Hel Land van Hensden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
ZELFMOORD.
M 1783,
FEUILLETON.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
ZATERDAG 25 MAART
1899.
land van alten^
VOOB
Dit blad verschflnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjsveïhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 et. Elke regel
meer 71/, et. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
De statistiek is een zeer bjjzondere ei
welsprekende wetenschap. Tegen de concla-
siën van andere wetenschappen kan men
redeneerend te velde trekken, de statistiek
legt u cjjfers voor, netjes gegroepeerd en
gerangschikt en daar helpt geen praten
tegen. Het zjjn feiten, te loochenen noch
om te praten.
Aan de misdaden wjjdt de statistiek bjj
zondere zorg en onder deze is het vooral de
zelfmoord, die ten allen tjjd de aandscht
getrokken heeft. Er is »1. geen misdaad, die
meer van den persoonlijken wil en minder
van algemeene omstandigheden scbjjnt af
te hangen dan deze, en toch leert de statis
tiek, dat er in het aantal zelfmoorden van
elk land afzonderlijk een merkwaardige ge-
ljjkheid bestaat, zoodat men met groote kans
op goed raden voornit zeggen kan hoeveel
personen in dit of dat land in een gegeven
jaar zelfmoord zullen plegen.
Zoo b.v. in Italië 38 per millioen, in
Engeland 69, in Frankrijk 160, in het kleine
koninkrijk Saksen 334 zelfmoorden.
Ook is het regel dat onder deze getallen
c. deel vrouweD, de rest mannen V03i-
komen.
Aan een studie in >de Gids* van Januari,
naar aanleiding van een Fransch werk, dit
onderwerp bahandelende, ontleenen we
eenige bijzonderheden omtrent de geschie
denis van den zelfmoord, geljjk die nit de
statistiek bljjkt.
Zoo is het een feit dat de zomermaanden
meer miedaden van dezen aard op haar
rekening hebben dan de wintermaanden.
Toch kan daartoe de warmte geen aanleiding
geven. Dit bewjjst Italië. Indien men dit land
verdeelt in drie deelen, waarvan het znide-
ljjkst dan het warmste is, vindt men in
dit laatste 24, in bet middelste 75, in het
noorleljjk 110 zelfmoorden. Opmerkeljjk is
het dat later, na 1870, de verhouding een
andere is geworden, nl. 33, 139 en 100,
wat een bewjjs is dat de maatschappelijke
en politieke toestand een beduidenden in
vloed heeft op deze misdaad.
Men hoort dikwjjls de meening verkon
digen dat iemand, die zich van 't leven
beneemt, krankzinnig is en dat in 't alge
meen zelfmoord een uiting dezer ziekte is.
De statistiek ontkent dit. Zoo het waar
Verhaald door een|oud matroos.
10)
De wind woei harder, ten gevolge waarvan
onze kleine boot eenigzins begon te dansen
en het schip ons met elke minnnt meer
naderde. De zon ging langzaam onder en
de koele atmosfeer scheen tnjj te doen her
leven, zoodat ik opstond en inejaffronw
Madeline hielp oprichten. De arme Tom
sliep nog vast, ik plaatste mjj op de bank
en begon te roeien. Elk der dames hield
een mjjner handen vast en smeekte mjj,
haar, zoo niet van den dood, dan voor
onteering te redden. In de plechtige stilte
van dien gouden avond werd door een zoete,
roerende stem meer dan een gebed gesproken,
terwjjl ik bjj mjj zoli opmerkte, boe onge
lukkig het was, reeds zoo jong te moeten
sterven. Aldus zaten wjj daar; het schip
was reeds dicht bjj, doch het zon onze boot
niet aanraken, wjjl ik een of twee planken
zon uitatooten, als ik zag dat het tjjd was.
Rustig en onderworpen wachtteu wjj.
VII
»Nog een kwartier en dan is het met
onB gedaan,c sprak ik onwillekeurig halfluid,
want ik meende dat ik het slechts dacht.
De beide meisjes hadden het echter gehoord;
mejuflrouw Marie beschouwde mjj met eeu
waar lp k hemelsohen lach en voegde er bjj
was, dan moest er eenige overeenkomst
best an tusschen de statistieken der krank
zinnigheid en van den zelfmoord. Dat is
echter niet het geval. In krankzinnigen
huizen is de vrouw in de meerderheid, bjj
zelfmoorden sterk in de minderheid. Krank
zinnigheid komt in verhonding meer voor
hg Israëlieten, dan bij Christenen; zelf
moord juist omgekeerd. Bovendien stjjgt
de neiging tot zelfmoord met de jaren, een
75-jarige beeft 3 of 4 maal meer neiging
tot zelfmoord dan een jeugdige; de meeste
krankzinnigen vallen tusschen de 30 en
40 jaar.
