1'el Land van Heusden en Allena. de Lansslraal en
iommelerwaard.
FEUILLETON.
Und van alteNA-
Uitgever: Ia. J. YSSEMAfi, Heusden.
M 1604. ZATERDVÖ 3 JÜLT. 1897.
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.öö.
franco per post zonder prjjsveihooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiè'n van 1regels 50 ct. Elke regel
meer 71/# Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
De directeur van het Blindengesficht ta
Amsterdam heeft het nuttig geoordeeld een
wuarsehuwend woord te doen hooren tot
ziin blinde en half blinde landgenooten.
Van tg l tot tijd a.l. doen door da Euro-
peesche pers berichten de rondte omtrent
wondergcnezingen op blinden of halfblinden
verricht door baitenlandsche z.g. speciali
teiten. We zeggen zoogenaamdewant de
werkeljjke specialiteiten in de oogheelkunde,
waar die ook mogen wonen, zjjn bjj onze
oogheelkundigen en doctoren bekend. Het
zjjn echter niet deze specialiteiten, die m<?t
grooten ophef en reclame hun wonderbare
genezingen rondbazuinen, dat doen de char
latans en kwakzalvers op dit gebied, die
door hun geschetter van heinde en ver
patiënten lokken en menig halfblinde, die
nog een weinig genieten kon van het heer-
ljjke licht, onherstelbaar verknoeien.
Daartegen nu waarschuwt de heer Len
derink. Het is zoo verlokkend, wanneer
men daar neerzit met één oog blind en
Itandere bjjrm blind, totwerken onbekwaam,
en men hoort van een wonderdokter, die
blinden geneest. Men is dan allicht geneigd
te denken: baat 't niet, 't schaadt ook niet
en zonder zjjn oogendokter te raadplegen,
onderwerpt men zich aan de kuur, die
helaas - de heer Lenderink kan er droevige
staaltjes van ophalen - met volkomen
blindheid eindigt.
De oogheelknndigen in Nederland be
hoeven voor hun collega's uit het buiten
land niet onder te doenwat die kannen,
kunnen zjj ook en wanneer zjj een patient
na grondig onderzoek ongeneeslijk ver
klaren, zal een buitenlandsch kwakzalver
den overgang tot blindheid eer verkorten
dan verlengen.
Deze waarschuwing volgens des heeren
Lenderinks wenseb, met een »zogt het
voort,neergeschreven hebbende, willen we
op dit gebied blijven en nog een en ander
meedeelen omtrent een oogziekte, die in
onzen tgd groote afmetingen heeft aange
nomen. Wjj bedoelen de bijziendheid.
Op een hoogst zeldzame uitzondering na,
wordt geen mensch bjjziend geboren. Het
zjjn de omstandigheden, waaronder hij groot
gebracht wordt, die hem de kwaal op den
9
»Frans,« zei ze eindeljjk kalm, terwjjl zij
hem treurig in het opgewonden gelaat keek
>het is niet tnsschen ons zooals 't vroeger
was, en de vrooljjke Karita zal ik nooit
weer worden. Maar als dat, wat van vroeger
van mij is overgebleven, je no^ gelukkig
kan maken, dan wil ik je dit ter wille van
je liefde en van je kind gaarne geven!*
Vier weken later gaven mevrouw en mijn
heer Von Hartwig, geboren Benten, kennis
van hun te Nizza voltrokken huwelijk. Ook
advocaat Steiner ontving eene kennisgeving,
juist op den laatsten dag, dien hg in de
hoofdstad zou doorbrengen, daar hem ein-
duljjk de overplaatsing toegestaan was,
waarom hg reeds zoo lang verzocht had.
De oude liefde was in hem gestorvenkon
hij nog liefhebben, waar hg verachtte? Maar
toch ontbrak hem de moed haar nog eens
in het leven weer te zien. Er zijn wonden,
die alleen litteekens achterlaten, maar die
toch nooit ophouden pjjn te veroorzaken.
Y.
Jaren vol ongestoord geluk waren voor
Frans von Hartwig omgevlogen. Hij was
tevreden met den prijs, die hem het lot in
den schoot had geworpende voorbjj snel
lende tgd was niet in staat geweest iets
aan zjjne liefde voor Karita te veranderen.
H«t mocht haar aan niets ontbreken, en
hals schuiven. De school schrjut in dit
opzicht niet zonder schuld te zjjn.
