!!el Land van Hcusden en Altena, de Langstraat cn de Ooininelerwaard.
Brieven uit Amsterdam.
Jozef en zijne broeders.
FEUILLETON.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
M 1727.
ZATERDAG 10 SEPT.
1898
LAND VAN ALTEN^
VOOR
Uit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels SO ct. Elbe regel
meer 7*/t ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
8 Sept. Een gloeiend heete dag, om te
bezwpken. Hoe de Koningin 't volhoudt
met dit weer en in deze hitte alle cere
moniën te doorstaan is me een raadsel. Be-
grjjp eens dat onze nienwe Vorstin gist?reD
eerst een aubade aangehoord heeft, daarna
de volksspelen bezocht en den optocht in
oogenschonw genomen, vervolgens audiè'ntie
gegeven aan militaire en civiele autoriteiten,
bg honderden, 't Is maar staan en bnigen,
maar in een hitte als deze laatste twee
dagen is staan al erg genoeg zonder buigen.
Van morgen stond op 't programma: be
zoek aan de Tentoonstelling van Nationale
kleederdrachten, daarna aan de Rembrandt-
tentoonstelling dat is er een waarop ik
noodzakelijk terug moet komen vervol
gens Matinee in 't concertgebouw en voor
hedenavond voorstelling in den schouwburg,
't Is immers te veil voor een mensch? Ik
heb nu van middag de maticéa bjjgewoond
en zoover mijn zwakke krachten reiken,
helpen slagen, maar dat is voor éeu dag
ook al mooi.
Ik zou u van die matinés een en ander
melden.
Vooreerst 't program.
No. 1 was een Cantate van Nic. Beets
en Bernard Zweers, een stuk muziek voor
gemengd koor, bas, solo en kwartet, of
't erg mooi is, durf ik niet toestemmen,
maar moeiljjk en kunstig is 't zeker: ge
heel en al nienwe school. Met een stelletje
solisten als Messcbaert, Rogmans, Mevr.
Noordewgb, Juffr. van Zanten en een koor
van 700 uitgezochte zangeressen en zangers,
onder directie van een man als Willem
Mengelberg, slaagt zoo'n moeiljjk stuk al
licht maar of 't ook indruk maakt op
sen 18-jarig meisjesgemoed, dat is nog de
vraag. Zeker is dit, dat hoeveel moeite koor
en solisten hebben besteed om dit kunst
stuk naar den eisch ten gehoore te brengen,
ze 't niet zoover mochten brengen, dat de
koninkljjke handjes zich tot applans in be
weging zetten.
De Koningin was te 3 uur de zaal in
gekomen, de zaal, voor deze gelegenheid
bjjzonder versierd. Tegenover het podium
was een verhooging aangebracht tegen
welker schuinen afloop uit mos en levende
bloemen een schoon tapijt neergelegd was.
H. M. kwam onder plechtige stilte binnen.
Niemand verroerde zich. Niemand uitte ook
(10
Vader, vader o God, vader, zijt gjj
dood?* Alle handen strekten zich uit naar
den ouden man en Bernd drukte schreiend
het jonge gelaat tegen de slappe wang van
zjjn vader.
»Mjjnheer,« riep Willem toornig, »hoe
kondt gjj ook zoo onvoorzichtig zjjn, aan
een blinde te verraden, dat dat zjjn huis
verkocht moet wordenhg had het immers
niet behoeven te weten, het is te veel voor
hem
»Niet ik heb hem daarover gesproken,*
antwoordde de vreemdeling, »dr. Müllberg
deed bet tegen mjjn verbod en ik heb toen
getracht hem te troosten door de mede-
deeling, dat Jozef was teruggekomen!*
>Is het dan werkeljjk waar?* vroeg Bernd,
>komt mjjn lieve broeder weer?*
»Bjj zal dit maar bedacht hebben, om
vader te troosten!* meende Rolfes, terwjjl
Ljj den vreemdeling schuw en uitvorschend
aanzag. »Boe kunt gjj weten
De oude man was uit zjjne bezwgming
ontwaakt en vroeg nu angstig twjjfeltnd:
»Is het dan waar, komt nijjn jongen, mjjn
Jozef terug?*
»Zoo waar, als ik bier namaals hoop
zalig te worden,* verzekerde de vreemdeling.
De broeders verbleekten en Bernd zeide
droevig: >Ben ik u dan niets meer, vader,
een hoera, hoevelen er ook een op de
lippen voelden, 't Was op hoog bevel.
