et Land van Hensden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Tuinbouw-Gehuchten.
Het kind van den haat.
M 1699.
FEUILLETON»
Uitgever: L. J. YEERMAK, Heusden.
WOENSDAG 1 JUNI
1898
land van
VOOR
Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjsvei hooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën yan 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 71/, ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Adyertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
De steeds groofere uitbreiding der groote
steden doet ook de vraag naar groenten,
fruit en andere toespijs vermeerderen. Dit,
gevoegd bij ons gematigd klimaat, verzekert
aan de tuinbouw-gebuchten de beste toe
komst. Het zal echter noodig wezen dat de
gemeenschappen zelve maatrege^n treffen
tot geregelde aanvoer op de markten en den
verkoop. Tnsschenpersonen toch gaaB ge
woonlijk met de grootste winst strijken.
Door het op tjjd leveren van alleen zeer
goede vrncbten knnnen de gemeenschappen
zich een goeden naam maken, die bun in
staat stelt de beste prijzen te bedingen.
Elke waar, afkomstig uit een tuinbouw-
gehucbt, onverfchillig of het groenten, ooft,
bloemen, bollen, heesters, hoornen, gevogelte,
konijnen, varkens of iets anders zjj, zal af-
nemers vinden als van het begin af naar
het allerbeste gestreefd wordt.
Door de groote dichtheid van bevolking
van ons land moet er naar gestreefd worden
om die producten te verbouwen, welke door
veel arbeid winstgevend zjjn. Groote pro-
duktie door weinig arbeid over groote uit
gestrektheden is in ons land niet op zjjn
plaats.
Granen en geconserveerde artikelen kun
nen van verre aangevoerd worden. Fjjne
waar evenwel moet van nabij komen.
Het vinden van geregelde markten en
het verkrjjgen van voordeeligen afzet is
vaak veel moeilijker dan het produceeren
zelve. De organisatie van den afzet is een
zaak van het hoogste gewicht en kan niet
te serieus worden opgevat.
Ia het buitenland heeft men hallen, waar
de afnemers uit de eerste hand hunne waren
kunnen koopen. Inzonderheid in België is
hiervoor goed gezorgd. In dit land staat de
tuinbouw over 't algemeen op hooger trap
dan bjj ons.
Verder kunnen de gemeenschappen in 't
buitenland eigen consuls aanstellen, des
kundigen natuurljjk, die de belangen van
diegenen kunnen behartigen, die voor den
uitvoer produceeren. Deze kunnen zich ook
op de hoogte stellen van verschillende ge-
Een verhaal uit Oost-Friesland,
van Emmy von Dincklage.
(4
Nog een kwartier Leffert merkt», dat
haar stap minder vast werd, ja, dat ze nu
en dan dreigde ineen te zinken, maar steeds
ging het nog voorwaarts. Eens, toen ze met
hare bloote voeten in een waterplas trad,
werd het water rood gekleurd. Ze moest
zich dus gekwetst hebben aan de doorn
struiken of het ruwe heidekruid. De naast
bjjzjjnde huizen schenen nog bjjna even ver,
als bjj 't begin van den tocht en terwjjl
hp, als een joBge Spartaan, de ongemakken
van zjjn toestand verdroeg, overlegde Leffert
met boosaardige vreugde: »Zjj komt er
niet!»
Eensklaps gebeurde er iets, waarop hg
niet had kunnen rekenen.
»Tobkis!c riep Marianne, en 't was of
zjj in deze eenzame, woeste streek geesten
kon oproepen. Plotseling verrees er, van
achter een turfhoop, eene hooge, krachtige
gestalte en riep eene grove stem op een
toon, die de grootste verbazing uitdrukte:
»Bjj alle heiligen, meeuw, wat beweegt je
om hierheen te komen lc
Met eene laatste krachtsinspanning stiet
Marianne de woorden uit: Vloek!
bicbande! Moord 1» legde den jongen voor
hem neer en zonk toen, geheel uitgeput,
ter aarde.
Tobbis liet beiden uit zijne flesch met
jenever drinken. De sterke drank bracht
Zooals reeds is opgemerkt, wordt
vooral in de eerste tjjden goede leiding
van een bevoegd deskundige, noodzakelijk
geacht.
