Het Land van [lensden en Altena, de Langstraat en de Bommclerwaard.
FEUILLETON.
Misdadig uit liefde.
UitgeverL. J. VEERMAN, Neusden.
M 1754.
WOENSDAG 14 DEC.
1898
De vrouw en het huwelijk
in Amerika.
land van altena-
VOOK
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prgsvevhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiè'n van 16 regels 50 et. Elke regel
meer 71/, ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
Kenners van de toestanden in Amerika
komen overeen in bnn oordeel dat, de positie
der vronw een der merkwaardigste eigen
aardigheden der nienwe wereld uitmaakt.
En terwijl de een geen woorden van lof
genoeg heeft voor de wijze van opvoeding
en de kordate optreding der Amerikaansche
vrouw en voor baar rechten en vrijheden,
pcludden anderen het hoofd over de ver
wende, heerscbzuettige, geemancipeerde
Ijdeltuiten der nieuwe wereld en loven de
oude, eenwig jonge voortreffelijkheden der
Enropeescbe vrouw.
Het vprscbil is groot. In Amerika heef*
tjjden lang tengevolge der overstrooming
van voer 't meerendeel manneljjke land
verhuizers, een tekort aan vrouwen bestaan,
waaruit zich verklaren laat dat de vronw
daar op minzamer, toegeeflijker behandeling
aanspraak maakte. In al de Vereenigdp
Staten kan de vrouw rekenen op voor
komendheid van de zjjde der pndere sekse.
Jonge dames reizen dan ook zonder geleide
door 't land, zonder eenige vrees hoegenaamd.
De zeden verbieden iedere poging tot kennis
making, elke aanknooping van een onder
houd in waggon of tram. In deze vervoer
middelen, zoowel als in boot of hotel, op
straat en in gezelschap, zjjn de dames de
meest bevoorrechten, voor wie iedereen plaats
maakt, iedereen de behulpzame hand biedt.
Kom daar hier te lande eens omEen
heer reisde dezen zomer met den tram van
den Haag naar Scheveningen. Onderweg
stapte een echtpaar op, dat, dewjjl de wagen
vol Z8t, op het achterbalkon moest big ven
staan. Daar 't zeer guur was, stond de heer
in den wagen op en bood de dame zijn
zitplaats aan. Op 't achterbalkon stappend,
werd bjj tot zijn bevreemding door den
echtgenoot met een buiging en een hoed-
afneming begroet. «Heb ik soms de eer
manheer te kensen?* vroeg hg. «Pardon*
zei de eehtgenoot der dame, «maar de dienst,
dien u daar mijn vronw bewjjst, is zóó
zeldzaam bier, dat ik ze hoog op prjjs stel
en u zeer dankbaar blgf.c En dat in bet
hoofscbe den Haag
Keeren we tot onze Amerikaansche dames
terug. In hotêls hebben ze aparte toegangen,
gezelschapszalen en eetzalen. Het zal geen
(S
«Heeft zjj geklaagd?* vroeg Claus, terwijl
zjjne wenkbrauwen nog somberder dan
anders zich te zamen trokken.
«Neen* antwoordde ik. «Ik heb gezien
dat zg zwak is, en dat uw klein huis met
zjjne woeste omgeving niet de geschikte
plaats voor een jong meisje is, mag ik n
toch zeker wel zeggen.*
«Dokter* aldus viel Claus mjj in de rede,
«elk mensch moet zich naar zjjne omstan
digheden schikken. Ik ben in dat huis ge
boren en opgegroeid, op mij rust al het werk
en toch heb ik nog nooit geklaagd. Ik weet
dat anderen het beter hebben dan ik, ik ben
echter tevreden en heb mij nooit aan de
wereld gestoord. Wjj leven hier stil en een
zaam bg elkander. Mgne zuster is weder
hersteU ik dank u voor uwe bemoeiing
en als zg uwe hulp nog eens noodig
heeft zal ik bg u komen!*
Uit zjjne woorden was duidelgk op te
maken dat hg van mgne verdere bezoeken
verschoond wenschte te blijven. Ik zou dit
natuurljjk gevonden hebben als gjjn oog mg
wat vriendelijker had aangezien. Waarom
zag hg mjj zoo somber en doordringend aan
Hg groette tamelgk kort en liep naar zjjn
huis toe.
