Hel Land van flensden en Altena, de Langstraat en de lommelerwaard. M 1"53. FEUILLETON. Misdadig uit liefde. Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden. ZATERDAG 10 DEC. 1898 THEORIE EN PRAKTIJK. VOOR Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.öö. Franco per post zonder prgsvei hooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. Nu de scheikunde in de laatste jaren verbazende vorderingen gemaakt heeft en deze wetenschap door de wet op 't middel baar onderwijs gemeen goed geworden is van een groot deel der natie kan 't wel niet anders of ze krjjgt ook een woord mfê te spreken in het groote vraagstuk onzer voeding. Waar men vroeger alleen op den smaak afging of de ervaring raad pleegde, daar spreekt men nu van do sa menstelling onzer voedingsmiddelen. Waar moeder in vroeger tijd met de koffieboter- ham geen bjjzonderen haast maakte, om dat men 's middags erwtensoep met spek gegeten bad en dus voor geruimen tijd verzadigd was, daar bewijst thans de oudste zoon, die in 't vierde jaar van zjjn jeugdig studentenleven is, dat erwten met spek een bijna volmaakt voedsel is, dat geen aan vulling in de eerste nren verlangt, daar erwten 21 proc. eiwit met 60 proe. zet meel en spek 13 proc. eiwit met 33 proc. vet bevat. Zoo komen we tot vaste stelsels, want wanneer we weten wat ons lichaam dageljjks behoeft en hoeveel daarvan de verschillende voedingsmiddelen bevatten, kan ieder zelf een vast programma van stoffen opstellen, die door elkaar genomen aan de behoefte voldoen. Zoo men hierbjj nu alleen afgaat op 't geen de wetenschap, in 't bjjzonder de schei kunde ons leert, komt men echter tot zeet vreemde combinaties en vervalt men er toe als zeker blad voor geruimen tijd als mid dagmaal gekookte melk, z.g. pap en daarbij haring aan te bevelen, een kostje da* al een wonderlpken nasmaak moet achter laten. Het is echter met dergeljjke stelsels als met vele andere: zjj maken een goed figuur op 't papier, netjes als ze zjjn in vakken afgedeeld en de verschillende procenten be hoorljjk opgeteld. Ze worden door geleer den opgemaakt, in verschillende vakbladen geplaatst, door duizenden gelezen maar hoevelen zullen daarvan, wanneer in de keuken 't maal wordt gereed gemaakt, mei een podlood in de hand narekenen of dit nu dageljjks wel 118 gram eiwit, 140 gram vet en 350 gram kool-hydraten bevat? Immers zeer enkelen dat mag geschieden Hsar broeder trad op datzelfde oogenblik de kamer binnen. Zjjn oog zag vrooljjk toen bjj zjjne zuster wakker vond, hjj trad haastig op haar bed toe, toen hjj echter haar blik ontmoette maakte zich een bang gevoel van hem meester. »Gjj kunt verzekerd zjjn dat er thans gren gevaar meer is,zeide ik tot hem. »Zorg slechts dat de zieke nog eenige dagen het bed houdt. Claus beloof e het. »Komt gjj nog niet eens naar haar zien?« vroeg bjj mij. »Wel zeker antwoordde ik, want hei meisje boezemde mjj belang in. »Ik kom morgen of anders binnen weinige dagen terug.* Ik reikte de zieke de hand tot afscheid en verliet de kamer. Claus volgde mjj. »Ik zal u een eind weegs vergezellen om u den rechten weg te wjjzen,« z ide hjj. Mjjn paard stond reeds voor de deur, het bad van den nacht meer genoten dan ik. »G«au wjj weder den weg door het veen vroeg ik. »Neeii« gaf Claus ten antwoord »ik zou u niet gaarne daar voor de tweede maal brengen, zelfs bjj dag niet.