lift Land van Heusden en Allena, de Laigslraat en ile Bonimelerwaard. Brieven uit Amsterdam. Het kind van den haat. M 1708. FEUILLETON ZATERDAG 2 JULI 1898. Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden. ,;Et land van altena- YOOB O Uit blad verschgnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00. Franco per post zonder prgsveihooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel ineer 71/, ct. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond ingewacht. Maanden geleden heb ik geschreven de onderwijskwestie te zullen laten rusten tot dat het gemeentebestuur de zaak rjjp acht voor een beslissing. Nu ze verleden week even opgehaald is, om minstens een week weer onder te duiken, wordt hst tjjd dat ik u een en ander meedeel van 't geen in de hoofdstad de gemoederen der onder wijzers verruit. Ik heb echter geen zin u hier een vol ledige ljjst der salarissen uit te schrjjvtB, en aan te wijzen in welk opzicht door B. en W. daarin verandering wordt voor gesteld. Voor uw lezers zou zoo'n Ijjst weinig waarde hebben, behalve voor de enkelen, die 't plan hebben eenmaal naar A. te solliciteeren, doch die kunnen uit de schoolbladen beter bediend worden. Laat me alleen zeggen dat op 't oogen- blik het aanvangsalaris f 600 bedraagt, dat bij bevordering tot 2de-verhooging van f 100, hij 't behalen der fcoofdacte f 200 gegeven wordt, bij aanstelling tot lsten ond. f 1000, 't welk om de drie jaar met f 100 opklimt tot f 1400. De grenzen van 't salaris liggen dus tusschen f 600 en f 1400, terwjjl de hoofden f 1800 benevens f 500 voor huishuur ont vangen. Zooals ge bemerkt is dat stelsel nog zoo min niet, vooral vergeleken met wat buiten de hoofdstad gegeven wordt. Vergeet echter niet hierbjj rekening te honden met de huurwaarde der Amster- damsche woningen. Een onderwjjzer, die in een beetje nette buurt een tamelijk goede woning wil huren, moet daarvoor f 300 neertellen en een hoofd, die niet meer dan zijn f 500 aan de woning offert, heeft nog maar een zeer bescheiden kluis. Een onderwijzer, de hoogste sport bereikt hebbende, f 1400, is genoodzaakt langs andere wegen, lesgeven, boekhouden enz. z|jn inkomsten te vermeerderen, wil hjj met zjjn gezin niet op een fatsoenljjke manier armoe ljjden. Veel verandering stellen B. en W. echter niet voor in de salarisregeling; alleen geven ze aan het uitdrukkelijk verlangen der onderwjjiers toe door den 3den rang af te schaffen, zoodat het examen voor 2de oud. vervalt. Dit nu, oordeelen de onderwjjzers een Een verhaal uit Oost-Friesland, van Emmy von Dinckxage. (18 Niemand had de kapiteinsdochter in staat geacht, om zoo zacht en geduldig te zijn, als zjj het van dezen dag aan was. Uren achtereen zat ze voor 't bed van den zieke en was onvermoeid in 't bewjjzen van allerlei kleine attenties. De boer leefde bp den dag op en het meisje verheugde zich over die beterschap, hoewel de dokter en de kleermaker nog steeds, met wel eenigszins in 't oog vallende volharding, het hoofd bleven sehudden. 's Avonds vóór den trouwdag kwam Tob bis. >Hjj is op zee, bp dankt je!* was alles wat hp te zeggen had. Daarna gingen ze Brinkhof samen bezoeken en na alles op de hoeve nauwkeurig in oogenschouw te hebben genomen, verklaarde Tobbis, dat hem het geheel daar wel aanstond. Bijna onmiddelljjk nalat de jonge vrouw op de hoeve haar intrek bad genomen, kwam er in den toestarid van den zieke eene gunstige verandering. De goede verpleging scheen wonderen te doen en binnen veertien dagen was hp krachtiger dan ooit te voren. Er had intussehen inet de jonggehuwden, bp wier verbintenis reeds dadelpk alle factoren aanwezig schentn te zjjn, om haar tot eene hoogst ongelukkige te maken, zulk eene groote verandering in hun voordeel plaats, dat zelfs de lanolieden, die anders over 't geheel weinig oog hebben