Hel Land van flensden en Altena, de Langstraat en de lommelerwaard.
M 1"53.
FEUILLETON.
Misdadig uit liefde.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
ZATERDAG 10 DEC.
1898
THEORIE EN PRAKTIJK.
VOOR
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.öö.
Franco per post zonder prgsvei hooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Nu de scheikunde in de laatste jaren
verbazende vorderingen gemaakt heeft en
deze wetenschap door de wet op 't middel
baar onderwijs gemeen goed geworden is
van een groot deel der natie kan 't wel
niet anders of ze krjjgt ook een woord
mfê te spreken in het groote vraagstuk
onzer voeding. Waar men vroeger alleen
op den smaak afging of de ervaring raad
pleegde, daar spreekt men nu van do sa
menstelling onzer voedingsmiddelen. Waar
moeder in vroeger tijd met de koffieboter-
ham geen bjjzonderen haast maakte, om
dat men 's middags erwtensoep met spek
gegeten bad en dus voor geruimen tijd
verzadigd was, daar bewijst thans de oudste
zoon, die in 't vierde jaar van zjjn jeugdig
studentenleven is, dat erwten met spek een
bijna volmaakt voedsel is, dat geen aan
vulling in de eerste nren verlangt, daar
erwten 21 proc. eiwit met 60 proe. zet
meel en spek 13 proc. eiwit met 33 proc.
vet bevat. Zoo komen we tot vaste stelsels,
want wanneer we weten wat ons lichaam
dageljjks behoeft en hoeveel daarvan de
verschillende voedingsmiddelen bevatten, kan
ieder zelf een vast programma van stoffen
opstellen, die door elkaar genomen aan de
behoefte voldoen.
Zoo men hierbjj nu alleen afgaat op 't
geen de wetenschap, in 't bjjzonder de schei
kunde ons leert, komt men echter tot zeet
vreemde combinaties en vervalt men er toe
als zeker blad voor geruimen tijd als mid
dagmaal gekookte melk, z.g. pap en daarbij
haring aan te bevelen, een kostje da*
al een wonderlpken nasmaak moet achter
laten.
Het is echter met dergeljjke stelsels als
met vele andere: zjj maken een goed figuur
op 't papier, netjes als ze zjjn in vakken
afgedeeld en de verschillende procenten be
hoorljjk opgeteld. Ze worden door geleer
den opgemaakt, in verschillende vakbladen
geplaatst, door duizenden gelezen maar
hoevelen zullen daarvan, wanneer in de
keuken 't maal wordt gereed gemaakt, mei
een podlood in de hand narekenen of dit
nu dageljjks wel 118 gram eiwit, 140 gram
vet en 350 gram kool-hydraten bevat?
Immers zeer enkelen dat mag geschieden
Hsar broeder trad op datzelfde oogenblik
de kamer binnen. Zjjn oog zag vrooljjk toen
bjj zjjne zuster wakker vond, hjj trad haastig
op haar bed toe, toen hjj echter haar blik
ontmoette maakte zich een bang gevoel van
hem meester.
»Gjj kunt verzekerd zjjn dat er thans
gren gevaar meer is,zeide ik tot hem.
»Zorg slechts dat de zieke nog eenige dagen
het bed houdt.
Claus beloof e het.
»Komt gjj nog niet eens naar haar zien?«
vroeg bjj mij.
»Wel zeker antwoordde ik, want hei
meisje boezemde mjj belang in. »Ik kom
morgen of anders binnen weinige dagen
terug.*
Ik reikte de zieke de hand tot afscheid
en verliet de kamer. Claus volgde mjj.
»Ik zal u een eind weegs vergezellen om
u den rechten weg te wjjzen,« z ide hjj.
Mjjn paard stond reeds voor de deur, het
bad van den nacht meer genoten dan ik.
»G«au wjj weder den weg door het veen
vroeg ik.
»Neeii« gaf Claus ten antwoord »ik zou
u niet gaarne daar voor de tweede maal
brengen, zelfs bjj dag niet.*
Hü wees mjj den gevaarleken weg, dien
wjj gedurende den nacht hadden afgelegd
en een onaangenaam gevoel bekroop mjj nog
toen ik dien sm allen weg, de nog smallere
brug en het verraderlijke veen aan weers-
in de spijskeukons der kazernes en wees
huizen, maar in de buishouding wordt het
maal bepaald door de gesteldheid der beurs
en den smaak; hjj, wiens beurs in door
voeden toestand verkeert, kan gerust zjjn
smaak laten oordeelen over den maaltjjd,
en waar de finantiën noodzaken een dub
beltje een paar malen om te keeren voor
de uitgifte, daar zal men, zelfs met het
beste stelsel vaa voeding in de hand, nim
mer daaraan kunnen voldoen.