Hier te land-? hebben oogheelkundigen,
onder wie Dr, Straub, hoogleeraar aan de
Amsterdumsche hoogeschool, en in 't bui
tenland o.a. prof. Cohn te Br es! au, proeven
van gpzichtssterkte genomen nmt school
kinderen en als regel hebben zij waarge
nomen dat bijziendheid in de lagere klassen
weinig voorkomt, maar stijft al naar men
hooger komt; tevens dat boogere burger
scholen en gymnasiè'n een hooger percent
kortzichtigen geven laa de lagere school.
Dergelijke proeven zjjn ook genomen door
Dr. Erisman te Petersburg en Dr, Derby
te Boston, die tot hetzelfde resultaat zijn
gekomen.
Wat huis en school aanvangen, voleindigt
de gewoonte en 't beroep. Onze tgd staat
in dienst der pers,' der pen en der naai
machine en in den dienst dezer drie machten
gaan tallooze oogen ten gronde. Niet minder
offers maken de vrouwelijke handwerken,
die het oog wekenlang bjj lamplicht ge
vangen honden. Op de inspanning gevor
derd bjj dit stikken, naaien, schrijven,
lezen enz., volgt dan drukking in de oogen,
schemeren, 't zien van lichtende puntjes,
verzwakking der gezichtssterkte alle
maal verschijnselen van vetvliesontsteking,
die gevaar voor blindheid oplevert.
Oude: s en opvoeders mogen dit ter harte
nemen. In de scholen heeft men maatregelen
genomen tot bestrjjding van het euvel, de
kinderen b.v. zoo geplaatst, dat het licht,
van links op hun boek valt, en ze boeken
gegeven, die uitmunten door duideljjken
druk. Ook wordt met zorgvuldigheid gelet
op de houding bij 't werk. De taak der
ouders is ook in deze met de school mee
te werken en vooral kinderen die de school
jaren achter den rug hebben en die rijp
en groen lezen, nauwkeurig te controleeren.
Ze zullen daarvoor later dankbaar zjjn.
Ljjdt een oog eenmaal aan bjjziendheid
dan komt de kunst te hulp en verschaft een
bril met hol gpslepen glazen. Zonder deze
is de kortzichtige een vreemdeling in zjjn
kring. De bril geeft hem zjjn oogen weer
terug.
Men zegge nu niet: o, maar dan is de
kwaal ook gemakkelijk te verhelpen. Voor
eerst brengt het dragen van een bril on
kosten mee, ep ten andere, een oog, dat
eenmaal aanleg tot kortzichtigheid heeft, waarbjj twee manschappen het leven ver
ziet in den regel die kwaal langs-1merhand loren.
toenemen ea vo m een hoogen graad
I heeft de kunst tot hu Jan geen bril uit-
gevonden.
Maar wat. het oog ook scheele, 't zjj
zwakte, 't zij kortzichtigheid nooit of te
nimmer neme men zjjn toevlucht tot reclame-
makende, onbekende heelkundigen.
zjj ze had uitgesproken. Maar twee wen-
schen die haar hart zoo gaarne vervuld
wilde zien, bleven al die jaren onverboord.
Een der wmschen behoorde niet alleen Ka
rita, maar ook Frans toe: >0, dat de hemel
ons nog eens eeno kleine Karita mocht
schenken,* zei hij vaak »een verjongd
evenljeeld van jou, geliefde, een sierljjk we
zentje, dat mjj op lateren leeftijd jou weer
in herinnering brengt, toen ik je als acht
jarige wildzang voor het eerst zag, en die
toen als een wervelwind van het huis naar
den tuin heen en r*u r stormde. Hoe gauw
zjjn die jaren vervlogen, Karita.* Zoo spre
kend keek bij dan met bezorgden blik naar
zijne schoone bleeke vrouw, aan wier borst
zoo vaak een zucht ontsnapte. Neen, hjj
wilde niet onbescheiden zjjn, niet vragen
waarom zij zuchtte, hjj had er geen reden
toe, zoolang de mooiste heerlijkste vrouw,
zjjne Karita, waaraan beel zijn hart hing,
hem nog toebehoorde. Ook Karita verlangde
niets vuriger dan een kind, nog meer echter
ter wille van haren man dan van haar zelve!
De tweede lang gekoesterde wensch wist
Karita alleen, doch diep verborgen, met
angstige schuwheid maar onvergsten rustte
bij in het diepst van haar hart. Er was een
graf, waarover niemand sedert jaren meer
had gesproken, een graf, waarin liefelyke
meisjesdroomen, de zoete herinneringen aan
een' zomermiddag en de dreef beid om een
verloren leven te zamen begraven lagen.