voor 't geen uit- balven maatregel, daar 't examen voor lsten in wezen blijft. »De rangexamens de wereld uit* zegt de Bond, en vprhooging naar dienstjaren. Ik noem daar den Bond en zeg er terstond bij dat het deze is, die sedert eenige jaren de belangen der onderwijzers ter harte neemt. De afdeeling Amsterdam bestaat uit eenige honderden leden, waaronder vele hartige, wakkere mannen worden gevonden, die bij elke gelegenheid de helangen der onderwijzers en van 't onderwijs bahartigeD. Er wordt wel eens leeljjk gesproken van dien Bond, omdat er nu en dan een enkele geweest is, die door drift de perken te buiten ging, maar over 't geheel heeft de Bond door geen enkelen maatregel reden ge geven tot ontevredenheid over zjjn optreden. Dat is echter zeker dat er sind3 de Bond zich roert een opmerkelpke verandering gekomen is in de verhouding tusschen hoofd en personeel. Ook door medewerking van boven af heeft het laatste zjjn woord mee te spreken gekregen in de zaken, het onder wijs betreffende en ziet zich thans als onder wjjzer gerespecteerd. Dat het hoofdschap bjj den bond in geen «roote achting staat, schrjjf ik voor 't grootste deel toe aan de min gelukkige keuze van hoofden, gedurende tal van jaren. Die keuze geschiedt na een examen, dat hoofdzakelijk schriftelijk is en volstrekt geen waarborgen aanbiedt, van te zullen leiden tot de keuze van ean echten schoolman. Het is toch gebeurd dat tot hoofden gekozen werden lieden, die in hun school onbruik baar waren in de hoogste klassen, omdat ze geen dertig kinderen ordeljjk onderwjjs konden geven; het is gebeurd dat onder wjjzers van lagereu, b.v. 2den of 8den rang, den sprong tot hoofd msakten, onder welke er waren, die bjj sollicitatie aan hun eigen school voor lsten gepasseerd waren. Is het geen allerdwaaste instelling dat een onderwjjzer van f 600, niet kan komen tot lsten zonder den rang van 2den ond. te passeeren, terwjjl hjj wel over den 2den en lsten rang heen, plotseling hoofd kan worden? Zoo is het gebeurd dat bekende nulliteiten aan 't hoofd eener school zich geplaatst zagen, aan 't hoofd ook van een personeel, dat Jiun in jaren, ervaring en takt ver vooruit was. Wanneer zulke menschen nu wat gezond verstand meebrengen, kan toch alles goed munt op zedelpk gebied, het opmerkten. Marianne was eene bedaarde, zorgvuldige huisvrouw, die van de hartstochtelijke liefde van haar alles behalve snuggeren man partij zocht te trekken, ouj hem, die eigenljjk in 't geheel geen opvoeding ontvangen had, ter eltder ure nog eenige begrippen in te prenten. Brinkhof scheen een aandachtig leerling en kon een geheelen langen winteravond ge duldig zitten luisteren, als zjj vertelde van hare jeugd, van het leven op zee en de indrukken in verre landen opgedaan. Zp heeft goed haar verstand, zjj heeft wonder goed haar verstand zeide hjj tot zjjn volk, als bjj dan later zpn grooten leunstoel in 't hoekje van den haard verliet, om zjjne legersteJe op te zoeken, 't Was, of hjj verjongde en als met nieuw leven bezield werd, vooral toen hjj uitzicht kreeg op een erfgenaam In alles, wat Marianne betrof, deed zich zjjne vroegere gierigheid in geen enkel op zicht gelden. Hjj kocht haar alles, wat ze maar verlangde en toen ook hare pleeg zuster, Katrien Loh, bruiloft vierde, was geene der boerinnen z o sierlpk uitgedost als Brinkhof's Marianne. Voor 't overige had de boer, helaas, in geenen deele zjjne inhaligheid afgelegd en de menschen zeiden onder elkander: »Hij is voor ons allen nog eens zoo zuinig als vroeger, om de bcerin maar alles te kunnen omhangen, wat haar in de oogen steekt 't Was inzonderheid de vroeger zoo on ontbeerlijke kleermaker, die zich in zjjne verwachtingen teleurgesteld zag, waarover hjj zich onophoudeljjk in de bitterste be woordingen beklaagde. Op zekeren dag kreeg hjj