Het Land van Heiwlen en lltena, de Langstraat en de Bonnnelerwaard. FEUILLETON. De tweede druk van 't Wetsontwerp op den Leerplicht. Land van altena- Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden. M 1781. ZATERDAG 18 MAART 1899 VOOB Dit blad verschuilt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprg sper 3 maanden f l.OO. Franco per post zonder prgsverhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. Er is, om 't zoo te noemen, een tweede druk verschenen van het wetsontwerp op den leerplicht. De minister van Binnenlandsche Zaken heeft eene gewijzigde voordracht inge zonden. Daarbij ia het zevende leerjaar ver vallen, doch 't herhalingsonder wijs voorge schreven. En nu zal, naar verluid wordt, het wetsontwerp vrij zeker tot wet worden verheven. Maar natuurljjk nog niet dade lijk, de bjjvoeging van het herhalingsonder- wjjs mnakf naar veler oordeel eerst een nieuw onderzoek in da afdeelingen noodig. En daarmee gaan nog al eenige formali teiten gepaard en daarna evenzeer, zoodat 't zaakje al ferm ven stapel loopS indien het dit jaar zjjn beslag verkrjjgt. Wjj betreuren de weglating van het ze vende leerjaar. Leerplicht tot twaalf jaar is al zoo miniem mogelijk. Voor de groot- gemeen!.-n des lands gaat dit nog, omdal er scholen zijn voor voortgezet lager on derwas. Maar voor de kleinere, waar het. gewone onderwjjs het eenige is Daar zullen met dezen leerplicht de ouders tevens vet- p'icht zijn hunne kind ren op twaalf-jarigen leef.yd van school te nemen. Immers d> regeling bedoeld bij art. 21 der wet op 't Lager Ondtrwjjs, zal nu de leerstof zoo danig moeten verdeeler, dat de twaalfjarige burger of burgeres het geheel doorloopen is. Een nieuwe aanvoer komt en voor de ouderen is geen plaats meer. Al wilden er al eenigen bljjven, dan verkrjjgt m*n in 't eindlokaal eene opeenhooping van klassen, iets wat ook al weer niet kan geschieden, zoodat er geen andere weg openstaat, dan de deur uit. En dat is jammerHoe menigmaal hebben we 't kunnen bemerken, dat de wjjsheid der twaalf-jarige mannekes en jonge dochteren al heel, heel spoedig met een aantal percenten was afgenomen. De leerstof was niet genoeg verwerkt en daardoor minder het eigendom van 't kind geworden. Het dertiende en veertiende leveng- jaar leenen zich zoo uitmuntend voor eene meer goede afronding. En dan, wat moeten onze twaalfja rige geesteljjk doorvoede heertjes en dame tjes verder uitvoeren? Op straat omslente ren en allerlei kattekwaad doen en balda digheid plegen? Maar, lieve hemel 1 men klaagt nu reeds steen en been over de on deugendheid der lieve straatjeugd en dan Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel meer 71/, et. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond ingewacht. Verhaald door een oud matroos. 8) VL Ik denk dat de wijze Voorzienigheid mjj de gedachte ingegeven heeft, welke mij inviel toen ik het proviand in de boot neerliet. Ik sprak tjj mg zeivenhoe gemakkeljjk zou het nu zjjn de lage moordenaars in de kajuit te laten omkomen, als ik slechts wilde. Tot dat einde behoefde ik de lamp slechts'^om te werpen, na mij alvorens tot ontvluchten gereed te hebben. Binnen weinige minuten zou de kajuit in lichte laaie vlam gestaan hebben en de schur ken zouden genoeg moeiten moeten doen om hua leven te redden. Het behoeft wel geen betoog dat de schat, welke zich in de kisten bevond, snel op den bodem der zee zou gezonken zjjn. Deze bekoring had ik niet kunnen weerstaan, en zon in de vol gende minuut in aller jjl van het schip ge- stooten zgn, als de ellendige Hicks niet zelf beproifd had mg in bet ongeluk te storten. L)e gedachte, den dood van dien schurk op mjjn geweten te hebben was echter reeds ontzettend genoeg «n ofschoon ik mg her haalde malen diets maakte dat het in zelf