Hel Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bomnielenvaard.
Pensionneering
FEUILLETON.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heueden.
M 1731.
ZATERDAG 24 SEPT.
1898.
van Werklieden.
EEN SLACHTOFFER
'n LAND VAN ALTENAi
VOOB
Dit blad verschgnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 7l/t ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
In de Dinsdag 11. door H. M. de Ko
ningin uitgesproken troonrede komt veel
belangrijks voor toch is er de laatste jaren
een zaak besproken door eene commissie,
daartoe aangewezen, die minstens even be
langrijk is als vele andere, ja, die, mogen
we gernst zeggeD, zoo ingrijpend in ons
volksleven zal zjjn als weinig anderewe
bedoelen de pensionneering van werklieden
bg ouderdom of bjj invaliditeit.
Reeds vroeger hebben wjj eens aange
toond, dat, al mag de nitvoering van dit
onderwerp een eisch des tjjds genoemd
worden, ons Nederland toch hierbjj zich
niet spiegelen kan aan andere landen, omdat
tot nog toe nergens een in alle opzichten
gunstig resultaat verkregen is.
Als men iets wil, is 't noodig dat men
't vóór en tegen goed onder de oogen ziet,
de lichtpunten zoowel als de schaduwzijden
goed beschouwt, temeer bij een zoo grool
nationaal belang.
Dit nu heeft de Staatscommissie, belast
met het onderzoek van deze hoogst belang
rijke kwestie zeer juist begrepen, en het
door baar ingediende rapport geeft hiervan
dan ook alle bljjken.
Wjj wenschen dit rapport hier en daar
getrouw weer te geven, waardoor 'fc ge
makkelijk zal wezen, een overzicht van den
stand der zaken tot op heden te krijgen.
Den 2en September 1895 werd de com
missie gtïnstalleerd door den toenmaligen
Minister van Waterstaat, Handel en Nijver
heid, den heer Pb. W. van der Slejjden,
met eene rede waaraan het volgende wordt
ontleend
In de vergadering der Tweede Kamer
der Staten-Generaal van 29 Maart 1895
werd met overgroote meerderheid van stem
men een motie aangenomen, voorgesteld
door den heer Heldt en van den volgenden
inhoud: >De Kamer van oordeel dat ver
zekering van het lot van oude werklieden
door een pensioenstelsel wenscheljjk is, ver
zoekt de Regeering te doen onderzoeken
op welke grondslagen en op welke wjjze
die verzekering zal kunnen en behooren te
worden geregeld.*
GEORGES OHNET.
(2
De bekoring van het goud bleek den
ouders van het meisje te sterk, en ook zjj-
zelve schijnt slechts al te gereedeljjk hare
eerste geluksdioomen te hebben prjjsgegeven,
want enkele dagen later ging zjj, zonder
Daniel vooraf gewaarschuwd te hebben, uit
logeeren. Terecht wanhopig over hetgeen
bem aanstonds als een bewijs van volkomen
onverschilligheid voorkwam, vroeg de arme
jongen zich af wat bjj doen zou, en juist
op dat oogenblik kwam Bernard hem met
een bezoek verrassen.
>Reis haar achterna!* was diens eerste
woord, zoodra Daniel hem zjjn leed toever
trouwd had. >Ik zal u vergezellen en ik ben
zeker dat zjj u een goede reden zal opgeven
voor haar gedrag.*
Maar hg vergiste zich. Ofschoon Flo
rence zelve hen met de grootste vriendelijk
heid ontving en beloofde spoedig weder naar
de stad terug te keeren, dit laatste ge
schiedde niet, niet altkans voordat Paul van
haar vader had vernomen dat zij haar woord
terng nam en de vrouw zou worden van
een ander.
Vader Guèpin had eene vreeselgke uit
barsting van droefheid verwacht; maar tot
zjjne verbazing bleef Daniel Z6er kalm en
ging hjj zelfs heen, zonder hem een enkel
verwjjt toe te voegen of zjjn verloren ge
luk ook maar een oogenblik te verdedigen.
