Ilel Land van
lena, lie Lan?slraat en
te Dosnmelenvaard.
Het kind van den haat.
M 1706.
FEUILLETON.
land van alteN^-
UitgQver
VEERMAN, Heusden.
ZATERDAG 25 JUNI
1898.
Brieven u t een Visschérsdorp.
VOOB
Dit blad verschgnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prgsvei hooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Adrertentiën van 16 regels 50 et. Elke regel
meer et. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentien worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
XII.
OUDE TOESTANDEN.
Over 't algemeen is men geneigd om een
vifschersdorp voor te stellen als eene plaatfe
van lagere orde. Een visschérsdorp wordt
beschouwd als een soort verbanningsoord
voor de beschaafde wereld, de woningen
worden beschreven als van de meest primi
tieve soort, de bewoners als ouderwetsche,
bggeloovige lieden met vastgewortelde, con
servatieve denkbeelden, met kleederdracht en
gewoonten van voor eeuwen. In romans is
het een laatste toevlnchtsoord van den held
des verhaals, die geknakt naar lichaam en
geest, zjjn verder leven in de grootste af
zondering wil doorbrengen, of ook wel het
tooneel van geheime misdrijven, van samen
zweringen en smokkelhandel. Dit, gevoegd
hij meestal volslagen onbekendheid met
kustplaatsen, geeft dezen een zekeren
naam, iets interessants, hetgeen bjj nadere
kennismaking niet wordt weggenomen.
Immers de zee, het duin, de vaak grillige
ligging in de duinen, met huizen traps
gewijze tegen hoogten gebouwd, geeft het
een eigenaaardige bekoring en toch valt
de kennismaking tegen, als men wezenljjk
iets bjjzonders dacht te zien. Een visschérs
dorp is niet zoo karakterestiek, als men het
zich vaak voorstelt en het is in dit alleen
lucht van gedroogde visch, die in de Voor
straat d.i. de voornaamste straat, de ligging
aan zee doet vermoeden.
Het valt intusschen niet te ontkennen,
dat de meeste visechersdorpen de algemeene
vooruitgang in de middelen van vervoer
weinig van nabjj kennen en zoo zjj al deelen
in de voordeelen ervan, dan is dit nog in
de jongste tijden.
Het onze is al een jaar of 6 in het
genot van een snel middel van vervoer.
De omnibusdienst >De drie Egmonden« kan
haast zijn koperen bestaansfeest vieren. Een
mooi middel van snelvervoer niet waar?
En toch is het een groote vooruitgang.
Toen overal elders de omnibussen reeds
waren afgeschaft als uit den tijd, moest
men hier nog een afstand van 2 uur af
leggen te voet of met een duur rijtuig
om het naastbggelegen station te bereiken.
Nog de tegenwoordige pastoor van dit dorp
hield indertijd paard en rjjtuig om ge
makkelijk Amsterdam te kunnen bereiken,
Een verhaal uit Oost-Friesland,
van Emmy ton Dincklage.
(11
Kadeloos zegen de gelieven elkaar aan.
Ik heb nog de kostbaarheden mjjner
moeder benevens 't horloge van mgn vader
en Zondag breng ik dat alles mee!« zeide
Marianne. Tobbis kan het dan te gelde
maken, het zal te zamen ongeveer een hon
derd gulden opbrengen en daarmede kan
Robert dan het land dieper ingaan
Zwggend legde Robert zjjn hoofd op hare
banden, hg had geen keuze. Met een be
zwaard gemoed zeiden ze elkaar vuarwel.
Het heerlgke gouden droomland hunner
liefde was reeds door eene schaduw ver
duisterd.
Als gebeurde het met bewustheid, met
zóóveel ironie, kunnen soms de omstandig
heden in het leven barer offers ingrgpen.
Zoo noodzaakten zg dan ook Katrien en
Marianne, in hare gespannen verhouding
dicht naast elkaar, in eene en dezelfde bed
stede te slapen en juist dit gedwongen samen
zijn, maakte hare wederzijdsche verkoeling
dubbel voelbaar. Toen Marianne eerst laat
van haar bezoek aan Tobbis terugkeerde,
vond zij hare pleegzuster nog wakker. En
met opzet was deze wakker gebleven, ten
einde de kapiteinsdochter met een giftig
nieuwtje te kunnen begroeten. Marianne,
zeide ze, >je kunt nu maar dadeljjk al die
zotte inbeelding uit je hoofd zetten, je bruids
koets zal nooit voor de deur van Rrinkhof's
toen de lijn AmsterdamHelder nog niet
bestond. Weinige jaren daarvoor, toen ook
aarden potje, dat door zijn vrouw moeder
Griet van deksel en etiket werd voorzien.
de klinkerweg nog niet bestond, was zelfs Moeder Griet wa« zelve in alle geheimen van
het rijden over een mulle zandweg met een
vierwielig rjjtuig haast onmogelijk. En waar
dus voor zoo betrekkelgk korten tijd dit
dorp meer dan een eiland geisoleerd lag,
daar valt het niet te verwonderen, dat al
het oorspronkelijke nog niet geheel is ver
dwenen.