verdediging gebeurd was en de kerel het ter wille van de beide meisjes en haren vauer wel verdiend had, kon ik toch niet zal dit nog erger worden. In de leer doen voor eenig beroep of bedrgf? Nu, dat zal ook wat inhouden. Platteland-bewoners weten nu reeds, hoe lastig 't is, hunne kinderen aan den gang te krijgen. Velen lieten ze dan ook maar zoo lang ter school gaan tot er iets passends voor de pupillen openkwam. Dat zal dan nu anders worden. Op bepaalde tjjden staat weder een eskadron gereed om plotse ling in te vallen. Wjjl dit bepaald eene onmogelijkheid zal zjjn, wordt het korps straatslijpers mitsdien vergroot. Bovendien laat het gelukken om het jonge goedje aan den arbeid te brengen, hoe zal het dan gaan met de wezenljjke werklui? Velen hunner klagen thans over gebrek aan werk, over werkloosheid. En bekend is het ook, dat twee a drie van die bengels een man uit zijn plaats houden. Een werkgever kan de eersten goedkooper loonen dan den laagste, bijgevolg zet neer nw spade, ontjjiig ontslagen werkman Maar met dat neerzetten is ook de bakkers oven voor u gesloten. Zeker de toekomst is niet zoo bemoedigend! Doch, niet waar? na den twaalfjarigen onlerdom komt dan hetherhalingsonderwjjs. Bepaald eene goeie zaak. Doch ze zou oneindig beter zijn, zoo ze na het 14e jaar ware voorgeschreven en dan zoo on geveer tot het 18e duurde, met bet gewoon lager onderwjjs (dagschool) tot het 14e levenvjaar. Zoo en in dien geest is de re geling door werkeljjke voiksvrienien dik- wjjls bepleit. Waarom we dus de terugname van het 7e leerjaar betreuren, zal na het boven staande onzen lezers wel duidelijk zjjn. Gaarne hadden we er nog een 8ste leerjaar bjj gehad. Doch de kosten Daar zit de groote knoop! Kind ren zjjn een erfdeel des Heeren zegt de psalmist. En een ander voegt daar aan toe: »Het beste is voor onze kinderen niet te goed Over 't algemeen dikke woorden en niet meer. Het onderwijs brengt zijne kosten mee, dat is zeker. En die kosten zjjn in de laat ste jaren meer toe dan afgenomen, dat is ook waar. Maar hoevele tienduizenden van kinderen prcfiteeren daarvan niet en dan zijn ze nog wel onze kinderen. Die kosten zouden bij eene afdoende re geling van den leerplicht nog aanmerkelijk zonder huivering aan deze daad denken, evenmin als aan den laatsten doodstrijd toen hg zoo krampachtig spartelde. Het kon ongeveer middernacht zijn toen wjj op goed geluk af in de duisternis voort- roeiden zonder eenig ander geluid te hooren dan het aanhoudend, eentoonig gespoel van het water tegen den voorsteven der boot en het plassen en knarsen onzer riemen. Geen woord werd gesproken, want wij hadden onzen adem te veel noodig en wisten zeer goed, dat alles er van afhing om met het aanbreken van den dag uit, het gezicht van het schip te zjjnwij konden immers niet anders verwaebten dan dat zij zoo spoedig het licht genoeg zou zijn, da zee met verre kijkers zouden onderzoeken. Wat ik het meest vreesde, was, dat wij wellicht in een bocht om het schip voeren en ons niet ver genoeg verwjjderen konden, want er bestond geen twjjfel aan wat van ons worden zou, indien zjj ons gewaar werden. Deze gedachte ontstelde mg zoo danig dat ik het roeien staakte totdat Tom mjj toeriep: »He daar, vooruit!* en ik weder begon te werken. De nacht scheen mg zeer ernstig en in drukwekkend toe. De herinnering aan de gruweldaden, welke ik bjjgewoond had, ont nam mg bjjna bet verstand, de door niets onderbraken stilte en duisternis, in welke wij ons op den Oceaan bevonden, drukte zoo zwaar op mg, dat ik het niet waagde te spreken. Het was zoo stikdonker dat ik, over mgn schouder ziende, niet eens mgn kameraad Tom kon zien. Geen enkele ster vertoonde zich aan den hemel en het voort durend roeien verveelde mjj ontzettend. stijgen, doch zou deze bjj goeden wille wer kelijk een onoverkomelijk bezwaar zjjn? Is het algemeene volksonderwijs dan niet het hoogste staatsbelang en valt er op vele andere aangelegenheden niet voldoende te bezuinigen Wat het zwaarste is, moet ook het zwaarste wegen. 