Mengelberg bief den stok op en zjjn uit
muntend orkest zet in in bes, waarna wjj
invallen met
Halleluja, looft den Heer den Heeren,
Koning van de Koningen der aard,
Wien al 's werelds volken moeten eeren.
Met een hulde Zjjner waard
Ik heb nDg vergeten te melden dat bjj deze
plechtige uitvoering behalve de Koningin-
Moeder, alle autoriteiten in ambtgewaad,
de Indische prinsen in schitterende kleedg,
de heer Reits uit de Transvaal en verder
een schare rijk uitgedoste schoonheden tegen
woordig was. Alle zangeressen waren in
't wit met bescheiden Oranjeversiering en
alle heeren in rok met dito.
Na afloop der cantate waarvan ge de
rest der woorden reeds gepubliceerd hebt
zong mevr. Noordewier baar solostnkken
en die brachten de banden der Koningin
wel in beweging, en diensvolgens de heele
zaal. Evenzoo mochten Ps. 28, door dames
van het conservatorium onder Dan. de
Lange hoog fijn gezongen, de liederen van
Rogmans, onzen gewaardeerden tenor en
het slotkoor Halleluja van Handel de
koninklijke goedkeuring verwerven, waarna
de H.H. Zweers, Mengelberg en Dan. de
Lange bij H. M. geroepen werden en een
compliment ontvingen.
Ik heb het nooit zoo warm gehad als
beden middag, maar 't was dan ook voor
H. M. en voor haar getroost ik me dat
gaarne.
Terwjjl ik dit schrijf valt er iemand bjj
me binnen met de boodschap, dat H. M.
in 't naar huisrjjden een ongeval is over
komen. Een der huzarenpaarden, al te en
thousiast zeker, moet steigerende met de
voorpooten in het koninkljjk rjjtuig te land
gekomen zjjn en daardoor H. M. een doo-
deljjken schrik op 't ljjf gejaagd hebben.
Van verschillende zjjden is me dit later
bevestigd, doch in mjjn krant vond ik er
niets over. In elk geval heeft die begroeting
geen nadeelige gevolgen gehad, want H. M.
is 's avonds in den schouwburg geweest.
En nu zjjn we aan 't eind der feesten,
't Wordt tjjd ook, want een mensch zou
opraken. Van den optocht meld ik maar
niets, ze was klein maar rein en bleef
beneden de verwachting; evenzoo ga 'k het
vuurwerk-stilzwijgend voorbjj, dat even
eens beneden de verwachting bleef en dat
dat gjj nog maar alleen naar Jozef verlangt
»Kom hier, Bernd, kom hier, kind ja,
buiten Jozef heb ik nog één zoon, en die
ben jjj, Bernd de overige
«Vader vader o, spreek het woord
niet uit!* smeekten de anderen en in hunne
wanhoop vatten ze zjjne handen en grepen
hem bjj de kleederen, als om hem tegen te
houden.
»Raak mij niet aan!* riep de blinde, hen
met een forschen rak van ziek afschuddend,
Moordenaars, dieven en leugenaars wil ik
niet langer als zoons erkennen. Ziet, het
verdriet heeft mjj voor den tjjd oud gemaakt,
de oogen heb ik mjj blind geschreiddoor
kommer gesloopt, kon ik mjjn have en goed
niet meer tegen u beschermen en uwe eigen
dunkelijke handelingen niet tegengaan
Als gjj mjj nn ook nog doodslaat, dan zet
gjj de kroon op uw werk. Wie het over
zjjn hart kon krjjgen, een weerloos kind aan
de galg te brengen en het van zijn tehuis,
zjjne jeugd, de zorgen zjjner ouders, van
alles, alles te berooven, dien moet het ook
niet veel kosten, zjjn ouden, zwakken vader
te vermoorden. Foei, foei. Het brandende
Kains-teeken gloeit zoo bloedrood op uw
voorhoofd, dat het mij tot in mjjne blinde
oogen pjjn doet. O, o!« Zjjne stem ver
stikte in tranen en ook meer dan een der
aanwezigen weende.
Met de tanden stjjf opeengeklemd, rukte
Rolfes zich de haren uit, terwjjl Herm-Anton,
in stomme wanhoop, het hoofd tegen den
muur stiet. Op dit oogen blik werd de deur
geopend en trad Martha het vertrek binnen.