Het leidt geen twijfel of onder de per
sonen eener zoodanige nederzetting zal
vooral in den beginne wel een geest van
eigenzinnigheid heerschen, die in onkunde
baar oorsprong beeft. De opzichter, direc
teur, leeraar of hoe hij heeten moge, zal
zijne krachten er aan kunnen besteden om
de werkzaamheden in eene goede richting
te leiden. Hjj zal in overleg met de bebou-
wers nagaan welke vruchten het meeste
kans van slagen hebben. Hg kan raad
geven over den tjjd van zaaien, poten en
oogsten, over de wjjze van bemesting, den
aard der meststoffen en anderszins.
Ook de consuls en anderen zullen, zooals
reeds is opgemerkt, leiding verschaffen,
waar het meer het vervoer, den handel enz.
betreft naar elders.
Het onderwjjs in de tuinbouw-gehuchten
dient evenzeer goed behartigd te worden.
Wat betreft het gewone ouderwijs, is het
vooral noodzakelijk, dat de kinderen hun
vollen leertgd hebben en niet te vroeg als
arbeidskrachten worden aangewend. Voor
het meer voortgezet onderwijs komt land
en tuinbouwkunde in de eerste plaats. Het
behoeft geen betoog, welken invloed dit
op de aanstaande bewoners zal hebben.
Ten slotte nog over de hulp, die ver
leend zal worden. Hiermede wordt voorna
melijk financieele hulp bedoeld. Het is te
begrijpen, dat vele proefnemingen, aankoop
van zaden van de beste soort en anders
zins, achterwege zouden bljjven zonder vol
doend bedrijfskapitaal. Hiervoor nu is de
voorschotskas van groot nut. Arbeiders of
liever bebouwers, die geschiktheid en eenige
volharding toonen, zouden tegen de billjjkste
Leffert, na de vermoeienis, veroorzaakt door
zijn driftig verzet, in eene soort van be
dwelming en nadat hjj nog eens naar harte
lust had gescholden, sliep hjj eindeljjk in.
Reeds half droomend had hjj nog gezien,
dat zjjne moeder een linnen buideltje met
goudstukken, dat zjj uit haar zak haalde,
in de hand van den matroos leegschudde.
Als heel uit de verte drongen de stemmen
van die beiden nog tot hem door en toen
viel hjj voor goed in slaap.
Bjj het huis, waarvan men het roode dak
geheel aan den anderen kant der uitgostrekte
heide kon zien blinken, stonden tweeboomen:
een eik en een den. 't Was niet meer uit
te maken, of die beide zoozeer verschillende
boomsoorten daar opzettelijk of bjj toeval
zoo dicht naast elkaar geplant waren. Maar
stam aan stam waren ze groot en sterk ge
worden met hunne bovenste takken hielden
ze elkaar omarmd, zoodat hunne kronen
slechts één loverdak vormdenhunne wortels
waren op allerlei wjjze dooreengegroeid en
hetzelfde plekje gronds schonk beiden kracht
om te leven.
Onder deze boomen nu, stond op dien
dag een dennenhouten tafel en daarop een
teekenbord met eeue kaart, terwjjl een blond
jongman in den voor de tafel geplaatsten
rieten stoel gezeten, bezig was, met de meeste
zorgvuldigheid op die kaart eenige ljjnen
te trekken, 't Zij, dat zjjne berekeningen
zeer moeiljjk waren of dat er iets anders
was, dat hem hinderde, telkens haalde hjj
de hand door de golvende, glanzende lokken
en op het blanke, schoon gevormde voor
hoofd, dat scherp afstak tegen de door de
zon gebruinde benedenhelft van 't gelaat,
Wanneer we nu het hier behandelde
samenvatten, komen we tot de volgende
regels, die we hier woordelijk over nemen
lo. Het zal de werkloosheid, zoowel in
de steden als ten platte lande, temperen
want door op dezelfde oppervlakte gronds
driemaal meer arbeid te verschaffen dan de
gewone landbouw aanwenden kan, zal het
de arbeiders te lande houden. Ea in dat
opzicht staat het vlak tegenover de onbe
kookte plannen, die ongeoefende, zelfs niet-
deugende stedelingen op de heide willen
overplanten, alsof daar op eenmaal kennis,
ijver en toewijding zouden komen aanwaaien.
2o. Het zal, op degeljjken grondslag en
zonder kunstmatige aanblazing, aan de
goede eigenschappen van ons volk gelegen
heid geven zich te ontwikkelen en tevens
d oor de kweekiog van eene breede schare
kleine grondeigenaren aan de staatsorde
vastheid verleenen.