Want volgens de bovenstaande opgave,
die aan der wetenschap jongste onderzoek
ontleend is, zou niemand goed gevoed kun
nen heeten, tenzij hjj dageljjks twee ons
vleesch en een ons vet nuttigde. Yan de
rest, kool-hydraten, krjjgt hjj genoeg uit
brood, groenten, aardappelen, enz.
Neem nu een huishouden van vjjf per
sonen en reken de kinderen door elkaar
als één volwassen menscb, dan zou dat
wekeljjks een boeveelheid van 3.5 K.G.
vleesch en ruim 2 K.G. vet behoeven, het
welk ongeveer vier gulden bedraagt.
Er is reeds dikwjjls gewezen op de on
genoegzame voeding van ons volk en de
middelen om daaraan tegemoet te komen.
Een dier middelen, de oprichting van gaar
keukens op groote schaal, zou ongetwjjfeld
zeer nuttig werken kunnen, wanneer de
huismoeders althans niet te zeer op hun
stuk bleven staan, om eigenhandig het mid
dagmaal te bereiden. Dat is een deugd in
haar, maar een deugd, die haar veel tjjd
en geld kost, want 't is ontegenzeggelijk
dat ze voor 't zelfde geld, 't welk ze nn
aan 't middagmaal besteden, een veel voed
zamer maal zouden bereid krjjgen, indien
dat voor een duizendtal huisgezinnen tege-
Ijjk kon klaar gemaakt worden.
In een onzer vaderlandsche tijdschriften
stond eenigen tjjd geleden hoe de vrouw uit
den minderen stand zich behelpt met voor
eenige stuivers wat knokerig en pezerig
vleesch te koopen, alleen met het doel om
smakeljjke jus te maken. Daarbjj was de
opmerking gevoegd dat men, eenige ponden
best vleesch nemende, een overheerljjke jus
kan verkrjjgen. Zeer waar, doch natuurljjk
bepaalt die vrouw zich niet voor haar ge
noegen tot een paar onzen minste kwaliteit
hoe zal ze voor enkele stuivers meer
kan ze niet besteden eenige ponden be
komen De mindere man moet zich spenen
van vleesch en bekomt de noodige eiwit-
zjjden van den weg zag.
Claus bracht mjj langs een omweg om
het veen henen. Ik poogde een gesprek met
hem aan te knoopen om iets naders omtrent
zjjne beirekkingen te wetenhjj was echter
nog stilzwjjgender dan 's nachts. Hjj beant
woordde mjjne vragen ontwijkende. Zjjne
trekken kwamen mjj in het daglicht nog
harder voor, uit zjjne oogen meende ik harts
tocht te zien blinken.
Nadat bjj mjj op den rechten weg had
gebracht, verzocht hjj mjj opnieuw zijne
zuster toch niet te vergeten; toen verwjj-
derde hjj zich snel.
De zon scheen vriendeljjk en warm, de
hf.ide lag verder vreedzaam vóór mjj, ik liet
mjjn paard bedaard stappen. Mjjn geest
hield zich met het gebeurde van den nacht
bezig. Het liefelijke beeld van het meisje
week niet van mjj, en dan weder zag ik
het koene voorkomen van haar broeder. Lag
er in zjjn gedrag niet iets raatselachtigs
Gedurende den nacht, toen hjj over
zjjne zuster bezorgd was, was zjjne stem
zacht geweest, zjjne oogen hadden groote
bezorgdheid verraden alles was weg toen
de morgen was aangebroken. Zou ik mjj
ook vergist kunmn hebb<n? Zjjn oog
had geschitterd toen het op zjjne zuster ge
richt was en toch, hoe bedaard was hjj niet
toen hjj bij haar ontwaken r-nu haar he
kwauu. To vergeefs spande ik uijjn denk
vermogen in om dat raadsil op te lossen.
