Het Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Bonsmelerwaard.
SCHANDE.
M 1777.
FEUILLETON.
1 land van alten^
voos
Uitgever: Lu J. VEERMAN, Heusden.
ZATERDAG 4 MAART
1899
Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per S maanden f 1.00.
Franco per post zonder prgsveihooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 7% et. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
Schaamte noemen wjj het gevoel, dat in
ons opkomt als terugwerking op de afkeu
ring van anderen.
Dit is de gewone opvatting. In hoogeren
zin hebben wjj er onder te verstaan de
uiting van het zedelijk bewu9tzjjn, dat on
aangenaam wordt getroffen door het con
trast tnsschen de eischen van het ideaal en
de feiten der werkelijkheid wat betreft, ons
zijn en ons doen. Zjj is alzoo een hoogeljjk
te waardeeren leidsvrouw op den weg van
den moreelen vooruitgang. Ons schaamte
gevoel kan en moet tot zoodanigen graad
van zuiverheid worden gelouterd, dat wjj
het mogen beschouwen als een vertrouw
baren toetssteen van al onze handelingen.
Het geval doet zich zeer dikwjjls voor, dat
iemand zich schaamt over een daad, wan
neer zjj rnehttaarheid heeft verkregen en
hg er dus de schande van moet dragen,
terwijl datzelfde besef achterwege blijft zoo
lang het oog des publieks er niets van had
bespeurd.
Dat is eigenljjk laf en kinderachtig; we
herkennen daar de manieren van den on-
deugenden schoolknaap, die tameljjk goed
oppast wanneer de meester hem in deD
kjjker heeft en hg dus gevasr zou loopeD
zich straf op den hals te halen, maar die
nit den hand springt en baldadigheden
pleegt zoodra bij de tuchtroede verdwenen
acht. Die knaap is nog wjjzer, bij heeft
nog de narreschoenen aan waarvan vader
Cats gewaagt. Wjj moesten het wèl zjjn.
Na behoeven wjj onszelven en anderen
niet te bedriegen met de bewering, in geeD
opzicht met dat zwak te zijn behept. Bjj
ieder staat de diepte van het schaamte
gevoel in verband met het licht, dat van
de publieke lantaarn nederdaalt op zjjn
daden. Maar er zullen, en dat vergoedt de
zaak weer een weinig, ook niet veel men-
schen zjjn die niets hebben van de innerljjke
schaamte, gewekt dcor het besef van de
verkeerde daad of het afkeuringswaardige
woorddie, ook zonder dat iemand er iets
van weet of heeft onthouden, niet tot zich-
zelven somt jjds ernstige v rwjjtingen richten
wegeDS hetgeen door hem gedaan is en
niet had behooren te geschieden. Het
oppervlakkig publiek oordeel is om meer
dan een reden een alles behalve zekere
maatstaf.
Vooreerst, dewjjl het zich niet richt naar
Verhaald door een oud matroos.
(4
Wjj slopen nu onder de hangmatten door
naar dat gedeelte van het schip, van waar
Tom meende dat het gedrnisch kwam. Daar
ik de eerste was klom ik naar boven, stak
het hoofd uit, doch bemerkte niets bijzonders.
Ik liet mg nu op het verdek gigden en bleef
daar rustig op Tom wachten. Spoedig be
vond hg zich naast mg. Wjj werden vreemd
te moede en meenden dat het voor ons
beiden beter ware terug te keeren. Toen
wjj echter in de schaduw van de groote
mast zaten, hoorden wij dat men op het
achterste gedeelte van het schip handgemeen
was, daarna een flauwe gil en een zwaren
plomp in het water, vervolgens nog een
schreeuw.
»Stil!« fluisterde Tom, en nam mg bg
den arm. Verscheidene gestalten liepen ons
voorbjj, waarschijnlijk barvoets, hetwelk wjj
nit het gelnid hunner schreden opmaakten.
Onmiddelljjk daarna vernamen wjj nog een
geluid alsof men iemand riep terwjjl men
de hand voor den mond hield, en daarna
nog een plomp in 't water.
»Kom mede,c fluisterde Tom. Ik volgde
hem en wjj kropen onder de verschansing,
naderden de trap der kajuit en bleven een
oogenblik staan om te luisteren. Wg hoor
den hoe zjj de luiken sloten, door welke
le han lelingen, maar naar de zichtbare
gevolgen. Ten tweede is de openbare mee
ning in haar oordeel dikwijls zeer onrecht
vaardig. Zjj aanbidt vele valsche goden;
haar vurigste eeredienst is aan het succes
jewijd.
