Hel Land van
en
de Langstraat
Jozef en zijne broeders.
de Soiraelenvaard.
FEUILLETON.
Ai 1726
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
WOENSDAG 7 SEPT.
1898
Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjsveihooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Het is een historische waarheid, dat de
sociale verhouding, maar vooral de levens
wijze een zeer belangrijken invloed op de
beschaving der volkeren uitoefent. De keet-
bloedige Zaidlander houdt van ziju goud
gele vruchten en zijn vurigen wijnde
Hongaar van zijn eigenaardig toebereid
vleesch en zjjn Hongaarschen wijn; de Pool
en de Rus van hunnen brandewijnde
Engelschen en Amerikanen van ruin en
cognac, de Hollandsche vaa jenerer enz.
enz., de Germaanscbe en Boheemsche volk
stam hebben hun edel bier lief en dit op
een trap van volmaaktheid gebracht, waar
door fcet gerstenat over de geheele wereld
bekend en beroemd geraakte en allerwege
de deuren er voor geopend werden.
Hoezeer verschilt het karakter van d^
bierdrinkende volken met dat der wjjn-
drinkende en nog meer met dat der bran
dewijn gebruikende naties 1 De inborst van
eerstgenoemde is kalm, bedaard, ernstig,
denkend en overwegend; daarbjj zjjn de
bierdrinkende volken arbeidzaam en orde
lievend, terwjjl de wijndrinkende volken
lichtzinnig, opvliegend en gejaagd, tenger
gebouwd, minder arbeidzaam en de branda-
wjjndrinkers in den regel ruw, lui, onor
delijk en dierljjk van natuur zijn.
Het uitmuntend, zich gunstig onderschei
dend karakter der bierdrinkende volkeren,
vooral wat bedaardheid, vljjt, volharding en
verstandige ontwikkeling betreft, heeft de
aandacht van anderen gevestigd op hunnen
nationalen drank, op da voortreffelijke hoe
danigheden er van, welke op de Londensche
eu Parjjsche wereldtentoonstellingen is ge
bleken en aan de geheele wereld bekend
werd, zoodat de Duitsche en Boheemsche
bieren overal werden ingevoerd.
En terwjjl het bier thans zelfs in 't zuiden
van Europa onder de hooge kringen der
maatschappij met voorliefde gedronken
wordt, ook door de wijn-minnend© Fran-
schen, Spanjaarden en Italianen, terwjjl men
het in het verzengend Afrika, in Australië,
in Indië, China en Japan, in Rusland, Polen
en Turkije, in Zuid-Amerika en in West-
Indië heden ten dage reeds kent en bij
voorkeur drinkt, is het zjjne zending be
gonnen, om alle volkeren dezer landen lang
zaan rband alle zegeningen van een gezonden,
versterkenden diank te doen toekomen.
En die zending is grootseh en machtig.
De groote geleerde Franz Liebig heeft het
»Onze vader onze oude, blinde vader
klaagde Herm-Anton, die nog altijd op den
grond lag. >0, onze arme vader, zjjn naam
onteerd, zjjn voedsel een stuk brood om
Godswil, zelfs het kussen, waarop hjj
het grijze hoofd te slapen legt, niet eens
meer zjjn eigendomEn waren wjj niet de
rjjkste, de aanzienljjkste boeren, tot zoover
men het klokgelui van al de naburige ge
meenten kon hooren? Moeten wjj dan allen
te gronde gaan om het ongeluk van dien
eenen?*
»Hjj heeft ons zeker gevloekt,* zei Willem
bjjna fluisterend. »Het moet wel zoo zjjn,
of het had zóóver niet kannen komen
men zou zeggen, dat het onmogeljjk waslc
»Kunnen wjj dus letterijjk niets doen en
is er geen uitkomst?* riep Gerhard mis
noegd. »Jjj, Rolfes, hebt eene erfdochter
getrouwd en altjjd ben je even jjverig in
de weer kun jjj niet helpen?*
»Wel ja, wel ja, men kan alles
bezitten, alles doen en als 't gedjjen ont
breekt, dan heeft men nog niets! Ala zg
als Ann' Lene ons tiende overleeft, dan
kan ik, door voor haar te arbeiden, tot
haar einde het brood voor haar verdienen,
maar ik vrees, dat, ook zjj naar het kerkhof
gaat en in dat geval trek ik met u over
ue zee!*
bier vloeibaar brool genoemd en dat is het
ook. Het voedt en geeft kracht, het ver-
frischt en b waart. De vrouw drinkt het in
bare zwangerschap, de moeder terwjjl zij
haren zuigeling laaft. De mau verkwikt er
zich aan na de vermoeienissen van den dag
en de bejaarde lieden vinden er voedsel en
versterking in. Eu terwijl het bier op zjjne
wandeling naar noord en zuid, zoowel bij
Ie jenever- als bij de wijndrinkende volken,
het kalm overleggen, het helder bewuste
denken en kunnen, de nimmer rustende vlijt
en eene grenzenlooze volharding brengt,
draagt het zeer veel bij tot een gunstioe
verandering van hun nationaal karakter.
