FEUILLETON.
MADELEINE.
id!
CIC!
p.n
iotmelenvaard.
Uitgever: U.J. VEERMAN, Heusden.
M 1631. WOENSDAG 6 OCTOBER. 1807.
BE PEN
YOOR
V ki
Dit bird ersckjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00.
franco per post zonder prjjsveihooging. Afzonderlijke
n aomera 5 cent.
Ad verten tien van 1regels SO ct. Elke regel
meer f1/, ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
Uit de Pandoi adoos vrh bet Oosten,
waaruit de pokken, de lepra en de cholera
voortkwamen, is in den aanvang ran dit
jaar de pest weder opgestegen, de doode-
lijkste van alle ziekten. Verschrikkelijk luid
den de berichten uit Bombay en omstreken.
Op 8 Jan. waren officieel 220 ziektegevallen
bekend, waarvan 214 met doodelijken afloop
op 17 Jan. reeds 3636, met 2592 dooien;
feitelijk bedroeg het aantal gevallen wel
het drievoudige.
Na Bombay, Poona en andere steden
ontvolkt en het binnenland vreeseljjk ge
teisterd te bebhen, ;been ze tot slaan
gekomen te zijn en Engeland herademde,
want 't is Engelsch grondgebied, waar de
ziekte woedde, doch daar korat nu uit
Indië alweer het bericht: »de pest breidt
zich op schrikbarende wjjze nit. Te Bombay
de laatste week 60 sterfgevallen. Ook te
Karachee heeft ze zich vertoond.*
Aldus Reuters telegram.
Terwjjl we dit lezen, vraagt een vrien
delijke stem: vrat is dat toch, die pest;
hoe ontstaat ze; hoe breidt ze zich uit; is
ze ook in Europa bekendbestaat er voor
ons werelddeel nog gevnar?
Op deze vragen znllen we trachten aan
de hand der geschiedenis en der weten
schap antwoord te geven.
De wetenschap, die eeuwen lang radeloos
tegenover deze verschrikkelijke ziekte stond,
is thans op weg haar wezen te doorgronden,
Dr. Yersin, een Fransch geneesheer, die de
ziekte in 1894 te Hongkong bestudeerde,
heeft de bacil gevonden en kunstmatig aan
gekweekt. Nu mogen tot opneming van
dezen bacil in het menscheljjk organisme,
tal van omstandigheden gunstig zijn, dit
schijnt boven allen twijfel verheven, dat
Negers, Chineezen en Hindoes meer ont
vankelijk zijn dan Europeanen. Misschien
wel ook omdat onder dezen de meeste sociale
wanverhoudingen gevonden wordenon
reinheid, armoede, opeenhooping der massa's
enz. Een der gewichtigste inganspoorten
van het pi stvergif is de huid, vooral de
gekwetste plaatsen dezer, zij het door aan
raking van den zieke of 't aanvatten zjjner
kleedingstukken. In 1835 heeft men te
Chïro een terdoodveroordeelde de onder-
kleeren aangetrokken van een pestljjder en
na twee dagen was hij een lijk.
(i
Het was in het jaar 1870, het jaar van
den oorlog tusschen Frankrijk en ünitsch-
land. Tot in de bergen van Zwitserland
drongen de geruchten van den strjjd door.
Een ijskoude wind gierde om de besneeuwde
bergtoppen en joeg de dansende sneeuw
vlokken om de kale hoornen, zoodat dit
takken bjjna bezweken onder den witten
last en diep neerbogen tot op den hard
bevroren bodem van de dalen.
Er had een hevige storm gewoed, dagen
achtereen, nu was hjj bedaard, de wolken
trokken weg en aan den donkerblauwen
hemel glinsterden duizenden sterren, groot
en schitterend, als schoten zjj vlammen,
zooals men slechts zelden in de gelegenheid
is te zien en met een blauwen gloed, een
verschijnsel, dat slechts voorkomt bp buiten
gewoon strenge koude. Het aardige beekje
bjj den molen in het Art-isdal, dat 's zomers
nacht en dag onvermoeid van steen tot
steen huppelde, lag nu onbewegelijk en
levenloos onder zjjn harde oppervlakte van
jjs, de raderen in den molen stonden stil
en de oude molenaar zat binnen bp de
warme kachel en bestudeerde lang en ernstig
de couranten, die hg gisteren uit het naastbij-
gelegen dorp had meegebracht. En er stond
heel wat in. In het naburige Frankrpk was
het lang niet zoo rustig als hier.