Mijnheer moeder verzoekt sta
melde zjj, verschrikt van den een naar den
toch, naar ik hoor, f 60.000 moet gekost
hebben. Wat mooi was, de verlichte oorlog
schepen en bootjes der roeivsreeDigingen.
Daarvoor geef ik een ordinair vuurwerk
gaarne cadeau.
En nu zjjn we weer aan 't werk, hoewel
't nog niet van harte gaat. Op een paar
flauwvallers en eenige versieringbrandjes na,
is het heele feest zonder ongelukken afge-
loopen. De vreemdelingen staan er verstomd
over dat de Amsterdammers zoo door den
dolle heen kunnen zijn, zonder hun ver
stand te verliezen. J. L.
De rjjdende artillerist zal op uitdruk-
keljjk verlangen van H. M. de Koningin
niet gestraft worden. H. M. heeft onmid-
delljjk na Haar terugkeer ten paleize den
plaatseljjken commandant laten weten dat
de artillerist aan bet ongeval niet de minste
schuld had. Tevens heeft Zjj laten vragen
naar den toestand van den man, die, bjj
het achterwaarts brengen van zjjn paard,
is gevallen.
Buitenland.
In sommige streken' van België' spreekt
men er van dit jaar het zevende eeuwfeest
te vieren van den steenkool.
Het is nameljjk gebleken, dat men in het
jaar 1198 in België begonnen is met de
ontginning der steenkolenmjjnen.
Een geheimzinnig, oud man zou, volgens
sommige oude kroniekschrijvers, het gebruik
van den steenkool geopenbaard hebben aan
een Duitschen hoefsmit Hullos de Plaine-
veaux, naar wien die brandstof den naam
van houile zon verkregen hebben. In Duit-
sche kronieken spreekt men ook van een
Hullos, die daar den bjjnaatn krjjgt van
Proudhomme le Honilleux of vécillard char-
bonneux. Andere schrijvers hebben het ver-
moïden geopperd, dat die oude man een
Engelschman zon zjjn geweest en dat de
steenkool in Engeland al lang bekend was,
al werd ze niet ontgonnen, doch dit is niet
waarschjjnljjk.
De geschiedenis leert nameljjk, dat in
België in de eerste helft van de dertiende
eeuw het gebruik van den steenkool snel
is toegenomen, terwjjl omtrent dien tjjd in
Engeland, nog een groot vooroordeel be
stond tegen die brandstof met haar lucht-
verpestenden rook. In 1305 werd nog het
branden van steenkolen in de steden door
Eduard I streng verboden en onder Konin
gin Elizabeth werd zelfs dat verbod herhaald.
ander ziende. Bernd snelde op haar toe,
greep haar bjj de hand en zeide trouwhartig
»Zie jij vader te bewegen, om mjjnen broe
ders vergiffenis te schenken, ik zal dan mjjn
best doen om Jozef, als hjj komt, ook over
te halen hen allen te vergeven, en ik ben
er bjjna zeker van dat hjj het doet.*
Martha, die immers Jozefs treurige ge
schiedenis kende, ging werkeljjk naar den
ouden man, legde de hand op zjjn schouder
en zeide smeekend: >0, stoot uwe zoons
toch niet terug, ik ben er van overtuigd,
dat zjj diep berouw hebben, en een vader
hart kan immers alles, ook zelfs het ergste,
vergeven
»Jozef, dien ik boven alles liefhad!* riep
de onde man toornig, als half tot zich zelf,
iJozef hebben ze mij ontroofd!*
Met een snellen blik nam Martha de zeven
veroordeelden op en zeide toen moedig
>Hadt gjj ook de anderen lief gehad als
Jozef, zeker zouden dezen er dan niet toe
gekomen zjjn, den beste onder hen in 't
verderf te storten. Zjj allen hadden behoefte
aan uwe liefde!*
Een goedkeurend gemurmel volgde op
deze woorden.
Jozef, Jozef!* vroeg de grijsaard met
zwakke stem, »zou ik dan zelf schuld heb
ben aan 't geen je overkomen isIk, die je
zestien lange jaren beweend heb?*
Bernd nam de handen van den vreem
deling tu8schen de zjjne, >o mjjnheer, zeg
mjj toch, waar ik onzen lieven broeder Jozef
kan vinden, dan kan ik tot hem gaan, om
hem te zeggen, dat hjj ons weer vrooljjk
en gelukkig moet maken!*
»Onnoozele jongen I* riep Willem in eene
Ia het begin der 18e esuw werd in Enge
land no i zooveel hout gestookt, dat geheele
bo8schen werden uitgeroeid.