De zoogenaamde goede oude tjjd ligt hier
nog niet in het verre verleden en we zijn
dus eenigszins in de gelegenheid dat ♦goede*
aan de kritiek te onderwerpen.
Het meest geroemde van die goede tgd
is zeker wel de dokter. De tegenwoordige
dokters, we willen er niets van zeggen,
maar zoo knap als oude dokter De B.,
zoo vindt je er niet meer. Die had in zgn
heele apotheek maar drie geneesmiddelen
en daar genas hg alle menschen mee
behalve die stierven natuurljjk. Ik heb
niet de eer gehad dat wonder van knap
heid te kennen, maar zooveel heb ik er wel
van geboord om hem u als type van dien
goeden tijd te beschrijven.
Gewoonljjk zat hg in een kleine achter
kamer; rechts 's winters ten minste
een hooge potkachel of soldaat, links een
klein tafeltje met een flesch, wier inhoud
naar den tgd van den dag afwisselde in
bitter, Gognac of wijn. Dokter hield er van
om h6t vleeseh onder den pekel te houden
trouwens een algemeen gebrek van lieden,
die uit eene drukke omgeving in een af
gelegen dorp te land komen en dan ge
woonljjk uit verregaande verveling heel of
half aan den drank komen.
's Morgens bezocht dokter zjjn patiënten,
voor drie vierden met rheumatiek geplaagde,
vroeg oude visscbers. 's Middags zag men
hem hoogst zelden op straat. Men vond
hem dan meest altjjd in zgn zoogenaamde
apotheek. Die apotheek was al heel eigen
aardig ingericht. Half winkel, met een bel,
die aan een slingerend stuk jjzer aan de
voordeur van het huis hing, tevens ingang
tot dit vertrek, deed zjj tevens voor vestibuul,
wacht- en operatiekamer dienst. Onder de
toonbank, waarvoor dokter in rood baai
hemdsmouwen zgn geneesmiddelen stond
klaar te maken, bevonden zich de drie ge
roemde middelen, allen zalven, in groote
Keulsche potten. Beurtelings nam hjj een
schep uit een der potten en vulde een geel
hoeve stilhouden
♦Och zeide de andere, terwijl ze diep
ademhaalde en daarna het zwara dekbed
stjjf tegen hare lippen drukte, om als elk
spjjtie antwoord in de kiem te verstikken.
Heeft hg het trouwen opgegeven?*
Nu, dat zou ik denken!* zei Katrien
en lachte spottend, en dat wel voorgoed,
want hij ligt op stervende dokter, de
pastoor, de naaste familie, vele vrienden
en buren waren daar vandaag in huis! Ik
denk er over, om bjj de begrafenis mgn
nieuw, zwartlakensch kleed aan te doen.
Bjj zulk eene gelegenheid zal ik er toch de
meeste eer van hebben, want de Brinkhof's
hebben altjjd een grooten, aanzienlijken lijk
stoet en de zjjne zal wel niet onder toen
voor dien zjjner overleden vrouw. Iedereen
zal achter de kist willen loopeD, want bg
den dood van rijke lieden, die kind noch
kraai op de wereld achterlaten, komen de
bloedverwanten gewoonlijk bij geheele zwer
men opdagen!*
»Ik ben moe,* zei Marianne lusteloos en
't was li iet uit te maken, of het verdriet
of de lichamelijke afmatting haar zoo deed
spreken. Als om alle verdere praatjes af te
8njjden, legde ze zich te geljjkertjjd op de
andere zjjde, zoodat Katrien zich rvet inner
lijke woede over hare koelbloedigheid ergerde.
