goed mogelijk ingericht
en zoo weinig kostbaar mogeljjk leger, in
de eerste plaats tot behoud van de binnen-
landsche rust. Zij erkenneu levens, dat zülk
een leger of zulk een vloot in de aanraking
met onbeschaafde volken of in andere bui
tengewone omstandigheden zeer wel nóodig
kan xjjn. Maar zjj ontkennen dat de oorlog
noodig is tusscben beschaafde volken. Zy
achten den oorlog tusschen de Staten der
Christelijke wereld een misdaad.
Welk beschaafd mensch zou de geschillen
tusschen byzondere personen nog door het
ruistgerecht willen beslissen. Het is altjjd
een beginsel geweest der hoogste zedelijk
heid, dat niemand zjjn eigen rechter mag
wezen, tenzjj in geval van noodweer.- De
zoogenaamde lynchwet in Amerika wordt
ten strengste veroordeeld.
Zou het dan met de volken anders moeten
zyn dan met bjjzondere personen Zyn
twisten, geschillen, misverstanden tusschen
hen onvermijdelijk, welnu, hune zaak be
hoort niet bjj het zwaard, maar by den
bevoegden rechter. Er moet een recht wezen
tusschen de natiën en een opperste recht
bank, dat alle twisten toetst aan de regekn
van dat recht.
De vredebonden, sinds lang de onder
steuning van de beste Staatslieden, zyn niet
zonder goed gevolg in dien geest werkzaam
geweest. Er is geen de minste reden om
aan de toekomst te wanhopen, wanneer
men bedenkt dat reeds meer dan veertig
malen een Staatsgeschil aan de uitspraak
van zelfgekozen rechters of zoogenaamde
arbiters onderworpen is.
Maar deze enkele, op zich zelf staande
gevallen zyn natuurlyk niet voldoende. Het
3
En zy hield Goddank geen standik
moet bekennen dat znlk eene afwijzing my
ook razend beschaamd gemaakt, en beleedigd
had. Natuurlyk zou ik nooit een anderen
man zoo iets beloofd hebben. Hem alleen
kan ik zoo iets voorslaan! hjj is zoo rid
derlijk, en zeker zal hy daarom niet minder
▼an my denken. En ala ik zou willen wach
ten, totdat hy een dnsdanig verzoek tot my
richtte, dan zy lachte vroolyk bjj die
gedachte, dan kon ik met het oog op zjjne
verlegenheid, wel wachten totdat wjj onder-
tusschen alle twee grjjs waren geworden!
Nu is er nog maar eene moeiljjkheid uit
den weg te ruimen, nameljjk hoe en wan
neer zal ik in de gelegenheid zyn hem mjjn
schuld af te doen? Kom, die zal zich ook
wel eens voordoenO, ik weet al wat. Als
het deze week goed weer is hebben wjj met
z'n allen afgesproken om een uitstapje naar
Groot Hessellohe te makenwacht, dat
zaakje moet Irene maar voor my in orde
brengen. Zy zal zeker wel zoo vriendelyk
zyn om hem ter wille van mij uit te noo-
digen. Al myne slieve vriendinnen* zullen
hoop ik niet eeuwig in myne nabyheid
blyven, en dan zullen we wel weer verder
zien. Ja, zoo zal het wel gaan; zoo moet
U-
beginsel van het scheidsgereoht, of zooge
naamd i arbitrage, moet, bjj overeenkomst
tussohen de volken, algemeen en voor alle
gevallen worden aangenomen. Wure zulks
nu reeds geschied, dan zou de dwaze oorlog
tusschen Turkije en Griekenland ook niet
noodig zyn geweest, want al ware Turkije
tot znlk een verbond niet toegetreden, dan
zonden de verbonden mogendheden geza
menlijk den oorlog onmogelijk maken, ter
wijl nu juist het tegenovergestelde geschiedt.
Er zyn, helaas, maar al te veel menschen,
die bjj den oorlog, en vooral bjj den ge-
wapenden vrede, die steeds naar den oorlog
leidt, belang hebben. Toch vermindert hun
invloed, overal waar de hoogste regeerings-
personen zelven meer doordrongen worden
van den ernst van hun roeping. In een re
publiek, waar voor de regeering bjj een
oorlog geen eer ot roem te behalen valt, is
de vrede altjjd beter verzekerd dan waar
een gekroond hoofd regeert, omdat men
nog steeds de noodlottige gewoonte volgt,
om koningskinderen van hun prilste jengd
af een militaire opvoeding te geven. Het
zyn voor het meerendeel geboren soldaten.