Merkwaardig is het onderzoek in verband
met den godsdienst. Al dadelijk springt in
het oog dat zelfmoord in protestantsche
landen veel meer voorkomt dan in katho
lieke. In de eerste 190 p. millioen, in de
laatste 58, terwjjl gemengde het cjjfer 96
geven.
Dit verschil zon ook ontstaan knnBen
door rasverschil, daar de zuidelijke landen
door romanen, de noordelijke door germanen
bewoond zjjn, doch dat dit zoo niet is,
hewg'st de statistiek van elk land afzon
derlijk. Zoo b.v. vindt men in de provin
ciën van Prnisen, met 90 protestanten
het cjjfer 264, met 50 bet cijfer 163,
met 30 °/0 het cjjfer 95. Evenzoo in Beieren,
waar de kath. prov. tot 75 dalen, de ge
mengde tot 192 stjjgen.
Nog leerzamer is Zwitserland, waar de
Fransche kantons de katb. een cjjfer van
83, de prof. van 453 geven; dezelfde ge
tallen zjjn in de Dnitsche kantons 57 en 293.
Hier nit kan men nu zjjn cocclnsiën trek
ken. Zeker zjjn we er niet veraf als we
zeggen dat in katholieke kringen, de zorg
der kerk zich meer over de individuen uit
strekt dan in de protestantsche en de katho
lieke hiërarchie de band beter samen houdt
dan in de vereeniging der protestanten mo-
geljjk is. Een bewjjs daarvoor is Engeland
van alle protestantsche landen is daar de
kerkeljjke band de stevigste. Engeland heett
van alle protestausche landen ook de minste
zelfmoorden.
Dnrkheim, de schrgver van het Fransche
werk, heeft een nauwkeurig onderzoek naar
26000 gevallen van zelfmoord, in de jaren
'89'91 in Frankrjjk voorgekomen. Hjj
komt daarin tot het resultaat, dat de ge
huwde beter dan de ongehuwde tegen zelf
moord beveiligd is, en dat is zeer ver
rassend dat de toeneming van 't gezin
Ja, dierbare vriendDan komt de dood
en met hem dat leven, waar lijden noch
kwaad, smart noch kommer is. Nog slechts
korten tjjd en wjj zullen den vrede genieten
Onbeschaafd, ruw matroos, als ik was,
kon ik daarop niet antwoorden; hare op
geruimde kalmte versterkte nochthans mijn
arm en toen het schip steeds nader kwam,
trok ik den haak naar mjj toe en legde hem
over de boot. De zen zou juist ondergaan
en ofschoon ik op dat nur opgewonden en
ontroerd was, daeht ik, dat het breede roode
pad, het eenige was, hetwelk wjj konden
inslaan; hoewel de dood mjj onvermjjdeljjk
scheen, geloofde ik dat hjj mjj destijds geen
vrees inboezemde, want ik gevoelde zooveel
medeljjden met de jonge sehoone meisjes,
dat ik een anderen uitweg onmogeljjk
waande.
»Nog slechts een korten tjjd,* sprak
mejuffrouw Marie en greep met een woesten
blik naar mjjn mes, dat in mjjn gordel stak,
nam het er uit en poogde met hare fijne
vingers, de groote plompe veer over te
balen, terwjjl hare zuster, deze beweging
ziende, zich het gelaat met hare handen
bedekte en in onmacht viel.
»Arme Madeline, vaarwel,* sprak mejuf
frouw Marie, knielde naast haar neder en
kaste haar op het bleeke aangezicht. Ver
volgens zag zjj naar het schip, vestigde
haar oog op het mjjne, toen ik het ge
opende mes in de hand hield en fluisterde
mjj toe: >Ik zul niet kermen of schreeuwen.*
»Neen, door dit moordtuig zult gjj niet
sterven het is bevlekt met bloed van
een booswicht,* zeide ik met een holle stem,
sneed den strik af waaraan het hing en
de kans op zelfmoord vermindert. Het zjjn
dus niet de zorgen voor het dagelijksch
brood die den mensch den dood doet zoeken.
Integendeel beveiligt de aanwas van 't gezin
er tegen. Dat is zeker wel een verrassende
uitkomst. De geboorten in Frankrjjk nemen
in de laatste jaren sterk af. Het bevolkings
cijfer in 30 jaar met twee millioen, het
aantal gezinnen eveneens met twee millioen.
De gezinnen werden kleiner, doch niettemin
steeg het getal zelfmoorden.
In het algemeen ziet men, waar de wel
vaart toeneemt, de wetenschap bloeit, het
getal zelfmoorden stjjgen. In arme landen,
als b.v. Ierland en Calabrie is zelfmoord
een zeldzaamheid, daarentegen komt ze daar
het meest voor waar rjjkdom woont en in
Frankrjjk is het bewezen dat in de streken,
waar de meeste renteniers wonen, de zelf
moord meer voorkomt dan elders.