Marianne kon echter niet slapen. Hoe lief
ze Robert ook had, toch was de hoop, op
eene onbezorgde toekomst aan zjjne zijde,
al uiterst gering. Bovendien werd zjj nu,
zonder twijfel, het praatje van den geheelen
omtrek, en alle vrouweljjke tongen in den
begrafenisstoet zouden zich haasten om haar
en haar goeden naam een boosaardigen
veeg te geven, want er bleef haar immers
niets over, dan zich den valschen schjjn
zjjne geneeskunst ingewijd. Was dokter niet
thuis, dan gaf Griet raai en middelen aun
de Ijjdende visscbers. Kwam er 's avonds
iemand als dokter bjj zgn tafeltje zat, dan
deed hij even de deur open en riep: >Wat
is er?« >0, dokter, vader leit te krimpen
van de pijn in zgn ljjf. Moeder zeit, dat ie
dood gaat.* »Zoo, hm, morgen komen.*
Griet een pot smeer uit de derde pot van
achteren. Goed wrijven hoor. Flop, de
deur wordt toegesmeten.
Erger was het, als de een of ander een
snee had opgelojpen over hoofd of nek,
als gevolg van een vechtpartjj. Kwam men
's morgens, dan hechtte dokter zelf. 's Avonds
deed moeder Griet het echter. Dapper pakte
zij het gekwetste deel, waschte het geronnen
bloed met groene zeep weg en zette er de
naald in.
Een geval mag ik niet vergeten. Dokter
was juist thuis van de sociëteit een ge
wone dorpskroeg, waar hjj en de roodneuzige
kastelein de toongevende personen waren.
Juist was zjjn laatste glas wijn biDnen van
de flesch, die hjj steeds gewoon was aan
zijn tafeltje te gebruiken voor hij ter rust
ging, toen er met veel geraas iemand om
dokter kwam vragen. Krisje-peet zon wel
dood gaan en dokter moest dadeljjk komen.
Nu wilde het ongeluk, dat Griet ziek te
bed lag en, om zelf mede te gaan, kwam zelfs
niet in zjjn brein op. Dokter was echter
niet gauw uit het veld geslagen. Haal de
koetsier eens.* Janus, die vlak naast woonde,
kwam spoedig. ♦Janus, gaat eens met deze
vriend mee en kjjk eens goed wat er met
Krisje-peet te doen is.« Janus ging en kwam
terug met de tjjding: het zit hem tusschen
het bart en de buik,* waaruit de dokter
nu de diagnose vaststelde en middelen
voorschreef.
Buitenland.
Na den brand van de »Opéra-Comique«
te Parjjs hadden de betrekkingen van ver
scheiden slachtoffers den staat een proces
wegens schadeloosstelling aangedaan, om
dat zjj den staat verantwoordelijk meenden
te mogen stellen voor den slechten toestand
der omgeving van het gebouw. De meesten
hadden, nadat hun eisch in eerste instantie
eener mislukte speculatie te laten aanleunen.
Tevergeefs zocht ze zich Robert's beeld voor
oogen te too verenook zijn gelaat stond
ernstig en bezorgd. Had Tobbis hem niet
bjjna verloren gegeven, indien hg in een
vreemd land, als bedelaar aankwam Ein-
deljjk d<-ed de slaap toch zijne rechten gel
den, maar juist toen hare oogen zich sloten,
hoorde men buiten verscheidene stemmen
en daartu8schen het woedend geblaf en ge
huil van de hofhonden. Nadat er eenige
keeren met geweld op de gelukkig nog al
stevige huisdeur was gebonsd, kwamen de
knechts te voorschijn, met veeren in de ver
wilderde haren en door schrik en slaap maar
halt bg hunne zinnen. Voor de deur ver
toonde zich nu de kleermaker met Brinkhof's
koejongen, die eeD lantaarn droeg.
»Is Marianne, de kapiteinsdochter terug
vroeg de eerste.
Zeker wat moet-zjj Marianne!
Marianne! hier is de meester, die naar je
vraagt! Maar wat wilt ge toch, voor den
duivel, dat gjj de menschen zoo roekeloos
uit den slaap komt opschrikken?*
De kleermaker gaf geen antwoord, maar
ging naar de kamerdeur en riep naar binnen:
Marianne, kleed je spoedig aan, een dood
zieke wenscht je nog te zien!*
Der geroepene scheen deze boodschap eene
uitkomst, waardoor de bedieigde eer van
hare positie gered werd. Hoe ze ook brandde
van begeerte, om Robert te helpen, toch
kwam bet zelfs niet bg haar op, dat de
woorden van den kleermaker eigenlgk hare
hebzucht moesten opwekken. Zg hoorde er
alleen uit, dat de stervende Brinkhof haar
tot het laatste oogenblik bleef beschouwen
als diegene, welke hg tot zgn vrouw had
gewenscht.
verworpen was, de zaak niet vervolgd.
