van Ileusdet! en
Een vreemd vonnis.
M 1767.
FEUILLETON.
Een Lezersavontuur.
ZATERDAG 28 JAN.
1899
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00.
franco per post zonder prjjs vei hooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels SO ct. Elke regel
meer 7% et. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
Als ik zeg, dat ik in de laagste dagen
benauwde uren heb doorgebracht, dan i« dat
de zuivere waarheid. En al heb ik, als ik
bezig ben het eea of ander te vertellen,
het niet graag over mjj zelf, om de be
nauwde uren*, die ik heb doorgebracht,
moet het nu wel.
Daar zjjn missahien onder mjjn lezers
en vooral ook onder mijn lezeressen, die in
dezelfde omstandigheden verkeeren als ik en
die daarom zich verlicht zullen gevoelen, als
er uiting kan worden gegeven aan de zorg,
waaronder zjj met mij gebakt gaan.
Ik behoor tot de klasse van menscben
die men tegenwoordig, nu men liefst voor
allerlei nieuwigheden vreemde woorden kiest,
rangschikt onder de «bourgeois*. Dat be-
teebent niet, wat er vroeger door de hoog
adellijke of patricische lieden onder ver
staan werd, nameljjk zoo iets »burgelgks«
of «parvennachtigs*, waar men de neus voor
optrok. Het woord «bourgeois* beteekent
in de nieuwere taal der socialistische wereld
ieder, die tot de bezittende klasse behoort,
weinig of veel dat doet er niet toe. Als hij
maar geen proletariër is, dan is bjj bourgois.
Welnu, ik ben het. Ik heb een klein pen
sioen en een klein bezit, waar ik tevreden
van leef. Misschien slingert men mg nn nog
naar het hoofd, dat ik een «bourgeois sa-
tisfaitc ben, een tevreden bezitter, wat dezer
dagen het ergste is, dat iemand voor de
voeten kan worden geworpen. Toch houd
ik vol, ik ben niet rijk, ik ben niet arm.
Ik leef tevreden van een bescheid m bezit.
En dat bezit het hooge wjord moet er
nit bestaat in papier. Dat had ik nu
van mg zelf te vertellen en ik kan gerust
zeggen zooals ik zjjn er meer hier en elders.
Maar nu mjjn benauwdheid!
Daar lees ik in bet Handelsblad, dat de
bekende dr. Van Eeden, die onlangs het
Rotterdam8cbe Nut in beroering bracht met
zjjn haast opruiend woord, te Amsterdam
voor den Onderwijzersbond als spreker op
tredend, onder meer nieuws, ook dit ver
kondigde «in de eerste plaats moet elk die
«bezit of leeft van bezit daarmee zuinig
«omgaan, omdat dat alles is oneerljjk ver-
«worven goed, ontnomen aan den arme. In
>de tweede plaats kan ieder, die kapitaal
«bezit in papier, dit omzetten in grond,
«huis of gereedschappen, want papieren
De secretaris van het Genootschap «Tot
Nut en Vermaak* te Dgkenburg had rug
uitgenoodigd om in zjjne vereeniging eene
lezing te houden. In sierljjke taal had hij
te kennen gegeven, dat tot zijn diep leed
wezen de kas van het genootschap niet toe
liet een »gevierd spreker* een honorarium
aan te bieden, dat eenigszins in evenredig
heid stond tot het letterkundige genot
waarnaar men smachtte. Hij hoopte echter,
dat ik om die stoffelijke reden het kleine
maar zeer ontwikkelde Dgkenburg de onder
scheiding niet onthouden zou van in »Nut
en Vermaak* op te treden.
Had de secretaris den stralenden glim
lach op mgn gelaat kunnen zien bjj het
lezen van die twee betooverende woorden
«gevierd spreker,* de man had zich kunnen
overtuigen, dat de pjjl, op mjjne jjdelheid
door hem gemikt, doel getroöen had. Ik
nam dus de uitnoodiging aan, die ik overi
gens om andere, den secretaris toen nog
onbekende redenen, toch niet afgeslagen
zoude hebben. Die uitnoodiging toch was
injj vooral zóó welkom, omdat ik sedert
een paar maanden geëngageerd was en
u jjne aanstaande, die mg nog nimmer op
het spreekgestoelte aanschouwd en gehoord
had, gelogeerd was bg den ontvanger van
in- en uitgaande rechten te Dgkenburg.