uithoofde daarvan zelfs zulke hooge woorden met Brinkhof, dat Marianne loopen, want de hoofden zjjn hier zooveel als toeziende voogden. Zij houden toezicht en administreeren, vallen in voor een af wezige en geven nu en dan eon les, naar 't hun lust. Zjjn soms ook weken en maanden afwezig om hier of elders examens af te nemen. Hierin wil de Bond ook verandering gebracht zi^n. Hij wil aan de hoofden een klas toevertrouwen, precies zooals dat overal elders, op 't platteland en in kleine steden plaats vindt, waar toch het onderwijs niet op lager trap staat dan in de steden. Nu dit spelen van directeurtje in de groote steden eenmaal doorgedrongen is, zal men 't niet meer zoo gemakkeljjk uitroeien. B. en W. zjjn er althans voor het te bestendigen. Ten slotte bljjft me nog te spreken van een voorstel dat als een bliksemstraal bjj helderen hemel verleden week uit de lucht is komen vallen. Het komt van enkele tegenstanders van 't openbaar onderwjjs en heeft niet meer of minder ten doel dan op de salarissen van 't onderwijzend personeel ruim drie ton, zegge 300,000 te besparen. Met een verwjjzing naar de bjjzondere scholen, waarvan 't personeel in bitter schrale conditie verkeert, wordt dit voorstel aanbe volen. 't Wordt nu onderzocht en a. s. Woensdag zal de voordracht van B. en W. nogmaals ter tafel gebracht worden. Ik zal na de behandeling u een kort resumé doen toekomen als vervolg op dezen brief. Buitenland. De Spaansche mailboot »Anionio Lopez*, in het geheim uit Spanje vertrokken met eene groote lading wapenen, schietvoorraad en levensmiddelen, was bjj de haven van San Jnan de Paerto Rico gekomen, toen twee Amerikaansche kruisers het schip be speurden. »De Lopez* wjjzigde haar koers en slaagde er in te ontsnappen, maar moest bjj Kaap Salinas, ten westen van de reede van San Juan aan den grond gezet worden. Dit geschiedde met zooveel vaart dat de ketels van de »Lopez« sprongen. De Spaan sche oorlogsschepen »Coneha« en Isabel* de Lopez* bedreigd ziende, verlieten de baai van San Juan om de Amerikaansche oorlogsschepen te bevechten, maar deze trokken terug en de lading van de »Lopez« kon aan land gezet worden. De ministers hebben zich na afloop van meende, als vredestichtster te moeten op treden. De boer kwam haar eenige schreden tegemoet en verzocht met aandrang: »Zeg hem toch, vrouw, dat je mjj ook zonder die ziekte wel genomen hadt en dat wjj dus al dien omslag achterwege hadden kunnen laten »Zonder die ziekte?* zeide Marianne, en hare wjjdgeopende oogen waren met een zonderlingen, uitvorschenden blik op hem gevestigd. >Nu jaDe boer nam de pjjp uit den mond, om te lachen. »Nu ja, je hebt altjjd gemeend, dat ik zoo don was, maar dien keer ben ik je toch te slim af geweest, ha haDie ziekte had niet veel te beteekenen, zooiets van nu en dan een lichten aanval van koorts, weet je! Wjj spraken echter met den dokter af, om de menschen in 't geloof te brengen, dat de dood er mede ge moeid was, opdat jij, zonder erg, hierheen zoudt komen, weet jeNu 't gelukte, ha hal 't Viel injj waarachtig niet gemakkeljjk en ik lag mjj ziek en moe in bed, maar daarvoor ging dan ook alles, als van een leitn dakje. Maar jjj hadt mjj later ook wel zonder al die kunsten genomen, daar is geen twjjfel aan en ik zou wel dwaas mogen heeten, als ik den kleermaker voor zjjn raad nog meer gaf dan de vijftig gulden, waar over wjj het eens waren geworden 1* »En ik bljjf er bij,* zei de kleermaker opgewonden, »dat het eene ellendige be looning is voor al rnjjn heen en weer loopen en mjjn oppassen, dag en nacht, dat de boer soms het bed niet uitsprong en alles bedierf en dan mjjn spionneeren, als Marianne uitging, om te weten, wat voor een vrijer zjj had >Ja, ja!