Zoo komt de sebrjjver tot de conclusie
dat daar, waar de bandeD, die de sociale
groppen binden, vaster worden, de zelfmoord
vermindert, terwjjl alle oorzaken, die oplos
send werken, die doen toenemen.
Een boerenzoon, die in de stad na tallooze
wedervaardigheden tot zelfmoord komt, dost
dit omdat hjj zich uit zjjn stand ziet losge
scheurd. De rentenier, omdat hjj zich bniten
het werkzame leven heeft geplaatst. Onder
deze rubriek wjjst in Frankrjjk de tabel 720
p. m. aan, grooter dan van eenige andere
groep.
Wie dos stoffeljjke welvaart en geluk van
geljjke beteekenis verklaart, wordt door de
feiteH dezer statistiek weersproken. Maat-
schappeljjk gelnk hondt in geenendeele ge
lijken trei met maatschappelijke welvaart.
Met de laatste neemt integendeel de onrust,
de zenuwachtigheid, de prikkelbaarheid toe,
altemaai oorzaken die sommigen tot de
misdaad van den zelfmoord drjjven.
1 tuitenland.
Dinsdagavond zes uur heeft te Parjjs in
het laboratorium, verbonden aan het minis
terie van oorlog, en waar een nieuw soort
krnit werd beproefd, een ontploffing plaats
gehad. Zij geschiedde in een klein, vierkant
gebouw op een pleintje staande. Binnen het
laboratorium werden alle ruiten verbrjjzeld;
het heet verder, dat drie personen zijn ge
wond, doch daar men aan het laboratorium
zich zeer geheimzinnig toont, weet men niet
of de verwondingen ernstig of licht zijn.
wierp het over boord. »Onmogeljjk,« her
nam ik, »zou ik u kannen doorsteken, wjj
zullen met elkander omkomen.*
Ik heb reeds medegedeeld, dat het gezicht
van rupjuffrouw Marie op dat van een engel
geleek; had het mjj echter te voren schoon
toegeschenen, hoe veel meer was dit nu het
geval in hare weemoedige schoonheid, met
het gouden haar, dat kronkelend neerhing,
en de donkere gloed der ondergaande zon,
wier schjjf reeds half onder water stond,
op haar viel. Inderdaad, het was een aan
blik, welke mjj besluiteloos maakte, want
het kwam mjj onmogeljjk voor dat iemand
zich ooit aan zulk een wonderschoon wezen
zou kunnen vergrjjpen. Ik strekte de hand
reeds uit om den haak te grjjpen, doch trok
haar weer terug. Waarschjjnljjk bemerkte
zjj wat in mjj omging, want zjj fluisterde
mjj toe: »Denk aan uwe belofte!* Daarna
riep ik mjj het vreeseljjke gejammer in de
kajuit in het geheugen, greep vastberaden
den haak, stond op en beschouwde de zege
pralende nadering van het schip. Het was
alsof het ons in den grond wilde zeilen.
Ik vestigde nog een blik op mejuffrouw
Marie, wier oogen nu gesloten wareneen
zalig lachje speelde om hare lippen, toen zjj
met gevonwen handen naast hare zuster
nederknielde.
Het schip was nu niet ver meer van ons
verwjjderd, doch de duisternis trad spoedig
in, want wjj bevonden ons onder eene
hemelstreek, waar men geene schemering
heeft maar slechts een snellen overgang van
dag in nacht. Reeds kou ik de gelaatstrek
ken der op het vaartuig zjjnde personen
duideljjk onderscheiden en zien dat men
Het is nu gebleken, dat de ontploffing
in het pyrotecbnisch atelier te Bourges ver
oorzaakt is, doordat een werkman een bom
liet vallen. Dinsdag zjjn de vier omgeko
menen onder een rensachtigen toeloop van
nieuwsgierigen begraven.
In Engelsche kringen wordt sedert een
paar dagen de aandacht bezig gehouden
door een vreemdsoortige misdaad. Vier jaar
geleden werd in een krankzinnigengesticht
te Watfort een beeldschoone 22jarige vrouw,
Caroline Ansell, opgenomen, van wie men
niets anders wist dan dat hare moeder
iemand uit de lagere klasse was en lezen
noch schrjjven kon. Eenigen tjjd geleden
ontving de Ongelukkige van een onbekende
een bus thee, welke de directie haar zonder
eenig kwaad vermoeden ter baud stelde.
Caroline liet een gedeelte daarvan trekkeD,
maar bij de eerste teug spoegde zjj het
bittere vocht uit en wierp de bus met den
inhoud weg. Niemand lette daar verder op.
