Kei Land van Neusden en Allena, de Lanïslraal en de Bommelenvaard.
FEUILLETON.
toiss:
Uitgever: L. J. YEERMAK, Heusden.
M 1653. WOENSDAG 22 DECEMBER. 1897.
Met hei oog op het
Kerstfeest zal ons eerst
volgend Nummer Vrijdag 24 dezer
verschijnenwij verzoeken dus onze
Correspondenten en 11.11. Adverteer
ders hunne toezendingen een dag
vroeger te doen plaats hebben.
DE REDACTIE.
LAND VAN ALTEN&'
VOOR
Dit blad verschuilt WOENSDAG en ZATERDAG.
Aboncementspr^s: per 3 maanden f l.OO.
franco p#r post zonder prjjsvei hooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 7*/j ot. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrgdagavond
ingewacht.
In het Nummer dat
op 1 Januari a.s. ver
spreid wordt, zal weder gelegenheid
gegeven worden de gebruikelijke
NIEUWJAARSGROET te plaatsen.
Voor tijdige toezending beveelt
zich beleefd aan
DE UITGEVER.
Pas bp de begrootingsdebatten maakten
Kamer en Ministerie inderdaad over en weer
kennis. Voor dien tjjd werd er verwacht
en geloofd en gehoopt, nu echter weten
ze wat ze aan elkaar hebben, weet de Kamer
wat ze van dit Ministerie verwachten kan,
weten ook de dienaren der Kroon in hoe
ver ze met deze Kamer zullen kunnen
samenwerken.
Verrassend was 't optreden der socialis
tische groep. De Kamer, nog niet vergeten
de cynisch-opruiende taal van den vroegeren
leider der partjj, maakte nu kennis met
drie leden, die haar zouden verzoenen met
hun beginselen, wanneer daar mogelijkheid
op was, met een Troelstra, een welsprekend
jurist, Van Kol, niet minder welsprekend
en Van der Zwaag, een man uit 't volk,
die goed ontwikkeld is. Wat ook verras
send was, 't optreden voor 't eerst van een
onderwjjzer, bjj de behandeling der ondor-
wjjszaken. Daarover redeneerden vroeger de
heeren honderd uit, ofschoon ze overtuigd
waren dat geen enkel hunner op de hoogte
was, want zelfs schoolopzieners schjjnen
zóó weinig er in te zjjn dat Ketelaar vooral
aanbeval toch specialiteiten uit te zoeken
voor dit ambt. Ketelaar kreeg van ver
scheiden kanten een pluimpje; die mogen
hem zoovele bloempjes zjjn op zjjn parle-
(11
Met kalmen tred begaf hjj zich naar het
voorvertrek, en daar, in de kille ochtend
schemering zag hg een wezen staan, dat
hem voor een oogenblik inderdaad als een
onbekende voorkwam, zoozeer hadden enkele
uren tjjds haar herschapen.
Eu toch was het de gravinmaar eene
andere vrouw als die welke hg tot dusverre
gezien had. Al het luchthartige en zorge-
looze was uit haar gelaat verdwenende
zachte blos, die anders hare kaken kleurde,
was weggevaagd; de zoo fraai gevormde
wangen waren van diepe voren doorgroefd
de oogen schenen veel grooter dan vroeger
en brandden van een vuur als hjj slechts
bjj koortsljjders had zien schitteren.
«Gjj zjjt ziek, mevrouw,mompelde hjj,
den blik doordringend op haar vestigende.
»Ziek?« herhaalde zjj onstuimig. «Neen,
ik ben het geweest, mjjn leven lang; maar
dat is nu voorbjj. Deze nacht heeft de crisis
gebracht en ik ben thans herstellende. Ik
heb gedroomd; want ik die mjj verbeeldde
aan Adrianis te hechten, ik kon slapen ter-
wjjl hjj hier met den dood te worstelen lag
en mjjn droom heeft mg genezen. Ik zag
hem liggen op zjjne legerstede, even dui-
deljjk als ik u nu voor mjj zie; zjjne adem-
mentaire loopbaan, die overigens niet veel
bloempjes belooft. Het onderwijs, zal het
goed zijn, kost veel geld, dat is nu een
maal niet anders en een minister, die zijn
uiterste best moet doen om zuinig te zijn,
kan op dit stuk geen beloften afleggen, die
stjjging der uitgaven tengevolge hebben.