Mgn dorstend hart zou zich dus niet alleen
WA het_ voorwerp zgrier nog jengdige liefde
kapitaal is geld van den nietsdoener, door
grond, huis en gereedschap kan men het
«beslaan verdienen.*
«Boem, tsjieng, boem*, zou ik op die
orakeltaal willen lafen volgen, als ik niet
zoo benauwd geworlen was. Ik leef van
bezit, velen met mjj en ook ev8U gerust van
geweten als ib. En daar komt dr. Van
Eeden aan de onderwjjzers vertellen, dat al
dat bezit oneerlijk verkregen, zegt het maar
ronduit, gestolen is, gestolen nog wel van
»den arme*. En de onderwjjzers, dat be
nauwde mij zoo, zullen dat op school ver
tellen aan de kinderen en die zullen mij
naroepen op straat: «hallo, houd d n dief.*
En ik had al gd gedacht, dat ik er eerljjk
aaa was gekomen, zoo nu en dan een
stukje papier bjjgekocht en contant betaald.
Neen, gestolen van den arme. Br!
En dan nog wel papier! Was 't nog
huizen of grond of gereedschap, dan was
't nog wat. Maar nu ik papier bezit ben ik
een nietsdoener, een luiaard. De kinderen
zullen 't my naroepen. Ja, ik doe weinig,
ik ben oud, en nu moet ik huizen en ge-
reelschappen gaan koopsn, zegt dr. Van
Eeden. Ik weet er geen raad ms*. Ik moet
dit toch betalen met «gestolen* papier, en
die mgn papier in betaling aanneemt, is dan
ook weer een dief, want hjj bezit papier.
Is het niet om benauwd van te worden?
Het eenige, wat mg een beetje rust schonk,
toen ik het Handelsblad met een zucht
neerlei, was de gedachte, dat bjj de onder
wijzers, toen zjj luisterden, meer gezond
verstand aanwezig zou zijn, dan bjj dr. Van
EedeD, toen hg zjjn benauwend vonnis uit
bracht over den bourgeois.
Buitenland.
De «Voltaire* beweert uit stellige bron
te weten dat Esterhazy, na beslist geweigerd
te hebben om aan de strafkamer van het
Hof van Cassatie te bekennen dat hij de
schrjjver is van het borderel, verklaard
heeft dat bjj geen mond meer zal open
doen, wanneer hjj niet door een advocaat
mag worden ter zijde gestaan, want dat hij
meer en meer als beklaagde dan als getuige
blijkt verhoord te worden.
Daarentegen zegt de «Libre Parole* dat
Esterhazy tegen den redacteur van dat blad
gezegd heeft: «Ik ben niet gehoord als
getuige maar als beklaagde. Welnu, ik
verdedig mjjmet mijne verklaringen mogen
kunnen laven, maar de aangebedene zou
eeu triumf van baren dolenden lees-riader,
van haar letterkundig winterkoninkje bij
wonen.
Vrooljjk en welgemoed stapte ik dus den
trein in, die mjj tegen den avond te Djjken-
burg zou brengen.
Ik had eene novelle geschreven, waarvan
Djjkenburg de primeur zou hebbeu, en die,
naar ik verwachtte, geheel «Nut en Ver
maak* in geestdrift zon brengen. Het manus
cript was door een klerkje van mgn broer
den notaris, die eene prachtige staande hand
schreef, gekopieerd, en deze kopie een toon
beeld van calligraphic geworden.
Naarmate ik het stadje naderde, begon
ik hoe langer hoe opgewonder te worden.
En wanneer er bij verschillende stations
reizigers in mjjn coupé iH- of uitstapten,
die op mij, den gevierden spreker, niet de
allerminste acht sloegen, dan glimlachte ik
bij mjj zei ven en beschouwde me als een
incognito reizend vorst.
Toen de locomotief luide onze aankomst
te Dgkenburg aankondigde, begon mgn hart
hevig te kloppeD. Zou Ceciel aan den trein
zjjn om mjj af te balen en in triumf naar
de ontvangerswoning te voeren Ik ver
moedde het wèl, maar toch 't was al
wat duister en men zou haar misschien
alléén niet laten gaan. Lindeljjk hield de
trein stil, en stapte de «gevierde spreker* er
bibberend en verkleumd nit.