Wanneer het vermeerderd bierverbruik in
eenig opzicht van 't allergrootst gewicht ©n
van diepingrjjpeaden invloed is, dan is dit
zeer zeker met betrekking op het vermin
deren van het drank-gebruik het geval.
Welk een groote rol de alkohol ook spele
in de njjverheid, scheikunde en vele bedrjj-
ven, even groot en nog grooter is de schade,
welke hij aanricht onder de volken, die hem
onder allerlei namen drinken. De alkohol-ge-
bruiker is meestal ruw, verwilderd, lui en
onziudeljjk. Er is een reusachtig groot ver
schil tusschen een Russisch of Poolsch en
een Boheemsch of Hollandseh dorp.
Het wordt algemeen erkend, dat, waar
men in een bed rjjf flinke werklui noodig
heeft, deze in hoofdzaak bier tot drank ge
bruiken en het is een feit, dat de intelligente,
vlijtige werkman, die streken of plaatsen
vermjjdt, waar de jenever overal hare holen
heeft opgeslagen en waar bier of wjjn als
het ware onbekende dranken zjjn. Hoe klein
ons landje ook zjj, valt elk onbevooroordeeld
bezoeker of opmerkzaam beschouwer het
verschil in voorkomen der Brabantsche- en
Limburgsche bevolking, die veel bier en
weinig sterken drank gebruikt, op, tegen
die der Noordelijke provinciën, waar de ver
houding omgekeerd is. Het bier vervangt
door zjjn voedend vermogen vele andere
spjjzen, en, wjjl het vloeibaar is, verdraagt
het lichaam het beter, dan de vezelrjjke,
maar vaak kracht- en saplooze spjjzen.
Deze voornaamste eigenschap van het bier
geeft het een groote waarde, een waarde
van cosmopolitische natuur. Aldus volbrengt
het edele gerstensap zjjne zending in alle
plaatsen. Overal wiiar vlijt en hard© arbeid
de handen roeren, daar is het bier een zeer
gewenscht voedingsmiddel, daar heerscht
welstand, zegen en orde en daarom behoort
ook aan het bier (als drank) de toekomst.
»Zeveu kerels als hoornen!* riep Willem,
»en toch, en toch, zich als lammeren te
laten verjagen! Als ik dien Mütlberg
den hals maar niet omdraai, wanneer bij
zich vertoont!*
»Hij zal je niet alleen in den mond
loopen, wees daar zeker van. De Hol
lera's staan juist niet voor bjjzonder zacht
zinnig bekend en schurken, als die
Müllterg, zjjn voorzichtig! Hjj doet het
bovendieu ook niet voor zich zelf, maar
voor eene vrouw, die op ons land eene
steen bakker jj wil oprichten!*
»Dan hale haar
Vloek niet!* dus viel Rolfes hem in de
rede. Onder den vloek te staan, dat is
iets, wat ik zelfs rnjjn ergsten vjjand niet
zou toewenschen
»To hoop! to hoop!* zoo klonk het
thans van den zoom van het bosch met
eene stem, zoo helder en doordringend,
als dit alleen aan de jeugd eigen kan zjjn
en toen geen der mannen antwoordde,
galmde hun ten tweeden male die over
oude oproeping ten strijde in de ooren
»to hoop! to hoop!*
Op 't zelfde oogenblik trad een slank
opgeschoten knaap uit de donkere schaduw
van 't geboomte in 't volle licht der zon,
hield de hand boven de oogen om beter
rond te zien, sprong met een behendigen
zwaai eene dwarsslooö over en jjlde op den
»swatten berg* toe. Zwjjgend wachtte het
zevental hem af, tot hij eindeljjk in huu
midden stond, met zjjn frisschen blos op
de meisjesachtig teeders wangen, met zjjne
bruine, glanzende lokken en groote, ver
wonderde oogenhun jeugdige half broeder,
iiim nwi ii IIIWM HI TW
Overgenomen uit »De Bierbrouwer* Week
blad voor Mouters ©n Brouwers. Officieel
orgaan van den Nederlandschen Brouwers-
bond.