't Is opmerkelijk, dat de klacht over de zoogenaamde opdrijverij der kosten voor het onderwijs altijd van kerkelijke zijde komt. Men zou van de »hoofden der be schaving en voorstanders der goede zeden* eene andere houding mogen verwachten. Of zijn ze geheel en al in 't begrip skerk* opgegaan en nog zoo kortzichtig om de school te beschouwen als een der portalen van de kerk? 't Zou de moeite loonen eene statistiek te bewerken van al de kosten der zoogenaamde kerken en kerkediensten. Stichtingskosten en onderhoud van gebou wen, kerken en pastoriëu, salaria en al wat daarmede in verband staat. Wij houden er ons heilig van overtuigd, dat de mil- lioenen hier de enkele van het schoolwezen verre overtreffen. Wij geven deze opmer king, niet dewijl wij den godsdienst vijandig zjjn, maar ter wille van eene juiste beoor deeling. Kerk en school mogen geene vjj- anden wezeu. Het is in 't belang d83 ge- meenscbappeljjken vaderlands dat ze elkan der verstaan en aanvallen, waar dit kin. In dezen geest toont ook de tegenwoordige M inister van Binnenlandsche Zaken te wer ken. En zjjn pogen verdient waardeeriag. Spottend werd van uit het kamp der tegenstanders opgemerkt of er niet weldra een 3e druk van het wetsontwerp op den leerplicht zon versehjjnen Mocht dit, dan hopen we dat 't zal zjjn in onzen geest. Maar voorloopig zullen we al dankbaar zjjn, als dit ontwerp tot wet wordt verheven. Dank baar, maar niet voldaan. Is echter eerst het scheepje in zee, dan vallen de ge breken van zelve in het oog 9n dan kunnen door het aanbrengen van enkele wijzigingen, zoovele herstellingen plaats hebben. Dan, als eerst maar 't beginsel in de wet belichaamd is. Nu, daarop hebben we thans goeden moed. I ïuitenland. De politie te Zurich heeft opnieuw een aantal biljetten laten afseheuren, waarin tot revolutie en openljjken strijd tegen de Italiaansche regeering wordt opgeruid en leedwezen wordt uitgesproken over de ge brekkige organisatie d«r werklieden bjj den Somwijlen kon ik voor in de boot iets onduidelijks onderscheidenhet waren de dames. Daarenboven was de nacht zeer drukkend en heat, geen enkel windje ver- frisch'e ons en einde!jjk vermoeide het wer ken ons zoozeer dat wij nog een flinken teug wjjn gebruiken moesten. Dit hield ons echter niet lang op en weldra ging het weer even vlug, zoo niet vlugger, dan te voren. Plotseling begon de hemel zich te kleuren en wjj bemerkten nu, waaraan wij nog geenszins gedacht hadden, dat wij juist naar het noorden voeren; onmiddelljjk daarna kwam eensklaps de zon op en bescheen de twee ongelukkige wezens die door afmatting ingeslapen waren en elkander de armen om den hals geslagen hadden. Op hare ge laatstrekken las ik een angst, welke zelts een steen zou vermurwd hebben. Daarna klom de zon steads hooger en toonde de nauweljjks bewogen zee slechts kleine golven die met de prachtigste kleuren prjjkten en dansten. Wg hadden tchter geen gevoel voor de schoonheid van den liefelyken mor gengloed, want iets anders boeide onze aan dacht namelijk het schip, d»t niet halt zoo ver van ons verwjjderd lag als ik ge hoopt had, integendeel dat ik berekende, wanneer de bries opkwam het ons spoedig zou iuhalen. Indien de duisternis voortge duurd had, zou zulks mjj niet zeer verontrust hebben, doch nu was het dag en daaren boven een bjj uitstek helderen morgen. Op het schip moest men ons ontdekken, zoodra men slechts in het rond zag. Onze eenige hoop bestond hierin dat de schelmen zich weder des nachts zouden bedronken hebben opstand te Milaan, waar door brandstichting schrik en verwarring onder de overheden hadden moeten word?n verspreid. Volgens de >Pol. Corr.