Op het slecht verlichte perron stond nie
mand als een voorovergebogen, oud, kuchend
heertje met een strak, norsch gezicht. Ik
was de eenige die hier uitstapte, en de man
met de ondankbare tronie keek me koel en
strak aan, en vroeg toen, even aan zjjn
zij doen wat ze willenik heb er eindeljjk
genoeg van en zal alles zeggen.*
De «steker*, dia in de laatste weken ook
in Keulen, Munster en andere steden vrou
wen en meisjes wonden toebracht, heeft
Maandag zjjn zaken gedaan in Brunswijk.
Een dame werd 's avonds op straat door
een jongen kerel van achter haar rug om
armd en kreeg toen met een seherp8 vijl
of zoo iets een steek in het onderlijf. Een
3 c.M. dikke zwachtel die zij daar droeg
wegens een operatie, die zij kort geleden
had ondergaan, verhinderde echter dat het
werktuig meer dan een klein wondje
maakte. De dader maakte zich uit de voöten.
Drie reservisten te Darmstadt, huisvaders,
die éen dag moesten opkomen, dronken
's avonds een glaasje te veel en kregen in
beschonken toestand ruzie met een paar
hooger geplaatste militairen.
Zjj zjjn deswege voor den krjjgsraad ge
bracht, dien éénen dag stonden zjj weder
onder de militaire rechtspraak en werden
tot vjjf jaar tuchthuisstraf, het minimum
bjj de wet bepaald, veroordeeld.
Men heeft algemeen medeljjden met de
drie onvoorzichtigen die zóó zwaar moeten
boeten voor een onbeteekenend dronke
mansstandje.
In de Grieksche departementen Kypa-
rissia en Phillatra worden nog steeds aard
schokken gevoeld. Te Kyparissia zjjn een
aantal beschadigde hnizen ingestort. Een
vjjftigtal kinderen moeten gewond zjjn.
Te Bucharest gelooft m?n vast aan het
uitbreken van den opstand in Macedonië. De
gezanten der vreemde mogendheden worden
telegrafisch van nit Macedonië op de hoogte
gehouden. Toch is men te VVeenen van het
critieke van den toestand niet overtuigd.
De stappen tot bewariog der rust, door
Oostenrijk in Sofia, Belgrado en Cettinje
gedaan, worden voor afdoende gehouden.
In China is de stad Ku-Jang door de
opstandelingen vermeesterd, alle civiele en
militaire autoriteiten, die ze er aantroffen,
werden over de kling gejaagd. Op hun
marsch naar Shoe-choe en Koe-choe namen
ze nog meer plaatsen in.
De Cubaansche oorlog heeft aan Spanje
80.000 dooden gekost. Het grootste deel is
aan ziekte bezweken.
hoed rakende, of hg het genoegen had
den «spreker* van «Nut en Vermaak* te
zien. «Gevierde* liet bij achterwege. Ik
zei hem, dat ik Karei van Mandelen was,
en nu stelde hij zich met zijn sehor, klan-
keloos stemgeluid aan mjj voor als de presi
dent van de bewuste vereeniging, die mg
van den trein kwam halen.
Het mummie-achtige mannetje sprak ver
der geen woord, maar sloeg met mjj dadeljjk
den weg naar 't stadje in.
Waar bleef Ceciel? En waarom had die
ontvanger, Ceciel's gastheer, haar niet naar
het station begeleid om mjj hier te verwel
komen? Ik wilde jaist het stilzwijgende
mannetje, dat voorovergebogen naast mjj
voorttrippelde, vragen of hjj den ontvanger
ook kende, toen de man zich naar mg toe
draaiende zei
U treft het niet van avond, meneer Van
Mandelen.
Hoe at vroeg ik geprikkeld.
Wel, we hebben hier gisterenavond pas
een voornaam spreker gehad, dominee Ten
Kale uit Amsterdam, eu een lezing op twee
achtereenvolgende avonden dat is velen
wat te druk
Wat een lieven, vriendeljjken president
had dat «Nut en Vermaak.*
«Had men mjj dat- maar geschreven,*
antwoordde ik bedaard, ofsehoon die woorden
als venjjnige steken in mijn lezersziel ge
drongen waren, bad men mjj dat maar ge
schreven, dan zou ik eene andere maand of
dag hier opgetreden zjjn. Na een oogenblik
pauze: «Is u ook bekend met mjjnheer Van
Steel, den ontvanger der iu- en uitgaande
rechten alhier? Ik had stellig gehoopt dien
aan den trein te zien
Volgens bericht uit Manila is 22 dezer
op de Philippjjnen de republiek geprocla
meerd.