« viel nu de boer weer lachend in, »ik moest toch weten, of ik je vertrou- den ministerraad niet willen uitlaten over den toesfan 1. Men had zich niet met de binnenlandsche politiek beziggehoudende minister van oorlog had het rapport voor gelezen over den toestand te Manila, en het naar den oppersten raad van oorlog opgezonden. Volgens een telegram uit Kingston heeft de Spaansche consul aldaar een telegram uit Santiago ontvangen, meldende dat de Amerikaansche kruiser Brooklyn* door een Spaansche granaat getroffen en gezonken is. Commodore Schley en 24 man zouden omgekomen zjjn. Ook liep het gerucht dat veel mjjnen zpn aangelegd, waardoor het Amerikaansche leger voor de helft vernietigd zou worden als het Santiago wil naderen. De Spaansche Regentes heeft gisteren een besluit geteekend, bepalende dat onver- wjjld te Cadix een smaldeel uitgerust moet worden, bestaande uit de hulpkruisers Al fonso XIII*, »Joaquin Pielago*, »Cadix« en »Meteoor«. De berichten van Cuba zijn weer tegen strijdig. Volgens den een zal generaal Shaf- ter, zonder versterking af te wachten, Santiago aanvallen zoodra het belegerings geschut aangevoerd is, om generaal Pando, die van Manzanillo oprukt, vóór te zjjn. Anderen, waaronder een correspondent van de >New-York Herald*, verzekeren daaren tegen dat Pando het plan, om de bezetting van Santiago te gaan versterken, opgegeven heeft, de onuitvoerbaarheid ervan inziende, of ook gehoor gevende aan den raad van generaal Linares, die wel beseft dat Santiago toch verloren is. Generaal Shafter zelf moet tegen den eigenaar van het »New-York Journal* gesproken hebben over de moge lijkheid dat Santiago door den honger tot overgave zou worden gedwongenen ad miraal Sampson voegde er bij dat de Ame rikanen eerst het fort Morro moeten ver overen, voordat zjj de versperringen aan den ingang van de baai van Santiago kunnen opruimen, en de oorlogsschepen daar toegang verschaffen. De correspondent van de Temps* te Madrid schrjjft: Het vooruitrakken van het Amerikaan sche leger in de richting van Santiago heeft eindeljjk het Spaansche volk uit zjjn ver bazende gevoelloosheid die aan onverschil- wen kon, want de vrouwen kan men ge- looven, voor zoover men ze met oogen ziet, verder niet! Ik was derhalve zeer in mjjn schik, dat het de oude Tobbis was, die mjjn geld opstak. Ik hoor dat hjj zuinig leeft en denk, dat jjj het wel weer van hem zult erven 1* »Het lag wel op je weg, Marianne, om bjj Brinkhof een goed woordje voor mjj te spreken,* begon nu weer de kleermaker, »want aan mjj heb je het te danken, dat je hier nu in geld en goed zit en kant leven als eene koningin!* De vrouw was zeer bleek geworden, hare oogen fonkelden en met hare kleine witte tanden beet ze zich bjj na de lippen ten bloede. >Ja, gij zult gewaar worden, wat het zegt, dat twee ellendige bedriegers mjj in mjjn goed vertrouwen vingen, als een haas in den strik! Beroemt u maar op uwe slimheid, ik spuw er voor uit! en God helpe mjj, dat de bete broods, die ik van dezen grjjzen veinzaard en leugenaar moet aannemen, mjj niet in de keel bljjve steken Zjj rukte zich de haren uit en stiet, als in hevige benauwdheid, vreemde, onsamen hangende geluiden uit. Verschrikt staarden de mannen elkaar aan. >Maar vrouw, wat scheel te toeh!« vroeg Brinkhof onnoozel. »Hjj vraagt nog!* riep Marianne, bjjna gillend. »Hjj gevoelt niet eens, hoe hjj mjj in mjjne heiligste gevoelens heeft gehoond en beschimpt en ik was hem nog wel dankbaar en ik had mjj nog wel plechtig voorgenomen, hem te dienen en hem ge- trouweljjk aan te hangen, zjjn leven langl Ik heb een afschuw van dezen jammer Ijj ken man, ik veracht hem en alles, wat het zjjne is en liever bjjt ik mjj de tong af, dan ligheid zou doen denken, opgewekt. De veelbeteekenende mededeelingen van gene raal Linares en admiraal Cervera in hun telegrammen hebben echter niet iedereen de illusie ontnomen, velen vleien zich met de