Aan de eikenhouten tafel zat zjjn eenig
Het pe8tgif is het gevaarlijkste van alle
ziekte-veroorzakende stoffen. In China komen
op 100 aangetasten er nauweljjks 5 door.
De ziekte vangt aan met een gevoel van
onpasselijkheid, dat eenige dagen aanhoudt,
dikwjjls ook met of gevolgd door ijlende
koortsener vertoonen zich op het lichaam
roode vlekken en gezwollen plaatsen, vooral
in de oksels en liezen, waar de gezwellen
wel tot den omvang van een kippenei uit
zetten. Al deze gezwelln gaan ia ettering
over, terwjjl hevige bloedstortingen plaats
vinden uit longen, maag en nieren. De
dood volgt tusschen den 3Jen en 6deu dag.
De geschiedenis der Europeesche volken
telt zeer donkere bladzijden, beschreven
met pestepidemiën. Een enkele zij hier ver
meld. In het jaar 542 brak ze nit en woed le
hevig in Syrië, Egypte en Klein-Azië, van
waar ze zich naar Europa voortplantte.
We lezen dat in Konstantinopel soms 10000
menschen op één dag stierven.
Erger nog werd Europa geteisterd door
de pest in 1346, toen geen enkele streek
verschoond bleef en naar men raamt, 25
mill, weggemaaid werden. Men noemde ze
de zwarte doodnaar de kleur die de slacht
offers vertoonden na den dood. Ze kwam
uit China en Indie, drong langs de handels
wegen in de Middellandsche zee tot Sicilië
door en van daar uit door ons heele wereld
deel. Ontzettend was toen de toestand, de
angst verscheurden alle banden, alle verkeer,
moord en roof, en de grootste onzedelijk
heid werden ongestraft bedreven, er bestond
geen gezag meer noch gehoorzaamheid aan
de wet. 't Geval wilde dat de Joden slechts
bp uitzondering aangetast werden, misschien
door de trouwe nakoming van de Mozaïsche
gezondheidsvoorschriften, en wat lag nu
nader voor de hand dan de beschuldiging
dat zjj het water vergiftigd hadden? Zoo
was Europa onder 't woeden der epidemie
getuige Tan vervolging en gruwelijke mis
handeling der Joden. Alleen in Bazel en
Straatsburg werden 2000 joden levend
verbrand.
In 1557 vertoonde ze zich weer in ons
land en teisterde Delft, Haarlem en Leiden
later nog in 1625 te Breda en elders, maar
steeds grooter werden de tusschenpoozen
en in de 18de eeuw vertoonde ze zich slechts
in Rusland, Konstantinopel. In onze eeuw
meende men van haar verlost te zijn, toen
ze plotseling in 1878 weer in Rusland te
voor3chjjn trad.
dochtertje, de blonde Madeleine en liet on
vermoeid haar spinnewiel snorren, want het
vlas moest vlug gesponnen worden, de
wever wachtte reeds op het garen om het
tot linnen te verwerken. Fjjn, stevig linnen,
dat sneeuwwit werd als het gebleekt was
in de zon. Do lente was niet meer zoo heel
ver at en in Mei, als de sneeuw gesmolten
was moest menig uitzet kant en klaar zijn.
Daaraan dacht ook zeker op dit oogenblik
de molenaarsdochter, want er vloog een
schelmsch lachje om hare roode frissehe
lippen en hare blauwe oogen wierpen een
snellen blik op de strengen garen, die aan
een spjjker aan den muur hingen.
Het was een uitgemaakte zaak, dat de
knappe jager daar boven uit het bosch op
de bergen, het aardige dochtertje van den
molenaar in zjjn hui3 binnen zou leiden en
als men zag hoe uitstekend de mooie Denis
bp zjjn uitverkorene paste en hoe goed de
een den ander begreep, dan moest men wel
toestemmen, dat het paartje juist zoo bp
elkaar behoorde als de groote steenen in
den molen van den vader, waar de een den
ander voorthelpt.
