Hel Land van Heusden en Altem, de Langstraat en de Bommelerwaard.
OPVOEPIH'G.
De aanval op den molen.
M 1694.
FEUILLETON.
land van alten^
Uitgever' L. J. VEERMAN, Heusden.
ZATERDAG 14 MEI
1898.
VOOB
»Gjj hebt twee uur. Maakt ze u ten
llPtiia j PP
I 5
O
Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00.
Franco per post zonder prjjsvei hooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Toen Picksvick zijn knecht Sam Weller
prees in tegenwoordigheid van diens vader,
zeide deze: >Ja mp.nbeer, ik heb hem ook
eene uitstekende opvoeding gegeven. Toen
hij neg een heel kleine jongen was, heb ik
hem al op straat laten loope.u en zijn eigen
fortuin laten zoeken. Er is niets beter om
to maken dat een jongen bij de hand wordt.*
Pickwiek vond de methode vrij gevaarlijk,
maar omdat hij zelf nooit kinderen opgevoed
had, kon bij met geen kennis van zaken
antwoorden, anders zou bjj waarjcbjjnljjk
levendig geaposteld hebben tegen de me*
thode van straatopvoeding.
Tegenwoordig evenwel schjjnt de meening
van vader Weller veel aanhangers te hebben.
Als men ten minste zoo des avonds eens
langs de straat loopt, dan ziet men deze
wijze van opvoeding in volle kracht. En
men moet zeggen, er is veel te leeren op
straat wanneer wij jongens van een jaar
of tien, twaalf tusschen een hoop volwas
senen zien staan en hen met open mond
alles zien opvangen, wat aan den mond
van de ouderen ontvalt, dan gelooven wjj
gaarne dat zjj met meer denkbeelden over
alles en nog wat, naar huis zullen gaan,
dan zjj uit hun huis meedroegen. De vraag
is echter, tvat leeren zjj en als wjj daarop
een antwoord trachten te geven, dan hui
veren wjj.
Het is waar, velen zonden tehuis niet
veel beters leeren dan op straat. Waar
zouden de ouders het ook geleerd hebben?
Zij zjjn getrouwd, zjj hebben kinderen, maar
niet het flauwste idéé van de verplichting
die op hen rust om voor die kinderen te
zorgen, niet alleen voor hun lichameljjk
maar ook voor hun geestelijk welzijn. In
de meeste gevallen wordt aan de eerste
verplichting nog al voldaan, en de gevallen
zjjn gelukkig hoogst zeldzaam, dat ouders
daarin opzetteljjk te kort schieten. Wjj
laten ter zjjde het geval dat de ouders door
verkwisting of misbruik van sterken drank
hun kinderen niet kunnen geven, wat hun
toekoemt; hier is niet direct het opzet in
het spel dat onthoudt alken uit zucht tot
plagenzwakheid van karakter belet hun te
voldoen aan hunne plichten.
Maar verreweg veel meer schieten zjj te
(7
Vader Merlier wees hem met zjjn stillen
glimlach op de breede uitgestrektheid der
boschachtige heuvels.
»Hoe wilt ge een man daarin vinden?*
zeide bjj.
O, daar moeten holen zjjn, die gjj kent
Ik zal u tien man meegeven. Gjj zult hun
gids zjjn.«
»Ik wil wel. Doch we zullen een week
Boodig hebben om al de besschen der om
streken om te houwen,* hernam de mole
naar.
De bedaardheid van den ouden man maakte
den officier razend. Bjj zag inderdaad het
belachelijke van dit omhouwen in. Toen
bemerkte hjj op de bank FraL^oise, bleek
en bevende. De acgstige oplettendheid van
het jonge meisje trof hem. Hjj zweeg een
oogenblik, beurtelings den molenaar en Fran-
£oise onderzoekende.
>18 die vent niet de aanstaande van uwe
dochter?* vroeg hjj kortaf aan den grijsaard.
Vader Merlier werd doodsbleek en men
zou denken, dat hjj zich op den officier ging
werpen om hem te worgen. Hjj herstelde
zich, maar antwoordde niet. Framboise ver
borg haar gelaat in de handen.
»Ja, 't is zoo,* ging de Pruis voort, »gjj
of uwe dochter hebt hem geholpen om te
ontvluchten. Gjj zjjt zjjn medeplichtige
voor 't laatst, wilt gjj hem aan ons uit
leveren?*
De molenaar antwoordde niet. Hij had
zich omgedraaid en keek met een onver
kort in de zorg voor het geesteljjk welzijn.