* Hü wees mjj den gevaarleken weg, dien wjj gedurende den nacht hadden afgelegd en een onaangenaam gevoel bekroop mjj nog toen ik dien sm allen weg, de nog smallere brug en het verraderlijke veen aan weers- in de spijskeukons der kazernes en wees huizen, maar in de buishouding wordt het maal bepaald door de gesteldheid der beurs en den smaak; hjj, wiens beurs in door voeden toestand verkeert, kan gerust zjjn smaak laten oordeelen over den maaltjjd, en waar de finantiën noodzaken een dub beltje een paar malen om te keeren voor de uitgifte, daar zal men, zelfs met het beste stelsel vaa voeding in de hand, nim mer daaraan kunnen voldoen. Want volgens de bovenstaande opgave, die aan der wetenschap jongste onderzoek ontleend is, zou niemand goed gevoed kun nen heeten, tenzij hjj dageljjks twee ons vleesch en een ons vet nuttigde. Yan de rest, kool-hydraten, krjjgt hjj genoeg uit brood, groenten, aardappelen, enz. Neem nu een huishouden van vjjf per sonen en reken de kinderen door elkaar als één volwassen menscb, dan zou dat wekeljjks een boeveelheid van 3.5 K.G. vleesch en ruim 2 K.G. vet behoeven, het welk ongeveer vier gulden bedraagt. Er is reeds dikwjjls gewezen op de on genoegzame voeding van ons volk en de middelen om daaraan tegemoet te komen. Een dier middelen, de oprichting van gaar keukens op groote schaal, zou ongetwjjfeld zeer nuttig werken kunnen, wanneer de huismoeders althans niet te zeer op hun stuk bleven staan, om eigenhandig het mid dagmaal te bereiden. Dat is een deugd in haar, maar een deugd, die haar veel tjjd en geld kost, want 't is ontegenzeggelijk dat ze voor 't zelfde geld, 't welk ze nn aan 't middagmaal besteden, een veel voed zamer maal zouden bereid krjjgen, indien dat voor een duizendtal huisgezinnen tege- Ijjk kon klaar gemaakt worden. In een onzer vaderlandsche tijdschriften stond eenigen tjjd geleden hoe de vrouw uit den minderen stand zich behelpt met voor eenige stuivers wat knokerig en pezerig vleesch te koopen, alleen met het doel om smakeljjke jus te maken. Daarbjj was de opmerking gevoegd dat men, eenige ponden best vleesch nemende, een overheerljjke jus kan verkrjjgen. Zeer waar, doch natuurljjk bepaalt die vrouw zich niet voor haar ge noegen tot een paar onzen minste kwaliteit hoe zal ze voor enkele stuivers meer kan ze niet besteden eenige ponden be komen De mindere man moet zich spenen van vleesch en bekomt de noodige eiwit- zjjden van den weg zag. Claus bracht mjj langs een omweg om het veen henen. Ik poogde een gesprek met hem aan te knoopen om iets naders omtrent zjjne beirekkingen te wetenhjj was echter nog stilzwjjgender dan 's nachts. Hjj beant woordde mjjne vragen ontwijkende. Zjjne trekken kwamen mjj in het daglicht nog harder voor, uit zjjne oogen meende ik harts tocht te zien blinken. Nadat bjj mjj op den rechten weg had gebracht, verzocht hjj mjj opnieuw zijne zuster toch niet te vergeten; toen verwjj- derde hjj zich snel. De zon scheen vriendeljjk en warm, de hf.ide lag verder vreedzaam vóór mjj, ik liet mjjn paard bedaard stappen. Mjjn geest hield zich met het gebeurde van den nacht bezig. Het liefelijke beeld van het meisje week niet van mjj, en dan weder zag ik het koene voorkomen van haar broeder. Lag er in zjjn gedrag niet iets raatselachtigs Gedurende den nacht, toen hjj over zjjne zuster bezorgd was, was zjjne stem zacht geweest, zjjne oogen hadden groote bezorgdheid verraden alles was weg toen de morgen was aangebroken. Zou ik mjj ook vergist kunmn hebb<n? Zjjn oog had geschitterd toen het op zjjne zuster ge richt was en toch, hoe bedaard was hjj niet toen hjj bij haar ontwaken r-nu haar he kwauu. To vergeefs spande ik uijjn denk vermogen in om dat raadsil op te lossen. De nachteljjke rit bekwam mjj slecht, want langer dan eene week werd ik door ongesteldheid genoodzaakt mjjne kamer te houden. Wel daeht ik in dien tjjd aan het lieve meisje, doch ik moest aannemen dat zjj volkomen hersteld was, daar haar broeder