Ik was eerst geërgerd over zjjne woorden
en zjjn bjjna onbeleefd gedrag, daar elk
woord, door mg tot hem gesproken, goed
gemeend was. Toen dreef ik mgu paard tot
spoed aan en trachtte de onaangename be-
Amerikaan invallen in haar gezelschap te
rooken. Bovendien kan iedere vreemde dame,
van eiken man, wie hjj ook is, hulp vragen
ia kleine aangelegenheden of groote moei
lijkheden. Ridderljjk hulpbetoon is den
Amerikaan in vleesch en bloed overgegaan,
waartegen onze z.g. galanterie een droevig
figuur maakt.
Zwaar lichamelijk werk draagt men ginds
de vrouw niet op, althans niet in die mate
als hier. Een Amerikaan vond het bar-
baarsch toen hjj bij ons een vrouw
met een hond samen een handkar voort
duwen zag hjj had wel erger kunnen
zien 1 Volgens hem was 't zelfs ongeoor
loofd zjjn dienstbode de schoenen te laten
poetsen, dat zou men ginds zelfs geen
negerin opdragen
Deze vrijstelling van handenarbeid en de
booge plaats, die de vronw daarginds in
de maatschappij verzekerd is, hebben baar
misschien wel wat over 't paard getild.
Althans, een harer zusters Alice Lowson
vertelt in de «Revue* niet heel veel goeds
van haar.
Volgens deze Amerikaansche moet de
opvoeding veel te wenschen overlaten. Of
schoon door 't heele land de hoogescholen
ook door dames worden bezocht, en in
grooten getale, zoodat daar co-educatie een
feit is, bljjven ze in alle huishoudelijke
kundigheden onwetend. De zorg voor het
hnishouden, dat de trots en de glorie uit
maakt der Europeesche vrouw, boezemt
haar afkeer in, die ze zich niet ontveinzen.
Zjj studeeren, halen een rang en vinden een
plaats als advocaat, predikant, docter, in
den handel, aan spoor of telegraaf.
Maar een groot deel blijft thuis en wacht.
Wacht op een dollarprins, die haar ten
huweljjk komt vragen. Vraag bg haar naar
geen ideaal, geen poezie haar ideaal is
een onoverzienbare stapel banknoten, de rest
is haar geen zier waard. Toilet en coquetterie
zjjn haar uitspanningen, thuis baar schom
melstoel en bonbondoos. Alle Amerikaansche
schoonen zjjn snoepsters.
In verband biermede is 't eigenaardig te
hooren wat genoemde dame van 't huweljjk
zegt. Op 't eerste gezicht oordeelt men reeds
dat een verbond met zoo'n juf het huweljjkje
wel zijn zal.
Men vindt ze dan ook bg de vleet onder
de gegoede standen, die zeer kort na den
huweljjksdag reikhalzend naar verlossing
handeling te vergeten. Het was niet voor
de eerste maal in mjjn leven dat een goed
gemeende raad van mjj kwaljjk was opge
nomen en ik had reeds geleerd mij daar
over henen te zetten. Mijn paard droeg er
ook niet weinig toe bjj om mgne gedachten
te verzetten. Het is nauwelijks denkbaar als
men op een dravend paard zit om dan nog
ergernis te gevoelen, en de achtdaagsche
rust was mjjn viervoet zoo goed bekomen,
dat hjj met jeugdige drift voortdraafde, het
geen mjj groote verwondering baarde. Ik
had inderdaad niet kunnen denken dat er
nog zooveel vuur in hem zat.
Ik legde nog bjj een boer op de heide
een bezoek af en keerde toen naar de stad
terug Mijn pad leidde laugs de herberg op
de heide, die aan den weg en ongeveer een
uur van de stad lag. Ik was reeds ver
scheidene malen daar binnen geweest en
mijn paard wist dit ook zeer goed, want
het hield geregeld voor de herberg stil. Ik
was dien dag echter niet voornemens om
binnen te gaan, ik gaf het dier de sporen
om snel voorbjj te rijden, doch het paard
seheen er anders over te denken, want voor
de deur stond hjj eensklaps stil en zelfs een
slag met de karwats kon het niet verder
doen gaan.
De weerspannigheid van het dier maakte
mg boos, want ik was toch zgn meester en
het moest mg gehoorzaam zjjn, ik gaf hem
opnieuw de sporen, doch bet hielp niets.