In de derde plaats gaat het openbaar
oordeel in niet geringe mate mank aan het
euvel van onze ongevoeligheid. Iemand heeft
in zgn jeugd een misdrijf begaan, gevolg
van een hartstocht, tegen welke omgeving
en opvoeding hem niet genoegzaam hadden
gewapend, gevolg misschien ook van een
verwaarloozing, waarvan de schuld niet aan
hem is te wijten. Hij heeft zijn straf onder
gaan en is tot het begrip van zjjn zedeljjken
toestand gekomen tegelijk is in hem het
vurig verlangen ontwaakt, naar verheffing
te streven, door strijd te voeren tegen slechte
neigingen, door weerstand te bieden aan
verleiding; liever wil hjj de ergste ont
beringen zich getroosten, dan aan nieuwen
val zich blootstellen. Met zulke voornemens
bezield, zou deze man een sieraad kunnen
worden in de samenleving, in welke hij
ternggekeerd isde schaamte over zijn ver
leden is dan de nimmer sluimerende wachter,
die hem waarschuwt telkens wanneer zjjn
voet het rechte pad dreigt te verlaten. Maar
die samenleving denkt er eenigzins anders
over; de in eigen oog brave lieden, die
haar vormen, hebben onder zijn kleed het
gewaad ontdekt van den tuchteling. Weg
met hemhjj draagt het merkteekeu der
schande, en dat wordt in onze kringen niet
gedold
Wg vragen: als die man, na vergeefs
te hebben geworsteld tegen een hardvochtig,
wjj mogen wel zeggen een barbaarsch
vooroordeel, ten slotte den moed laat zinken
en terugvalt in het kwaad, op wien rust
dan de verantwoordelijkheid?
En zou dan die nieuwe schande eigenlijk
niet het deel moeten zjjn dergenen, die er
volstrekt geen schaamte over gevoelen, maar
integendeel in het feit zjjner weder-instor-
ting een bewijs meenen te zien voor de
juistheid van hun oordeel?
Bij al hetgeen wij nog hebben te herzi n,
met aanhoudende zorg en met een scherp
oog voor eigen onvolkomenheden, mogen
ook gerekend worden onze begrippen om
trent schaamte. Zjjn deze zniver en krachtig
genoeg om nit de theorie der zedeleer over
te gnan in de practjjk der zedelijkheid, dan
zullen zij ons veilig voeren over de on
effenheden vaa het maatschappelijk en indi-
wij op het dek waren gekomen en daarop
touwen opeenhoopten.
Nauwelijks stonden wij weder beneden,
toen iemand mg bij de keel greep en eene
stem bromde: »Wie daar? Waarom heeft
men den koers van het schip verander!
»Pas op, heer Smith! Er heerscht mui-
terg aan boordlispelde Tom, »dadeljjk
zullen zjj hier zjjn!*
»Vervloekte nonsens!* bromde de oude
zeeman, ons voorbij stormende, en naar het
dek loopende, en toen wij aan de denren
van den kapitein en van den majoor Horton
klopten, hoorden wg een gorgelend ge
schreeuw, een vloek en den val van een
zwaar lichaam. Onmiddelljjk vlogen ettelijke
mannen de trappen af en zoodra de denr
van den majoor op >n ging, ontving ik een
vreeselgke slag op het hootd tengevolge
waarvan ik neerviel, ik behield echter nog
zooveel bewustzjjn om te zien hoe de majoor
met een licht in de eene hand en een pistool
in de andere, een der schelmen neerschoot,
hoe de dames angstig en doordringend
schreeuwden en daarna het alarm van schoten
en vloeken, en ten laatste donderende slagen
in de kajuit des kapiteins. Daarna werd,
uitgezonderd het gejammer der beide meisjes,
alles stil. Even later kwam men met lieht
en ik ontwaarde het lichaam van den ouden
majoor, slap over eenen stoel hangende
alles verdween echter voor aagne oogen,
waaruit ik opmaak eenige oogeublikken in
onmacht gelegen te hebben.
Het eerste wat ik mg herinner, was het
geven van bevelen door de stem van Hicks.