Op bet hoofdstuk «Onderwijs* heeft de
minister voor 't eerst een onaangename
ontmoeting gehad, waarbij men zich ver
wonderen moet dat de heer Borgesiu3 niet
beter op de hoogte is van de gevaren, die
zijn politieke vrienden hem berokkenen
kunnen.
De wet van '76 op het H. onderwjjs,
wil dat aan alle hoogescholen de facul
teiten genoegzaam bezet zjjn en de minister,
die verklaard heeft dat hij de wetten wil
uitvoeren in derzelver geest, stelde voor
een professor in de geschiedenis aan te
stellen te Utrecht, aangezien daaraan be
hoefte bestaat.
De heer Kuyper, dien men niet van over
dreven liefde voor de Staatshoogescholen
verdenken zal, had daarop met andere
heeren een amendement ingediend, om die
aanstelling tegen te gaan. De gronden
waarop dit amendement gebaseerd was,
kunnen we laten rusten en alleen vermelden
dat de politieke vrienden des ministers vóór
dit voorstel stemden, om den heer Borge-
sius een aansporing te geven tot omwer
king van de wet op het hooger onderwjjs.
De heer Kerdijk was de man, die den
heer B. dit echec bezorgde. «Van zjjn
vrienden moet men 't hebben* zegt het
spreekwoord en 't is te meer onverantwoor-
deljjk van den heer Kerdjjk, daar hjj weet
dat de minister volstrekt geen plan heeft,
de wet te veranderen. De heer Kerdjjk is
een lastig man. Men heeft dezen zomer te
Amsterdam gewaarschuwd tegen zijn ver
kiezing en als men nu ziet dat hjj op het
onverwachtst en op een punt, waar althans
van hem en de zjjnen geen tegenstand te
wachten is, den minister een steen voor de
voeten werpt, kan men de vrees niet onder
drukken dat het ministrieel leven van den
heer Borgesius wel eens plotseling een einde
zou kunnen nemen. En dat zou jammer
zjjn, want geroepen de sociale vraagstukken
op te lossen, is hjj de rechte man op de
rechte plaats.
En wonder mag 't heeten dat de minister
't er door gekregen heeft te den Helder een
hoogere burgerschool op te richten, maar
't ging dan ;ook slechts met één stem meer
derheid.
haling was benauwdeene ijskoude, ont-
vleeschte hand strekte zich naar hem uit.
Gjj die naast het bed stondt, zaagt haar
evenals ik, en het behoefde u slechts een
enkele beweging te kosten om haar af te
weren. Ik zelve, ik kon het niet doenik
was machteloos en als verlamdmaar al
mjjne hoop was op u gevestigd. En toen
toen aanschouwde ik een vreeselijk ietsgjj
bleeft daar met gekruiste araien werkeloos
staan, gjj lachtet spottend, als wildet gjj
den Dood aanmoedigen zjjn werk te vol
brengen. Ik kon niets tegen hem, maar in
mjjn zielsangst verbrak ik de onzichtbare
banden, die mg beklemd bielden, en wierp
ik mjj op den stervende neder; zoo hg be
zweek wilde ik met hem gaan. Ik wist ein
delijk wat liefde wastot dusverre was ik
slechts een speelpop, een onziunig schepsel
geweest, ik was eindeljjk vrouw geworden,
en het is de vrouw, die tot u komt, en u
toeroept: mjjn droom was meer dan eene
zinsbegoocheling, meer dan eene jjdele nacht
merrie gjj bezit al de geheimen der weten
schap; gjj zijt grooter dan wie ook, dien
ik tot zjjn behoud aan zjjne zjjde zou kun
nen halen, red hem!*
Damer had haar met sombere uitdrukking
aangehoord, en zjjne stem trilde van eene
ongekende aandoening, toen hjj ten ant
woord gaf:
«Ziedaar wederom een der groote dwa
lingen der wereld: nu eens schrjjft zjj ons
slechts onkunde toe, dan wederom verwacht
zij van ons dat wjj wonderen zullen ver
richten. Slechts in één opzicht heeft uw
Wat ook opmerking verdient iu de ken
nismaking van Kacner en Miaisterie is blind
heid van den minister van marine vior den
geest der kamerleden. Verschillende sprekers
ontraadden den minister ernstig den bouw
van een vierde pantserschip, type de Kor-
tenaer. Er werd aangetoond dat niet alleen
de achtereenvolgende ministers van marine
verschillende stelsels volgden, maar dat zelts
de heer Jansen than-s een heel ander plan
voorstaat dan bjj zijn vorige ministerschap.