Het was een flink gebouwd jonkman,
Denis, lang en breed, wien het groene jagers-
pak uitstekend stond en die zjjn hoed zoo
zwierig op zjjne donkere krullen wist te
zetten, als geen ander het hem zoo ge
makkelijk nadeed; in zijn knoopsgat droeg
hjj steeds een dennetakje en als hg het
kon vinden het een of ander bloempje in
zijn hand, dat hp hoog op de bergen op
het steile pad voor zpne Madeleine had
geplukt. Daarbij bezat hp twee donkerblauwe
oogen, waaruit u liefde en opgewektheid
tegenstraalden en een hart trouw en goed,
Na dien tij 1 is Europa verschoond ge
bleven, maar zekerheid dat ze niet weder
binnenkomt, bezitten we niet. Met spoor
wegen en stoombooten, die dagelpks mil-
lioeneu cent naars koopwaar vervoeren, zijn
we met het oosten verbondenvele dui
zenden pelgrims trekken jaarlijks uit Europa
naar Mekka, het gevaar voor overbrenging
i3 dus vermeerderd ia plaats van afgenomen.
Toch bestaat er gegronde hoop dat
Europa, mocht het gevaar dreigen, niet
weerloos meer staan zal als vroeger, toen
men zijn toevlucht tot aderlating nam.
Bovengenoemde geneeste r nl. heeft be
vonden dat behalve de mensch, ook muizen
en ratten, katten en honden en ook paarden
door de pest werden aangetast. Toen heeft
hij gedaan, wat men thans reels met goed
gevolg tegen de gevreesde diphterie aan
wendt; paarden door inenting met het
pestgif voor de ziekte ongevoelig maken
en raet het bloed dier paarden de menschen
inenten. Zoo heeft hjj het geluk gehad te
Amoi in China van 23 aangetasten 21 te
genezen.
Maar de genees wijze daargelaten meenen
we dat Europa veel minder dan vroeger
een vruchtbaar veld voor de pest aanbiedt.
Nog is wel niet alles zoo als 't wezen moet,
maar toch wordt oneindig veel meer dan
vroeger gezorgd voor reinheid, voor toe
treding van licht en lucht, voor verwjjde-
ring van alles wat schadeljjk is, voor toe
zicht op lavensmiddelen, voor zuiver drink
water. Reinheid, matigheid, zedelijkheid zjjn
de sterkste wapenen tegen den vjjand.
Buitenland.
De Belgische Regeering schijnt vast bs-
sloten art. 8 van de wet op de schutterjj
toe te passen op die vreemdelingen, die
niet 1 ij tractaat van dergelgken dienst zijn
vrijgesteld. Tot nu toe heeft alleen Enge
land geprotesteerd, of liever; opheldering
gevraagd.
Het te Luik gehouden mpnwerkerscon-
gres heeft besloten met 1 Nov. de alge-
meene werkstaking uit ta schrjjven, indien
inmiddels geen loonsverhooging van 15pCt.
is verkregen.
Een koopman te Parjjs, op een nacht
zonderlinge geluiden in zjjn kelder hoorende,
ging met een licht onderzoeken. Hg rond
er een chaos van gebroken wpnflesschen en
dat slechts voor zjjn gezin en voor de
molenaarsdochter in het dal beneden klopte.
Zij zag er aantrekkelijk nit met het fijn
geplooide helder witte mutsje, dat zoo crqnet
op het golvende haar zat en met het lichte
boezelaartje en het sierlijke keursje, dat haar
nette figuurtje voordeelig deed ,uitkomen.
Zij luisterde aandachtig als de oude vader
Pierre haar met luide stem de nieuwste be
richten over den oorlog voorlas en daarbij,
om met zijn zwakke oogen beter te kunnen
zien, de courant ver van zich afhield.
»Naar alle kanten verstrooid hebben zp
de fransche troepen,* zeide hg en knikte
met het hoofd, >en verscheiden veldslagen
gewonnen zou het ook waar zjjn wat
de couranten nu vertellen, dat zjj ook bp
Orleans den geheelen rommel naar den
duivel hebben gejaagd? Kranige kerels, die
Pruisen en een zeldzaam goed gedisplineerd
leger, dat prnisische, dat zuilen zelts hunne
vijanden niet kunnen ontkennen!*
Dit gezegd hebbende stopte hg bedaard
zjjn kort pijpje en blies, behaaglgk in zjjn
stoel leunend, den rook voor zich uit. »Die
Franschen,* begon hg weer, »hebbeu ook
ai zoo van alles in hun leger, het is een
samenraapsel, veel schorrie morrie uit Afrika
is er ook tusschenbp den heiligen Lau-
rentius, ik zou zulk een zwarten kerel, zoo'n
Turco wel eens willen zien, het moet een
vreemd volk zjjn die Muzelmannen of zjjn
het misschien wel heidensche Indianen of
Boschjesmannen?* En hjj nam opnieuw de
courant ter hand en verdiepte zich in da
hoogst interessante berichten, die dikwjjls
tot in het onmogeljjke overdreven werden.