Maar de voogden va i twee kind-reu van
dea Oostenrjjkschen bankier Dessauer, die
met ziju vrouw bg de ramp omkwam,
lieten de kwestie niet rusten, en het hof
te Parjjs, onder voorzitterschap van Perivier,
heeft thans elf jaar na de ramp
beslist dat de staut verplicht is tot schade
loosstellinghet bedrag, aan de minder
jarige kinderen van Dessauer uit te keeren,
is bepaald op 100,000 frs.
In Frankrjjk is een wedstrijd van herders
honden gehouden. Daaraan werd door 24
herders deelgenomen, die elk met een of
twee honden een troep van 20 schapen
langs een weg van 6 meter breedte en 300
meter lengte moesten leiden, aan weers
zoden begrensd door diepe voren en door
sneden door een greppel, waar de schapen
over moesten. De prjjswinner kreeg een
bronzen medaille en 100 francs. Een tweede
proef bestond daarin, dat 25 schapen snel
in een spoorwegwagen geladen moesten
worden. De winner gebruikte daarvoor
slechts 32 seconden.
Te Luik, Namen, Aken en omstreken
heeft Woensdag een hevige orkaan gewoed,
die groote scbade aanrichtte. Te Luik gingen
verscheidene paarden op hol, drie raakten
te water en verdronken. Een huis stortte
in. Bjj Vise en elders werd de te velde
staande oogst geheel vernield. Te Namen
liepen enkele straten geheel onder. Te Aken
woeien schoorsteenen om en werden vele
boomen op de boulevards ontworteld. Geen
persoonljjke ongelukken hadden plaats.
Tuhr en Held, de twee Duitschers, die
in Augustus van verleden jaar uit de ge
vangenis te Arlou, in Luxemburg, zgn
ontvlucht na den bewaarder Rae te hebben
vermoord, zjjn door de rechtbank te Coblenz
ter dood veroordeeld.
De Hamburgsche bakkers hebben met
894 tegen 180 stemmen tot algemeene
werkstaking besloten. Deze is dadeljjk be
gonnen.
Onrustbarend nieuws komt uit het Griek-
sche leger.
De onderofficieren nameljjk, die tot de
troepen behoorden die Thessalië bezetten,
zijn ontevreden over de bevorderingen.
Zij beweren, dat jaist diegene, die in
den oorlog tegen Turkije bewjjzen van moed
In deze beschouwing van zaken, liet ze,
voor het bed van den zieke gezeten, hare
hand dan ook geduldig iu de zjjne. De boer
verzekerde haar, dat het verdriet over hare
afwjjzing hem op het ziekbed had geworpen.
De dokter zag zjjn toestand zeer ernstig in
en hÜ zelf zag met gelatenheid zjjn laatste
uur tegemoet. Maar 't was zijn innige wensch,
om nog, eer hg dit leven vaarwel zeide,
voor Marianne te zorgen en daar hjj Z8lf
te zwak was, om die zaak behoorljjk uit
te leggen, moest zjj zoo goed zgn, den kleer
maker aan te hooren, die over 't geheel
ook beter en gemakkelijker zjjne gedachten
zou kunnen weergeven, dan de boer zelf.
De kleermaker zat reeds te wachten op
't atgesproken slotwoord van deze lange,
eenigszins onduideljjke aanspraak, die soms
nog door pgnlgke zuchten werd afgebroken,
om dan onmiddellgk in te vallen. Nauwelgks
had de boer dan ook uitgesproken, of met
een air van 't grootste gewicht, maakte de
kleermaker eene beweging met de rechter
band, alsof hjj een langen draad ophaalde,
kuchte en begon (hij oordeelde voor zulk
eene gewichtige verklaring de dageljjksehe
spreektaal niet deftig genoeg) aldus»Deze
Brinkhof, dien gij hier doodziek voor u ziet
liggen, had, wel is waar de bedoeling en
het voornemen om u in zgn testament, bg
uiterste wilsbeschikking rgkelijk te bedenken,
wegens zijne genegenheid voor u, waaraan
hg al zjjne hartepgn te danken heeft. De
notaris, die hier gisteren met extra rjjtuig
kwam, om de noodige schrifturen in orde
te brengen, zeide echter ronduit: Deze zaak,
die ik hier nederschrgf op 't papier, zal
toch geen voortgang hebben. Waarom? De
overige, u in den bloede bestaande erfge
namen zullen komen en ons testament zon-
eejeven hadden, gepasse r l worden en zjj,
die zich lafhartig gedroegen, bevorderd zjjn.