hoop dat de nationale ramp waaraan mon niet meer twijfelt, kleiner zal zijn dan zwart gallige menschen voorspellen, en men brengt in herinnering dat in 1741 kolonel Gagigal met 350 soldaten en 700 vrjjwilligers een Ëngelsch leger van 5000 man bij Guan- tauamo heeft tegengehouden. Zij die met de streek bekend zjjn, ver zekeren dat de Amerikanen, zoodra zjj niet langer beschermd warden door Sampson's kanonnen, en in het binnenland willen door dringen, slechts zeer langzaam vooruit zullen komen. Dat gedeelte van het eiland wordt in alle richtingen doorsneden door de uit- loopers van de Gran Piedra, zoodat een Doolhof van steile, dicht met kreupelhout begroeide hoogten gevormd wordt; men vindt daar geen wegen, nauweljjks voetpaden. En hoe talrjjker Shafter's leger is, hoe ernstiger de moeiljjkheden. Want wegen van de kust naar het binnenland worden in het regen seizoen spoedig volkomen onbruikbaar voor het vervoer van geschut en voorraad. De Amerikanen zullen daarenboven door vreese- ljjke ziektengele koorts, dysenterie, typhus, geteisterd worden, waarbjj nog gevoegd moeten worden de gewone ontberingen van den soldaat te velde in zulk een klimaat. De vraag is maar of generaal Linares het eenige dagen te Santiago kan uithouden dan bestaat er kans dat het Amerikaansche leger ernstig verzwakt wordt. De Engel- sche expeditie naar San Domingo in 1802 verloor de eerste week na het uitbreken van de gele koorts 1000 of 1200 man per dag; binnen een maand was de troepenmacht zoo goed als vernietigd. Dat lot kan ook de Amerikanen treffen, als de vjjandeljjkheden maar gerekt wordenhet klimaat, dat tot dusver tegen ons geweest is, wordt dan onze bondgenoot. De Spaansche vloot van admiraal Camara ligt nog altjjd aan den ingang van het Suez-kanaal te Port-Saïd. Om het kanaal te kannen doorvaren en de reis naar de Philippjjnen met hoop op succes te kunnen voortzetten, heeft de admiraal Arabische stokers, Spaansch geld, Engelsche kolen en de toestemming der Egyptische regeering hem ooit weer een goed woord te geven Dien geheelen dag zwierf Marianne door veld en bosch. Ze wrong de handen, knarste op de tanden en klaagde dan weer, dat Robert niet kwam, om haar te redden. Op dat oogenblik, toen het haar duideljjk was geworden tot welk een laaghartig spel de ellendige boer haar had misbruikt, was het haar, of ze den geliefde opnieuw en nu onherroepeljjk verloren had! In deze ge moedsstemming, met de geheele ziel in op stand over de haar aangedane krenking, gaf Marianne haar zoon Leflfert het leven. »Zjjn kind zeide zjj, toen men haar den jonggeborene toonde en keerde het hoofd af. Brinkhof wendde wel de meest onge schikte middelen aan, om verbetering to brengen in hunne onderlinge verhouding. - Hjj hield haar nameljjk voor, wat zjj al aan hem te danken had, in welke gunstige omstandigheden zjj nu leefde en welk eene standsverheffing haar huweljjk met hem voor haar geweest was. Bovendien was hjj nu dikwjjls slecht geluimd en toonde eene bespotteljjke ij verzucht, en verried daardoor eerst recht, hoe ruw en gemeen hjj eigenljjk was. Nauweljjks was Leflfert in staat, om de voortreffelijke lessen zjjns vaders te be- grjjpen, of deze maakte hem tot zjjn bond genoot, om de moeder onder den duim te krjjgen. Daar de laatste hierdoor hoe langer zoo meer de zekerheid kreeg, dat Leffert volkomen hetzelfde karakter had als zjjn vader en dus onverbeterlijk zou zjjn, vond zjj in genoemde handelwjjze eene soort van verontschuldiging voor zich zelf als eene inwendige stem haar soms verweet, dat zjj het onschuldige kind liet bosten, voor 't geen de vader misdreef. Wordt vervolgd. BUD a ui mi iwi iiiw iiimiii iipuimTTrfBiïiiwrrwrni* Amsterdam, 27 Juni '98. J. L. hum rigiir'iiaebett-witfitrigmk»

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1898 | | pagina 1