Toch valt ook in dit opzicht wel eenige
verbetering te bespeuren. Overal begint de
volstrekte macht der gekroonde hoofden voor
een ander stelsel van bestuur plaats te maken,
en hoe meer invloed het volk op de regeering
verkrygt, hoe meer de stem van het volk
zich kan doen hooren in de hoogste krin
gen, hoe meer de invloed toeneemt van hen,
die in koningen en keizers bestuurders en
geen soldaten zien.
Dankbaar erkennen wjj, dat in enkele
Staten en in Nederland nfet het minst de
kroon diep doordrongen is van het besef
der verplichtingen, die de welvaart en het
zedeljjk volksbelang haar oplegt.
Laat ons ten slotte niet vergeten dat de
vredebonden den besten steun zullen vinden
in de getrouwe plichtvervulling van alle
onderwjjzsrs en opvoeders. Uit onderwys
en opvoeding moet alles verwjjderd worden
wat niet in volkomen harmonie is met naas
tenliefde en rechtsgevoel. Alle volken zyn
broeders, zijn vriendeu, dia eikaars steun
behoeven. Stryden zjj, laat het dan zjjn in
den grooten wedstrijd des levens naar den
palm des vredes.
Uuitenland.
Op den dag na de ramp van den Welda
digheidsbazaar zyn uit Parjjs acht-en-negen-
tig duizend gewone en honderd twee-en-
Ziezoo, die moeiljjke quaestie was eindeljjk
opgelost. Nu kon Karita haar mooi hoofdje
onbezorgd in de kussens drnkken oin van
een aanstaand zoet geluk te gaan droomen.
II.
Het was einde Augustus. Gloeiend wierp
de zon zyne heete stralen op het schaduw-
looze Groothesselohsche station. Een vroolyk
gezelschap van ongeveer 12 personen stapte
uit den trein, en verwonderde zich, dat niet
veel meer menschen de gloeiende stad ont
vlucht waren, om den dag in het koele bosch
door te brengen, en niet evenals zy den ver
der stoomenden trein onverschillig den rug
toe te keeren, om zich te haasten, het heer-
ljjke schaduwrjjke bosch te bereiken. Eenige
heeren vonden dit een slecht voorteeken en
beweerden, dat de koffie in de dorpsherberg
wel verbazend slecht zon zyn, na ze voor
niet meer dan 12 personen gezet behoefde
te worden.
Het gezelschap begaf zich in groepjes op
weg naar den koffietuin. Men verheugde er
zich over, dat alle genoodigden van de party
waren, dat het weer zoo mooi was, dat het
te voren niet geregend had, zoodat de mooie
landweg gemakkelyk te gaan en niet met
voren bedekt was, dat er geen onweer aan
den hemel dreigde en over nog veel meer
onschuldige zaken. De jonge lui waren nu
al niet te honden van uitgelaten vroolyk-
heid, en zelfs op mevrouw Yon Hartwig's
anders zoo streDge trekken lag een vrien
delyk lachje. Misschien was dit eerst een
paar dagen te voren te voorschijn gekomen,
toen Karita haar in stilte en heel vertrou
vijftig duizend perstelegram men verzonden!
Een Fransch stoorarisschersvaartuig, de
»Libfirté,« ia met de geheels bemanning,
23 koppen, vergaan.
Met 1,064,000 tegen 120,000 vertegen
woordigde stemmen heeft het internationale
mijnwerker rconsrres het voorstel van de
Dnit8cbers, de Franschen en een desl van
de Engelschen ten gunste van een wetteljjken
werkdag van acht uren aangenomen. De
afgevaardigden uit Durham en Northumber
land stemden tegen.
De Engelsche bladen deelen nog eiken
dag bjjzonderheden mede over de aan
staande feestviering ter herdenking van de
60-jarige regeering van koningin Victoria,
en sommige wjjden in lange artikelen uit
over de beteekenis van het jubileum, daarbjj
tevens den toevtand van Engeland by het
einde van Victoria's regeering met dien
bij den aanvang van haar bestunr ver-
geljjkende.