Hg liep stil voor zich uit te turen, niet
wetende waarheen hg gingmaar instinct
matig de rivier opzoekende, om in zjjn ver-
Uit de opdracht aan uwe commissie ver
strekt, bljjkt, dat haar arbeidsveld zich
verder zal uitstrekken dan het onderzoek
dezer grondslagen. De RegeeriDg wenseht
dat het geheele vraagstuk van de werk-
liedenverzekering tegen de geldeljjke ge
volgen van ouderdom en invaliditeit worde
onderzocht, dat alzoo niet worde uitgegaan
van de stelling, dat een pensioenstelsel tot
verzekering van het lot van oude en invalide
werklieden wenscheljjk is, maar deze stel
ling zelve aan den toets der kritiek worde
onderworpen.
Dat de werkman den dag, waarop hjj
niet meer door arbeid zijn brood kan ver
dienen, zal kannen zien naderen zonder
angst voor die toekomst, wie is er die dit
niet wenschelgk zal achten? Wie, dien het
algemeen welzjjn ter barte gaat, zal de
zekerheid, dat de toekomst van een ieder
gewaarborgd is, niet begeerljjk voorkomen?
Het komt er echter op aan welke de
middelen zjjn, die kunnen worden toege
past, om dit doel te bereiken. Onderzocht
behoort te worden of het mogeljjk zal zjjn
tot heil van allen, zonder bevoorrechting
van enkele klassen, zonder achterstelling
van anderen en niet eerbiediging van ieders
rechten, algemeen werkende bepalingen voor
werklisden en daarmede geljjk te stellen
personen vast te stellen, dan wel of de
toestanden, waaronder deze personen ver-
keeren, zoo groote verscheidenheid opleveren,
dat een maatregel, die begeerlgk kan zjjn
voor den een, hinderlijk voor den ander
zou wezen.
Onderzocht behoort te worden met welke
bezwaren het invoeren van algemeen bin
dende wetsvoorschriften gepaard zoude gaan,
waardoor de voordeelen, die met den maat
regel beoogd worden, in de schaduw zouden
kunnen worden gesteld.
Het is derhalve uwe taak, mjjne heeren,
niet alleen het oog te vestigen op de heil-
rjjke vrachten, die de invoering van een
pensioenstelsel zon kunnen opleveren, maar
tevens op de velerlei belangen die door
zoodanige invoering zouden kunnen worden
geschaad.
Mocht uw onderzoek tot de uitkomst
leiden, dat naar de overtuiging van uwe
commissie de voordeelen van een pensioen
stelsel niet tegen de nadeelen daarvan op-
teerend verlangen een eind te maken aan de
pjjn, die in hem was. Eenmaal bij het water
gekomen greep hem eene schier onweer
staanbare begeerte aan daarin voor altjjd
zijne smart te begraven, en reeds sloot hg
de oogen, om die laatste rustplaats op te
zoeken, toen hg plotseling eene kleine kamer
voor zich op zag dagen waar eene oude
vrouw bjj het schijnsel eener lamp zat te
werken, onder het wachten op zjjne thuis
komst en het was hem als hoorde hg haar
prevelen: »hjj blijft lang uit van avond;
als hem maar niets overkomen is!« On-
middelljjk daarop kwam het hem voor alsof
hg uit eene ontzettende nachtmerrie ont
waakte. Hjj wierp een blik om zich heen,
bemerkte dat bjj reeds met de voeten in het
water stond en vluchtte van daar met het
vast besluit nog enkel voor zjjn plicht te
leven. Alleen maar, wat zou hg voortaan
be^ianen met een bestaan, dat zoo waar
deloos voor hem geworden was Het scheen
hem onmogeljjk toe weder de oude werk
zaamheden te hervatten, dag aan dag, jaar
op jaar tegenover hem geheel onverschillige
leerlingen te staan, zijn geest bij dezelfde
taak te mceten bepalen, zonder het bewust-
zjjn iets te verrichten dat niet even goed
door den eersten dm besten man van ver
stand kon worden gedaan, iets dat van
eenig big vend nut zou wezen. Zjjne moeder
zou niet lang meer leven, hare gezondheid
was wankelend en zg werd oud. Wat zou
hij aanvangen na haar dood. Zou hjj niets
overhouden, in het geheel niets, dan zjjn
cursus en dat misschien dertig, veertig
jaren achtereen?