De mogendheden zallea hiermede in ken
nis worden gesteld.
Uit Manila wordt bericht: Het regeerings-
blad «Repüblica* meldt: «Het congres te
Malolos heeft de grondwet aangenomen,
zijn vertrouwen uitgesproken in Aguinaldo
en dezen gemachtigd om de Amerikanen
den oorlog te verklaren zoodra als hg het
raadzaam acht.*
Een Amerikaansehe schildwacht heeft bjj
den voorpost Tondo een kapitein van de
Filllppjjnsche artillerie doodgeschoten. De
Fillippjjnschs pers is daarover hoogst ver
ontwaardigd en noemt het een laffen moord.
Om den doo l van den kapitein te wreken,
trachtten vjjf Fillippjjners door de Ameri
kaansehe linie te sluipen. Een Amerikaansehe
schildwacht schoot er een, die een revolver
bjj zich bad, dood. De overigen werden in
hechtenis genomen.
Het te Manilla verschjjnend inlandsch
blad zegt dat, bljjkens de berichten uit het
binnenlan 1, het bewind van Aguinaldo daar
algemeen erkend wordt. Alle strijdbare man
nen worden opgeroepen. Tusschen de bar-
gerlgke en militaire autoriteiten moge eenige
verdeeldheid bestaan, op het pant der on-
afhankeljjkheid zjjn allen het volkomen eens.
Men schat het aantal Philippjjners onder
de wapeHen op 30.000, terwjjl er te Malalo
een 50tal Maxem-kanonnen moeten zijn.
De aanvoerders der opstan lelingen houden
zich dan ook overtuigd dat" de Amerikanen
buiten Manilla niet bg machte zijn iets nit
te richten.
Geheel overdreven schjjnt dat niet te zjjn,
want ook de bg het Amerikaansehe mini
sterie van oorlog ontvangen berichten uit
Manilla zijn verre van geruststellend. Gene
raal Otis moet geseind hehben, dat de op
standelingen zich voorbereiden op eene
spoedige ontknooping en dat de gevolgen
daarvan onmogelijk te overzien zijn.
Agoncillo, de vertegenwoordiger van
Agninaldo te Washington, heeft aan de
regeering der Vereenigde Staten verzocht
een datum vast te stellen voor de ontruiming
van Manilla en Ilo Ilo door hare troepen.
De bladen bevatten een telegram uit
Havana, meldende dat Gomes zich gereed
maakt, alle Cubaansche troepen in de pro-
«Ja, ja,« hernam hjj op denzelfden koelen
klankloozen toon, «ik heb er van gehoord.
Maar de ontvanger is nu juist op zijn
kantoor, en zjjn logée kon u niet alleen
van den trein halen, dat staat niet in Dgken
burg. Daarom heb ik 't maar gedaan Als
n nu bjj mij een kopje thee komt drinken,
dan breng ik u over een half uur naar
den ontvanger.*
«Handen en voeten gebonden was ik dus
overgeleverd aan het stjjve, bevroren voor
zitter t je, dat mjj in het stijfste en phlegma-
tiekste huisgezin binnenleidde, hetwelk ver
moedelijk in heel ons land te vinden is.
Vier afgemeten stjj ve buigingen van de vrouw
des huizes, hare twee dochters en haar zoon
verwelkomden mjj in het salon, waar de
atmosfeer eren jjzig-koud was als het vijftal
niet te ontdooien menschenkinderen, die
mij met strakke gezichten aankeken.
Ik deed mijn best om allerlei onderwerpen
aan te roeren: de Grondwetsherziening en
h9t Australisch vleesch in bassen, de do-
leerende kerk en het dempen der Zuiderzee:
kortom een pick-nick van nieuws. Op alles
antwoordde menJa en amen, of zag mjj
dom en onverschillig aan.
Eindelijk stond ik wanhopend op en be
sloot mg van deze zwjjgersfamilie los te
maken en naar mgne Ceciel te glen, naar
wie ik meer dan ooit smachtte.
«Ik vrees,* zei de president, «dat u bjj
den ontvanger nog ongelegen zal komen.*
«Dan vind ik er toch gezelschap,* hernam
ik, «bg wie ik welkom zal wezen.*
Voor het eerst zag ik, dit zeggende, de
twee stjjve dochters elkaar even tersluiks,
glimlachend aanzien.