De >Globe« scbrjjft:
De 22e Jnni zal de gedenkwaardigste
dag zjjn uit de geschiedenis van het Britsche
rjjk. Niet slechts vieren wjj feest ter eere
van de langdurigste en meest roemvolle
regeering welke in onze annalen geboekt
is, maar ook de omstandigheden waaronder
de feestviering plaats heeft, zjjn eenig ia
de geschiedenis en hebben nooit haar weerga
gehad.
Op het einde van de eerste 50 jaar van
haar regeering, begonnen slechts weinige
onderdanen van de Koningin de beteekenis
te vatten van wat men onder een wereld-
rjjk verstaat. Nu is dit denkbeeld tot alle
denkende geesten doorgedrongen, en op
den 60sten verjaardag van Koningin Vic
toria's troonsbestijging zal het belichaamd
worden op eene wjjze, die op de verbeelding
van zelfs den meest verstompte indruk zal
maken.
In den langen optocht, die zich door de
straten van Londen zal bewegen, zullen
niet alleen de eerste ministers van onze elf
dochterstaten want zoo mogen wjj ge
rust onze zich zelf regeereode koloniën
noemen maar ook de vertegenwoordigers
van die overzeesche staten, die nog in
directe afhankelijke betrekking tot de En
gelsche kroon staan, de aandacht trekken.
De koloniale legermachten zullen ook
vertegenwoordigd zjjn en daaronder zullen
zich contingenten Maori's /an Nieuw-Zee
land en Haussa's van Afrika bevinden.
weljjk gezegd had, dat zjj haar een groot
genoegen zou doen als zjj advocaat Steiner
ter eere van de Groothesselosche party eene
uitnoodiging stuurde.
Irene vervulde met het grootste genoegen
dezen wensch van hare zuster, en zag met
vreugde, hoe deze zich uitsluitend met haren
nieuwen vriend bezig hield, en de andere
heeren slechts met een klein gedeelte van
hare anders zoo overgroote lieftalligheid
behandelde. »Ik vind het een heerljjken dag«,
zei mevrouw von Hart wig tegen haren man,
alleen ben ik wat duizelig van die vreeseljjke
hitte, en ik ben er bang voor, dat ik morgen
den heelen dag met hoofdpijn te bed zal
moeten blijven liggen nu, dat heb ik er
voor over!* >Och, ik vind het niet zoo
warm,* antwoordde haar man, die zich, in
civiel gekleed, recht behageljjk in zyn
luchtig pakje voelde. »Maar jullie dames
ook, kleedt je altjjd zoo lastig mogelijk
neen, niet boos worden hoor, Irene,* zei
hjj opeens, toen hy bemerkte, dat zich de
rimpels op Irene's voorhoofd samentrokken.
»Ik vind juist die tegenwoordige mode heel
mooi,* en laitenant von Hartwig's blikken
gleden heimeljjk naar zjjne schoonzuster,
die met advocaat Steiner eenige passen voor
hem uit wandelde. Ja, Karita was ook eene
mooie bevallige verschyning! Die slanke
prachtige meisjesgestalte in een lichtgrys
japonnetje gekleed, stak aardig af tegen den
donkeren achtergrond der boomen. Het
weelderige goud-bruine haar was phantas-
tisch opgemaakt, en door haar hoed ge
deeltelik verborgenmaar het harmonieerde
zoo mooi bjj Karita's lief frisch gezicht, dat
Advertentiën van 1regels 50 et. Elke regel
meer 71/» c^- Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrjjdagavond
ingewacht,
■«ew-yy.«i y /y
Maar nog merkwaardiger en indrukwek
kender zal de schitterende rjj van prinsen
en krijgslieden in hun prachtvolle kleeder
dracht zyn, wier aanwezigheid te Londen
getuigenis aflegt van de aanhankelijkeid van
200 millioen inwoners van Azië aan de
Keizerin van Indië.
Het is niet te veel gezegd als wjj beweren
dat door het geheele rijk van Birmah tot
Britsch Columbia, van Nieuw-Schotland tot
de Kaap de Goede Hoop op den feestdag
een groote emotie zal trillen het gevoel
van keizerljjke trots, waaraan zich voegt
het gevoel van vrome dankbaarheid jegens
de Vorstin, die zooveel heeft bjjgedragen
tot den voorspoed en vrede, waarin haar
volk zich verheugt.