Terwjjl hg zich dit huiverig afvroeg, sloeg
hg langzaam den weg naar de stad in. Het
was donker na en hij ontmoette slechts
enkele wandelaars. Over het kathedraal-plein
komend, werd hg door eene onweerstaan
bare opwelling aangespoord het kerkportaal
wegen, zoodat de Staat de wenschelgkheid
niet zou mogen uitspreken, dan zal deze
uitkomst van nw onderzoek, waardoor de
verwachtingen van velen in den lande
zouden worden teleurgesteld, reeds daarom
eene breede motiveering ei&chen, opdat htt
een ieder duideljjk zij, dat niet de wil, wel
het vermogen om eene afdoende regeling
tot stand te brengen, ontbreekt.
L?jdt uw onderzoek daarentegen tot de
uitkomst dat aan de Staten-Generaal kan
worden aangeboden een wetsontwerp met
de overweging, dat verzekering van het
lot van oude werklieden door een pensioen
stelsel wenschelgk is, dan zullen tevens
een aantal daarmede samenhangende hoogst
belangrijke vragen op bevredigende wjjze
door uwe commissie moeten worden be
antwoord.*
Dien zelden dag ving de commissie haar
werkzaamheden aan.
Eene Ijjst van vraagpunten als leiddraad
voor de werkzaamheden der commissie werd
in de eerste plaats opgesteld. Aan deze
ljjst werd later nog eene suppletoire ljjst
toegevoegd.
Met uitzondering van een der leden hebben
allen het verslag geteekend. De reden dezer
uitzondering wordt niet vermeld.
Ter uitvoering van oQs voornemen, een
beknopt overzicht te geven van het rapport,
meenen we ons te moeten beperken tot
het mededeelen van de uitkomsten welke
het onderzoek over de verschillende vraag
punten, die de commissie zich heeft gesteld,
heeft gehad. Wjj achten het namelijk niet
doenljjk eenigszins juist in beknopten vorm
weer te geven, wat voor en tegen elk dier
vraagpunten is in 't midden gebrachtwie
daarvan op de hoogte wil komen zal het
rapport er op moeten naslaan.
Wjj volgen bg de ons gestelde taak de
paragrafen van het rapport.
Buitenland.
Er wordt te Parjjs thans verteld, dat
Sarrien bij den laatsten ministerraad heeft
gezegd: »Iïoe meer ik de stukken van
Dreyfus nazie, des te meer word ik over
tuigd, dat er een schuldige is, maar wie
kan ik niet zeggen.*
De »Siècle« kan dit wel en vermeld onder
binnen te gaan, en eenmaal daar, sloop hg
ook verder. Hij trad toe op het altaar, dat
verlicht werd door een kleine Godslamp, en
te midden van de zachte schemering dier
gewjjde plaats, knielde hjj neder en verzonk
hg in een even innig als langdurig gebed.
Hg lag nog in dezelfde eerbiedige houding
voorover gebogen, toen een licht geritsel
aan zjjn zjjde hem op deed zien. Een priester
stond naast hem en sloeg hem vol belang
stelling gade. Een oogwenk keken zg el
kander aan, daarna rees de jonge man
overeind, en wilde hg zich met een groet
verwjjderen maar de geestelgke, die zich
getroffen voelde door de verwrongen ge
laatstrekken en de wanhopige uitdrukking
van zjjn blik, trad hem in den weg en sprak
op vaderljjken toon:
»Gjj zg hier al sedert lang, mgnheer.
Om u niet te storen, gaf ik last dat men
de kerk nog niet sluiten zou, maar de koster
wacht daarop en wij mogen hem niet al te
zeer ophouden. Zeg mg echter of ik mjj
vergis als ik meen dat gjj ljjdt?*
»Ja, dat doe ik,« gaf Daniel met moe
deloos gebaar ten antwoord.*
>Van waar kwaamt gjj, toen gjj hier
binnen zjjt getreden?*
»Ik had juist zelfmoord willen plegen.*
»Zelfmoord? Welk een zonde! Bezit gjj dan
niemand meer op aarde, die u liet heeft?*
»Ik houd ingn moeder over.*
>En toch dacht gjj er aan haar op die
wjjze te verlaten? Arme vriend, wat moet
gjj dan niet ongelukkig zjjn!«
Bg het vernemen van den diep mede-
Ijjdenden klank, waarmede deze woorden
geuit waren, werd Daniel door eene sidde
ring aangegrepen; hg wierp den priester
een blik vol erkentelijkheid toe, en zich
overgevende aan heel den omvang zjjner
ellende, vergetende dat de man tegenover
hem slechts een vreemde voor hem was,
dit bericht: Er zijn er zelfs twee, de eerste
is Esterhazy, die het borderel schreef en op
wien het geheime stuk '94 eigenljjk slaat;
de tweede is het >caDaille de D.«, een
burger beambte aan het ministerie van
oorlog, die een plan van een Alpenvesting
aan Pannizardi verkocht heeft.