«Dan zal ik u brengen!* mompelde het
vincie Suntadnra (Santa Clara?) bjjeen te
trekken, om van daar naar een plaats in
den omtrek van Havana te mareheeren,
waar hg een kamp zou betrekken en den
loop der gebeurtenissen afwachten. De toe
stand wordt van nur tot uur ernstiger.
In bet Amerikaansehe Huis van Afge
vaardigden heeft de republikein Johnson
(Indiana) een hartstochtelijk beroep op het
rechtvaardigheidsgevoel van z ij a me Iele den
gedaan, om aan d8 Filippijnen de onafhan
kelijkheid te verleenen. Hjj verzette zich
tegen het dwingen van een sterk vrij volk
om een bestuur te aanvaarden waarran het
afkeerig is.
Reeds is gemeld, dat te Port-Royalist,
op 't eiland Balabac, de gouverneur en 6
officieren, toen ze uit de kerk kwamen,
werden vermoord.
Uit Labuan, op Borneo, wordt thans ge
seind, dat daar met een stoomboot zijn aan
gekomen de weduwe van den gouverneur,
zjjn vier kinderen en zjjn ljjfarts en 60
vrouwen en kinderen, een priester, 7 sol
daten en 20 inboorlingen, die aan Spanje
trouw zjjn gebleven. De vrouwen zjjn van
al hare bezittingen beroofd, doch geen ander
leed is haar aangedaan.
Op Balabac en Palawan staan de zaken
stil door de ongeregeldheden.
Dinsdagmiddag rnim vjjf nar is te Mexico
groote verwoesting aangericht door een
aardbeving. Meer dan honderd huizen zjjn
beschadigd en ruim honderd personen zijn
gewond.
In de stad heerseht een paniek.
Berichten nit New-York maken gewag
van een vreeseljjke paniek, die dezer dagen
ontstond nabjj den Niagara-waterval en die
dreigde te eindigen in een ontzettende ramp.
Ongeveer honderd menschen bevonden zich
op de jjsbrng, die over de uiterste water
valletjes is gevroren, toen het jjs plotse
ling in beweging kwam en den stroom
afdreef naar den reusaebtigen val, die in een
oogwenk alles verslindt, wat er zich in
waagt. Er ontstond een hevige schrik onder
de personen op de brug. Velen gelukte het
bjjtijds op den oever te springen, na een
hevige worsteling in het gedrang, waardoor
verscheidene personen werden gekwetst. Een
man viel in het kokende water on kwam om
het leven. Het jjs dreef over een afstand van
240 meter voort en zette zich toen weer vast.
president]©.
Toen we op straat kwamen, keek het
mannetje naar den donkeren hemel op en
zei met zjjne krakende stem:
«Je treft het niet hoor!*
«Waarmee niet?* vroeg ik tureluursch.
«Wel, dat we geen lichte maan hebban;
want nu blijven de bejaarde lui thuis, die
anders de zaal goed helpen vullen.
Had men overbeterljjker Nurks tot voor
zitter van een letterkundig genootschap
kunnen kiezen, om «gevierde sprekers* op
te beuren? Ik gaf hem eenvoudig geen
antwoord, maar haastte me om naar Ceciel
te komen. Eene minuat later zat ik iu eene
heerljjk warme kamer naast mjjn8 uitver
korene, die ik liever, hartelg kar en be
minnelijker vond dan ooit, en tegenover den
ontvanger en zjjne vrouw, een aardig, ge
zellig menschenpaar. De ontvanger ging zoo
sterk op in zijn ambt, dat hjj van niets
anders sprak dan van aangehaalde goederen,
stroopers en boeten.
Lang duurde ons gesprek echter niet,
want het was reeds dicht bjj zeven ure en
om half acht zon ik het spreekgestoelte be-
stjjgen om ganach Djjkenburg, zooals de
ontvangersvrouw zei, aau mgne lippen te
doen hangen.
Hoe trots trad Ceciel aan mgn arm de
zaal binnen, waar ik haar en de ontvangers
vrouw op hare plaatsen bracht. Haar ge
zichtje straalde van zelfvoldoening, alsof
het iedereen wilde zeggendie gevierde
spreker, dien jelui straks zult hooren, is
«mgn* aanstaande man.
aa—fcj—MB—H—ibb—a—bh»s—MyimMusjMnHiimifii uw.hum r»
(Slot volgt.)