Buitenland.
Te Brussel heeft Zaterdagavond een gru
welijke moord plaats gehal. Iu de Boden-
broeckstraat aldaar woonde de a'ofcé Loger,
voormalig secretaris van kardinaal Lavigerie,
een gijjsaard van 78 jaar, met zijne 60-
jarige dienstbode en een neef. Aangezien
deze laatste 's ochtends voor een maand was
op reis gegaan, had de geestelijke aan den
koster der kerk van St. Jacques sur Cau-
denberg, waar hjj dagelijks de mis bediende,
verzocht dat diens 18-jarige zoon Constant
zoolang in zjjne woning zou slapen.'s Avonds
te 8 uur ging dat jongmenscb, gewapend
met een revolver, naar de woning van den
geesteljjke, die nog eenige tjjd vrooljjk met
hem bleef pralen en toen naar bed ging.
Tegen 10 uur ging de dienstbode den
hond even uitlaten. Toen zjj een kwartier
later terugkeerde, hoorde zjj verscheidene
schoten en stormde Constant het huis uit,
onder het geroep dat hij zich bjj de politie
ging aangevers. In de slaapkamer vond men
het ljjk van den geesteljjke, alleen in een
hemd gekleed, badende in het bloed en met
vijf schotwonden, terwjjl de moordenaar in
het bezit was gevonden van zjjn wapen, met
nog slechts ééa patroon geladen. Wat hem
tot den moord gedreven heeft, is nog niet
bekend; hjj weigerde aan de justitie iets
mede te deden en vroeg om een geesteljjke,
ten eind8 te biechten.
Advertentiën van 16 regels 50 et. Elke regel
meer 71/, et. Groote letters naar plaateruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en VrjjdagavoBd
ingewacht.
Te Jumet in België woonde een bjj de
politie berucht sujet, zekere Sampoux, langen
tjjd samen met een veertigjarige weduwe.
De vrouw verliet drie maanden geleden den
man en ging bjj een anderen man wonen,
waarmede zij spoedig zou gaan trouwen.
Sampoux bedreigde de vrouw herhaaldeljjk
en Donderdagavond wachtte hjj haar met
een revolver op, en toen zij zich naar baar
tuin begaf, loste hjj een schot op haar. De
vrouw werd getroffen en zakte ineen, in de
keel getroffen.
De moordenaar vluchtte en men heeft
hem nog niet kunnen arresteeren. Hjj heeft
al eens 15 jaar tuchthuisstraf gehad wegens
doodslag van een minnares. De vrouw ver
keert in levensgevaar.
De veeziekte (mondzeer), zoo bericht het
Bernd Hollera.
>Wat voert gjj hier toch uit?* riep hjj
verbaasd. »Men zou bang worden, als men
uwe gezichten aanziet 1 Yader heeft mjj
gezonden, gjj moet allen mfêkomen Müll-
berg, eene oude Mevrouw een mooi meisje
en nog een heer, maar een zeer voorname,
zjjn bij ons in huis. Het meisje kon mjj
in 't eerst, toen ik Platduitsch sprak, niet
verstaan; maar ik wilde niet, dat zij mjj
voor een lomperd zou aanzien, en bewees
haar, dat ik ook Hoogduitsch geleerd had.
Ik heb haar de lammeren en ons mooie
veulen laten zien en zjj heeft ze zeer be
wonderd
»Die schurken verraden ons aan onzen
vader riep Herm-Anton opspringend.
»Wat staan wjj hier als een troep school
jongens, die een pak slaag verwachten,*
riep Lambert met vuur. Allen te zamen
moeten we hun onder de oogen treden en
dan zullen we eens zien, of 't hnn zoo ge
makkei jjk zal vallen, ons als dolle honden
van ons erf te verjagen
Onder een wild krijgsgeschreeuw stormden
de zeven reuzen den »s watten b-rg* af en
dreunend klonken hunne voetstappen, ter
wjjl ze in woeste vaart over slooten en
heggen, rechtuit als de kraai vliegt, op het
bedreigde erf hunner vaderen toejjlden.
Daar zjj als geoefende jagers er zich beter
op verstonden, een of andar punt al sluipende
te naderen, dan eene dringende financiëele
kwestie op te lossen, gelukte het hun ook
nu, het zoogenaamde keukeneinde der hoeve,
waarin zich da woonvertrekken bevonden,
onopgemerkt te bereiken, terwjjl zjj zelf
den vroeger binnengerukten vjjand, van alle
Handelsblad van Antwerpen,* woedt op
onrustwekkende wijze in 't Luiksche.