Bjj de behandeling van de zaak Picquart
en Lebois voor het correctioneele Hof te
Parijs, verzoekt de snbstitnnt-officier ver
daging op grond dat op aanvraag van den
militairen gouverneur van Parjjs tegen
Picquart een nieuw onderzoek wordt iage-
steld ter zake ven het stuk, bekend als het
petit bleu.
Mr. Labori bestrjjdt dit verzoek. Hg biedt
aan, inlichtingen te geven in volle open
baarheid. Hg wil niet, dat Picquart ont
trokken wordt aan den burgerlijken rechter
om overgeleverd te worden aan de militaire
justitie. Spr. bevestigt dat het petit bleu
een authentiek stuk is.
Picquart verzet zich eveneens tegen de
verdaging, onder bjjvoeging: Het is mis
schien de laatste maal dat ik in het open
baar spreek. In de gevangenis zal ik wellicht
het scheermes van Henry vinden. En dat
zal een moord zjjn, want ik denk er niet
aan mg zeiven het leven te benemen. (Kreten:
Leve Picquart
Het Hof beveelt de verdaging van de
zaak tot den eersten dag waarop zg weder
aan de orde zal kunnen komen.
Aan Picquart wordt een ovatie gebracht.
Hij verlaat met de agenten de zaal en
weigert zijne voorloopige invrijheidstelling
te verzoeken.
De stjjging der vleeschprjjzen in Dnitsch-
land is zóó sterk, dat het verbruik aanmer
kelijk is afgenomen. In den Berlgnschen
Gemeenteraad werd de vorige week mede
gedeeld, dat tegenover het minder gebruik
van rund-, schapen- en varkensvleesch, de
verkoop van paardenvleesch en ook van
hondenvleesch aanmerkelijk is toegenomen.
Er werd eene commissie benoemd om te be
raden welke stappen het gemeentebestuur
doen kan om een einde te maken aan een
toestand, die zjjn oorsprong vindt in de slui
ting der grenzen voor buitenlandsch vee,
wat op aandrang der protectionitische agra
riërs is geschied.
barstte hjj in snikken los.
>Kom, mjjn kind,* hernam de geestelijke,
hem zachtjes bjj den arm grjjpende: »Laat
ons hier niet blijvenkom met mg mede
uw moeder zal zich zonder twgfel ongerust
over u maken, en ik breng u naar huis.
Onderweg kunnen wij samen praten en, zoo
gij dat verkiest, kunt gjj mg morgen toe
vertrouwen wat u tot zulk een hopeloozen
stap aandreef. Gjjzelf hebt reeds ingezien
dat het een slechte daad ware geweest, want
gjj zjjt er voor teruggedeinsdwat mij be
treft, ik zal pogen u te bewgzen dat gg heel
wat beters te doen hebt dan het leven te
ontvluchten omdat het u teleurstelde. Ons
verbljjf op deze aarde van smarten en tranen
is maar zeer kort, wjj behooren het met ge
latenheid te dragen en elke droefheid aan
te zien als een beproeving, waarover men
zegevieren moet. Maar het valt gemakkelijk
lijdzaamheid te prediken aan een bloedend
hart en gjj zoudt mg wel eens kunnen
antwoorden dat mjjn taal u hoegenaamd
geen verlichting aanbrengt. Kom das aller
eerst mede naar uw moeder. Zg zal uw
wonden lichter kunnen verbinden dan ik,
die slechts al het mogelgke aan hoop te
wenden om de door haar begonnen genezing
volkomen te maken.*
Zg verlieten te zamen de kerk en in de
diepe duisternis op elkander geleund als
twee vrienden, begaven de beide mannen,
die elkander een uur te voren nog nooit
hadden gezien, zich op weg naar Daniel's
woning.
Panl Daniel was sedert twee jaar pastoor
te Favières, een der moeiljjkste parochiën
van het diocees, toen hjj vernam dat het
naburige landgoed Fresqaeville aangekocht
was door Lefran^is, die er den zomer wilde
doorbrengen. Zjjn eerste opwelling, bjj het
Het conflict van Fashoda heeft eerst on
gemerkt, daarna spoedig groeiend, een groote
bitterheid gezaaid tnsschen Franschen en
Engelschen en het is tot een vraagstuk ge
worden, dat meer aanlacht verdient, dan
er zoo in het algemeen aan gewjjd wordt,
dat het in ernst en gevaar Cuba wel even
aart en weer actneeler is.