mjj anders ongetwjjfeld had komen halen. stoffen uit brood, aardappelen enz., waar van hij een enorme hoeveelheid behoeft, die toch altjjd nog lager in prijs blijft dan het vleesch. En wat hjj nu tekort komt bjj kan nl. het ontbrekende niet geheel aaneten dat moet zijn lichaam ontgelden dat moet hij bekoopen met vermindering van krach ten, de vronw met hsar zwakte, de kin deren niet doorloopenden honger. Hjj mag met een borrel het evenwicht trachten te herstellen, het resultaat is slechts schjjnbaar gunstig, want zoo schept hjj zich een nieuwe behoefte. Kort geleden deed de opmerking van een geneesheer de rondte dat een sigaar bij on voldoende voeding zulke uitmuntende dien sten deed en werd als een pas ontdekte waarheid vermeld dal doorvoed» personen geen last van 't rocken hebben. Dat laatste zal niemand, die goed voedsel en genrige tabak kan koopen, tegenspreken, maar wie ter wereld kan gelooven dat een sigaar den hongerlijder de maag zal vullen? Ze mag hem afleiden en zijn geest met de rookwolkjes omhoog voeren, het zal hem daar binnen niettemin bljjven hongeren. Er is maar één middel om den honger te stillen en dat is voedsel, men beproeve het maar eens met eenige Amersfoorders of Havanna's. En als voedsel moet vleesch in de eerste plaats in aanmerking komen. De Nederlanders moeten hun ongegronde en flauwe vooringenomenheid tegen paar- devleesch laten varen en ze bunnen elkeD middag een stuk vleesch op tafel hebben. Er is niets anders op. Elke andere raad stuit af op de schrielheid der beurs. Paar- devleesch is flink voedsel, van geljjken rang als rundvleesch in smaak daarvan niet te onderscheiden. Buitenland. Het vonnis, door het Hof van Cassatie omtrent de zaak-Picquart uitgesproken, luidt als volgt: Overwegende, dat de requestrant naar den eorrcctionneelen rechter is verwezen bjj besluit van een der rechters van instructie van de rechtbank der Seine, van 25 Aug. 1898, onder de verdenking, dat hjj aan een persoon »non qualificée* heeft mede gedeeld, met het oogmerk dezen daarvan kennis te doen nemen, inlichtingen, welke Toen ik weder in staat was om uit te gaan, maakte ik van den eersten schoonen morgen den besten gebruik om naar het huis aan het veen te rjjden. Gelukkig bereikte ik mjjn doel. Ik zag Geertruide aan de deur staan, doch zoodra zjj mjj ontdekte ijlde zjj het huis binnen. Mjjn bezoek als dokter was dus volkomen onnoodig, ik steeg echter van het paard en trad binnen. De nieuwsgierigheid had mjj tot 8en bezoek aangespoord en nn wilde ik niet henengaan zonder het meisje gesproken te hebben. In de kamer vond ik Geertruide, die mij verlegen tegemoet kwam en het gelaat eenigs- zins afweerde otn voor mij te verbergen dat zjj geweend had. Het gelaat scheen mjj nog schooner toe dan de eerste maal toen ik haar zag. Was die doorzichtige bleekheid nog een gevolg der ziekte of stond die in verband met stil verdriet, dat op haar gelaat te lezen stond? Ik vroeg aan Geertruide hoe zjj zich be vond, waarop zjj antwoordde dat zjj vol komen hersteld was. Ik vroeg naar haar vader en broeder. Beiden waren in het veen werkzaam. Hoe meer ik Geertruide aanzag, hoe racer ik mjj tot haar aangetrokken (je voelde. Geertruide slu« g ..are oogen neder en zweeg. »Gjj kunt mjj volkomen vertrouwen*, vervolgde ik. »Ik sta als geneesheer voor u, en wjj, dokters, hebben alle recht om ook een blik in het binnenste der menschen te slaan, want te dikwjjls is harteleed de oorzaak van een liehameljjk ljjden. Ik geloof recht te hebben als ik uwe bleeke wangen Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel meer ll/9 ct. Groots lettere naar plaatsruimte, Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond ingewacht. betrekking hebben op de verdediging des lands en op de nationale veiligheid. Dat hjj bjj besluit van den generaal, gouverneur van Parijs, van 24 November 1898 is verwezen naar den 2en krjjgsraad van het militair bestuur van Parjjs, be schuldigd van: lo. valschheid in particulier geschrift; 2o. het gebruik maken van deze vervalscbing8o. het mededeelen aan een persoon »non qualificée*, met het doel dezen daarvan kennis te doen nemen, van een dossier, betrekking hebbende op den spion- nendienst, op den postduivendienst, het dossier-Dreyfus, alle geheime documenten, welke de verdediging des lands en de nationale veiligheid raken Overwegende dat de requestrant zich er op beroept, dat, wat betreft het verband tnsscben beide beschuldigingen, er een positief conflict bestaat tusschen het be- v elschrift van den rechter van instructie die deze zaak bjj de correct ion eele recht bank aanbangig heeft gemaakt, en dat, hetwelk bij den krjjgsraad is ingediend; Overwegende, dat het Hof thans nog niet de noodige elementen ter beoordeeling bezit Beveelt, vóór recht te spreken, dat de aanvragen en de stukken zullen worden overgelegd aan de officieren en magistraten, die de functies van het openhaar ministerie vervullen bjj den krjjgsraad en de correc- tioneele rechtbank; Beveelt, dat deze verplicht znllen zjjn binnen den tjjd van veertien dagen de stukken dezer beide processen en hun oor deel omtrent het tegenwoordige conflict in te dienen ter griffie van het Hof van Cassatie; Beveelt, dat van deze beslissing kennis zal worden gegeven door den procureur- generaal en besluit dientengevolge tot de schorsing der beide gedingen, ep alle punten. Margueriti Pays, de bjjzit van Esterhazy, heeft aan een redacteur van de »Liberté« medegedeeld dat zjj bezig is hare meubelen te verkoopen en daarna den majoor gaat opzoeken, die zich nog altjjd in de buurt van Amsterdam ophoudt. Ten bewjjze daar van liet zjj de envelop zien van een brief, welken zjj van Esterhazy had ontvangen. Toen hjj dezer dagen een reisje naar Londen maakte om een uitgever te spreken, was zjj hem gaan opzoeken, om hem tevens eenige stukken ter hand te stellen, welke hjj noodig had en die zjj niet aan de post kon toever- aan inwendige smart toeschrjjf.* Geertruide bleet nog steeds zwjjgeu. Hare wangen werden met een lichten blos be dekt, haar boezem hjjgde zwaar, alsof zij bjj zicbzelve besloot mjj iets toe te ver trouwen. »Neen, neen!* zeide ztoen haastig. »Ik b n dikwjjls ziek, ik heb gedurig hoofdpjjn en met haar klein handje streek zjj over haar voorhoofd, alsof zjj ook op dat oogen blik daar pjjn gevoelde. Haar overhaast antwoord deed mjj duidelijk bljjken, dat zjj mjj niet vertrouwen wilde of niet vertrouwen kon, dat zjj iets zocht te verbergen hetgeen haar echter bezwaard'1. Ik had geen recht om Geertruide met verdere vragen lastig te vallen. Was het niet natuurlijk dat een jong meisje zich bjj die woeste omgeving ongelukkig gevoelde? Hare moeder was dood, haar rader zwak van geestvermogen en haar broeder scheen mjj toe geen aangenaam gezelschap te zjjn. Zjj was alleen en verlaten. Verliet zjj het nederige armoedige huis dan lag het som bere eentonige veen vóór haar. Haar voet kon het groene, hier en daar verspreide gras niet betreden, geen enkele bloera was er te ontdekken. L)e wind rnis'-ht^ zaeh' door he r- 4 dat in h.