Het verlangen naar dat eens gehoopte
liefdesgeluk was reeds lang vervlogen
maar een onbedwingbaar verlangen, om den
geliefdo barer meisjesjaren nog ééns te zien,
leefde steeds in haar voort. Ontelbare nachten
had ze geleden en gestreden om hem, wane
eons nog wilde zjj zich voor Lodewijk Steiner
FI ?v i tonlun vT«
De werkstaking? in de Borinago (Bollig)
breidt zich nog uit. Woensdag zijn er weer
4000 werkstakers bjjgekomen, zoodat hun
aantal tot 16500 is gestegen. De mijnwer
kers, die zich knlm houden, bljjv-n thuis of
maken wandelingen door bosschen en velden.
Op enkele punten is de gendarmerie niet
temin versterkt. Te Frnmeries, Boussou,
Padnrages en Dour hebben meetings plaats
gehad, waarin de redenaars op volhouden
aandrongen.
Er werd in den laatsten tijd aan de
Duitsche grens veel valsch geld en bank
papier in omloop gebracht. Te Anholt heeft
de politie uit Bocholt thans twee personen
aangehouden, diw van het uitgeven van dat
valsche geld hun werk maakten. Men meent
een groote valsche muntersbende, op het
spoor te zijn.
De Spnansche premier Canovas heeft,
bedenkelijk genoeg in verband met al de
bevredigingsplannen, verklaard, dat het
misschien noodig zou zijn 15,000 man ver
sterkingen naar Cuba te zenden; als naaste
oorzaak worden dan de vele ziekten ©p hot
eiland opgegeven. Sinds April zijn er geen
versterkingen gezondenwel had generaal
Weyler toen gezegd dat hg in September
een 25,000 man noodig zou hebben.
Sedert het begin van den oorlog zijn nu
een 60,000 man gerepatrieerd wegens ziekte,
of gestorven. Sinds een jaar bedraagt het
aantal i epatrieerenden per maand 1000.
Naar uit Konstantinopel gemeld wordt,
is, tengevolge eener aanvaring tussehen de
Duitsche schepen »Berthelde« en sReinbeck*
het laatste schip gezonken.
De bemanning, bestaande uit 14 koppen,
is verdronken, behalve de kapitein.
Een boot van het Oostenrgksche stations
schip, dat hulp verleenen zou, kantelde,
te sebrjjven, maar den volgenden dag liet zjj
het weer bjj het oude. O, ze moest hem
spreken, jaist nu ze getrouwd was, hjj zou
haar gelooven, als zjj tot hem kon zeggen:
»Vergeef mjj Lodewijk, vergeef mij, dat ik
zonder afscheid, zonder dankbetuiging voor
je liefde van j j heen ben gegaan. Wel heb
ik eiken schjjn van wispelturigheid op mjj
geladen, maar in weerwil daarvan roept
mjjn hart duizend maal om u, en het
afstand doen van n beeft mijn geheele
levenslust voor goed vernietigd. Om awent-
wille heb ik je de vrij beid terug gegeven,
want nooit heb ik opgehouden je lief te
hebben. Geef mjj voor uijjn eenzaam leven
dan ten minste den eenigen troost, dat je
mijner in vriendschap, maar niet in haat
gedenkt.* Dat waren de woorden, die zij
hem te zeggen had; waarom wilde het lot
het haar niet vergunnen? En toch waren
intusschen vijf jaren verloopen, maar de
lang gewenschte ontmoeting had nooit
plaats gehad, en Karita hud nooit meer iets
van Lodewijk Steiner gehoord, en niemand
zjjner vrienden wist waar hem het leven
heen gevoerd had.
Het was op een Meiavond, met Pinkstersn;
luitenant Von Hartwig had met zjjne familie
van de mooie lentedagen gebruik gemaakt
om die aan het Starnberger meer door te
brengen. De beide feestdagen, die groote
scharen van Miincheners naar de tot nu toe
rustige oevers gelokt had, waren nu voorbij.
Avondrust lag over het meer en den heelen
omtrek verspreid. Ite.ds werd achter de
Loschrgke heuvels van den linkeroever de
heldere maneschijn gedeeltelijk zichtbaar.
Huizen en boomen wierpen hunne lange
schaduwen op den smailen weg. Op eene
bank, die nauweigks twintig schreden van
kJt-iiip wn.dner verwilderd was, die Frans
De Grieksche regeering heeft besloten
de traktementen van de rjjksarabtenaren tot
de helft te verminderen. Nood breekt wet,
en de lange duur van de vredesonderhan
delingen dwingt de Griïken tot Turksche
maatregelen.
