V
Allena.
e Laars! raai ra dc
Ons groote Nederland.
Mi
SSIL
FEUILLETON»
Het
Und van ALIENS
Uitgever: L.J. VEERMAN, Heusden.
ZATERDAG 25 SEPT.
1397.
M 1628.
WË^ËM
YGOB
O
Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG.
Abon nementsprjjs: per 3 maanden f 1.00.
franco per poet zonder prjjsveihooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Geografisch gesproken in cjjfers nitge-
drukt, is ons land een der kleinste van
Europa niet het kleinste, want e? sjjn
nog circa 20 staten van minder omvang -
het meet 600 vierk. mjjlen of 33000 vierk.
kilometer. Frankrijk en Duitschland zijn
elk 16 maal <?n Engeland bjjna 10 maal
zoo groot. Het zinkt weg onder al die
groote geburen en is wezenljjk wat we in
onze jeugd zongen: »Klein stipjen op de
wereldkaart.*
Maar de grootte van een natie wordt
niet gemeten met K.M8. die de rnimte be
palen, door haar staatsrechtelijk ingenomen
op het wereldkadaster. Wanneer dat waar
was, dan had de Republiek der Vereenigde
Nederlanden niet een halve eeuw lang een
plaats ingenomen in de rjj der groote
mogendheden. Voor de volken bestaat een
andere maat en dat is de taal, zoover de
taal gesproken wordt, strekt zich hun ge
bied uit. Zie naar België. Eens in den
zomer komen de Bslgen samen met de
Nederlanders, op het taal- en letterkundig
congres en op die dagen halen de Belgen
hun hart op en genieten meer dan in 't
samenwonen van een heel jaar met hun
verfranschte landgenooten. Door de gemeen
schappelijke taal gevoelen ze zich meer
eens met buitenlanders dan met hun land
genooten.
Met die maat gemeten nu is ons land
zeer groot en strekt zich ver buiten de
grenzen uit niet alleen, maar vindt zich
zelf terug in Amerika, Azie en Afrika. En
wat vooral schoon is, men gevoelt daar
overal de stamverwantschap. Men wil zelfs
onze Nederlandsehe schrijftaal plavieren en
vergemakkelijken om o.a. de vrienden in
Transvaal nader te komen.
Op 't laatste der bovenbedoelde congressen
te Dordrecht gehouden, heeft men 't plan
geopperd een «Taalverbond* te stichten,
een band te slaan om allen die de tale
spreken, zjj 't in dialect, van het lage land
aan de zee. Dat taalverbond, goed aange
pakt, kan onze rijke literatuur nieuwe wegen
banen, onze reputatie als letterlievend volk
uitbreiden, onze stamverwanten in verre
streken en over de grenzen nader tot ons
brengen.
Onze taal heeft een groot debiet. Dr.
Buitenrust Hettema heeft daarover geschre
ven in de Vragen v. d. Dage en naar
EEN NOVELLE VAN HET STRAND.
20)
De eerste zware regendruppels sloegen
tegen het venster aan, toen de met bloed
bedekte man voor de laatste maal over den
drempel van het vaderljjke huis werd ge
dragen. Nimmer zouden die trouwe oogen
zich meer openen, die mond nooit meer
zoete woorden spreken; kond en stijf lagen
de handen, die nog voor korten tjjd den
groet zoo hartelijk beantwoord hadden, van
hen die nu zoo angstvol onderzochten, of
zijn hart nog klopte. Geen woorden van
liefde en verzoening kon het licht in de
oogen terug tooverende vader die hem
de wjjde wereld had ingezonden, kon hem
nu door zjjne toestemming te geven niet
meer in het leven terugroepen hjj was
ver heen gegaan, ver! vanwaar geen
terugkeeren meer mogeljjk is.
»Hjj zal weder tot zich zeiven komen,*
zeide de kapitein, nadat de eerste alles over
weldigende ontzettende schrik voorbjj was.
•Zjjne handen zullen wel weder warmer
worden; hg ademt weder, niet waar?* en
hjj vatte de verstjjfde handen en boog over
den bleeken me-nd, riep hem bij zjjn kinder
naam, en bad den heer Raad hem toch te
helpen en bjj te staan.
Hjj zal Siua huwen, ik wil alles ver
geven komt hjj nog niet weder bjj zich
aan lei lin* daarvan willen we haar verbrei-
dinar in 't kort nagaan.