Hoe menig huisgezin is er, waar de liefde
bij de opvoeding volstrekt geene stem heeft,
of waar zjj het wel heeft, daar is h t dikwijls
eene onverstaudige liefde, die bijna evenveel
bederft als het gemis san liefde.
Gehoorzaamheid ja, wordt geleerd, maar
dikwjjls met vloeken en den stok; de om
gang is in huis niet aangenaam. Zoodra
de kinderen ook maar eenigzins op zich
zelf hebben leeren staan, trekken zjj er uit
en de straat op en thuis is men bigde dat
men voor eenige oogenblikken van de joe
lende bende verlost is en de straatopvoeding
begint. Het weinig goed, dat school en kerk
oncler zulke omstandigheden nog hebben
kunnen zaaien, wordt verstikt onder de
lessen die op straat worden opgedaan, lessen,
niet van de makkers, maar van de ouderen,
die ock hun huis zjjn ontvlucht, omdat
er niets is dat er hun boeit, omdat er
niets is waar zjj zich mede kunnen bezig
honden.
Tot de beste opvoeders van kinderen be-
hooren kinderen, dat wil zeggende om
gang met andere kinderen bevordert het best
de ontwikkeling. Men heeft ouders, die, door
een dwaze liefde gedreven en onbevreesd
dat. hun kind, hun lieveling, verkeerde heb
belijkheden van anderen zal overnemen, het
angstvallig van den omgang met anderen
afhouden, het nooit uit hunne oogen laten,
maar in volstrekte afzondering houden. Be
halve dat zjj dan ook verplicht zjjn het kind
altijd bezig te houden, kotnt er toch voor
de meesten een tjjd dat zjj met hun stelsel
moeten brekenhet kind moet naar sehool,
of als het niet behoeft, en men het thuis
kan laten leeren, dan komt het jonge mensch
onder de menschen en stoot zich overal.
Het heeft zich niet leeren schikken, maar
alles is voor den wind gegaan, en nu komt
het in de kleine, later in de groote maat
schappij, waar men het niet ontziet, waar
niet ieder het naar de oogen kjjkt, bet ver
wende kind ligt spoedig met iedereen over
hoop die zich naar zjjne luimen niet schikt,
en de maatschappij laat hem links liggen
omdat men er niet mede kan omgaan. Het
worden op hooge uitzonderingen na onge
lukken in de wereld. Het wordt minder erg,
als zoo'n kind in een huisgezin opgroeit
waar allen elkander moeten leeren verdragen,
maar als het de eenige huwelijksschat is,
schillig gezicht naar de verte, alsof de offi
cier niet tot hem sprak. Dit voerde zjjn
toorn ten top.
»Welnu,« zeide hjj, »gij zult in zijne
plaats gefusilleerd worden.*
En hij commandeerde nogmaals het pe
loton der terechtstelling. Vader Merlier be
hield zjjn koelbloedigheid. Ternauwernood
haalde hij even de schouders opdit heele
drama scheen hem te walgen. Ongetwjjfeld
geloofde hjj, dat men niet zoo licht een
mensch zou fusilleéren. Vervolgens, toen het
peloton gekomen was, zeide hjj met nadruk
»Het is dus ernst? Goed. Als gjj met
geweld er een wilt hebben, dan ik even
goed als een ander.*
Maar Fran§oise was opgestaan, zinneloos
en stamelde
»Genade, mjjnheer, doe mjjn vader geen
leed. Dood mjj in zjjne plaats Ik heb
Dominique in zgne vlucht geholpen. Ik
alleen ben schuldig.*
»Zwjjg, kind,* riep vader Merlier. »je
liegtZjj is van nacht opgesloten ge
weest in haar kamer, mjjnheer. Zjj liegt,
ik verzeker het u.«
»Neen, ik lieg niet,* hernam het meisje
heftig. »Ik ben door het venster afgeklom
men en heb Dominique gedreven tot de
vlucht. Dat is de waarheid, de zuivere
waarheid
De oude man was bleek geworden. Hjj
zag wel, dat zij niet loog en deze geschie
denis joeg hem schrik aan. Ach, die kin
deren met hun harten, hoe bedierven zjj
allesToen werd hjj boos.
»Zjj is dwaas, luister niet naar baar. Zjj
spelt u zotte sprookjes op de mouw....