3o. Het zal liefde tot den met zooveel vljjt
bewerkten en zelf bezeten grond wekken.
4o. Het zal den nationalen arbeid rele-
veeren en welvaart verspreiden in breeden
kring. A. C. B.
Buitenland.
In een artikel: »Mjjn Vader« getiteld,
antwoordt Zola in vier en een halve kolom
van de »Aurore« op den vuilaardigen aan
val van Judet, een monsterachtigheid waar
tegen zóó is het volk met laster en
lengen verzadigd bjjna geen protest is
gehoord. Naast dergeljjke verklaarbare
uitingen van nobelen toorn, geeft Zola de
verzekering voor de eerste maal kwaad te
hooren spreken over zjjn vader. Uit de
jaren zjjner kindschheid heeft hij slechts de
herinnering behouden aan de vrome ver
eering waarmede zijn moeder diens nage
dachtenis omringde. Hij gelooft trouwens
niet aan de waarheid der beschuldigingen,
maar op het onverwachts aangevallen, heeft
hjj nog den tijd tot onderzoek gemist. Voor-
loopig bepaalt hij er zich das toe te wjjzen
op zjjns vaders werkzaamheden te Aix, waar
een kanaal diens naam draagt en de ge
meenteraad in 1869 een boulevard naar
zjjn vader heeft gedoopt en haalt hij uit
vertoonde zich een trek van wrevelige mis
moedigheid. Eensklaps werd de zwoele, druk
kende stilte van den zomernamiddag afge
broken door den helderen, vroolijken lach
van een kind. Naast het teekenbord dook
een blozend kopje op, dat met zjjne groote,
blauwe oogen allerguitigst uitkeek van onder
des teekenaars breedgeranden stroohoed, die
de tallooze zilverblonde krulletjes bijna be
dekte. Het gelaat van den door zorgen ge-
drukten vader werd door een lachje ver
helderd. »Zacht wat, zacht wat, mijn liefste
Margreetje,» zeide hij waarschuwend, »je
moet niet elk oogenblik vergeten, dat mama
ziek is en graag wat zou willen slapen
Het kind keek dadeljjk ernstig en nam den
hoed van het hoofd, terwijl beider blikken
als onwillekeurig heendwaalden naar het
half opgeschoven raam van de boerenwoning.
Op de teentjes sloop de kleine Greta daarop
naar haar speelgoed terug, waarbjj haar
trouwe makker, Bruno, een oude, luie pa-
trjjshond, de wacht schjen te houden, ter
wjjl hg tot tjjdkorting nu en dan eene
vlieg snapte.
Ofschoon Bruno een reus onder de honden
mocht heeten, was hjj eigenlijk maar eene
vervallen grootheid. In zjjne jeugd voor de
edele jacht gedresseerd, waren zjjne lede
maten, door de lage diensten, die zjjn boer-
sche meester van hem vorderde, langzamer
hand stram geworden als die van een dag-
looner. Eiken morgen toch moest hjj loopen
in een groot treerad, waardoor eene karn-
machine in beweging werd gebracht, 't Is
waar, hg kreeg volop karnemelk en brood,
ja soms zelfs een stuk spek, maar zjjn or
gaan voor meer edele genietingen scheen
totaal verstompt. Hg droomde zelfs niet eens
meer van de jacht en was zijne taak vol-
plaafselijke bladen de beschrijving aan van
diens eervolle en indrukwekkende begrafenis
een-en-vijf tig jaar geleden.
Uit Frankrijk meldt men:
Er wordt tegenwoordig druk aan de ver
dedigingswerken op het eiland Ouessant ge
werkt. Verschillende batterjjen zjjn daar
reeds opgericht. Ook aan de forten en de
batterjjen van Brest wordt met jjver ge
arbeid.
De »Intransigeant« versprei It het ge
rucht dat dr. Goldmann, de Parjjsche cor
respondent van de Frankfurter Zeitung,«
uitgenoodigd is, Frankrjjk te verlaten. Men
zou belangrjjke brieven van kolonel Schwarz-
koppen bjj hem in beslag genomen hebben.