De nachteljjke rit bekwam mjj slecht,
want langer dan eene week werd ik door
ongesteldheid genoodzaakt mjjne kamer te
houden. Wel daeht ik in dien tjjd aan het
lieve meisje, doch ik moest aannemen dat
zjj volkomen hersteld was, daar haar broeder
mjj anders ongetwjjfeld had komen halen.
stoffen uit brood, aardappelen enz., waar
van hij een enorme hoeveelheid behoeft, die
toch altjjd nog lager in prijs blijft dan het
vleesch.
En wat hjj nu tekort komt bjj kan
nl. het ontbrekende niet geheel aaneten
dat moet zijn lichaam ontgelden dat moet
hij bekoopen met vermindering van krach
ten, de vronw met hsar zwakte, de kin
deren niet doorloopenden honger. Hjj mag
met een borrel het evenwicht trachten te
herstellen, het resultaat is slechts schjjnbaar
gunstig, want zoo schept hjj zich een nieuwe
behoefte.
Kort geleden deed de opmerking van een
geneesheer de rondte dat een sigaar bij on
voldoende voeding zulke uitmuntende dien
sten deed en werd als een pas ontdekte
waarheid vermeld dal doorvoed» personen
geen last van 't rocken hebben. Dat laatste
zal niemand, die goed voedsel en genrige
tabak kan koopen, tegenspreken, maar wie
ter wereld kan gelooven dat een sigaar
den hongerlijder de maag zal vullen? Ze
mag hem afleiden en zijn geest met de
rookwolkjes omhoog voeren, het zal hem
daar binnen niettemin bljjven hongeren.
Er is maar één middel om den honger
te stillen en dat is voedsel, men beproeve
het maar eens met eenige Amersfoorders of
Havanna's. En als voedsel moet vleesch in
de eerste plaats in aanmerking komen.
De Nederlanders moeten hun ongegronde
en flauwe vooringenomenheid tegen paar-
devleesch laten varen en ze bunnen elkeD
middag een stuk vleesch op tafel hebben.
Er is niets anders op. Elke andere raad
stuit af op de schrielheid der beurs. Paar-
devleesch is flink voedsel, van geljjken rang
als rundvleesch in smaak daarvan niet te
onderscheiden.
Buitenland.
Het vonnis, door het Hof van Cassatie
omtrent de zaak-Picquart uitgesproken,
luidt als volgt:
Overwegende, dat de requestrant naar
den eorrcctionneelen rechter is verwezen bjj
besluit van een der rechters van instructie
van de rechtbank der Seine, van 25 Aug.
1898, onder de verdenking, dat hjj aan
een persoon »non qualificée* heeft mede
gedeeld, met het oogmerk dezen daarvan
kennis te doen nemen, inlichtingen, welke
Toen ik weder in staat was om uit te
gaan, maakte ik van den eersten schoonen
morgen den besten gebruik om naar het
huis aan het veen te rjjden.
Gelukkig bereikte ik mjjn doel. Ik zag
Geertruide aan de deur staan, doch zoodra
zjj mjj ontdekte ijlde zjj het huis binnen.
Mjjn bezoek als dokter was dus volkomen
onnoodig, ik steeg echter van het paard en
trad binnen. De nieuwsgierigheid had mjj
tot 8en bezoek aangespoord en nn wilde ik
niet henengaan zonder het meisje gesproken
te hebben.
In de kamer vond ik Geertruide, die mij
verlegen tegemoet kwam en het gelaat eenigs-
zins afweerde otn voor mij te verbergen dat
zjj geweend had. Het gelaat scheen mjj nog
schooner toe dan de eerste maal toen ik
haar zag. Was die doorzichtige bleekheid
nog een gevolg der ziekte of stond die in
verband met stil verdriet, dat op haar gelaat
te lezen stond?
Ik vroeg aan Geertruide hoe zjj zich be
vond, waarop zjj antwoordde dat zjj vol
komen hersteld was. Ik vroeg naar haar
vader en broeder. Beiden waren in het veen
werkzaam. Hoe meer ik Geertruide aanzag,
hoe racer ik mjj tot haar aangetrokken
(je voelde.
Geertruide slu« g ..are oogen neder en
zweeg.
»Gjj kunt mjj volkomen vertrouwen*,
vervolgde ik. »Ik sta als geneesheer voor
u, en wjj, dokters, hebben alle recht om
ook een blik in het binnenste der menschen
te slaan, want te dikwjjls is harteleed de
oorzaak van een liehameljjk ljjden. Ik geloof
recht te hebben als ik uwe bleeke wangen
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer ll/9 ct. Groots lettere naar plaatsruimte,
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
betrekking hebben op de verdediging des
lands en op de nationale veiligheid.