Frankrijk noch Engeland wenschen zich
terug te trekken, en zien de zaak liever in
den minne geschikt, doeh willen ook weer
geen van beide toegeven, en in sommige
kringen wordt gevreesd, dat 't tot een bot
sing komen zal.
De werking van den Vesuvius neemt
steeds toe en wordt al heviger. De lava heeft
alle planten op de helling van den berg
vernield. De spoorwegdienst is gestremd en
het personeel heeft een veilige schuilplaats
gezocht. Voortdurend komt een dikke asch-
regen uit den hootdkrater.
De Prager »Narodni Listy* meldt dat de
ex-koning Milan van Servië weder in de
grootste verlegenheid verkeert niet alleen,
maar door een zevental Parjjsche geldschie
ters, wien hij een millioen of wat schuldig
is, met een proces wordt bedreigd.
In de nabjjheid van Söderasen, in het
n oorden van de Zweedsche provincie Scho
nen woont, schrjjft men uit Stockholm, een
boer, tu8sehen de 70 en 80 jaar oud, die
zeer onontwikkeld is, nauweljjks lezen of
schrjjven kan, maar die van tjjd tot tjjd
geïnspireerd wordt en dan zoo verzekeren
de bewoners dier buurt komen de ge
beurtenissen, met groote juistheid voorspeld.
Zaterdagnamiddag, 3 September, stond hg
met drie personen voor zjjn huis te praten;
plotseling zweeg hg, staarde naar den hemel
en gaf geen antwoord toen men hem aan
sprak. Na verloop van eenige minuten ont
waakte* hg weer, haalde diep adem en zei
»Wat verschrikkelijk Toen men nu vroeg
wat er was, antwoordde hgHeden over
acht dagen znlt gg nieuws vernemen uit
het zuiden; daar zal een vrouw worden
vermoord.*
Den volgenden Zaterdag kwam het be
richt van het vermoorden van keizerin
Elizabeth.
De oude man heett bovendien voorspeld,
dat nog vóór het einde van het jaar een
hooren dier tjjding, was om den bisschop
te smeeben hem over te willen plaatsen,
zoo ondrageljjk was hem het vooruitzicht
zich tegenover de beide echtgenooten ta
zullen bevindenmaar de noodzakelijkheid
de redenen tot dat verzoek op te geven
hield hem daarvan terug. Het viel hem te
hard anderen een blik in zjjn verleden t8
laten slaan.
Hg beging evenwel een grooten misslag
door zjjn moeder niet aanstonds te spreken
over de ontroering door die tgding bg hem
opgewekt, want de goede vrouw zou anders
zonder eenigen twgfel haar invloed op haar
zoon hebben doen gelden om hem van
daar te verwjjderen.
De pastoor van Favières koesterde tegen
rjjke lieden, die hun schatten niet op edel
moedige wjjze besteedden, een bitterheid,
welke zich dik wjj ls in al te heftige woorden
lacht gaf. Daarentegen had hg de goede
rjjken lief, droeg hjj hun een ware ver
eering toe en schonk hjj hun een eindelooze
dankbaarheid in ruil voor de hulp door hen
aan zjjn armen verleend.
Onder deze laatsten behoorde ook de
oude mevrouw de Fresqaeville, die, slechts
losbandige achterneven bezittende, het
grootste deel harer inkomsten aan aal
moezen besteedde. Daniel en zg waren
spoedig bevriend geraakt, en de pastoor
wist haar goedkeuring te verwerven tot
het volvoeren van e8n grootsch plan, niet
meer of minder dan de oprichting eener
particuliere school in de gemeente, ter ver
vanging van de nonnenschool die men ge
sloten had. Op de hulp van den gemeente-
r .ad behoefde men geen oogenblik te rekenen,
maar door mevrouw de Fresqaeville gesteund,
kocht de geestelgke voor twee duizend
gulden een terrein aan en begon hg te
bouwen, persoonlgk borg bljjvende tegen
over de aannemers. Wordt vervolgd.
DOOR
(Wordt vervolgd.)
TWKEDB HOOFDSTUK.