Te Johannesburg heeft het gerucht ge-
loopen, dat Kruger gedreigd heeft te zullen
aftreden, omdat de Volksraad geweigerd
heeft de concessie voor den aanleg van een
electrische tramway goed te keuren.
De »Nowosti« bericht, dat da vloed in
de stad Kiiia aan den Donau nog steeds
wassende is en wanneer het zoo doorguat,
zou de geheele stad onverstroomd worden.
Tot nu weiden 400 huizen vernield. Het
verkeer is slechts op booten mogeljjk. De
bewoners zjjn deels naar de zolders dei
huizeD, deels naar de velden gevlucht. Er
komt gebrek aan voedingsmiddelen.
Engeland is het land der dierenbescher
ming. Daar is o,a. een vereeniging, die
paarden een rustigen ouden dag bezorgt.
Dinsdag hield de vereeniging haar jaar-
ljjksch diner te Londen, in het Hotel Cecil,
en bjj die gelegenheid werd voor het paar-
denthuis ruim f 12,000 opgebracht.
Na een tameljjk onvoorspoedige reis is
André op Spitsbergen aangekomenjl.
Vrjjdag begon hjj de vulling van zjjn ballon.
Op Nieuw-Guinea heeft, naar luid van
berichten uit Sidney, een moord van Euro
peanen plaats gehad. Bjjzonderheden ont
breken nog.
Berichten uit Manilla melden een aller
hevigste uitbarsting van den vulkaan Mayon,
in de provincie Albay, welke sedert 1617
rustig is geweest. In het dorp Liboung is
groote schade door de lava veroorzaakt. De
tabaksoogst is verloren. Of er menschen
zijn omgekomen, weet men niet.
De »New-York Herald* bevat onrust
barende berichten over de gespannen ver
houding tussehen de Siameezen en de
Franschen. Onder anderen zouden honderd
Siameezen, door een ambtenaar aangevoerd,
n mi wini—i
tjjdeljjk gebuurd had, zat Karita von Hart
wig; zjj wachtte de terugkomst af van
haren man, die was gaan visschen, en
bjjzonder lang weg bleef. Nog kon zjj op
de spiegelgladde vlakte geen spoor van een
bootje ontdekken, maar dit kwam omdat
haar een deel van den oever door begroeid
krenpelbosch verborgen werd, zoodat hjj er
langs kon varen, zonder opgemerkt te worden.
Diep in gedachten verzonken staarde zjj naar
de ver verwjjderde bergen, zachtkens kab
belde het water tegea de kiezels, zacht woei
de lentewind en zacht ook ruisehten de
herinneringen aan vroegere tjjden door
Karita's ziel, niet meer wild en stormachtig
als voor jaren, en diep weemoedig prevelden
hare lippen
»Uit mijn jeugd
Klinkt een lied mij aldoor tegen
O, hoe ligt zoo ver,
Wat eens 't mjjae was!*
Halfluid fluisterde zjj die woorden, toen
hield zij plotseling stil, want zij hoorde
naderende voetstappen. Vluchtig sloeg Ka
rita den blik op tot den laten wandelaar
ook hield zjjne oogen vast op haar ge
richt, twee ooganparen ontmoeten elkaar,
en bliksemsnel gleed een siddering van her
kenning over beider gelaat. Bij den onver-
wachten blik van die vroaw steeg hem
plotseling het bloed naar de wangen en
slapen, maar geen oogenblik verloor hij zijn
zelfbeheersching; groetend nain hij zijnen
hoed af, en wilde verder gaan.
En Karita? Tot in het diepst van
haar hart had deze ontmoeting haar ge
schokt zjj was het eerste oogenblik als
waanzinnig, zg was zich zelve niet meer.
Verdwenen was plotseling van hare trekken
die zeiibeheerscbing, die de laatste jaren op
Loeang-Prabang binnengedrongen zjjn, een
andere bende is in Promptep gevallen
vreemdelingen die onder Fransehe bescher
ming staan, worden bij het leger ingeljjfJ enz.