Toen vóór enkele jaren de beroemde
acteur Junkermann met een Duitsoh gezel
schap stukken van Frits Reuter opvoerde
te Amsterdam, stond het publiek versteld
over de gemakkelijkheid, waarmee hot deze
èooneelspelers volgen kon. Geen wonder,
al 't Duitach dat in 't noorden van Daitsch-
land, in Hannover, Oldenburg en Slees wijk
gesproken wordt, is niet anders dan een
dialect van onze taal. Geschreven ziet het
er wat vreemd uit op 't eerste gezicht,
maar geproken is het met onze taal één
vleesch en één bloed. Zie hier een couplet
uit Renter, voor eiken Nederlander ver
staanbaar. 't Is een geruststellend woord
van een grootmoeder tot haar kleinkind
Un doch is noch min Rath de best,
Den ik Di gewen wil;
Wenn Du ok Ali'ns verluren best,
Holt still, min kind, holt still
Zelfs de eigennamen in die streken zijn
verwant met de onze. Dit jaar is een roman
uitgekomen, die speelt in SleeswjjkHol-
stein, waarvan de heldin Antje Bergbolm
heet
Naar 't zuiden evenzoo. Dat België met
ons een gemeenschappelijke taal heeft is
bekend. Minder bekend echter is 't, dat
over Belgie heen onze taal tot in Frankrjjk
doordringt, d.i. in de streken die vroeger
tot de Nederlanden behoorden, maar reeds
een paar eeuwen Fransch zijn. Tot Calais
too houdt de bevolking hardnekkig onze
taul in eere. In Oad-Nederland deelt Joan
Winkler daarvan een sprekend staaltje mee.
In een Fransch dorp was 't gewoonte dat
de diaken, met 't zakje rondgaande, voor
elke gift dankte mot de woorden »God loone
't je.« Daar werd echter iemand aangesteld,
die van die gewoonte afweek en merci*
zeide. Groote ontsteltenis onder de boertjes.
Ze zouden dien Franschman wel mores
leeren. En den eerstvolgenden Zondag
schudde de een voor den ander 'c hoofd
en niemand offerde. »Men verstaan je niet
manzeide ze. De Franschman was zoo
goed niet of hij moest weer in de landstaal
zijn dank uitbrengen.
Bjj elkaar kunnen we al deze Nederlandsch
sprekenden met ons mee, gevoegeljjk op
ruim elf millioen stellen. In Afrika's zuid
punt is 't de meest algemeen» taal. In de
Kaapkolonie, een Engekche bezitting, wordt
het door twee derde der bevolking gesproken.
zei ven?*
Maar uur op uur verliep, en nog keerden
er geen warmte in zijn handen, geen klear
op zjjne wangen terughet hart bleef stom
en eindelijk kreeg de vader de overtuiging,
dat zjjn eenige zoon, zijn Hendrik, de trots,
de vrengde zjjns levens, werkeljjk dood was,
levenloos voor hem lag, uit het frissche
vrooljjke leven door vuige moordenaars
handen weggedrongen.
Er is geen God!* schreeuwde hjj woest.
Waarom had bjj dan anders mjjn jongen
niet bjjgestaan, hem niet gered van die
schandelijken vervloekten moordenaar?*
>0 vriend,* zeide de heer Raad met be
wogen half verstikte stem»Gods beschik
kingen zijn soms zwaar te dragen en on-
begrjjpeljjk. Maar waar bleef het geloof,
wanneer wjj hier de oorzaak daartoe reeds
inzagen
Heb ik daarvoor mjjn gansche leven lang
aan God geloofd, en dageljjks tot hem ge
beden, wanneer dat mjjn loon zou zijn
riep de oude anders zoo krasse man zuch
tende. »Maar neen! Het kan niet zjjn, ik
kan het niet gelooven. Hjj zal wel weder
bjj zjjn kennis komen.*
Daarop gisg hg weder naar de sponde,
waarop men Hendrik had neergelegd, be
tastte zjjne wangen en handen, of zjj niet
warmer werden, en wreef en streek ze van
nieuws af aan.