De »Temps« ontvangt het volgende tele
gram van de Sonoali-kust, Abessinië (Oost-
Afrika),
»Een vrjj ernstige beweging is in het
binnenland ontstaan. Sedert eenigen tjjd
waren de Somalis en de Dankalis met elkaar
in oorlog. Een Fransche karavaan onder
leiding van den heer Le Baron, die van twee
Fransche dames vergezeld was en zich naar
Addis-Abeda, hoofdstad van Ethiopië, begaf,
is ter hoogte van Djeldessa, tegenover Har-
rar, op het onzjjdige gebied dat de Dan
kalis van de Somalis scheidt, aangevallen.
Volgens de laatste berichten zjjn 33 So
malis en 14 Dankalis gedood. De heer Le
Baron en de twee Fransche dames zijn ge
zond en wel uit den strijd gekomen, terwjjl
ook het grootste deel van de karavaan be
houden bleef. Een dergeljjke gabeurtenis had
zich in meer dan vjjftien jaar nief voorge
daan.»
Een officieuse nota uit Rome maakt be
kend dat tengevolge van verschil van raee-
ning, in den ministerraad gerezen betreffende
het aan de Kamer voor te leggen program,
de minister Visconti-Venosta verklaarde zjjn
ontslag te willen indienen. Wegens deze
verklaring bood di Rudini Vrjjdag den
Koning het collectief ontslag van hemzelf
en zjjn collega's aan. De Koning droeg di
Rudini op een nieuw kabinet samen te
stellen.
Uit Engeland meldt men
Naar verluidt, hebben de chief-constable
te Birmingham en andere chief-constables
de kennisgeving ontvangen, dat de secre
taris van staat (voor oorlog) instructies
bracht, dan deed niets liever dan eten
en slapen of indien hij hiertoe geen trek
had, het hof maken aan de kleine Greta,
door zich als een trouwe slaat naar al hare
luimen te sehikken. Als ze zoo den heelen
langen dag alleen roniliep, was ze zelfs
eenigszins Bruno's pleegkind.'Zoodra na-
meljjk een vreemde, 't zjj mensch of dier,
het vrooljjk schepseltje, naar Bruno's zin,
te nabjj kwam, liet hjj een dreigend ge
brom hooren. En Greta had geheel afge
leerd, om »ik« te zeggen, maar sprak altjjd
van »wjj«, waarmee ze dan Bruno en zich
zelf bedoelde.
Zoodra ze nu weer bjj hem was terug
gekomen, nam ze hem bij de tipjes van
zijne ooren en fluisterde hem toe: »Hoor
eens, jjj, wjj moeten heel stil zjjn, want
Mama wil slapen!»
Maar zooals het dikwjjls met goede voor
nemens gaat, reeds in den volgende minuut
hadden Greta en Bruno de hunne vergeten.
De hond begon woedend te blaffen en aan
het kind ontsnapte een kreet van schrik.
Tegeljjkertjjd hadden ze nameljjk tusschen
de stammen van de beide boomen, die elkaar
zoo liefderjjk omarmden, eene onbekende
vrouw ontdekt, wier aanblik zelfs menschen
van meer ondervinding zou hebben doen
ontstellen. Terwjjl er een verterend vuur
uit de oogen straalde, boog zich het bleeke,
schoone vrouwengelaat, oinljjst door ver
warde, donkere lokken, waardoor zich de
roode linten van haar mutsje slingerden,
over de rugleuning van zjjn stoel, tot den
teekenaar neer. Eerst toen hg den kreet
van zjjn kind en het blaffen van den hond
hoorde en den brandenden adem op zjjn
voorhoofd voelde, zag deze op. Maar plotse
ling werd nu ook zjjn gelaat doodsbleek
heeft gegeven tot het ontwerpen van een
plan voor per post te verzenden oproepings-
biljetten, ten einde in geval van nood de
reserve te mobiliseeren.
Een ambtelijke schatting stelt het aantal
personen, die sedert Januari de White en
Chilkoot passen naar het goudland Klon-
dyke overgetrokken zjju, op 25000. De
meesten zijn op weg naar Dawson, maar
een vjjfduizendtal overwintert bjj het Bennet-
meer, om zoo spoedig mogelijk de rivier
af te zakken.
Nergens heeft de beweging tegen het
dragen van een corset zooveel ingang ge
vonden als in Rusland, en de pers heeft
daartoe krachtig meegewerkt. Thans is er
zelfs van regeeringswege een vvrbod tegen
uitgevaardigd. De minister van onderwijs
Bogolepof heeft nameljjk aan de leerlingen
van meisjeshoogereburgerscholen, meisjes-
srymnasin, conservatoria en kunstakademies
verboden een corset te dragen.