De Kamer verlangde een vast plan en ver
klaarde door afstemming nu met 5
stemmen meerderheid van 't gevraagde
schip, dat ze eindeljjk moede is van 't offeren
aan de marine, in den blinde. De heer
Jansen heeft den wenk ter harte genomen
en zjjn ontslag gevraagd.
Eindelijk nog verdient de aandacht het
opheffen van den sluier, die hangt over de
ongeboren wet op den leerplicht. Van zekere
zijden heeft men reeds getracht dien sluier,
op te heffen om te wjjzen op de leeljjke
dingen, die bjj de geboorte te berde zullen
komen en nu heeft de minister tot waar
schuwing van degenen, die zich bang laten
maken, enkele algemeene regelen gesteld,
waarnaar hjj trachten wil de wet te ont
werpen.
Deze regelen zjjn in hoofdzaak de vol
gende
lo. Leerplicht is noodig ia 't belang van
de kinderen die geregeld schoolgaan, nog
meer dan in dat van hen, die verzuimen.
(Dit zjjn we zoo vrjj te betwjjfelen.)
2o. Bij regeling van den leerplicht zal
met bestaande toestanden rekening gehou
den worden, aan oogattjjd b.v. in land
bouwstreken.
3o. Boete en gevangenisstraf zullen slechts
als uiterste maatregelen worden toegepast.
4o. Bestreden moet worden niet in de
eerste plaats het volstrekte maar het be
trekkei jjke school verz ai m.
5o. Leerplicht mag niet lijden tot ge
wetensdwang; gemoedsbezwaren zullen ont
zien worden.
fmUMBB—■BBMMB—IIIHHIIIIWII—IIITHUIII ■lil'
Buitenland.
De uitwisseling van het GriekschTurk-
sehe vredesverdrag heeft Zondag plaats ge
had, volgens een bericht aan de «Indépen-
dance beige.*
Parijs heeft Zaterdag van den mist ga-
noten. Gedurende den ganschen dag was
de helft der stad in duisternis gedompeld,
terwjjl de andere helft van geen mist wist.
droom u niet bedrogen: de prins heeft geen
krachten gehad om de ziekte te weerstaan
deze nacht besliste over zjjn lot. Hjj is
verleren.*
Als eene tjjgerin sprong zjj op hem toe
en schudde zgr>9 beide handen, alsof zjj ze
verbrijzelen wilde.
>En dat zegt gjj mij met eene onverstoor
bare kalmte,* riep zjj uit. «Maar waar dient
dan al uwe wetenschap toe? Hjj leeft nog
en gjj laat hem alleen worstelen met den
dood
»Ik verliet hem slechts, omdat ik bjj n
werd geroepen,* kiosk het jjskoud.
Er had een plotselinge ommekeer in haar
plaatsvan dringend werd hare houding
smeekend, en zjj, de lichtzinnige vrouw, die
gespeeld had met al wie tot daartoe voor
baar neergeknield waren, zonk aan zijne
voeten in het stof, en hief de gevouwen
handen sidderend tot hem op.
«Red hem;* bad zjj. >Ik geloof in uwe
kunde, in uwe macht; neem al mijn goud,
zoo dat u kan bekoren; ik ben bereid
armoede te dragen, zoo hg slechts in leven
bljjft
«Dwaasheid!* prevelde Damer tasschen
de opeengekleemde tanden: «Gjj weet dat
hij zelt rjjk is en u spoedig zon huwen,
met of zonder geld; maar zoo ik, die geheel
zijn leven ken, u zeide dat hjj reeds ver
loofd was, dat het hem onmogeljjk was
zich vrjj te maken, dat gij nooit zjjne vrouw
zoudt zjjn
«Eed hem!* kermde zjj, «al moest ik
arm big ven, al moest ik hem tot den echt-
Zoodra men langs den boulevard des Ca-
pacines ging en de «Place de l'Opéra* be
reikte was de lucht zoo helder ala op den
schoonsten wintering.