Kom, laten we er een eind aan maken.*
Zjj wilde nog protesteeren. Zjj viel op de
knieën en vouwde de handen. De officier
zag dat smarteljjke tooneel kalm aan.
dan zjjn teleurstellingen voor de dwaze
ouders bjjna zeker in het verschiet. Wjj
hebben dan ook altijd medeljjden als wij
zoo'n moederszoontje zien vertroetelen en 't
zorgvuldig zien bewaren voor aanraking
met anderen. Een kind onder kinderen geeft
den besten waarborg voor de toekomst, maar
een kind op straat, over dag en de3 avonds
onder volwassenen, die geene wacht hebben
voor hunne lippen, die geene eerbied hebben
voor de kinderziel, daar gaat het vroeg rjjp
zjjn verderf tegenoet om op zjjne beurt
weer andere kinderen te helpen bederven;
kinderen in ds afzondering opgevoed, zorg
vuldig beschut voor alle aanraking met
anderen, worden meest ongelukkige wezens,
dikwjjls mensehenhaters, omdat zij de wereld
zoo heel anders vinden dan hunne kleine
wereld thuis.
De middelen tot opvoeding loopen bjj
vele volkeren zeer uiteen. Men zou het niet
gelooven, maar bjj de meeste wilde volkeren
is de opvoeding door middel van lichamelijke
straffen eene zeldzaamheid. De Indiaan in
Noord-Amerika o.a. slaat zijn kind in het
geheel niet. Woorden zjjn alles waarmede
hij het kind sfraft, en wanneer deze niet
helpen, dan grjjpt hjj naar een kuip water
om door het koude bad de opgewondenheid
van het kind te doen bedaren en af te
koelen. Dat afkoeling een goed middel is
om kinderen gehoorzaamheid te leeren,
schijnt een verbreide meening te zjjn. De
Eskimo's brengen hun schreiende kinderen
tot zwjjgen door ze een poosje in de sneeuw
te zetten. Sommige Indianen maken bjj
ongehoorzaamheid hunner kinderen hun
het gezicht zwart, dat hen natuurlijk niet
veel hinderen zou als het zwartmaken niet
vergezeld ware door een echten vastendag.
De West Afrikaansche negers straffen hen
niet en verontschuldigen dit met de woorden
dat zjj nog niet oud genoeg zjjn om te
weten wat zjj doen moeten.
De Grieken en Romei nen achtten licba-
meljjke tuchtiging een vernedering voor
vrggeborenen en alleen geschikt voor slaven.
Da volkereu uit den nieuwen tjjd denken
er anders over en zjj die zich bet cultuur
volk bjj uitnemendheid noemen, de Duit-
schers, houden den stok als hulpmiddel bjj
de opvoeding in hooge eere, en op paede-
gogenvergaderingen wordt telkens met
meerderheid van stemmen besloten, dat de
»Mjjn God!* zeide hjj eindelijk, ik neem
uw vader, omdat ik den anderen niet heb
Zie den anderen terug te vinden en uw
vader zal vrij zjjn.*
Een oogenblik keek zij hem aan met
groote oogen om de atschuweljjkheid van
dit voorstel.
»'t Is vreeseljjk,* zuchtte zjj. >Waar zal
ik Dominique weervinden, op dit uur? Hg
is weg, ik weet niet waarheen.*
»Om 't even, kies. Hg of uw vader
>0, mjjn God, kan ik kiezen? Maar ik
zou moeten weten waar Dominique is, om
te kunnen kiezenGjj verscheurt mjjn
hart. Ik. wou liever dadeljjk sterven. Ja,
dan was het spoediger afgeloopen. Dood
mij, ik bid u, dood mjj
Dit tooneel van wanhoop en tranen be
gon den officier te vervelen. Hij riep
»Nu genoeg! ik wil schikkeljjk wezen;
ik geef u twee uur Als binnen twee
uur uw aanstaande niet hier is, zal uw
vader voor hem boeten.*
En hij liet vader Merlier naar de kamer
brengen, waar Dominique gevangen had
gezeten. De oude vroeg om tabak en begon
te rooken. Op zjjn effen gelaat ontwaarde
men geen enkele ontroering. Doch toen hjj
alleen was, al rookende, stortte hjj twee dikke
tranen, die langzaam langs zjjn wangen
rolden. Zjju arm en lief kind, wat leed zjj
Fran§oise was miiden op het plein ge
bleven. Pruisische soldaten liepen lachende
voorbjj, sommigen voegden haar woorden
toe, aardigheden die zjj niet begreep. Zjj
keek naar de dear, waardoor haar vader
juist verdwenen was. En met een langzaam
gebaar bracht zjj de hand aan het voorhoofd
als om te beletten, dat het barsten zou.
De officier draaide zich om op zgne hielen
en herhaalde
Advertentiën van 16 regels 50 et. Elke regel
meer 71/, ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
stok in de school niet mag gemist worden.