Te Aubel ontsnapt geen enkele van de
70 stallen aan de plaag. Te Montzen zjjn
30 stallen aangetastte Hombourg 60.
Te Clermont, Lopenaken, Geenenik en
Moresnet is de toestand evenzoo.
Zondagavond heeft te Gent een bakkers
knecht zjjne minnares, die hjj van ontrouw
verdacht, in een koffiehuis een kogel in
het voorhoofd gejaagd. De dader nam de
vlucht, maar werd op straat door een
burger ontwapend en eau de politie over
geleverd. In de gevangenis heeft hjj getracht
zich met behulp van een hemdsmouw te
wurgen, maar die poging werd nog in tjjds
verjjdeld.
Bij Estaples is op rjjf meter afstand van
den oever een roeiboot omgekanteld, waarin
zich zes personen bevonden, van wie er
vjjf zjjn verdronkende eigenaar van de
roeiboot, twee knapen, neefjes van hem,
een dienstbode en een kamenjer. Da eenige,
die aan den dood ontsnapt is, is een 17-
jarige jongen, broeder van de beide knapen,
die zich te water ontkleed en een roeiriem
gegrepen beeft, welke op het water dreef
en waarmede bjj den oever heeft kunnen
bereiken. Bjj eh heeft men de ljjken der
vrouwen gevonden, die der overige slacht
offers zoekt men tevergeefs.
Te Ludwigsburg is men algemeen ver
ontwaardigd over een geval van soldaten-
mishandeling. De soldaat Gottlob Yögele,
een eenige zoon, trad, uit neiging voor
den militairen stand, verleden jaar als sol
daat in dienst bjj het Ulanen-regiment
könig Wilhelm I.
De dienst stelde hem gedeelteljjk te leur.
Over de officieren had hjj zich niet te be
klagen, doch een paar onderofficieren »ne-
gerden* hem. Zjj oefenden pressie op hem
uit, met het doel geld en geschenken van
hem te ontvangen.
Zondagavond 31 Juli werd Yögele's vader
per telefoon naar de kazerne te Lndwigsburg
geroepen, waar de 60-jarige man bij het ljjk
van zjjn zoon werd gebracht. Men deelde
hem mede, dat zjjn zoon zich had opge
hangen.
De begrafenis had den volgenden dag
plaats en nu hoorde de vader dat zjjn zoon
mishandeld was. Ten gevolge van dit gerucht
werd de onderofficier Muller gevangen ge
nomen. Deze bekende den jongen Vögele
zjjden konden bespieden.
Eene groote, forsche dame stond met
Müllberg bjj de leemgroeve, die zich op
eenigen afstand van den schapenstal be
vond. De koejongen maakte met de spade
eenige leemkluiten los, die dan door de
vrouweljjke practicus met de uiterste nauw
keurigheid werden onderzocht. Het jonge
meisje, waarvan Bernd reeds gesproken had,
stond, tegen een eik geleund, peinzend voor
zich uit te staren, terwjjl Fix, de huishond,
die anders tegenover vreemden niet spoedig
zjjne vjjandige houding placht te laten
varen, kwispelend om haar heen draaide.
»De heer is er niet bij zeide Bernl,
die den broeders op zjjde was gebleven.
»Maar waar zou vader zjjn?* vroeg
Herm Anton, op het raam van het woon
vertrek toetredend, waarheen hem de anderen
vol angstige bezorgdheid volgden. En daar
zat de blinde grjjsaard, het sneeuwwitte
hoofd neergebogen tot een man, die voor
hem geknield lag, en op wiens bruine lokken
hjj zjjne bevende rechterhand liet rusten.
Thans drong ook 's vaders stem tot het oor
der luisterenden door en hoorden ze hem
zeggen
»Mjjne voorvaderen zullen van uit hunne
graven nist tegen mjj getuigen, als ze ver
nemen, waarom ik den dag zegen, die mjj
geen steen, geen duimbreed gronds vun
het erf der Hollera's meer overlaat! Wat
ter wereld zou ik nog kunnen betreuren,
sedert gjj mjj gezworen hebt dat Jozef, het
kind mijns harten, nog leelt, dat zjjne hand
nog eens in de mjjne zal rusten! Wie gjj
ook zjjt, mijnheer, uwe stem was als die
eens engels en als vrooljjk bazuingeschal
voor diens dood met een rjjbroek in 't ge
zicht te hebben geslagen en met een rjjlaars,
waaraan een stalen spoor op 't hoofd.