Als hij in den storm omgekomen was,
als hg voor zjjn leven gewerkt had tot den
laatsten aiemtoeht, dan was het nog wat
anders,* jammerde hjj later, toen de heer
Raad, die trouw bjj hem bleef, hem trachtte
Tul vin Halen en fjj Ischriften zijn in 't
Nederlandsch geschreven, o.a. Ons Land,
Ons Weekblad, Het Dagblad, het Gerefor
meerd Weekblad, De Volksbo 19, Do Kerk
bode, Jong Zuid-Afrika, Da P.aarl, De
Getuige, Flat Kerkblad, liet Oosten, ene,
enz. En dat in een EageUah lau 1
Ook in de Ora-je-Vrjjstaat, Natal rn
Transvaal komen tal Nederlandsehe bladen
nit. In den laaisten staat o.a. De Volksstem,
De Pers, Het Christelijk Schoolblad, Land
en Volk, De Gouvernements-Courant, De
Nieuwe Republikein, De Vierkleur, De
Vereeniging, De Volksbode, De Echo, Ons
Volk enz.
Evenzoo in de noordvljjke staten van de
Republiek in Amerika. Daar zjjn tal van
plaatsen die namen dragen rechtstreeks uit
Nederland genomen, als Amsterdam, Fries
land, Oostburg, Holland, Vlissingen enz. In
en om Patersoa wonen een 20000 Neder
landers, die letterkundige vereenigingen als
de Harmonie, de Bloemenkrans enz. opge
richt hebben. Te Chicago schat men het
aantal Nederlanders op 30000. Het aantal
bladen, in onze taal verschijnende, bedraagt
ongeveer 60.
Al die broeders tezamen vereenigen, onze
schoone taal verdedigen tegen andere, die
haar ginds dreigen te verstikken de belang
stelling in onze Taal en Letteren gaande
houden en uitbreiden, dat is 't doel van
het in Dordrecht gestichte Taalverbond. En
aan de wereld toonen dat ons kleine landje
op letterkundig gebied een groot rjjk is!
Buitenland.
In de vorige week trok een ljjkstoet
statig uit het Belgische dorp Montbliart
naar de Fransche grenzen. Den Franschen
douaniers werd, op bun vraag, geantwoord,
dat de overledene gewenscht bad op Fransch
grondgebied te worden ter aarde besteld.
De ambtenaren kregen echter achterdocht,
vooral omdat zjj de betoogingen van smart
bij de geleiders wel wat overdreven vonden,
en eischten opening van de kist. Dit werl
onder jammerlijk geween geweigerd, rna-r
een deel der roawdrageuden ging aan den
haal en daarom omsingelden de ambte
naren de overigen en openden de kist, die
dicht gesoldeerd was. Te voorschijn kwam
een volle lading van Brusselsche kant.
Bjj gelegenheid van den verjaardag van
de aankomst der Russische souvereinen te
Cherbourg, den 5n October, zal de Fransche
te troosten. »Maar zoo dood geslagen als
een hond, dat is verschrikkeljjk
Des avonds kwam Sina binnen. Ach wat
was die schoone bloeiende maagd veranderd.
Alle frischheid en jeugd waren verdwenen.
Met medelijden en deernis om haar vernietigd
leven, zag de heer Raad haar binnentreden
zjjn hart leed met haar, maar troosten
geen sterveling kan dat.
Nog eens moet ik Hendrik zien,* zeide
zjj met afgematte, klanklooz! stem. >Dat
kan zijn vader mjj niet weigeren.*
Maar nauwelijks zag haar den kapitein,
of hjj sprong overeind, en zeide haar met
de hardste woorden, dat zij schuld van alles
was, want zjj had tweedracht tusschen hem
en Hendrik gezaaid, om harentwille heeft
hij met zijn zoon oneenig geleefd, en toen
stortte hjj zich op het leger van den doode
neer en riep: «Zie hier, dat is uw werk!
Zoover hebt gjj het gebracht! Was hjj rustig
in huis gebleven, eu niet met u
Met mjj!« viel Sina hem met een kreet
in de red». »Ik zweer bij God,* en zjj stak
vertrouwend de hand omhoog, »dat wij hier
aan deze dear van elkander scheidden, en
Hendrik ging in huis en ik naar mjjne
kamer ik zweer, dat ik hem sedert dien
tjjd niet meer levend heb gezien.* Tranen
verstikten hare stem, eindeljjk kon zjj
weenen.
•Toen is hij van daar naar mjj gekomen,*
zeide de heer Raad. »Het was laat in den
nacht toen bjj rag verliet.*
Vader,* riep Siua, onder een vloed van
tranen, wanneer iJc aan iets eenige schuld
had, zoo heb ik zwaar geboet, zwaarder dan
Advertentiën van 1regels SO ct. Elke regel
meer 71/, ct. Groote lettors naar plaatsruimte.
Adrertontiën worden tot Dinsdag- en Yrjjdagavond
ingewacht.