Op sommige plaatsen viadt men zelfs voor
schriften, die de lengte en do dikte van
den stok bepalen.
In het meest beschaafde land van Azië,
waar men Salomo's spreuken niet kent,
hebben de ouders het meest onbeperkt recht
over hsn kinderendaar worden zelfs vol-
wassesen nog door hunne oulers met den
stok getuchtigd, en de vader wordt er niet
gestraft als hjj zjjn kmd gewond, zelfs niet
wanneer hjj het gedood heeft.
O i t e n iati dl»
In de rue Poissonnièro te Parjjs was het
»Institut Dentaire* gevestigd van Bauderly,
dat zeer bloeiend was. Bauderly, 30 jaar
oud, had onder anderen in dienst eene
kassierster, mile. Campredon, een weinig
ouder dan hjj, en ook een 18-jarigen jon
geling, Albert Martin. Maandagavond zat
hjj in zjjn woonkamer, waar zich ook de
kassierster bevond, toen Albert Martin raad
kwam vragen voor het opmaken van een
moeilijk stuk. Bauderly volgde aanstonds
den leerling. Nauweljjks had hg den voet
in de werkplaats gezet, of Martin, een der
zware werktuigen grjjpend, bracht zjjn baas
een slag op het hoofd toe, zoodat deze
met gebroken schedel op den grond stortte.
De moordenaar ging daarop weer naar de
huiskamer en vroeg een draad aan de
kassierster. Deze bukte zich om te zoeken,
waarop de moordenaar haar insgeljjks een
slag op het hoofd toebracht. Zij had echter
nog de kracht naar het venster te snellen
en om hulp te roepen. De moordenaar ging
naar beneden, na eerst kalm de deur te
hebben gesloten. Op de trap kwam hjj
buren tegeu, maar deze, zonder acht te
geven op hem, snelden het slachtoffer ter
hulp. Aldus kon hjj ontsnappen. Men vreest
dat de kassierster er niet meer zal van
opkomen. Diefstal is de drjjfveer der mis
daad. Albert Martin heeft zjjn patroon be
stolen alvorens te vluehten.
De Gotthardbahn heeft ten gevolge der
oproeren in Italië, het goederenvervoer ge
staakt. Goederen aan de Italiaansche zjjde
van de Zwitsersche grenzen worden niet
meer vervoerd. Personenvervoer geschiedt
slechts onder escorte van militairen.
nutte.*
Zjj had twee nnr. Deze woorden gonsden
door haar hoofd. Toen verliet zjj machinaal
het plein en liep gedachteloos voort. Waar
zou zij heengaan? Wat zou zjj doen? Zjj
beproefde zelfs niet er over na te denken,
omdat zjj heel goed de nutteloosheid van
hare pogingen inzag. Toch zou zij Dominique
wel willen zien. Zjj zouden samen kunnen
overleggen en misschien wel een oplossing
vinden. En te midden van die verwarring
van denkbeelden daalde ze af naar den
oever van de Morelle, die zjj onder de sluis
overging op een plaats, waar groote steenen
lagen. Haar weg voerde haar naar den
eersten wilg, in den hoek van bet weiland.
Toen zjj bukte, bemerkte zjj een bloedplas,
die haar van angst deed verbleeken. Daar
was het wel. En zjj volgde de sporen van
Dominique ia het platgetrapte grasdaar
was geloopen, zjj zag een ljjn van groote
schreden, die schuin over de weide liepen.
Aan den anderen kant verloor zij zjjn spoor.
Maar in een nabjj zjjnde weide geloofde zij
het weer te vinden. Dat leidde naar den
zoom van het bosch, waar elke aanwjjzing
verdween.
Fran^oise ging diep het geboomte in. Het
verlichtte haar alleen te zjjn. Zjj ging een
oogenblik zitten. Toen bedenkende, dat de
tjjd verliep, stond ze weer op. Hoe lang
was het geleden, dat zjj den molen had
verlaten? Vjjf minuten? Een half uur? Zjj
had geen bewustheid van den tjjd. Misschien
had Dominique zieh in het kreupelbosch ver
borgen, dat zjj kende en waar zjj op een
achtermiddag hazelnoten gegeten hadden.