« hangt de reis van prinses Victoria, tweede dochter van den prins van Wales, naar Athene, samen met haar verloving met prins George van Creta. Het gerucht gaat, dat op den spoorweg nabjj Folkestone kort voor de trein, waarin koningin Victoria op reis naar het zuiden van Frankrjjk reed, passeerd», balken dwars over de rails werden gevonden, kennelijk met het doel den trein te do m derailleeren. Een onderzoek is ingesteld. Te Rome liep Maandag het gerucht, dat een ^om geworpen zou worden in het Parlem nf. De politic bezette het parlements gebouw en den omtrek, drch er viel niets voor. Ook Woensdag waren bjj de parade, die ter aere van koning Umberto's verjaar dag werd gehouden, buitengewone veilig heidsmaatregelen genomen, eveneens in verband met loopende geruchten van een aanslag, die zou plaats hebben. Te Dresden heeft de vrouw van een vroegeren conducteur van de paardetram, in een opwelling van moedeloosheid over de lange werkloosheid van haar man, terwjjl deze uit was, hare vier kinderen, 11, 5, 4 jaar en 4 weken oud, door middal van vergift gedooddaarna wierp zjj zich in de rivier. De Boheemsche »Narodni Lislj* beweert, dat aan graaf Thnn, den Oostenrjjkschen premier, te kennen is gegeven om öf tot een vergeljjk te komen met de Duitschers, öf zijn ontslag in te dienen. Te Petersburg is voor den krjjgsraad een monster-proces begonnen tegen twee gene raals, drie kolonels en negen medeplichtigen, die beschuldigd worden vanvalschheid in geschrifte, woeker, afpersing, omkoop baarheid, bedriegerij en oplichting. De studentenopstootjes ia Warschau schijnen een vrjj ernstig karakter te dragen, heel anders dan de door de politie uitgelokte in Petersburg. Elke beweging in Polen geeft uitteraard aan velen aanleiding om bun anti-Russisch hart te luchten. Maar alleen uit de strengere straffen die in Warschau zijn uitgedeeld, kan men niets opmaken, daar het in Rusland nu eenmaal vanzelf spreekt, dat een Pool voor een zelfde openbaar vergrgp veel zwaarder ge en ar bjjgevolg nog eenige uren verloopen konden eer zij opstonden. Dan zouden zij ons misschien, wegens het gemis aan eenen gebieder, slechts langzaam vervolgen. »Wasch uw gezicht, John!* fluisterde Tom mjj toe, zoo*Ira wij stilhielden en het schip zagen, dat zich nu duidelijk aan onze blikken vertoonde; »wasch uw gezicht en uwe handen kameraad.* Toen ik nu mjjne handen beschouwde, overviel mjj eene huivering, want zij waren geheel en al bebloed. Met mjjn gezicht moest het eveneens het geval zijn, want het was het bloed niet uit mjjne wonde. Daarom lag ik mg over den kant der boot en stak het hoofd diep in het koele, verfrisschende water en terwijl ik mg nog met mjjne hand doek afdroogde, slaakte mejuffrouw Maria een zucht, sloeg de oogea op en zag mjj aan alsof zij niet wist waar zjj was en wat met haar gebeurde. Onmiddelljjk daarna vertoonde de kleur zich weer op hare wangen en zjj reikte mg de hand, welke ik kuste daarna gaf zjj ook Tom de hand, welke dit voorbeeld volgde. Wel is waar stelden wg ons daarbg belacbelgk aan, maar me juffrouw Marie scheen te begrgpen dat het gemeend was, wierp ons een zoet, weemoedig lachen toe en wekte hare zuster met een kus. Nu waren wij beiden doodmoede; ik werp echter een blik op ons oud schip. Tom deed het zelfde; wjj verstonden elkander zeer goed en roeiden bedaard maar krachtig verder. Ik verzocht de dames op den grond te gaan zitten, opdat men van ons zoo min mogeljjk zag, duarna handteerden wg weer viytig de riemen en werkten zoolang voort, tot de dames vraagden een oogenblik stil straft wordt dan een Ros. De Polen worden altijd nog beschouwd als driekwart ver raders. Daarom bewjjst het weinig voor den ernst