Hö zeide op zulken koelen toon: »Over
boord met hem!* dat i& er onwillekeurig
vilueel leven, en ons brengen tot een trouwe
vervulling onzer plichten jegens ons zeiven
en jegens anderen.
Buitenland.
De koningin van België is ernstig ziek;
zij lijdt aan longontsteking.
Heel veel bijzonders hebben de huiszoe
kingen op groote schaal te Parijs niet opge
leverd. Het belangrijkste wat men gevonden
heeft, iseen pak prenten, ter verheerlijking
van de monarchie en ter bespotting van
het opportunismeeen slentel voor geheim
schrift een Ijjst van personen, die in geval
van een restauratie in aanmerking zouden
komen om de openvallende ambtenaars
plaatsen te vervalleneen brief, waarin de
onderteekenaar (die niet de hertog van
Orleans noch zjjn vertegenwoordiger Buffet
is) vraagt, of er in het leger een generaal
te vinden zou zjjn, die bereid zou wezen
een aanslag te ondernemen ten einde Phi
lippe op den troon te plaatsen.
Geen enkel stuk is van groot belang.
Bewezen schjjnt wel te zjjn, dat de preten
dent met hel leger nog niet in heel nanwe
betrekking staat. Voorts dat de aanslag
van Déroulèle met de troonsverheffing van
den hertog niets had nit te staan.
Het gansche dorp Droire, in het Fransche
arrondissement Issoire, iets ten zuiden van
Clermont, is in den nacht van Dinsdag op
Woensdag in de aseh gelegd.
De vertegenwoordigers der Panama-ka-
naalmaatschappjj hebben aan de regeering
der Vereeaigde Staten aangeboden, haar
het feitelijk beheer over te dragen en waar
borgen te geven dat het kanaal binnen tien
jaar voltooid zal zjjn, zonder dat van haar
geld zou verlangd worden vóór de voltooiing
van het werk.
De commissie voor havens en kanalen
moet wel geneigd zjjn, op dit aanbod in
te gaan, daar het tekort in de schatkist,
tengevolge van den jongsten oorlog, een
beletsel is voor de groote uitgave, welke de
aanleg van Nicaragua-kanaal zou vereischen.
In Soedan brengen de Derwishen, die bij
Omdoerman zoo geheel vernietigd werden,
het land in onrust. De tegenstan Ier, die
men voor verslagen en uiteengejaagd hield
heeft weder 20.000 man saamgetrokken
en trekt op Kordofan los.
Alle dorpen en vlekken, waar hjj door
trekt, worden geplunderd en gebrandschat
van huiverde.
Het zware lichaam werd over den grond
gesleept, daarna hoorde ik het hoofd op
de trap der kajuit bonsen, vervolgens werd
het over het verdek gesleept en eindeljjk
een plomp in het water.
»Dat is de arme kapitein*, dacht ik bij
mg zeiven. Juist kwam iemand, in wien ik
Hicks herkende, de kajuit biuuen.
»Doet met dit oude beest hier hetzelfde
zeide hij. Philipps en Johnson pakten elk
een been van den heer en trokken hem over
den grond heen. Toen zjj den stoel om
wierpen, klonk een vertwjjtelenden schreeuw
uit het binnenste der kajnit.
»Stil!« brulde Hicks, en sloeg met de
kolf van zjjn pistool tegen de deur.
Het ljjk werd over mg heen getrokken
en het warme bloed liep op mjjn gezicht.
Hierop volgde weder het gebons van het
hoofd op de trap, het sleepen over dek, en
ten laatste kondigde najj een plomp aan,
dat het met den armen heer ge laan was.
In dat kwartier bevond ik mij juist in
een soort van slaperigen, droomachtigen
toestan I, welke mjj slechts het gedeeltelyk
gebruik mjjuer zinnen veroorloofde. Ik kon
alles zien en verstaan wat in mjjn nabjjheid
gebeurde en gevuelde smart noch vrees. Ik
herinner mg nog zeer duideljjk, dat ik er
aan dacht hoe spoedig nu de beurt aan mg
of aan Tom zon zjjn, want ik meende dat
men ook hem op het hoofd getroffen had
en hg nu in de kajuit van den kapitein
lag. Ach, lieve God, sprak ik bjj mjj zeiven,
wat zal er nu vaa de dames worden, die
zoo hulpeloos in de macht dier sehurken
zjjn. Juist namen twee kerels mjj bjj de
en de Engelsche bevelhebber van Omdoer
man, die op weg naar Europa was is op
zjjnen post teruggekeerd. Van eene aan
vallende beweging van Engelsche zjjde schjjnt
geen sprake te zjjn en de Khalifa zal het
van zjjnen kant wel niet tot een beslissende
slag laten komen.