Minister van Marine, uit naam van de
vleet, aan Czaar Nicolaas II een heriune-
rings-medaille aanbieden. Aan de voorzijde
vertcont deze medaille Gallia die da armvn
uitstrekt naar een schip, dat juist boven
den horizont van de reeda van Cherbourg
komt. Naast haar hjjscht een kleine genius
aan een mast de standaard met den dob
belen Russisehen Adelaar. Het randschrift
is een eenvoudige datum «Cherbourg 5
October 1896.* Aau de keerzjjde staat, op
een hoogte ten anker, een marine-kanon
en een stapel granaten afgebeeld, waarboven
de v reenigde Fransche en Russische vlaggen
waaien. Verder vsrtoont zij een vergezicht
op de reede van Cherbourg en de opdracht
Gallia Rus3orum Imperatori et Classi Hos-
pitibus Amicisimis Salutem.* De medaille
heeft een middelljju van 76 millimeter.
Te Straatburg en omstreken zjjn ver
scheidene aardschokken waargenomen. De
sterkste schok was zoo hevig, dat in ver
scheiden huizen de deuren opensprongen
en de spiegels aan de wanden in beweging
kwamen.
Woensdagmorgen is bjj het inloopen van
de Elbe bjj Cuxhaven, bjj stormweder, de
Duitsche torpedoboot »S. 26* omgeslagen
en gezonken, waarbjj de bevelhebber Hertog
Frederik Wilhelm van Meckbnburg en 7
man der equipage verdronken.
De torpedoboot »S. 27* bereikte met
moeite en met verlies van I man de haven.
De stoomboot »Möwe« van de Noorsche
bergingsmaatschappjj is terstond naar de
plaats van het ongeval vertrokken.
Hertog Frederik Wilhelm is de broeder
van den onlangs overleden Groothertog
Frederik Frans III en van den tegen
woordige Regent Hertog Johan Albrecht
van Mecklenburg-Schwerin. Sedert 1893
diende hij als luitenant ter zee bjj de Duitsche
marine.
De Regent Johan Albrecht, die tegen
woordig was bjj de jubileum-feeskn te
Stockholm, is terstond naar Schweriu ver
trokken, waar het bericht van het ongeval
Woensdagavond 6 nre ontvangen werd. Om
8 ure begonnen de klokken te luiden. Heel
Schwerin is in rouw.
De familie van Angiliotti, den moordenaar
van den Spa&nsche minister Canovas, is
door zjjn misdaad tot den bedelstaf ge
bracht. Zjjn vader, een kleermakersknecht,
en zjjn drie broeders kunnen nergens meer
gjj mjj zondt hebben opgelegd!* Haar zoo
oneindig smeebrade blik trof den kapitein
zoo zaer, dat hjj zich onrustig van haar
afwendde. »Heb ik met hem niet alles ver
loren, alles? Had ik toch ouders, zusters of
vrienden? Was hij voor mij niet alles, en zou
ik voor hem niet de geheele wereld gegeven
hebben? En wat is mg nu overgebleven dan
grenzelooze ellende?*
En wat is mij dan gebleven?* riep de
kapitein woest opspringende. »Wat weet
gjj dan van ellende, beseft gjj dan het ver
lies dat ik lijdMgn vleesch, mjjn bloed,
dat ik heb zien opgroeien? Hoe! had hjj
u zooveel moeite en zorg gekost, had gjj in
hem uw eigen jeugd zien opgroeien? O mgn
God, is het niet tegen de natuur, dat een
vader zijn eigen kind moet begraven? Daar
sta ik nu alleen, en al wacht ik nog lang
en tel ik da dagen en nachten, mgn Hendrik,
mijn jongen komt toch niet weder tot mij,
ik bljjf echter immers eenzaam achter?*
•Niet eenzaam, vader!* riep Sina en
kuielde met eene snelle beweging tusschen
den vader en de doodsponde zjjns zoons
neder. De hand des kapitein* vattnnde, wees
zjj tegeljjk op Hendrik en voer voortEven
als gjj alles verloor, zoo is ook mij niets
meer overgebleven! Hg was voor u even
als voor mg, alles. O, laat ons samen treuren.
Vader stoot mg niet van n, hg had toch
ons beiden lief! Ik wil u verplegen, u dienen
als uwj dochter, als uw dienstmaagd en
Hendrik's nagedachtenis zal door ons heilig
gehouden worden.*
Zichtbaar bewogen en aangegrepen stond
de kapitein daar, toen de heer Raad met
werk krijgen, en zjjn moeder moet onder-?
stand aanvragen bjj de overheid.