Nu werd er luid aan de huisdeur geklopt,
zoodat de oude verwonderd luisterde en zjjn
leeggeloopen vaten blijkbaar waren di?ven
aan het werk geweest en e?n hunner lag
nog in een hoek te snorken. De man riep
buren te hulp, de dronkaard vloog op hen
af, het licht ging uit, er ontstond een on-
heschrjjflijk geworstel en gevecht in de
duisternis. Eindelpk bracht de concierge
weer licht en vier sterke mannen werden
den indringer meester een vervanrljjk
groot varken, door da snaaksche wijndieven
in kleeren gestoken en dronken gemaakt.
Van tijd tot tjjd vindt msn in de bladen
berichten over den ex-kapitein Dri-yfus, ge
deporteerd naar Cayenne (schiereiland Du-
cos). Het schijnt dat er pogingen worden
in het werk gesteld of plannen beraamd
om hem te laten ontsnappen. Nu weer
schrijft iemand die met drie kruisjas teekent,
aan het »Journal«, dat de hoofdopzichter
die op Dreyfus moet letten en die verleden
jaar met 1500 frs. traktementsverhooging
een ander verving, plotseling is afgezet en
door een derde vervangen. De zaak is nog
duister, maar het is zeer waarschijnljjk,
schrjjft de correspondent, dat Dreyfus ten
slotte toch nog eens ontsnapt, als zjjn
zwakke gezondheid het althans niet belet.
Uit Nizza werd Zaterdag geseind, dat,
tengevolge van de stortregens, een deel der
stad, speciaal het kwartier St. Bartbélemy,
onder water staatde treinen komen met
vertraging binneD.
Het geheele departement Garonne ziet er
nit als een verzameling van groote meren.
Persoonlpke ongelukken zjjn niet te be
treuren, maar de schade is enorm, evenals
in de departementen Ande, Arriège en Py
reneeën. De dorpen om Montauban en om
Juzet zjjn totaal verwoest, terwijl te Mon
tauban enkele straten onderliepen.
Er schjjnt voor het oogenblik geen nieuw
gevaar te duchten.
In Rusland schijnt alles nog anders te
wez8n dan in anders strekennog altjjd
hoort men van aanvallen van reizigers op
ongebaanden wegen enz., thans wordt 't
volgende bericht
Een nit Siberië ontsnapte misdadiger
Aboezar Ogly, wiens opsporing door de
veldwacht van Kasach beoogd werd, had
zich dicht hjj de Perzische grens aan 't hoofd
gesteld van een Tartaarsche rooverbende.
In de bnurt van 't dorp Alibegli trof de
politie, aan wier hoofd prins Abadzjitse,
blond dochtertje verschrikt opsprong en naar
het venster snelde. Zjj opende het.
»Er staat iemand voor de deur!* zeide
zjj huiverend en trok vlug haar neusje weer
naar binnen. Haastig sloot zjj het venster,
om de konde buiten te houden. »Aba, wat
is het koad!«
»Wat? staat er iemand voor da deur?*
herhaalde vader Pierre ongsloovig; >bp dit
weer en zoo laat op den avond? Wie zou
dat kunnen zijn?*
Voor de derde maal herhaalde zich het
kloppen, en nog iets luider dan de eerste
en de tweede maal en de hofhond rukte aan
zjjn ketting en blafte luide om de aanwe
zigheid van den laten gast te melden.
»Wjj zullen moeten zien, wie daar is, de
meiden zjjn naar bed en de knecht ook,*
mompelde de oude man langzaam opstaan te
en zjjn pjjp neerleggend; >het is een gek
geval. Maar neem jcj de lamp en licht mjj
bjj Madeleine, daD zal ik naar beneden gaan.*
Het jonge meisje nam aarzelend de lamp
op en ging haar vader voor naar de huisdeur.
De molenaar opende de deur en de koude,
die naar binnen stroomde, drong hem tot
in merg en been. De maan wierp een bleek
schijnsel door de weinige wolken, die nog
aan den hemel zwierven en bjj dat matte
licht zagen zjj een in elkaar gedoken ge
stalte tegen de deur leunen in lompen gehuld
en doodeljjk uitgeput, half bevroren door
de koude.