Maar terwijl het diamanten-jubileum ge
vierd zal worden in alle der Kroon getrouwe
landen, en in elke stad en in elk dorp van
het Britsche eilandenrjjk, moet natuurlijk
de hoofdstad het middelpunt zyn der alge-
meene feestviering. Londen verwacht eene
verzameling mannen en vrouwen, waarvan
in haar eigen geschiedenis, noch in die van
eenige andere hoofdstad der wereld een
tegenhanger is te vinden.
Nu Europa ons bjjna zonder belangryk
nieuws laat, komt uit het westen van over
den Oceaan een tjjding, welke doet vermoe
den, dat weldra aller blikken zich daarheen
zullen wenden en eenigen tijd in die richting
gevestigd zullen blyven.
liet is het groote, min of meer fabel
achtige Brazilië, dat, na de revolutie en na
de politieke woelingen, die van deze ge
beurtenis het gevolg waren, voortleefde als
vroeger zonder dikwjjls Europa's aandacht
te vragen, maar dit nu doet, alweer wegens
een oproer gericht tegen de bestaande orde
van zaken.
Thans is het evenwel geen plotseling,
brutaal feit, dat de wereld doet opschrikken,
doch de eindelijke erkenning van een hoogst
ernstigen toestand, ontstaan door een reeks
van tot nu toe te licht gestelde feiten. Die
erkenning is het verklaren van den Staat
Bahia (in het noord-oosten) in staat van
beleg en de reeks van feiten, die daartoe
genoopt hebben, zyn de herhaaldelijk* ge
vechten tusschen aanhangers van de mo
narchie en de gouvernementstroepen, welke
gevechten geregeld in het nadeel van de
laatste uitvielen.
Nu officieel erkend is, dat men te kampen
heeft met een ernstige poging tot herstel
van het keizerrijk onder den schoonzoon van
men haar gaarne de buitengewoonheid van
haar kapsel vergeven wilde.
»Als het koffiedrinken gedaan is, en het
gezelschap wat in het bosch gaat dwalen,
om ergens een stil schaduwrjjk plekje voor
een middagsiesta nit te zoeken, zou ik gaarne
rustig naar rnjjn lievelingsplekje by den
Isaroever gaan,* sprak Karita opeens, »maar
heelemaal alleen find ik het vervelend,
iemand moet met mjj mee, gjj bjj/oorbeeld
zoadt gjj met mjj mee willen?*
»Zeer graag, mejuffrouw,* antwoordde
Steiner snel, »dat wil zeggen, als gjj ten
minste niet liever eenen anderen kiest.«
Onzin,* antwoordde Karita ongeduldig.
Pardon, ik wilde zeggen, neen natnurlyk
niet. Integendeel, ik zal n heel dankbaar
zyn, als ge met mjj mee wilt gaan, maar
niet met het heele gezelschap achter mjj,
want het is werkeljjk een mooi plekje daar
ginder aan het Isardal, en het zon mjj
zenuwachtig maken, als ik al die stemmen
voor, achter en naast mjj zon hooren uit
roepen >hoe mooi!*, neen maar, zóó prach
tig had ik het mjj niet voorgesteld! wer
keljjk bekoorlijk! goddeljjk! en zooal meer,
in alle mogelyke toonen en variaties. Dat
zou bepaald mjjn heele stemming bederven
»Hoe dit alles te voorkomen, moet ik wel
aan uwe scherpzinnigheid overlaten,* zei
Steiner lachend. >Alle andere heeren zonden
het bepaald kwaljjk nemen, als ik u aan
hun gezelschap onttrok, maar met uw klein
vindingrijk luimig hoofdje zult u er wel iets
op vinden en vergeeft men zulke invallen
veel eerder.*
»Nu, we zullen zien,* antwoordde Karita
den onttroonden keizer, den graaf Van Eu,
is het wel de moeite waard de hu belang-
rjjk geworden geschiedenis vau dezen op
stand op te halen van het oogenblik van
haar ontstaan.