Een kanonneerboot, die naar Fasbjoda
ging is beschoten.
Door Djeboeti is een groote hoeveelheid
geweren in Abessinië ingevoerd, daarvan
is een groot deel voor de Derwishen be
stemd. Ook zjjn de Fransche bezettingen
rond Obok gedurende den laatsten tjjd zeer
versterkt en wel in veel grootere mate dan
vereischt is om de positie tegen de Dana-
kils te verdedigen.
Te Rome gelooft men algemeen, dat
Frankrjjk de Derwishen steunt, in allen
gevale wist men te Pargs reeds eenige dagen
geleden, dat het Derwishen-leger weer op
rukken zou. Ook Meaelik steunt hen in het
geheim, gewaarschuwd door het eigenmach
tig optreden der Engelschen tegenover hem,
wil hjj zijn grenzen buiten hun machtsfeer
houden, zooveel hjj kan.
Nienwe rosximbatterjjen zjjn nog onlangs
naar Omdoerman gezonden en binnenkort
zullen we ni uwe tjjdiugen hebben hoe de
nomaden zich weer te pletter liepen. Een
guerilla-oorlog kan Engeland daar niet be
antwoorden, de malaria maakte in den troep
van Lewis, die naar Gesireh trok, te veel
slachtoffers.
Volgens ambteljjke berichten nit Konstan-
tinopel sterven te Djeddah gemiddeld twee
personen per dag aan de pest.
De Duitsehe regeering heeft haar gezant
te Peking gelast, tot de Chineesche regeering
krachtige vertoogen te richten in verband
met de mishandelingen, waarvan Duitsehe
onderdanen te Tientsin hebben blootgestaan
en te verklaren, dat, indien dergeljjke feiten
zich herhalen, Dnitschland maatregelen zou
nemen die ernstige gevolgen voor China
zullen hebben.
Generaal Barges heeft bij den Spaanschen
Senaat een amendement ingediend op het
wetsontwerp in zake den afstand der Phi-
lippijnen aan de Vereenigde Staten, waarbij
de regeeriDg gemachtigd wordt, alle eilanden,
welke Spanje nog in het verre Oosten bezit,
te ruilen, te verkoopen of op andere wijze
af te staan.
Het wetsontwerp werd met 120 tegen
beenen, sleepten mij de trap op over het
dek, gaven mij een geduehten rak en
ik lag in het water. Het was alsof een
nieuw leven door mjjn lichaam stroomde,
en toen ik weer boven kwam begon ik
plotseling met handen en voeten te zwem
men en dreef kort daarna naast het schip.
Waarsehijnljjk was de eerste poging der
schelmen en het gedruisch, hetwelk ik en
de arme Tom hoorden, geweest, dat zij de
man aan het roer overboord wierpen, want
het schip slingerde heen en weer, doch ge
lukkig zeer langzaam, omdat er weinig of
geen wind was. Dit kwam mij zeer te stade.
Ik was nu in staat langs het vaartuig te
zwemmen en mjj aan de kettingen eenigszins
naar boven te hjjschen, waarna ik nog kracht
genoeg had mjj met mijn zakdoek vast te
binden. Nauwelijks had ik dit gedaan, of
ik werd zoo zwak, dat ik geloofde te zinken.
Ofschoon half bedwelmd, gelukte het mjj
toch mij vast te houden. Daar hing ik nu,
door het zeewater tot op het ljjf doornat,
van koude bevende, maar werd gedurig
helderder in het hoofd, dat zooals ik nu
bevond, gevaarljjk getroffen was. Wel is
waar hield het bloeden spoedig op, maar
gjj kunt wel begrijpen, dat mjjne gedachten
niet van aangenamen aard waren, toen ik
mg daar onder aan het schip vastklampte
en moedeloos het aanbreken van den morgen
afwachtte.
V.
Ik geloof niet dat velen met hetzelfde
ongeduld het verschjjnen van dien dag ver
beidden. Zooals ik daar hing was ik een
ongelukkige, die zich somtjjds zoo zwak
118 stemmen aangenomen, bet amendement
met 3 stemmen meerderheid verworpen.