Het gerucht loopt en wordt geloofd, dat zjj
heimelijk overeengekomen ziju op een be
paalden dag allen tegelijk de gehoorzaatn-
hei 1 op te zeggen. Wat het bericht ernstig
doet schjjnen, is, dat een deel van het
officierscorps hun geljjk geeft en het voor
beeld der onderofficieren van het Thessa-
lische bezettingsleger al aanstekelijk gewerkt
heeft in het overige leger.
De regeeringen van Frankrgk, Italië, En
geland en Rusland moeten thans aan de
Porte hebben kennis gegeven, dat op Kreta
een voorloopig bewind zal worden gesteld,
dat zal worden toevertrouwd aan een comité,
benoemd door de Nationale Vergadering
van het eiland.
Dinsdag is de Engelsche Koningin van
Balmoral naar Windsor vertrokken. Bij
Aberdeen klom de machinist van een der
locomotieven, die den trein trokken, op den
kolenwagen om een touw uit de war te
halen; met ging de trein onder een brug
door en den machinist werd het hoofd ver
brijzeld.
Er wordt uitdrukkelijk op gewezen dat
de onvoorzichtigheid van de nieuwsgierigen
alleen de oorzaak geweest is van de ramp
bjj het van stapel loopen van de >Albion«
te Blackwall. De politie en de overheid
heeft geen schuld. Bg de lichte brug, die
over een kleine maar diepe kreek geslagen
was, naast den op stapel staanden Japan-
scheu kruiser ♦Sjikisjima,* stond een bord
met de waarschuwing dat de brug gevaarlijk
was, en in den omtrek waren nog op ver
schillende plaatsen waarschuwingen aange
bracht om niet verder te gaan, daar de
golf, na het afloopen van schepen te ver
wachten, minstens zoo ver doordrong. Het
hielp niet. De toeschouwers daar waren
haast allen familieleden of vrienden van
werklieden van de werf, zij hadden op een
of andere wjjze den toegang weten ta for-
ceeren. Ook de waarschuwingen van de
politieagenten werkten niets uit. »Zeg aan
menschen uit het West-End dat zg heen
moeten gaan, dan doen zij het,* zeide een
van die agenten, maar dit volk van East-
End zou men met geweld moeten terug
dringen.* Hst kwam eehter voor, dat men
schen zich door agenten lieten bespraten
der omslag nietig verklaren, onder voor
wendsel, dat onze viiend Brinkhof gedurende
zjjne laatste ziekte, niet meer geacht kon
worden, met oordeel des onderscheids te
handelen.
Aldus sprak de notaris en daarna
zeide hjj nog dit: Mocht Brinkhof intus
schen toch iets voor juffer Marianne willen
doen, dan moet hg zich op dit zgn sterf
bed, nog bij zjjn leven met haar in den
echt laten verbinden en een geschikt man
bg voorbeeld mjj, afvaardigen naar het con
sistorie, om vrjjstelling van de afkondiging
te verzoeken. In dat geval zou dan, ten
minste indien Brinkhof zoolang bljjft leven,
in den loop der volgende week dit huweljjk
kunnen worden voltrokken. Dat is te zeggen,
tusschen Brinkhof en a, Marianne!*
Tusschen mg en riep het meisje,
verschrikt opspringend, ♦onmogeljjk! Ik
zeide het immers reeds, ik gaf mgn woord
aan een ander!*
De kleermaker scheen volkomen op deze
tegenwerping voorbereid. Die ander aal je
toch als rijke weduwe niet minder gaarne
trouwen, dan als arm meisje!* zeide hg zich
in de handen wrjjvend. --
Maar Brinkhof leeft nog, en God,
geve, dat bg weer gezond worde!*
Daarop is weinig kans,* hield de kleer
maker onbeschaamd vol, weinig een
maal moeten wjj er allen aan gelooven en
mocht hg werkeljjk nog een poosje big ven
voortsukkelen, nu, dan zou men je ver
loofde op de eene of andere wgze schadeloos
kannen stellen, wat zegt gjj er van boer?*
Als 't niet anders kan!* zei de zieke
zuchtend, >na mgn dood wordt eehter met
ujgne weduwe, toch onmiddellgk alles, wat
ik bezit, het zgneU Wordt vervolgd,
t
Wordt vervolgd
s?