>Heb in 's hemels naam medeljjdenl*
smeekte een zwakke stem in gebroken
fransch. »Ik sterf van honger en koude!*
Madeleine hief de lamp op om het licht
op den smeekende te doen vallen en vader
Pierre beschouwde zjju vreemden bezoeker
prefect van Kasach de roovers aan. 't Gevecht
werd door de politie dadeljjk geopend met
geweervuur, en een broeder van den roover-
hoofi'man tuimelde doodelijk getroffen van
't paard. De overwinning scheen aan de
zijde der politie te komen, toen een groep
inlanders de partjj der roovers kozen en
een moorddadig geweervuur op de politie
richtte. Hierbij werd prins Abadzjitze in
de heup getroffen, zoodat hij zich niet meer
in 't zadel kon houden en zijn mauschappen
hem achter een hooischelft neerlegden, vau-
waar uit hjj evenwel op da roovers bleef
vuren. Eindeljjk moest de politie zwichten
voor de overmacht en vluchtte in 't gebergte,
hun aanvoerder overlatende aan de woede
der roovers. Abadzjitse werd dan ook op
afschuweljjke wjjze ter dood gebracht, 't
Hoofd werd van de romp gesneden, en met
dat der andere gerallene politie-beambten
op een langen staak gezet. Triomfantelpk
trokken de roovers 't dorp Alibegli binnen,
waar de dorpsbewoners gezamenljjk met
de roovers een schjjfschieten organiseerden
op het hoofd van den prins.
De Russische ingenieurs en arbeiders die
aan den spoorweg in Mandschoerjje werken,
schjjneu aan gevaren blootgesteld gelijk
uit te Petersburg ontvangen berichten blijkt.
Zjj worden niet alleen door roovers bedreigd,
maar ook door Chineezen die zich tegen
het voortdringen van de westerlingen ver
zetten. De Russische overheid heeft dus
600 kozakken met artillerie naar Polafkaja
gezonden, om zoo noodig zelfs de grens
over te trekken voor de bescherming der
Russische onderdanen.
In het binnenland van Kreta wordt de
toestand steeds hachljjker. Er heerscht vol
slagen regeeringloosheid.
De politie heeft aan 't station te Rome
een man aangehouden, die te Caserte 8
kleine jongens had gekocht. De kinderen
zouden naar Amerika gestuurd worden om
daar voor hun meester den kost te ver
dienen met orgel draaien!
In Engeland worden groote bestellingen
verwacht in verband met de uitbreiding
van de Japansche vloot. Japan heeft voor
de komende acht jaar voor zjjn marine
uitgetrokken een som van 25 millioen pond
sterling. In 1904 hoopt men te hebben een
vloot van zes eerste klasse slagschepen van
12,510 tot 12,250 ton, drie tweede klasse
met meer aandacht.
Hjj was gehuld in een donkeren mantel
en hjj droeg een hoed vau vreemd model,
van zjjn gelaat kon men niets onderscheiden
maar uit alles kou men opmaken dak het
een ten doode toe uitgeputte man was, die
om een toevlucht smeekte eu daarom noo-
digde de molenaar hem dan ook uit naar
binnen te komen en hjj ondersteunde hem
met zjjn arm, toen de man wankelend den
drempel overschreed.
In het woonvertrek aangekomen viel hjj
uitgeput neer op den eersten den besten
stoel en liet het vermoeide hoofd op de
borst vallen.
Madeleine snelde naar den haard en vulde
een kop met het restje koffie dat nog in de
kan was, zjj zelve moest het den vreem
deling aan de lippen brengen, zpne handen
waren geheel verstjjfd van koude en hjj
kon den kop niet vasthouden.
Eerst langzamerhand scheen er weder
leven in de verstjjfde ledematen van den
ongelukkige te komen, hjj haalde diep adem,
opende zjjn oogen en wierp een blik vol
dankbaarheid op het blonde meisje, dat,
aangegrepen door innig medelpden, den
armen man zoo goed als zjj kon verzorgde.
Te zwak om rechtop te kannen zitten,
maakte vader Pierre hem een rustplaats
gereed in zjjn gemakkeljjken leuningstoel
aan den haard en toen hg hem den don
keren mantel van de schouders trok, ont
stelde hg ten zeerste over de havelooze
uniformjas, die daar onder verborgen was.
>Een Franseh soldaat!* riep njj nit, »hoe
ter wereld zjjt gjj verdwaald geraakt in dit
eenzame dal en in onzen molen?*
Wordt vervolgd.