Behalve van aardschokken in verscheiden
gedeelten van Italië, heeft men in hot ar»
roadisasment Brindisi te Igden gehnd van
een wervelwind, die heele streken deerlgk
heeft geteisterd. In de nabijheid van Sava
werden twintig huizen verwoest, tien per
sonen gedood en vjjftig gekwetst. Te Oria
is het spoorwegstation verwoestde chef
en zjjn gezin met de verdere beambten zjjn
om het leven gekomen. Ook andere gebouwen
zjjn beschadigd en verwoest, en twintig
menschen in het stadje zijn gedood. Te
Satriano eindeljjk zjjn vjjftien manschen
gedood.
In niet minder dan zeventien gouverne
menten in Rusland is de graanoogst slecht
uitgevallen, in sommige streken zelfs geheel
mislukt. De zwarle-aarde-districten (Klein-
Rusland), die anders nog eens wat koren
konden afstaan, hebben dit jaar eveneens
een zeer slechten oogst opgeleverd.
Hoewel van regeeringawege al bekend
gemaakt is dat de opbrengsten der andere
gouvernementen ruimschoots opwegen tegen
den slecht uitgevallen oogst dezer zeven
tien gouvernementen, en Rusland in staat
is met eigen krachten het gevaar te keeren,
ziet de toestand er toch niet zeer rooskleurig
uit. De hulp moet zeer spoedig verleend
worden, d.w.z. de regeering had na eigenlgk
al graan moeten opkoopen voor de bedreigda
gouvernementen. Wordt daarmee te lang
gewacht, dan zullen de prjjzen te veel
stjjgen, en 't verleenen van hulp wordt
zooveel moeiljjker.
Uit Transvaal komt het droevige bericht,
dat president Kruger door een zware nier
ziekte is aangetast, die, op zijn hoogen
leeftjjd vooral, ernstige ongerustheid moet
teweegbrengen.
Deze ziekte is vaak doodelijk, soms tameljjk
snel, maar de ljjler kan ook nog jaren lang
leven, als sommige dealen van dat orgaan
geschikt big ven voor hun werk.
Het laatste nieuws uit Pretoria meldt dat
de bewoners der Znid-Afrikaansche Repu
bliek zich krachtig verzetten tegen de suze-
reiniteit van Engeland.
Zjj, die in de verwachting geleefd hebben,
dat met het sluiten van den voorloopigen
vrede tusschen Griekenland en Turkjje, alle
tranen in de oogen zeide:
Hendrik had zjj lief het is het laatste
wat gjj voor haar doen kuut.c
Neen, ne?n!« riep de kapitein ruw uP,
het weeke gevoel terugdringende en Sina
van zich afstootende. »Om haar wilde Hen
drik mjj verlaten zjj was hem liever dan
zjjn onde vader, ik wil haar niet ziei. Doch,*
hier bleef hij steken en een donker rood
overtoog zijn gelaat. «Meisje, bjj hem, bij
mijn Hendrik bezweer ik u, kunt gjj mjj den
moordenaar, den schan lelijken boef aan
wijzen of noemen, dan wil ik u als mjjn
dochter aannemen, dan zult gjj als mjj a
eigen kind zijn. Ik wil wraak. Heere God!
gjj hebt mjj alles ontnomen, sta mij dan
ten minste bjj in mijne wraak! Help rag,
opdat ik den moordenaar zoo voor mjj zie,
als nu mgn jongen hier ligt!*
Sina was opgestaan eu teruggeweken.
Op hare trekkeu was een inwendige strjjd
zichtbaar en toen drukte er zich esn ernstige
stjjve berusting op af. Tweemaal kustte zj
den doode het voorhoofd en de handen,
een krampachtig snikken deid haar rillen
en toen ging zij de deur uit.
De heer Raad geleidde eu troostte haar,
hjj hoopte dat de kapitein wel verteeieren
zon; in zjjn tegenwoordigen gemoedstoe
stand onderscheidde hjj geen recht van on
recht. Misschien zou een verdenking van
den moordenaar hem tot een ondoordachte
d&ad kunnen brengen.
Sina werd nog bleeker, snikte en trok
zich in haar eenzaam kamertje terug.
Wordt vervolgd.
ÉL
p
ns
Ij
Iimnwfi ngmt'ui.uMxiwis si's ijnwnwra.