Dat hjj bjj besluit van den generaal,
gouverneur van Parijs, van 24 November
1898 is verwezen naar den 2en krjjgsraad
van het militair bestuur van Parjjs, be
schuldigd van: lo. valschheid in particulier
geschrift; 2o. het gebruik maken van deze
vervalscbing8o. het mededeelen aan een
persoon »non qualificée*, met het doel dezen
daarvan kennis te doen nemen, van een
dossier, betrekking hebbende op den spion-
nendienst, op den postduivendienst, het
dossier-Dreyfus, alle geheime documenten,
welke de verdediging des lands en de nationale
veiligheid raken
Overwegende dat de requestrant zich er
op beroept, dat, wat betreft het verband
tnsscben beide beschuldigingen, er een
positief conflict bestaat tusschen het be-
v elschrift van den rechter van instructie
die deze zaak bjj de correct ion eele recht
bank aanbangig heeft gemaakt, en dat,
hetwelk bij den krjjgsraad is ingediend;
Overwegende, dat het Hof thans nog niet
de noodige elementen ter beoordeeling bezit
Beveelt, vóór recht te spreken, dat de
aanvragen en de stukken zullen worden
overgelegd aan de officieren en magistraten,
die de functies van het openhaar ministerie
vervullen bjj den krjjgsraad en de correc-
tioneele rechtbank;
Beveelt, dat deze verplicht znllen zjjn
binnen den tjjd van veertien dagen de
stukken dezer beide processen en hun oor
deel omtrent het tegenwoordige conflict in te
dienen ter griffie van het Hof van Cassatie;
Beveelt, dat van deze beslissing kennis
zal worden gegeven door den procureur-
generaal en besluit dientengevolge tot de
schorsing der beide gedingen, ep alle punten.
Margueriti Pays, de bjjzit van Esterhazy,
heeft aan een redacteur van de »Liberté«
medegedeeld dat zjj bezig is hare meubelen
te verkoopen en daarna den majoor gaat
opzoeken, die zich nog altjjd in de buurt
van Amsterdam ophoudt. Ten bewjjze daar
van liet zjj de envelop zien van een brief,
welken zjj van Esterhazy had ontvangen.
Toen hjj dezer dagen een reisje naar Londen
maakte om een uitgever te spreken, was zjj
hem gaan opzoeken, om hem tevens eenige
stukken ter hand te stellen, welke hjj noodig
had en die zjj niet aan de post kon toever-
aan inwendige smart toeschrjjf.*
Geertruide bleet nog steeds zwjjgeu. Hare
wangen werden met een lichten blos be
dekt, haar boezem hjjgde zwaar, alsof zij
bjj zicbzelve besloot mjj iets toe te ver
trouwen.
»Neen, neen!* zeide ztoen haastig. »Ik
b n dikwjjls ziek, ik heb gedurig hoofdpjjn
en met haar klein handje streek zjj over
haar voorhoofd, alsof zjj ook op dat oogen
blik daar pjjn gevoelde. Haar overhaast
antwoord deed mjj duidelijk bljjken, dat zjj
mjj niet vertrouwen wilde of niet vertrouwen
kon, dat zjj iets zocht te verbergen hetgeen
haar echter bezwaard'1.
Ik had geen recht om Geertruide met
verdere vragen lastig te vallen. Was het
niet natuurlijk dat een jong meisje zich bjj
die woeste omgeving ongelukkig gevoelde?
Hare moeder was dood, haar rader zwak
van geestvermogen en haar broeder scheen
mjj toe geen aangenaam gezelschap te zjjn.
Zjj was alleen en verlaten. Verliet zjj het
nederige armoedige huis dan lag het som
bere eentonige veen vóór haar. Haar voet
kon het groene, hier en daar verspreide gras
niet betreden, geen enkele bloera was er te
ontdekken. L)e wind rnis'-ht^ zaeh' door
he r- 4 dat in h.-
zpmer fl ier
henen of üeeu z
van een nachtuil uoure», Uoch du w«s
ook al wat men rondom zich vernam. Hoe
zeldzaam had een vreemdeling hier zjjn voet
gezet.
Is het derhalve te verwonderen dat de
oogen van het meisje in deze trearige om
geving met tranen gevuld werden, dat een
trek van stille smart op haar gelaat te lezen
stond Geertruide was jong en schoon, was
trouwen.