België schjjnt dus het eerste land van
Europa geweest te zjjn, waar de steenkool
uit de mjjnen gebaald werd en wel reeds
in 1198. In Fraukrjjk geschiedde dit eerst
in 1320, in Duitschland in 1580 en in
Oostenrjjk in 1757.
China schjjnt Europa ook in het gebruik
van den steenkool lang voor geweest te zjjn.
Een Venetiaansche reiziger spreekt n. m. 1.
in een reisverhaal van zijne Aziatische zwerf
tochten vol verbazing van zwarte steenen,
die de Chinefzen uit de bergen haalden en
die, in 't vuur gelegd, als bout brandden
en een kleine, korte, aanhoudende vlam en
groote hitte gaven.
De »Soir« heeft uit Londen een telegram
ontvangen, meldende dat Esterhazy Maan
dagavond aldaar aangekomen is, om den
loop der zaken af te wachten.
Hjj zal niet in Frankrjjk terugkeeren
indien tot revisie besloten wordt.
Te Hamburg heeft weer een groote pak-
huisbrand gewoed, ditmaal op het plein bjj
de Nicolai-kerk. Er zjjn veel koopwaren
verbrand, wel voor een millioen mark. De
brand is waarschjjnljjk aangekomen in ka
toen, die was gaan broeien.
Het congres, dat naar aanleiding van de
vredes-boodschap van czaar Nicolaas, te St.
Petersburg zal worden gehouden, zal ver-
moedeljjk eerst na November plaats hebben.
De meest Europeesche staten hebben hun
deelneming toegezegd.
Volgens de mededeelingen van het Kaiserl.
Gesnndheitsamt te Berljjn waren op 31
Augustus in Duitschland van mond- en
klauwzeer besmet 586 gemeenten met 2471
stallen.
Er gaat haast geen dag voorbjj, of men
leest uit de een of andere stad in Duitsch
land het bericht dat de slagers het vleesch
voor de zooveelste maal hebben opgeslagen
goed slachtvee is in sommige streken haast
niet meer te krjjgen, en de agrariërs hebben
nu hun zin. De grenzen zjjn zoolang ge
sloten geweest, dat de Duitsche vetweiderjj
en veefokkerjj ruimschoots gelegenheid heb
ben gehad, om de bewering dat zjj Duitsch
land zonder steun van bet buitenland van
vee konden voorzien, met de daad te staven.
Ze zijn hierin echter jammerljjk te kort ge
schoten. Met den dag worden dan ook de
opwelling van bitterheid. Als hjj ons vrooljjk
en gelukkig wilde hebben, dan had hjj niet
zoo lang gewacht met ons een teeken van
leven te geven. Hjj liet niets van zich hooren,
omdat hjj wilde wachten, tot de wraak ge-
rjjpt zou zjjn, en daar staat de bode, die
ons komt aankondigen: de zeis is geslepen,
neder, neder met u allen!*
Bezondig u niet opnieuw aan Jozef,*
wierp Rolfes hem somber tegen. >Hjj kan
ons niet vergeven, en al mocht hjj het
willen, God zon het toch niet kunnen!*
»God is goed en uw Jozef is goed!*
zeide Martha en vlijde zich met een blosje
van zaligen trots tegen den man barer
keuze.
»Als hjj mjjne broeders verstoot*, riep
de jonge Bernd, dan moet hjj ook mjj ver-
stooten, mjj, dien zjjne oogen nog nooit
gezien hebbenwjj dragen denzelfden naam
en zjjn van één geslacht! Vader, o vader,
schrei toch niet zoo om dien eene, terwjjl
gjj ons anderen allien bjj n hebt!*
De oude man, geslingerd tusschen hoop
en smart, maakte een afwerend gebaar tegen
heD, die zjjn naam geërfd hadden. Wat hjj
echter wilde antwoorden, ging verloren in
de drukte en het leven, waarmede de eer
zame weduwe Brand de kamer binnen
stormde, op den voet gevolgd door den ad
vocaat Müllberg en den huurkoetsier uit de
stad barer inwoning.