«Ha ha, dokter, het helpt u toch niets
riep de waard uit de herberg, al lachende,
terwjjl hjj in de deur stond. «Het dier heeft
ook een hoofd. Gjj zult hem niet voorbjj
krjjgen!*
Een oogenblik was ik in twjjfel of ik
mgn wil niet zou doordraven.
uitzien.
In vele der 49 staten komt men aan dit
verlangen tegemoet. In sommige eiseht men
een tjjdperk van vijf of meer jaren, in
enkele b.v. Dakota, kan men na 3 maanden
ree is scheiden. Daar verzuimen de hotel
houders niet in hun prospectus op dit buiten
kansje te wjjzen.
Merkwaardig is 't, dat in 80 pCt. der
gevallen, echtscheiding door de vrouw wordt
aangevraagd. De man bljjffc lijdelgk. Als
zijn vrouw hem verveelt, gaat hjj heen,
zoekt een andere en maakt dan alleen werk
van scheiding, zoo de tweede op een huweljjk
aandringt. Doet ze dit niet, dan vraagt de
verlaten vrouw echtscheiding aan. In som
mige staten wordi; die al bjjzonder gemak
kelijk gemaakt. In Maine b.v. heeft ds
rechter bevoegdheid ze uit te spreken, «op
gronden, die hem volgens zjjn eigen mee
ning, daartoe machtigen,* terwjjl in Oregon
het vrjjwillig van elkaar gaan reeds een
wettige reden tot scheiding uitmaakt! De
schrijfster deelt mee dat onlangs te Barns
table, in de buurt van Boston, een dertig
jonge vronwen de gerechtsaal vulden, waar
van de oudste nog geen 21 jaar was; ze
kwamen allen echtscheiding aanvragen!
Waar de zaken zoo toegaan, teeft het
huweljjk zgn waarde verloren. Het is in
Amerika geen zeldzaamheid vrouwen te
ontmoeten, die door vorige huweljjken aan
vjjf, zes familien geparenteerd zjjn. De
kinderen uit dergelijke, door spoedige schei
ding gevolgde huwelijken geboreD, kennen
niet de hechte banden van ouder- en kin
derliefde, het is alles een bvspotiing van
't huiseljjk leven!
Op dit pnnt althans behoeven we niet
jaloersch te zgn op de zeden der Ameri
kanen.
ï3nitenlaïid.
Een zaak van hoogverraad moet voor den
krg'gsraad te Lnik in onderzoek zgn. Men
beweert, dat een Belgische vrijwilliger aan
een hoofdofficier te Lille een brief heeft
geschreven, waarin hjj aanbood, hem voor
geld inlichtingen te verschaffen over de
mobilisatie. De brief werd niet besteld, kwam
te Luik terug en werd daar geopend. De
schuldige is gearresteerd.
Volgens een der avondbladen is de terug
zending van Dreyfus naar Frankrjjk reeds
«Bertram, gjj hebt gelijk, het gaat niet,*
antwoordde ik, en steeg af.
De waard, een jong voorkomend man
van ongeveer vjjf en twintig jaren, klopte
het paard op den hals en bond het toen
vast.
«Ziet gjj wel, dat het paard het goed met
u meent?* vervolgde de waard. «Hij weet
dat u na een ochtendrit een glas bier goed
smaken zal. Kom binnen dokter!*
Ik volgde hem in huis.
Ik mocht den waard gaarne ljjden, daar
hjj steeds opgeruimd en voorkomend was
en zjjne oogen steeds helder blikten. Hg was
tegen eiken gast gelijk, zelts tegen de armste
was hjj vriendeljjk. Hjj was vermogend,
want de herberg was zjjn onbezwaard eigen
dom en werd druk bezocht. Het beviel den
menschen wel dat Bertrand ze meestal zelf
bediende, dat hjj vriendelijk met hen sprak
en dat zoowel spjjs als drank goed bjj hem
waren.
«Ik heb u in langen tjjd niet gezien,
dokter,* zeide Bertram, toen wjj in huis
waren getreden.
Ik vertelde hem dat ik ongesteld was
geweest, dat ik in dien stormachtigen nacht
koude had gevat.
«De wind kan over de heide dikwijls
gevoelig zjjn,* merkte hg aan. «Wie dan
onderweg is pakt hjj geducht aan. Uren
ver in den omtrek is dikwjjls geen toevluchts
oord. Ik herinner mjj dien nacht ook zeer
goed, de wind deed het huis zoo geducht
schudden, dat ik bang was dat het zou
instorten. Het was mij zelfs op mjjne kamer
slecht te moede, daar ik alleen ben.*
«Waarom trouwt gjj niet, dan zjjt gjj
niet meer alleen,* zeide ik lachende.