Uit Madrid wordt gemeld:
Naar aanleiding van de ontslag-aanvrage
van het kabinet-Sagasta hebben de beide
Kamers hare zitting verdaagd. Men gelooft
niet aan het terstond optreden van een
conservatief kabinet, maar van een over-
gangs-mini8terie. De Koningin-regentes heeft
reeds met de aanvoerders van verschillende
groepen beraadslaagd, maar wanneer de
vorming van een nieuw kabinet te veel
moeiljjkhedep met zich brengt, zal zij aan
Sagasta voorstellen de Cortes te ontbinden,
ten einde de meening des lands te kennen.
Te Madrid vreest men ernstige openbare
betoogingen van de zijde der van Cuba
teruggekeerde soldaten, die nog altjjd ver
geefs op de uitbetaling hunner achterstallige
soldjj wachten.
De »Reforma« heeft van de Pbilippjjnen
brieven ontvangen, waarin wordt mede
gedeeld, dat 80 kanonnen, 30,000 geweren
en eenige millioenen patronen, alles uit
Japan afkomstig en voor de opstandelingen
bestemd, te Sual zijn ontscheept en naar
Malolos zjjn vervoerd. Japan schjjnt be
sloten te zjjn wordt er bjjgevoegd
tegenover de Amerikanen dezelfde rol te
gaan spelen, welke dezen tegenover de
Spanjaarden hebben aangenomen.
De Pans is Woensdagmorgen om half-
tien geopereerd van een beursgezwel aan
de achterzjjda van het linkerbovenbeen.
De operatie is volkomen gelukt.
Volgens het officieel bulletin der genees-
heeren is de toestand van den Paus na
de operatie naar omstandigheden tameljjk
bevredigend.
Tengevolge de overstroomingen, door de
Gele Rivier veroorzaakt, dreigt in ds Chi
neesche provincie Sjang-toeng, met eene
bevolking van twee millioen menschen, eene
hongersnood. Met den dag wordt de toe
stand aldaar erger.
De militaire overheid van Chili heeft
definitief besloten het leger met 5000 man
te verminderen, waardoor de legermacht op
dezelfde sterkte zal zjjn als in 1891.
Geruchten zeggen, dat de regeering het
plan heeft verscheiden kruisers aan Ecuador
en aan de Vereenigde Staten te verkoopen.
De Engelsche stoomboot »Labrador,« van
St. John naar Liverpool is op de kust van
gevoelde dat ik als een kind kon weenen.
Na eenigen tjjd viel mjj echter in dat ik
pruimtabak in den zak hadik nam daarvan
een gedeelte in den mond, hetwelk mij zeer
goed scheen te doen. Wijl ik nu in het
hoofd zeer helder was en slechts aan scher
pen pjjn in de wonde leed, kon ik het ge
beurde in den nacht overdenken, zonder
verward of bedwelmd te worden zoo als
de eerste maal toen ik zulks beproefde.
Alles kwam mjj nu duideljjk en evenzoo
voor als Tom voorspeld had. Het was eene
reeds lang te voren gesmede zamenzwering,
om in het bezit van good te geraken, welke
helaas, slechts al te goed gelakt was. Zoo
als te begrijpen is, dacht ik er nu aan hoe
vele daarbij verslagen geworden waren en
telde: Twee van de matrozen der wacht,
de oude Smith, de kapitein, de ongelukkige
oude majoor en mjjn goede kameraad Tom.
Verwonderd vroeg ik mjj zei ven af, of men
de beide meisjes evenzeer vermoord had;
doch in hetzelfde oogenblik stonden Hicks
en Philipps mjj voor den geest en een koude
huivering voer door mjjne leden. De ge
dachte maakte mjj bjjna waanzinnig zoodat
ik eenige oogenblikken schier het bewust
zgn verloor. Zoo werd ik telkens t9 moede
als ik aan die twee spitsboeven dacht.
Hoe meer ik aan het voorval van den
afgeloopen nacht dacht, des te fabelachtiger
scheen zjj mg toe. Want als men iets der-
geljjks van oude zeelui hoort verhalen,
denkt men daarbjj toch steeds, dat dit in
een anderen tjjd gebeurde en in onze dagen
niet meer mogeljjk is. Ten laatste meende
ik dat ik mjj deze gebeurtenis slechts ver
beeld had. Wordt vervolgd.
miiwiiui
wa—bbbwm—i—waagaw8^sasgaui.aj>if 11 rv>