Op enkele plaatsen daarentegen, vooral
aan de Seine, was de mist zoo dik, dat de
politie op de drukste plaatsen met bran
dende toortsen was voorzien.
Men schjjnt in Frankrjjk weer een ge-
recbteljjke dwaling op het spoor. Twee
personen, Jarnet en Léger, zijn tot levens
langen dwangarbeid veroordeeld, wegens
aanslag op de eerbaarheid van een meisje
beneden de twaalf jaar. Hun straf is, waar-
schijnljjk op vermoeden van onschuld, tot
vjjf jaren opslniting ingekrompen en de
tw69 veroordeelden zjjn nu uit Nieuw-Cale-
donië teruggekeerd. Het meisje had iutus-
schen haar vader beschuldigd, wiens ver
oordeeling de onschuld der twee gestraften
aan den dag gebracht zou hebben. Wegens
haar ongeloofwaardigheid is nu de vader
van rechtsvervolging ontslagen, maar de
commissie van revisie houdt zich niettemin
bezig met de vraag of er aanleiding bestaat
om het proces van Jaraet en Léger te
herzien.
De toestand in Oost-Azië wordt bjj den
dag ingewikkelder. De Duitschers bezetten
Kiaotschau en zenden onder vorsteljjken
woordenklank een paar schepen naar Chi-
neesche wateren en tegeljjkertjjd verschjj-
nen Russische oorlogschepen in Port Arthur,
naar het heet, om met volle toestemming
der Chineesche regeering daar te overwin
teren 1 Het voorwendsel is zoo onschuldig
mogeljjk maar niettemin gevoelt Engeland,
een der meest belanghebbende partgen in
het Oosten, zich niet bjjzonder op zijn ge
mak. De artikelen in de leidende organen
toonen zulks duideljjk. Men schjjnt zelfs
reeds rekening te houden met de mogeljjk-
heid, dat de Europeanen onderling China
gaan verdeelen. En zoodra het daartoe
komt, is het natuurljjk zaak voor elke
Europeesche mogendheid, om voor zich het
beste stuk te eischen.
Zoo legt onder meer de «Standard* den
nadruk op de noodzakeljjkheid, dat de
Engelschen zorg moeten dragen, niet te kort
te schieten bjj een eventueele machtsver
schuiving. De «Daily Telegraph* is van
dezelfde meening; de «Morning Post* gaat
nog iets verder en schjjnt van oordeel, dat,
waar Duitschland onrechtmatig bezit neemt
van eens anders goed, Rusland onder den
schjjn van wettigheid nagenoeg hetzelfde
genoot eener andere zien worden, ik kan
alles dragen, alles, alles zoo hjj slechts in
leven blijft.*
Eene onbeschrjjfeljjke woede maakte zich
van den geleerde meester en deed hem alle
zelfbeheersching verliezen.
«En zoo het werkeljjk ware dat ik zjjn
bestaan in mjjn handen hield,* sprak hg
op gesmoorden toon, «zoo het mij slechts
één wenk kostte om hem aan de maat
schappij weder te geven, zou ik dan geen
krankzinnige zijn met dit te doen? Roep
alle geneesheeren ter wereld aan zjjn sponde;
geen die hem redden kan. Ik alleen ken de
ware oorzaak van zijn naderend einde, ik
alleen ben meester over zjjn lot. Maar gjj
verrjjst tusschen ons beiden, gjj die mg
door uwe schoonheid tot een dwaas hebt
gemaakt; ik heb het in mjju hand u aan
elkander weder te schenken of voor eeuwig
te scheiden. Mjj toebehooren zult gjj nooit,
dat weet ik; maar ik zal ten minste de
foltering ontgaan u vereenigd te denken;
en zegen mij daarvoor; nu kunt gjj dat
wellicht nog niet bevatten; maar de dag
ware aangebroken, waarop gjj toch van
elkander zoudt zjjn vervreemd; dat wat men
liefde noemt, sterft in een jaar, een enkelen
dag tjjd soms, en gij zoudt het leven voort
gesleept hebben, het uur vervloekende,
waarop gjj aan elkaar gekluisterd werdt.*
«Dus weigert gjj?« vroeg zjj overeind
rijzende.
»Ja.«
Zjj antwoordde niet, maar trad op de
deur der ziekenkamer toe.
doet, Engeland toch in het betrachten der
Europeesche diplomatieke deugden niet ten
achter mag big ven en minstens Port Ha
milton of Port Lazarews moet bezetten.