Den 27sten Juni bad in het Velodróme
te Philadelphia, Vereenigde Staten, een groot
ongeluk plaats tjjdens de match over 1
mjjl tussehen Bald, Kiser en Cooper, die
zeer veel publiek getrokken had. Kiser had
twee manehes in dien wedstrijd gewonnen
en in de 3e waren zjj j list voor de Tribune,
toen deze onder verscbrikkeljjk gekraak in
stortte en waardoor 150 personen meer of
minder gewond werden. Ook Kiser, Bald
en Cooper werden door een gedeelte vu,n
het dak gekwetst.
Het is de gewoonte zoo schrjjft de
>New-York Tribune* dat telkens wan
neer er in het westen strjjd is ontstaan met
de Indianen, een bjjzondere oorzaak daar
voor wordt gezocht en gevonden. Zoo wordt
nu in het geval der Cheyenneu, die ruzie
maken aan de Tongue-rivier in Montana,
verhaald dat de oorzaak te vinden is in den
moord van een schaapherder, van wian de
Indianen vreeaden dat hjj hun diefstal van
vee verklappen zou. Gewoonljjk kan zulk
een incident wel aangewezen worden, maar
de feitelgke oorzaak der onlusten ligt dieper.
Op zekere tjjden zegt de roodhuid van zich
zelf: vlnjun's hart is ziek.* Dit komt dik-
wjjls voor in de lente, als de paardjeg
smullen van het jonge gras, en hun meesters
den winterslaap uit de oogen hebben ge
wreven. Dan openbaart zie a die ziekte bjj
de Indianen in een sterk verlangen om er
van door te gaan en dood te slaan. Jagen
op de buffeljacht vroeger, doch nu zjjn ze
er niet meer. Wat gemakkeijjker dan, als
de strjjdlust is opgewekt bij de jonge man
nen, twist te zoeken met de blankenDe
geestendansen en oorlogsdansen hebben in
de lente meer uitwerking dan in eenigen
anderen tgd van het jaar. Doch vooral na
de dansen, waarbjj zooveel woeste kracht
wordt vertoond, wanneer de krjjgers ge
zeten zjjn in een kring, de pjjp der vriend
schap in stilte is rondgereikt, vooral dan
werkt het verlangen om in den kamp te
gaan het zekerst en het sterkst. Een der
strijders komt midden in de groep staan
en begint voor te dragen een verhaal van
zjjn dappere daden, het illustreerend met
haar gelaat gelegen had, weg was de rust
en kalmte der plichtgetrouwe echtgenoote
het hartstochtelijk meisje van vroegeren tijd
strekte verlangend en smeekend hare armen
naar hem uit: »0, bljjf toeh één oogenblik,
Lodewjjk, ééa oogenblik maar.* Besluiteloos
keerde hij om, en een duister mannenge-
laat zag naar de slanke vrouwengestalte.
Waarom
Dit eene woord waarom* en de vjjandige
koude blik, waarmee dit woord vergezeld
ging, deed Karitahare zelfbeheerschingterug-
krjjgen; zjj was het geweest, die destijds
de nauweljjks aangeknoopte verbinding ver
broken had. Hoeveel zjj daardoor had ge
leden, kon hjj niet weten, het eeniga
wat haar nu nog overbleef, was hem ver
geving te vragen voor het verdriet, dat zjj
hem veroorzaakt had!
Waarom?* herhaalde zjj zacht, »opdat
gij nog eenmaal in mijn leven mg de hand
der verzoening moogt reiken en ik daarbjj
kan zeggen: vergeef mjj, o vergeef mjj!«
Hjj reikte haar de hand, waarom zjj vroeg,
niet, en antwoordde op ijskouden toon: >Gjj
hebt mg geleerd, mevrouw, hoe twee men
schen, die eens elkaar in het leven zeer
nabij stonden, zonder groet en zonder hand
druk van elkaar kunnen gaan, nu is het
te laat om het verzuimde goed te maken.*
Zij schudde het hoofd. »Om vergeving te
vragen voor onrecht, dat men iemand heeft
aangedaan, om vrede aan een mensch terug
te geven, en zich te verzoenen met iemand,
aan wien men tot nu toe slechts met haat
vervuld, gedacht heeft, is het nooit te laat
O, Lodewijk, als gij eens wist, als gij mjj
zoudfe gelooven, welk een naamloos verdriet
ik in stilte vóór mgne reis gehad heb, hoe
wanhopig ik gestreden heb voor de
voor
O
nayvirt-ijjmim ti i m
u 'Jd* jpiaas
1Z1JE1JSI J3LTT
Vrij naar het Duitsch.
}nr)i \"mw«iïMtÊÊÈiÈmsÈèÊm
4
Wordt vervolgd.