Zjj ging naar het kreupslboschje en door
zocht het. Een enkele merel vloog op, zjjn
zacht en somber lied kweelende. Toen dacht
zjj dat hg in een holte der rotsen gevlucht
was, waar hjj soms op den loer lagmaar
De »Milaneesche Corriere della Sera* be-
wjjst met een relaas van de voorbereiding
der werkstaking te Milaan, welke aan de
troebelen is voorafgegaan, het politiek ka
rakter van den opstand. Do werklieden van
de fabriek Pirelli zijn bjj groepjes do ka
meraden in and re werkplaatsen gaan over
halen het werk te staken, en het aantal
werkstakers werd op 37000 geschat, ter vijl -
taen het aantal werklieden enz. te Milaan
aanwezig cp 40.000 raamt. Het zijn voor
namelijk da werklieden van Pirelli geweest,
die de eerste barricaden hebben opgeworpen.
Ziehier een verhaal, hoe het volk Zondag
huishield, van den correspondent der »Pall
Mali*. «Menigeen traeht.te het gepenpel tot
bedaren te krjjgen, door het geld toe te
gooien. Het geld werd opgeraapt, maar even
later klonkNon je hoofdIedereen die een
beetje bekend was in de stad en een zekere
positie had, heeft vreeseljjke momenten door
leefd. Dr. Brandi bjj voorbeeld werd in zjjn
huis aangevallen, waar hjj zjjn stervende
vrouw verpleegde. Hjj verschanste zich, en
toen men de voordeur met petroleum be
streek om haar in brand te steken, schoot
hjj door het sleutelgat een man dood. Dit
maakte het volk nog woedender, en ten slotte
wist het binnenshuis door te dringen, waar
alles kort en klein werd geslagen. Mevrouw
Brandi was aan den achterkant weggevoerd,
ook de Dr. verliet ten slotte het huis, en
omdat het volk hem in de naaststaande
woning waande, werd ook deze geplunderd.
Zjjn ljjk is later buiten gevonden. Hg was
met een bjjl getroffen en met steenen over
dekt.*
Hoe generaal Bava optreedt, bljjkt nog
uit het volgende. De secretaris van de ont
bonden Kamer van arbeid voor hoedenma
kers, had den burgemeester verlof verzocht
een aansporing nit te vaardigen, om weer
aan het werk te gaan. De burgemeester
had niets meer te zeggen, verwees den man
naar generaal Bava. Deze antwoordde: uwe
Kamer is ontbonden, weigerde dus in den
man den vertegenwoordiger van eenig college
te zien, en zeide dat hjj zelf den opstand
wel met andere middelen zou bedwingen.
Natuurljjk zette deze weigering weer kwaad
bloed. Ook de zetters en drukkersgezellen
hebben haast overal het werk gestaak
zoodat er bjjna geen couranten versehgnen.
Volgens den correspondent der conser-
de rotsholte was ledig. Waartoe diende het
ook hem te zoeken Zjj zou hem toch niet
vinden; allengs echter prikkelde haar de
begeerte, om hem op te sporen en zjj ver
dubbelde hare schreden. De gedachte dat
hjj in een boom kon geklommen zijn, kwam
plotseling in haar op. Zjj liep toen met de
oogen naar boven gericht en riep hein om
de vjjftien a twintig schreden, opdat hij
zou weten dat zjj in zjjne nabjjheid was.
Koekoeken antwoordden; een windje, dat
door de takken streek, deed haar gelooven,
dat hjj daar was en dat hij naar beneden
kwam. Eens zelfs verbeeldde zjj zich hem
te zienzjj hield stil, beklemd, en had lust
om te vluchten. Wat zou zjj hem zeggen
kwam zjj hem dan halen, om hem te laten
doodschieten? O neen, daarover zou zjj niet
spreken. Zjj zou hem aansporen zich te
redden en niet in deze omstreken te bij ven.
Maar de gedachte aan haar vader, die haar
wachtte, veroorzaakte haar een vljj mende
smart. Zjj viel neer op het gras en zeide
al schreiende heel luid:
«Mijn God! mjjn God! Waarom beu
ik hier!*
Zjj vond het dwaas, dat zjj gekomen was.
En als door schrik aangegrepen snelde zjj
heen, om te trachten uit het bosch te komen.
Driemaal vergiste zjj zieh, en zjj geloofde
den molen niet meer te vinden, toen zjj in
een weide geraakte vlak tegenover Rocreuse.
Toen zjj het dorp zag, hield zjj stil. Zou
zjj er alleen terugkeeren?
Zjj bleef staan toen een zachte stem zeide
»Fran9oise! Fran§oise!«
En zjj zag Dominique het hoofd boven
den rand van een sloot uitsteken.
Rechtvaardige God 1 Zjj had hem gevon
den 1 De Hemel wilde dus zjjn dood? Zjj
uitte een kreet en liet zich in de sloot af
gleden. Wordt vervolgd.