Tengevolge vsm de vernieuwing van het
geschut in het Franscbe en in het Duitscbe
leger, heeft de Russische regeering besloten
ook het Russische veldjeschut te vernieuwen,
waarmede een som van 180 millioen roebels
gemoeid is. De herstellingen zullen worden
uitgevoerd uitsluitend door Russische en
Fransche firma's en de reorganisatie zal
naar Franseh model plaats hebben.
De circnlaire van den Czaar, waarin het
voorstel wordt gedaan om de middelen te
bespreken, welke tot ontwapening kunnen
leiden, heeft een eigenaardige uitwerking.
Men hoort niets van ontwapening, maar
wel van versterking der bewapening. Als
de te Odessa gevestigde correspondent der
Daily News* goed is ingelicht, doet zelfs
de sultan aan de versterking der legermacht
mede.
Er wordt nl. volgens dezen berichtgever
uit Konstantinopel gemeld, dat de Tnrksche
cavalerie met 25000 man zal versterkt
worden. Deze versterking moet geschieden
op dringenden raad van den keizer van
Duitschland.
Een bevestiging van dit bericht wordt
gezien in het feit, dat Tnrksche kooplieden
in Zuid- en Centraal Rusland zooveel paarden
opkoopen als zjj maar machtig kannen
worden.
De »Hamburg-Amerika Linie* heeft in
het begin van dit jaar den bouw opgedragen
van een nieuw stoomschip, dat in grootte en
vaartsnelheid alle schepen moet overtreffen,
welke tegenwoordig tusschen de oude en
nieuwe wereld varen.
Dit schip zal in de maand Maart van het
jaar 1900 zjjn eerste reis over den Atlan-
tischen Oceaan doen en men verwacht dat
dit vaartuig de afstand van land tot land
in 5 dagen zal afleggen.
Om deze snelheid aan het schip te kunnen
geven moeten er machines in geplaatst
worden sterk 34000 I. P. K. sterk. De kosten
worden geschat op 11 Va millioen mark.
In dit vaartuig is ruimte voor 800 kajuits-
en 600 tusschendekspassagiers, benevens
voor de bemanning, die 420 personen sterk
zal zjjn.
Sedert te Larrabezua (Spanje) eene hoe
veelheid van 396 geweren en karabjjnen
in den grond begraven is gevonden, heeft
het derhalve niet natuurljjk, dat als buiten
de zon scheen, ook haar hart behoefte ge
voelde aan het frissche, genoegeljjke leven?
Zjj was nog te jong om hare verdere levens
dagen hier in droefheid te moeten door
brengen.
Ik gaf haar den raad om veel in de lacht
te zjjn, waarna ik haar verliet. Hoe troos
teloos, hoe eenzaam moest het hier in heb
midden van den winter zijn, als de heide
met sneeuw bedekt was. Wie toch zou het
wagen dan nog hier te komen Het gansche
leven van het ongelukkige meisje werd dan
beperkt tot de enge ruimte van het arm
zalige huis, tot den omgang met haar broeder
en haar krankzinnigen vader.
Langzaam reed ik weg. Geertruide's broe
der kwam mjj tegemoet, hjj had waarschjjnljjk
gezien dat ik naar het huis was geweest,
want hjj liep hard en zjjn gelaat was vuur
rood.
»Zjjtgjj bjj mjjne zuster geweest?* vroeg
hjj, na mjj vluchtig gegroet te hebben.
»Zeker!« gaf ik ten antwoord. »Ik had
immers beloofd te zullen wederkomen, ik
zon wel vroeger zjjn gekomen als ik in dien
bewusten nacht geene verkoudheid had op
gedaan. Ik zi« evenwel lat ik ni its r rzuim l
h b, vanr zjj is volko u
J 1* li.*; C »IW,
>vyi zyii -orsc my rustic.
Zjju blik beviel mg nog minder dan ue
laatste maal.
Zij ziet er echter nog zwak uit* vervolgde
ik. »Gjj moet vooral zorg dragen dat zjj
frissche lucht en zonneschjjn heeft; een een
zame woning aan het veen is echter niet
de geschikte plaats om hare wangen te doen
kleuren.*
Wordt vervolgd.
land van altena«
NIEUWSBLAD
»Gq he w ?<r r ik in lij -
W (j