Dit valt reeds in November van het vorig
jaar. Op dat tijdstip werd er op een klein
plaatsje in Bahia, Canudo genaamd, dat
zelfs door de zeer nauwkeurige kaarten,
welke wij raadpleegden, ten eenenmale ge
negeerd wordt, een opstootje verwekt, door
dat een zekere Antonio Conselhiero op da
hoeken dar straten liederen zong en rede
voeringen hield ter verheerlijking van höt
oude keizerrijk. De man werd bjj genaamd
»Fanatieo«, doch zjjn invloed op het volk
bleek zoo groot, dat, toen de politie het
dry ven van Conselhiero wilde beletten, zjj
een zeer hevigen tegenstand te verduren had
en zelfs eenige politiemannen gedood werden,
Conselhiero trok zich met zyn aanhan
gers in het gebergte terug en er werd gen
darmerie gezonden naar Canudo, welke een
voudig verdreven werd. Het 16e bataillon
werd van de Rio de Janeiro gezonden onder
bevel van colonel Cesar en majoor Fran
cisco M. Beitto, doch ook dit leed een for-
meele nederlaag, waartoe o.a. krachtig werd
bjjgedragen door een Amazonecorps. Uit
dit meedoen vau de vrouwan aan de be
weging bljjkt, hoe groot de invloed van
Conselhiero is, die geregeld in de Brazili-
aansche bladen als een krankzinnige wordt
voorgesteld, doch die getoond heeft een uit
muntend agitator en bekwaam legeraan
voerder te zyn.
Thans beweert hij 10.000 mannen en
vrouwen onder fjjn bevelen te hebbeneven
min als generaal Booth versmaadt hjj das
de vrouweljjke hulp in zyn leger en even
als deze heeft hy er succes mede.
Reeds is bekend geworden, dat de graaf
Van Eu de zaak van den opstand met geld
en invloed steuntkortom, men bevindt zich
tegenover een ernstige poging tot restauratie
van de keizerlijke regeering, waarvan nie
mand dan ook eigenljjk wist, waarom zij
afgeschaft moest worden.
Wel herinneren wij aan de omstandig
heid, dat indertjjd volgens het gevoelen van
hen, die met Braziliaan-che toestanden goed
vertrouwd waren, de omwenteling daarom
zoo weinig verzet uitlokte, omdat de erfge
name van den troon, de dochter des keizers,
gehuwd was met den graaf Van Eu en
deze bjj het volk niet bemind was. Er zyn
echter voorbeelden van bekend, dat, door
nadenkend, »'t zal wel gaan, geloof ik.«
De koffie met oudbakken koek van den
vorigen Zondag was verteerd, en mevrouw
von Hartwig verlangde dringend naar da
koelte van het bosch. Het heele gezelschap
kon wat ronddwalen, wat uitrusten, maar
zjj wilde liever trachten een uurtje te gaan
slapen, want de hoofdpijn, door de hitte
veroorzaakt, was steeds toegenomen. Nadat
de jongelui een poosje in het bosch ge
dwaald hadden, begon het hen al spoedig
te vervelen, en weldra had ieder een koel
schadnwryk plekje uitgezocht en zich in het
mos neergevljjd. De dames hadden hare
hoelen afgezet, van de mantels een kassen
gemaakt en staarden met halfgeopende oogen
naar den blauwen hemel, die door het groene
gewelf schitterde. Droomerig keken de heeren
de blauw-gryzen rook van hunne sigaren
na, die steeds dnnner en dunner werd,
totdat hy zich in de lneht oploste. Karita
had zich evenals de anderen in het mos
uitgestrekt, maar lang kon zich haar kwik
zilver natuur niet verloochenen, plotseling
stond zy op en zei vroolyk en zonder eenige
inleiding
>Ik ga naar het dal naar mjjn Isarplekje!
Wie wil er mee?* Lachend keek zjj naar
het slaperige groepje aan hare voeten, dat
er weinig nitzag, of het last had nog zoo'n
verre wandeling te ondernemen. Alleen ad
vocaat Steiner stond op, en zei: »ik zou
wel lust hebben om n naar uw lievelings
plekje te vergezellen, tenminste als u het
zon willen toestaan.*
Slot.
Vrij tiaar het Duitsch.
m&m
(Wordt vervolgcU