- zpmer fl ier henen of üeeu z van een nachtuil uoure», Uoch du w«s ook al wat men rondom zich vernam. Hoe zeldzaam had een vreemdeling hier zjjn voet gezet. Is het derhalve te verwonderen dat de oogen van het meisje in deze trearige om geving met tranen gevuld werden, dat een trek van stille smart op haar gelaat te lezen stond Geertruide was jong en schoon, was trouwen. Tengevolge vsm de vernieuwing van het geschut in het Franscbe en in het Duitscbe leger, heeft de Russische regeering besloten ook het Russische veldjeschut te vernieuwen, waarmede een som van 180 millioen roebels gemoeid is. De herstellingen zullen worden uitgevoerd uitsluitend door Russische en Fransche firma's en de reorganisatie zal naar Franseh model plaats hebben. De circnlaire van den Czaar, waarin het voorstel wordt gedaan om de middelen te bespreken, welke tot ontwapening kunnen leiden, heeft een eigenaardige uitwerking. Men hoort niets van ontwapening, maar wel van versterking der bewapening. Als de te Odessa gevestigde correspondent der Daily News* goed is ingelicht, doet zelfs de sultan aan de versterking der legermacht mede. Er wordt nl. volgens dezen berichtgever uit Konstantinopel gemeld, dat de Tnrksche cavalerie met 25000 man zal versterkt worden. Deze versterking moet geschieden op dringenden raad van den keizer van Duitschland. Een bevestiging van dit bericht wordt gezien in het feit, dat Tnrksche kooplieden in Zuid- en Centraal Rusland zooveel paarden opkoopen als zjj maar machtig kannen worden. De »Hamburg-Amerika Linie* heeft in het begin van dit jaar den bouw opgedragen van een nieuw stoomschip, dat in grootte en vaartsnelheid alle schepen moet overtreffen, welke tegenwoordig tusschen de oude en nieuwe wereld varen. Dit schip zal in de maand Maart van het jaar 1900 zjjn eerste reis over den Atlan- tischen Oceaan doen en men verwacht dat dit vaartuig de afstand van land tot land in 5 dagen zal afleggen. Om deze snelheid aan het schip te kunnen geven moeten er machines in geplaatst worden sterk 34000 I. P. K. sterk. De kosten worden geschat op 11 Va millioen mark. In dit vaartuig is ruimte voor 800 kajuits- en 600 tusschendekspassagiers, benevens voor de bemanning, die 420 personen sterk zal zjjn. Sedert te Larrabezua (Spanje) eene hoe veelheid van 396 geweren en karabjjnen in den grond begraven is gevonden, heeft het derhalve niet natuurljjk, dat als buiten de zon scheen, ook haar hart behoefte ge voelde aan het frissche, genoegeljjke leven? Zjj was nog te jong om hare verdere levens dagen hier in droefheid te moeten door brengen. Ik gaf haar den raad om veel in de lacht te zjjn, waarna ik haar verliet. Hoe troos teloos, hoe eenzaam moest het hier in heb midden van den winter zijn, als de heide met sneeuw bedekt was. Wie toch zou het wagen dan nog hier te komen Het gansche leven van het ongelukkige meisje werd dan beperkt tot de enge ruimte van het arm zalige huis, tot den omgang met haar broeder en haar krankzinnigen vader. Langzaam reed ik weg. Geertruide's broe der kwam mjj tegemoet, hjj had waarschjjnljjk gezien dat ik naar het huis was geweest, want hjj liep hard en zjjn gelaat was vuur rood. »Zjjtgjj bjj mjjne zuster geweest?* vroeg hjj, na mjj vluchtig gegroet te hebben. »Zeker!« gaf ik ten antwoord. »Ik had immers beloofd te zullen wederkomen, ik zon wel vroeger zjjn gekomen als ik in dien bewusten nacht geene verkoudheid had op gedaan. Ik zi« evenwel lat ik ni its r rzuim l h b, vanr zjj is volko u J 1* li.*; C »IW, >vyi zyii -orsc my rustic. Zjju blik beviel mg nog minder dan ue laatste maal. Zij ziet er echter nog zwak uit* vervolgde ik. »Gjj moet vooral zorg dragen dat zjj frissche lucht en zonneschjjn heeft; een een zame woning aan het veen is echter niet de geschikte plaats om hare wangen te doen kleuren.* Wordt vervolgd. land van altena« NIEUWSBLAD »Gq he w ?<r r ik in lij - W (j

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1898 | | pagina 1