Het laatste denkbeeld van de Amerikanen
is wat men noemt echt >helsch«.
Het is afkomstig van een zekeren Hol
land, electrotechnisch ingenieur, die een
torpedoboot uit heeft gevonden, waarvan
hjj beweert, dat zjj een eskader volkomen
onzichtbaar op groote diepte onder water
kan naderen en dan de vjjandeljjke schepen
met bliksemende snelheid in de lucht doen
vliegen.
De heer Holland is dit product van ver
nuft in vooruitgang zelf naar Washington
aan de marine-autoriteiten gaan presentee
ren en wil zich verbinden er onmiddelljjk
mede naar Cuba te gaan, om daar het eska
der van den admiraal Cervera te laten sprin
gen en zoo al deze schepen met honderd
tallen manschappen te vernietigen, zonder
dat zjj zelfs in de gelegenheid zullen zjjn
zich te verdedigen.
De conditiën, die meneer stelt, doen geen
oogenblik twjjfelen aan zjjn vaderlandsliefde
de regeering behoeft niet anders te doen,
dan hem zjjn brevet van uitvinding voor
'n paar millioen dollar af te koopen.
Om het gouvernement to' nets ng vhtï
zjjn voorstel te bewegen h Holm 1
voerig betoogd, dat de on lo u van
»Maine« een ontzettende v
Men weet nog niet of de i
autoriteiten het aanbod va
en er vertoonden zich donk
onder zjjne oogen, die w, de
schijning gekluisterd schene
Marianne,vroeg hjj eii ijk e; z i au
stem beefde, »wat is je over
»Mjj, Robert alles alle God
zjj dank, ook uw leven is vreugdeloos en
ellendig. Zie, als ik u gelukkig had ge
vonden, ik ware krankzinnig gewordon!»
Vrouw, vrouw!» riep hjj vol ontzetting,
terwjjl hg de handen uitstrekte als om haar
af te weren. »Bezondig u toch niet zoo
zwaar aan mjj en de mijnen, dat gij God
dankt voor 't geen wjj ljjden. Wat voor
kwaad heb ik, wat hebben zjj u gedaan?»
>En wat deed ik, dat haat en verbittering
mjjn geheele jonge leven moeten vergiftigen?
Waaraan heb ik het verdiend, dat zich de
natuur in mg verloochent, dat mjjn hart
zich van mjjne eigene kinderen afkeert,
uwentwege Robert? De vos en de slang,
die op het veld voor mjj wegvluchten, moes
ten blijven, om mg aan te huilen en aan
te sissen, want zjj gevoelen zich werkelijk
moeder ik niet ik niet! In mjjn hart
ben ik gebleven, wat ik was, toen ik u dat
offer brachtuwe bruidAlles, wat ik aan
liefde had te geven, bleef het uwe. Voor
niemand in mjjne omgeving heb ik ook
maar het minste kunnen gevoelen, maar
toen ik ontdekte dat de boer, mjjn man,
mjj bedrogen had, toen begon ik hem te
haten met zjjn huis, zjjne kinderen, alles
alles!» En met een kreet van wanhopige,
wilde smart sloeg ze de handen voor 't
gelaat.
ALTENA.
(Slot.)
Cultuur die veel arbeid vraagt.
"Vervoer en handelsbelangen.
Ill III TTi.
wassen, die in het land hunner standplaats
inheemsch zjjn en mogelijk geschikt voor
cultuur in de tuinbouwgehuchten, wier
belaDgen zjj vertegenwoordigen. Zij kunnen
zorgen voor het bedingen van lage tarieven
op spoorwegen en andere vervoermiddelen
en bet coöperatief aanschaffen van nieuwe
zaden. Ook en vooral in ons land kan nog
veel gedaan worden om bij het vervoer op
spoorwegen grooter snelheid van vervoer,
zorgvuldiger behandeling en lager tarieven
te verkrjjgen, dan tot heden het geval is.
Leidingonderwijs en hulp.
hoe de dag verdek afliep.
voorwaarden een tijdelijk voorschot kunnen
krijgeD, wanneer het bljjkt, dat ze het geld
zullen gebruiken voor dengdeljjke cultuur.
Ook voor aankoop van nieuwere gereed
schappen kunnen deze gelden dienstig zjjn.
temtmmsmm im .ui w mm
Wordt vervolgd.