van de opstootjes dat in Warschau tal van studenten, »mee3t Polen*, in hechte nis zijn genomen en in de vesting opge sloten wegens het honden van geheime bijeenkomsten en wegens geheime kuipe» rjjen, en dat de universiteit voorloopig ge sloten is. Particuliere berichten nit Valencia (Spanje) mplden bijzonderheden omtrent den hevigen orkaan, vergezeld van geweldige plasregens, die dezer dagen aldaar heeft gewoed. De vele aanwezige kleinere rivieren zijn dermate aangezwollen, dat hot grootste gedeelte van de aan land- en fninbouwprodacten zoo rijke provincie Valencia op een menigte plaatsen 2 a 3 meter ou Ier water staan, waardoor grootendeels de rijke oogst is verwoest. Tengevolge van een en ander zijn de plaatsen Alcira en Carcajente, centra van exportatie, van alle verkeersmiddelen verstoken, terwjjl vele Valencia omringende gemeenten en de provincie Castellon, een dergeljjk lot aeelen. De in vollen gang zjjnde belangrjjke ver zending van chinaasappelen en andere voort brengselen nit die streken is verlamd op de meeste ljjnen is de spoorwegdienst ge staakt, en van uit zee worden tal van noodlottige berichten aangebracht. Vooral de etteljjke dnizendeit landlieden, die geen ander middel van bestaan hebben, worden door dze ramp ten allerzeerste ge troffen. In het paleis van den Amerikaanschen millionnair Gould te Lakewood wordt op het oogenblik een monumentale trap in stjjl-Loaewjjk XIV gebouwd, waarvan de leuningen, de kandelabres en vele andere versieringen nit lonter goud bestaan. Deze trap kost 950,000 dollar (2,375,000 gld.) Een andere Amerikaansche Croesus heeft besloten, zjjn huis een misschien minder kostbare, maar even eigenaardige trap te geven. Op een reis door Italië werd hg voor den prijs van 150,000 galden eigenaar van een blok marmer van zeer buitenge wone schoonheid. Met enorme kosten werd bet blok naar Amerika overgebracht en nu zjjn bekwame kunstenaars te New-York bezig, uit dit blok een rijkelijk met smaak volle decoraties voorziene trap te beitelen. De leuning dezer trap is van goud eu iedere trede kost ongeveer 6500 gulden. te houden om een ontbijt te gebruiken. Mejuffrouw Marie had uit dekens en kussens een leger voor haar znster bereid, want het arme meisje was zoo zwak dat zij nauweljjks haar hoofd in de hoogte kon houlen; ver volgens bracht zjj den geheelen voorraad beurtelings op en wist overal zoo handig mede o n te gaan alsof zjj niet de voorname en hooggeplaatste dame was, die voorheen noeit eenige ongeriefeljjkheid gekend had. Wjj hadden haar verzoek gaarne toege staan en de riemen een oogenblik laten rusten om iets te gebruiken; doch dit kou niet. Ik wist dat nu de lengte van een arm welke wg vooruit gingen, zoo goed als eon mjjl was en ofschoon ik ook liever had uitgerust, moest ik toch onophou lelijk verder roeien, ofschoon wij een lichten wind tegen ons hadden. Aanvankeljjk meende ik dat de meisjes niet wisten dat wjj het schip in het gezicht hadden, omdat zjj er hoegenaamd niets over spraken; doch toen mejuffrouw Marie eeu glas wjjn aan Tom overreikte, leunde zg op mjjnen schouder en zeide: >Laat mjjne zuster niet vernemen, dat het schip nog zoo nabjj is.< Wat spande dit arme wezen zich in om hare zuster te troosten en op te vroolgken, welke zoo rustig daar lag! Wie haar aanzag, zou niet geloofd hebben dat zjj zelf zooveel leed gevoelde, niettegenstaande zg voor elk onzer steeds een aardig woord had. Als ik onder het voortdurend roeien haar somwglen beschouwde meende ik waarlgk een engel voor mg te zien. IIEKWSBLtD vamiir ruTyagBrawaga ■■■■w—■fciB'Mim——aa—ri-iMHUur1—jsaBsgKuawwaBiBHwaag^-- 111 ia i ui i p wwin ii m iM iiawii mih iiiii mi' rniïinM wmfmrirrrii—h'tiimh" m ian Wordt vervolgd.

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1899 | | pagina 1