De «Times* betoogt, dat Engeland even
veel recht heeft op een Chineesche haven
plaats als Rusland en Duitschland. «De
Russen kunnen, wanneer zjj voor goed de
hand leggen op Port Arthur, daarvoor even
goed een rechtsaanspraak doen gelden,
welke niet mindsr steekhoudend is dan die,
welke de Duitschers hadden toen zij zich
nestelden in Kiaotschau. Eogeland heeft
een bevoorrechte stelling betreffende Tschu-
san, welke niet geringer is dan die, waarop
Rusland aanpraak maakt in Port Arthur.
Met het oog op de wjjzigingen aan de
Noord-Chineesche kust en op de overwe
gende beteekenis van den Engelschen handel
in Shanghai zon de regeering te Peking
beleefd verzocht kunnen worden, dezelfde
sympathieke belangstelling, waarmede zjj
neerziet op het vestigen van het Russische
escader in Port Arthur, ook uit te strekken
tot de Britsche vloot.*
Eh verder betoogt het blad, dat ook
Japan niet met onverschillig oog het op
treden van Rusland en Duitschland tegen
over China zal mogen gadeslaan. Japan
zal er bjj voorbeeld toe kannen worden ge
bracht, om in Wei-Hai-Wei te bljjven, al
betaalt ook China de verschuldigde oorlogs
schatting.
Men ziet dus, dat er in sommige kringen
groote lust bestaat om van China te halen
wat er te halen valt. Wie de sterkste is
en de slimste, krijgt natuurljjk het meest!
Te Perugia, Rome, Siena, Arezzo Velletri
en Cassamiciala heeft een sterke 12 secon
den aanhoudende aardbeving nog al ver
woesting aangericht. Tal van schoorsteenen
werden afgerukt, daken en muren scheurden
en enkele huizen zjjn ingestort. De klokken
begonnen overal in de torens te luiden. Er
heerschte groote ontsteltenis onder de be
volking. Overal werd de aardbeving te 8.30
uur waargenomen. Persoonljjke ongevallen
worden niet gemeld.
Ter gelegenheid van zjjn 60-jarig priester
jubileum krjjgt de Paus een zeldzaam kost
baar geschenk van de Amerikaansche ge-
loovigen. Het is een massief gouden kruis
beeld de armen zjjn met 90 diamanten
bezet, in het midden bevindt er zich een
van 90 karaat. De waarde van het geschenk
wordt geschat op 112 duizend gulden.
«Wat gaat gjj doen?* riep de dokter uit.
«Met hem sterven. Zoo mjjn laatste om
helzing mjj den dood niet aanbrengt, zal
ik zelve mjj dien geven.*
Damer was met een enkelen sprong tus
schen haar en de deur, en een oogenblik
staarde hjj haar sprakeloos aan, maar met
een blik, die nooit te voren in zjjne oogen
was verschenen.
Hjj, die slechts aan positieve wetenschap
hechtte, hjj had nooit aan de ziel geloofd;
en nu stond daar voor hem een wezen dat
op eenmaal één en al ziel geworden was,
en dat door de alles herscheppende macht
van liefde alleen. En zjj was zóó groot, zóó
verheven aldus, hg zag zoozeer dat haar
woorden haar ernst ware», zjj scheen hem
zoo onbesehrjjfeljjk schoon toe op dat oogen
blik, dat zjj zelfs zjjn ateenen hart ver
murwde, en hjj mompelde:
«Bljjf waar gjj zjjt; gjj hebt mjj over
wonnen. Ik zal hem redden voor u, ea
tenminste éénmaal ia mjjn leven hebben
bemind.*
De gravin staarde hem aan, als wilde zjj
in het diepst zjjner ziel lezen. Daarop boeg
zjj het hoofd en zeide eenvoudig:
«Ik geloof u. Ga.«
Een kwartier later was het tegengif toe
gediend en Adrianis behouden.
Hjj huwde eenige maanden daarna Vero
nica. Wat Damer betreft, hjj was spoorloos
verdwenen, en eerst veel later vernamen
zjj dat hjj in een gekkenhuis opgesloten zat.
Eene andere toxine dau die vau de Diph-
teritis had zjjn verstand gedood,
Slot.