Zg liep recht op Jozef toe en nadat ze
eerst Martha van zgne zgde had weggerukt,
noodigde ze den koetsier in hare gewone
krachtige bewoordingen uit, om den persoon,
die zoozeer haar toorn scheen te hebben
opgewekt, nog eens goed te beschouwen.
klachten tegen het agrarischgezinde beleid
van den Pruisischen minister van landbouw,
waarvan het gesloten honden der J grenzen
een gevolg is, lnider. De Berljjnsche ge
meenteraad wil zich ook met de zaak be
moeien. Verschillende radicial-vrgzinnige
leden hebben het voorstel ingediend, om in
een zoogenaam le gemengde deputatie te
beraadslagen, hoe de op het oogenblik op
de Berljjnsche bevolking zwaar drukkende
hooge vleeschprjjzen met goed gevolg kun
nen tegengegaan worden.
Dezer dagen zgn te Candia, op het eiland
Kreta, weer onlusten uitgebroken. De mu
zelmannen hebben een aanval op deze plaats
gedaan en op verschillende plaatsen brand
gesticht. Er zgn vele dooden, waaronder de
Engelsche consul, die van Grieksche af
komst is. Men spreekt er van dat er 22
Engelschen zgn gedood en 45 gewond. De
Engelsche commandant te Kandia maakte
bekend, dat hg, zoo de Muzelmannen weder
om een aanval deden, de stad zou bom-
bardeeren en het militaire cordon zou doen
optreden tegen de insurgenten. Talrjjke
insnrgenten vielen da Duitsche troepen,
welke deel uitmaken van dit cordon, aan.
De mogendheden gaven bevel aan de ad
miralen om maatregelen te nemen tot het
afweren der opstandelingen. Het gevecht met
de insurgenten duurt voort.
De vreemde oorlogsschepen in de haven
van Candia hebben troepen aan wal gezet
om het Britsche garnizoen te versterken en
spuiten om de branden te blusschen. Het
fort van Candia is zwaar beschadigd door
het bombardement. Ook het Italiaansche
consulaat staat in brand.
Het Britsche adviesjacht Vulcan* is van
Malta naar Kreta vertrokken, twee cow-
pagniën infanterie zouden volgen.
Volgens den correspondent van de Times*
te Candia zouden daar minstens 750 Chris
tenen door de Mohamedaansche oproerlingen
verinoord zgn.
De Daily Mail* beweert uit Spaansche
bron te vernemen dat de Duitsche kru'ser
»Areoma« in de buurt van Palayan op in-
structiën uit Berljjn wacht, om dat eiland,
dat tot de groep der Philippgnen behoort,
in bezit te nemen. Reeds sedert eenigen
tjjd wenschte Duitschland bedoeld eilaud
van Spanje te koopen.
Men meldt uit Omdoerinan, dat 500
Arabische kameelruiters ter vervolging van
>Is bet deze, koetsier, wis en waarachtig
deze, die mgn eerlgk huis is binnengeslopen,
door wien rngne dochter, die domme gans,
zich heeft laten inpakken, wiens papieren
zonder twjjfel valsch zjjn? Is dit die be
drieger
»'k Vraag wel exenus, Mevrouw,* dus
zocht de koetsier zich te verontschuldigen,
breng mg toch niet in een proces; van
alles, wat gjj daar zegt, weet ik niets. Ik
heb alleen gezegd, dat dezefde mjjnheer,
die daar staat, eiken avond in den circns
zgne kunststukken vertoont, dat bg dan
beschilderd is als een zwarte neger en zich
Herkules noemt, en mg dankt, Mevrouw,
dat gg dit toch geen beleediging kunt
noemen
»Geen beleediging voor de eigenaresse
eener steenbakkerjj riep Mevrouw Brand
schimpend. »Geen beleediging, om met een
nage maak ten neger rond te rgden en mgn
naam te leenen, voor 't geen hjj wil aan-
koopen
»Mevrouw met waardigheid wendde
de nagemaakte neger zich tot haar, >ik
raad n, mg niet verder te beleedigen, want
niet alleen znlt gjj eenmaal elk hoonend
woord moeten terugnemen, maar mg boven
dien nit eigen beweging de hand nwer
dochter aanbieden! Voor het overige is uw
naam voor den aankoop van het Hollera-
erf niet meer noodig, want Jozef Hollera
zal het goed niet koopen, maar de schalden,
waarmee het erf zgner vaderen bezwaard
is, aflossen en zgnen broeders vergeven,
omdat Martha, dat zachte, liefdergke kind,
voor die ongelukkigen gebeden heeft!*
Wordt vorvoigd.