Hij haalde de scbeaders op en zeide,
eene fcesloten zaak en zjjn de bijzonderheden
daarvan reeds geregeld.
Het Hot van Cassatie heeft gelast, dat
aan Alfred Dreyfus de stukken zullen worden
medegedeeld, welke zijn advocaat Demange
hem naar het Duivelseiland wilde toezenden
ten behoeve zijner verdediging.
Een Fransch blad komt thans vertellen
dat, volgens verklaring van een lid van den
krijgsraad, die in 1894 Dreyfus veroordeelde,
aan een zeeofficier bij wien hjj dineerde,
aan genoemden krijgsraad geen stukken in
raadkamer zijn voorgelegd. Het eenig bewjjs
voor Dreyfus' schuld was het borderel en
aangezien niets bewees dat dit stuk van
den beklaagde afkomstig was, zou de
krjjgsraad hem zeker hebben vrijgesproken,
toen een officier de zaal binnentrad, met de
mededeeling dat hij van den minister vsn
oorlog kwam en dat deze overtuigd was
vbu de schuld van Dreyfus, op grond van
geheime stukken, welke hjj echter niet kon
overleggen. En alleen op die mededeeling
werd Dreyfus veroordeeld
In hoeverre deze nieuwe onthulling, welke
de achting voor den krjjgsraad zeker nog
meer doet dalen, waar is, zal het Hof van
Cassatie zeker wel ophelderen.
In Macedonië beginnen zich onder de
Bulgaren teekenen te vertoonen van een
opstand. De regeering heeft twee of drie
regimenten naar Macedonië gezonden.
Ten einde de Rifpiraten op afdoende
wijze te tuchtigen voor hunne herhaalde
strooptochten, heeft de Saltan van Marokko
een paar duizend soldaten te Aschrut, aan
den mond der Mnluya doen landen, terwjjl
ook over land troepen tegen hen zgn af
gezonden. Met belangstelling wordt die
expeditie in Frankrjjk gevolgd, want waa
neer zjj niet slaagt, dan staat zeker een
optreden van die zjjde tegen de roovers te
wachten. En de gelegenheid daartoe schijnt
thans gunstiger dan ooit. De Sultan ligt
ziek te Marakeschde grootvizier Bu-Ahmed
is in ongenade gevallen en heeft zich te
Fez versterkt, waar hjj ook een groot aan
tal zjjner stamgenooten heeft veizameld;
een broeder van den Sultan, die oorspron
kelijk als troonopvolger was aangewezen
maar nu te Marakesch gevangen werd ge
houden, moet ontsnapt zgn en uitgeweken
naar de kust van Sus, waar den Sultan
mjjne vraag ontwijkende: «Dat gaat zoo
spoedig niet als men wel zou wenschen.*
«Kom, kom, het zal u toch niet veel
moeite kosten om eene vrouw te vinden.
Gij zjjt vermogend en jong, en in een her
berg waar een jonge vrouw is komt men
dubbel gaarne.*
«Ik wil ook hopen, dat de tjjd spoedig
komen zal, dat eene jonge vrouw u hier
welkom heet,* antwoordde hjj, terwjjl hjj
vergenoegd lachte.
«Ik kan aan u zien, dat gjj reeds eene
keuze gedaan hebt!* riep ik.
Bertram wreef zich vergenoegd d8 handen
en zeideDat is nog een geheim, dokter.
Binnen een jaar ziet het er lr.er misschien
geheel anders uit.*
Ik mocht niet verder bjj hem aandringen,
want hartsgeheimen zgn heilig. Ik sprak
nog eenigen tjjd met Bertram, die juist dien
dag bjjzonder opgeruimd was. Toen keerde
ik naar de stad terug.
«Ik hoop u spoedig weder te zien!* riep
Bertram mjj nog na, toen ik reeds een twintig
passen van het huis verwjjderd was.
II.
In den op dien dag volgenden nacht werd
ik door luid bellen gewekt. Ik stond op en
zag uit het venster; voor de deur hield sea
rjjtuig stil.
«Kom, dokter, wjj moeten onmiddelljjk
naar de herberg op de heide!* riep mjj eene
stem toe, die ik dadeljjk voor die van den
officier van justitie hield.