Onderwjjl was het ljjk begraven en men
weigerde den advocaat van den vader een
schrifteljjke verklaring omtrent de oorzaken
van den dood te geven. De advocaat eischte
nu opgraving van het ljjk en een nieuw
onderzoek werd ingesteld. De sergeant
Muller verklaarde, dat Yögel8 zich in een
aanval van waanzin had vermoord. Bjj de
lijkschouwing bevond men, dat de doode
midden voor het voorhoofd en aan de linker
slaap twee met ingedroogd bloed bedekte
litteekens had en dat in de neusopeningen
ook verdroogd bloed was te bemerken. Aan
het achterhoofd had ook een bloeduitstorting
plaats gehad.
Het lijk was echter reeds in te verren
staat van ontbinding om te kunnen consta-
teeren of deze wonden den dood tengevolge
hadden gehad en het attest van een officier
van gezondheid luidde: »Een uitzetting van
de linker-hartkamer in verbinding met een
opzwelling van lever en milt kan een ver
klaring voor den zelfmoord geven.*
De algemeene opinie is dat de man, zoo
hjj al niet doodeljjk mishandeld is, in elk
geval door de mishandelingen in den dood
is gedreven en men dringt op streng onder
zoek en strenge bestraffing aan.
In den nacht van Woensdag op Donder
dag had de heele Duitsche torpedo-vloot,
op weg naar Dantzig naar Kiel, met een
zwaren storm uit het Noordwesten te kam
pen. Onophoudelijk sloegen er stortzeeën
over boord en brachten aan verscheidene
booten averjj toe. Op boot S 19 werd een
dekofficier door een in de stookruimte val
lende zee doodgeslagen, en op de diverse
boot D 9 werden verscheidene manschappen
ernstig gekwetst. In dezen storm schjjnt de
torpedoboot S 85 volgeslagen te zjjn. De
boot kon nog een tjjdlang met pompen drjj-
vende worden gehouden, en de commandant
trachtte haar bjj Fehmarn op het strand te
zetten, maar kon het land niet meer berei
ken. De bemanning werd met groote moeite
door de diverse-boot, die de torpedo-boot
vergezelde, gered. Om nameljjk de torpedo
booten bjj hooge zee niet aan zichzelf over
te laten, is in de Duitsche marine bepaald,
dat altjjd' twee booten samen moeten ma-
noeuvreeren. Volgens een nader bericht ligt
het vaartuig in ondiep water en hoopt men
het bjj kalm weder gemakkeljjk te kunnen
klinkt zjj door den eenzamen nacht mjjns
ouderdoms, om mjj te verkondigen, dat ik
in vreugde zal mogen heengaan!*
»En uw Jozef komt niet met leege handen
terug,* zei de ander met eene stem, die
beefde van ontroering. »Terwjjl uwe oudere
zoons u het dak boven het hoofd en den
grond onder de voeten verkwanselden, had
de arme balling rust noch duur, tot hg
rjjkar dan zjjne broeders aan geld, rjjker
dan zjjne broeders aan kinderljjke liefde,
naar hnis kon terugkeeren !c
»Hoe kwam het toch, zeg mg, hoe het
toch kwam, dat ïnjjn arme jongen op dien
jachtdag in den vreemde ward gedreven.
Als gjj het weet, mgnheer, o, zeg het mg
dan!* De handen van den ouden mau
tastten zoekend rond, tot zjj opnieuw het
hoofd van den knielende gevonden hadden,
om het nu angstig vast te houden, terwjjl
het grjjze hoofd zich neerboog, als om met
de arme, levenlooz© oogen, het antwoord
op het gelaat des anderen te lezen. Deze
haalde zwaar en moeiljjk adem en ant
woordde eindeljjk met doffe stem:
»Zjjne broeders wisten de schuld van een
moord op hem te werpen en leverden den
onschuldige aan de dienaren van 't gerecht
en de gevangenis over!*
Met een kreet van wilde wanhoop rees
de oude man wankelend op, om daarna
zoo plotseling ineen te zakken, dat de
vreemdeling nog maar juist den tjjd had,
om hem m zjjne armen op te vangen.
Baiten klonken allerlei uitroepen van schrik
en ontsteltenis, het raam weid ingeslagen
en de acht zoons sprongen het kleine ver
trek binnen, WwU perrotyd.
(9