«Wat is er gebeurd? Wie is daar ziek?*
vroeg ik, daar ik toch nog vóór eenige uren
in de herberg geweest was en allen daar
in gezonden toestand had achtergelaten. Hoe
kwam de officier ran justitie er toe om met
vjjandige stammen wonen en een oom van
den Sultan staat in de oase Tafilet aan het
hoofd van den opstand en moet zich meester
hebben gemaakt van den over den Atlas
bewaarden schat van de Marokkaansche
dynastie.
Een voor Turkjje geruststellend artikel
is in de «Novoia Vremia* verschenen,
waarbij o. a. beweerd wordt, dat Rusland
den wenseh koestert bjj te dragen tot het
behond van den vrele.
Turkije, zoo heet het daar, is als natie
een organisme, d t nog wel weerstands
vermogen genoeg bezit om een sterken
directen aanval te verdragen, maar niet
meer in staat, om de spaldeprikken van het
Europeesch concert te doorstaan.
De regeering te St. Petersburg wenscht
Turkije niet te verpletteren, maar zal te
zijner tjjd de rechten der christenen bjj den
Sultan doen gelden.
Te Barcelona is Zaterdag een riool inge
stort, waaraan men bezig was te bouwen.
Achtien werklieden kwamen daarbjj om het
leven. De ramp wordt toegeschreven aan
doorsij peling van het water.
Terwjjl van Washington uit officieel is
tegengesproken het gerucht, dat de Ver-
eenigde Staten wel gezind zouden zgn de
Philippjjnsche eilanden voor een goed prijsje
van de hand te zetten, als zich maar een
liefhebber voordeed, scbjjnt de positie der
Amerikanen op deze eilandengroep, waar
voor zjj binnen drie maanden 20 millioan
dollars moeten betalen, niet zoo heel gunstig
te zgn.
De regeering der Vereenigde Staten zal
misschien geleideljjk weg tot de overtuiging
komen, dat zjj zich bekocht heeft. Meer en
meer bljjkt, dat Aguinaldo en zgn mannetjes
met een republiek onder Amerikaansch pro
tectoraat geen vrede zullen nemen en dat
zjj zullen bljjven aandringen op de algeheele
onafhankeljjkheid van den archipel.
Op den eisch van den Amerikaanschen
generaal Otis, tot uitlevering van de Spaan-
sche gevangenen, heeft de opstandelingen
leider kalmweg geantwoord, dat de Ameri
kanen niet het recht hadden hem in deze
eenigen eisch te stellen. Aguinaldo heeft
zgn hoofdkwartier opgeslagen te Manolos,
waar de dertigduizsnd man vereenigd zgn
met op de Spanjaarden veroverd geschut.
mjj mede te gaan?
«De herbergier Bertram is doodgescho
ten gaf de officier, Bode genaamd, mjj
ten antwoord. «De tjjding is mij zooeven
gebracht en wjj moeten nu onmiddellijk
daarhenen om proces-verbaal op te maken.*
Verschrikt deinsde ik terug, ik kon het
gehoorde nauweljjks gelooveu. Duidelgk
stond mjj het vroolgke voorkomen van den
waard voor oogen, en zou hg nu reeds dood
zgn!
Met van aandoening bevende handen
kleedde ik mjj aan. Nog altjjd hield ik het
gebeurde voor onmogeljjk. Bertram doodge
schoten Door wien Allen die hem ken
den, hielden van hem, hg scheen geen enkelen
vijand te hebben. Deze vragen en ge
dachten woelden mg door het hoofd. Toen
spoedde ik mjj naar beneden.
«Hg is heden avond in zjjne kamer dood
geschoten,* vertelde Bode mg.
«Heeft men het spoor van den dader?*
«Nog niet, ik heb er nog niet veel bjj-
zonders van gehoord; er kwam een bode
bg mg om mjj het gebeurde te vertellen en
ik kan niet tot morgen vroeg wachten om
proces-verbaal op te maken. Het is mjj nog
een raadsel, want Bertram was een voor
treffelijk man, en ik kan niet begrjjpen wie
hem vermoord kan hebben.*
Wjj stegen in het rjjtuig, waarin zich
nog iemand bevond om als getuige bg het
proces-verbaal te dienen.
Op den bok naast den koetsier zat een
agent van politie.
«Rjjd snel!* riep de officier van justitie
den koetsier toe en de wagen reed weg.
IHIIWllUI
O
Wordt vervolgd.