Tien dagen geleden kwam er echter voor
de arme vronw een pak met een pruimen-
taart. Ook die werd haar ter hand gesteld
en Caroline sneed hem aan stnkken en at
die met eenige barer mede-verpleegden op.
Drie uren later kregen vier hunner hevige
stuipen en al spoedig werd vergiftiging ge
constateerd, aan de gevolgen waarvan Caro
line Ansell na acht dagen hevig ljjden be
zweek, terwijl de andere drie vrouwen nog
in levensgevaar verkeeren.
Eene Igkschonwing van de overledene
toonde duideljjk de vergiftiging aan, maar
van den schuldige heeft men niet het minsts
spoor; zelfs het papier, waarin de taart
verpakt was, heeft men niet bewaard. Het
eenige lichtstraaltje dat de justitie bezit, is
een brief aan den geneesheer van het ge
sticht, onderteekend met den naam van
mevr. Ansell, en waarin hem het recht
wordt ontzegd tot het doen van lijkopening.
De moeder van het slachtoffer heeft evenwel
onder eede verklaard, dat zjj aan dien brief
geheel vreemd is. Men verdiept zich in gis
singen wie de schrjjver is.
Het vermoeden dat de brand in 't Windsor
Hotel door dieven is aangestoken, wint meer
en meer veld.
Enkele geredden beweren, dat dichte rook
van brandende olie hun tegensloeg toen zjj
vluchtten. Een man is gearresteerd, die voor
10.000 dollar juweelen en waarde-papier
tjjdens den brand heeft gestolen.
aanstalten maakten om eenige zeilen te
strjjkenonwillekeurig moest ik lachen
want ik wist wat ons oud schip was en
dat het nog genoeg vooruit zou gaan eer
men het kon bijleggen.
De booswichten zagen mij met den haak
in de hand rechtop staan, en zullen mis
schien gedacht hebben dat ik bjj hen een
plank wilde instooten of mjj inhaken, in
dien zjj mjj te dicht naderden. Zij bedrogen
zich, want in de volgenden minunt zou de
haak krakend door onze eigene boot ge
drongen zjjn. Ik beschouwde den armen
Tom, die in een vasten slaap lag, nogmaals,
zag mejuffrouw Marie aan, welke biddend
naast hare znster knielde en gevoelde
dat het oogenblik gekomen was. Met een
gebed om genade, dat ik reeds voor vele
jaren geleerd had en mg nu van zelf op de
lippen kwam, hief ik den haak op om den
noodlottigen stoot te geven. Ik wist dat
het schip ons op een lengte van twintig
armen zon voorbjj komen, maar het was
reeds donker en toen het daar kwam aan
zeilen, scheen de wind als door een toover-
slag frisscher te waaien. Toen het vaartuig
ons trotsch voorbjj voer viel mjjn arm aan
mjjne zjjde neder, ik zonk in de boot op
de knieën en murmelde: »Gered, gered!*
want wjj waren ver achter het schip ge
bleven en ik wist, dat het nacht zou zjjn
alvorens het zjjne onhandige beweging be
merken en wenden zon.
De overgang van vertwjjfeling tot hoop
was zoo plotseling, dat ik mjj eenige oogen-
blikken aan de werkelijkheid durfde ont
trekken. Eene hand legde zich op mjju
schouder en wekte mjj uit mjjne mjjmering.
Het eerste ljjk werd Maandagochtend van
onder de puinhopen te voorscbjjn gehaald.
Men vermoedt, dat het het lichaam eener
vrouw is. Het hoofd ontbrak en het vleesch
was letterlijk verplet. Kort daarna werd een
tweede ljjk gevonden, op het oog niets meer
dan een geraamte, het lag op een matras,
waarop het lichaam vermoedelijk van een
der bovenverdiepingen naar beneden is ge
stort; het geslacht was niet te herkennen.
Martha Place, die haar stiefdochter ver
moordde en een moordaanslag plaegde op
haar echterenoot, te Brooklyn den 7den Fe
bruari 1898, werd Maandagmorgen in de
gevangenis te Sing Sing ter dood gebracht.
Zij was de eerste vronw, die door raiddel
van electriciteit werd gevonnisd. Tjjdens de
ex-entie behield zij tot op het laatste oogen
blik haar koelbloedigheid en oogenschijnltjk
was zjj kalmer dan een der personen, die
bjj de uitvoering van het vonnis tegen
woordig waren. De dood trad onmiddellijk
in bij den eersten schok, zonder eenigen
doodstrijd. In de eene hand hield zjj een
gebedenboek, terwjjl de andere hand vast
om den doodeljjken stoel was geklemd. Toen
het teekeu gegeven werd, fluisterde zjj:
»Dat God mjj helpe.*
Juffrouw Place had den nacht voor de
executie tot half twee wakende doorgebracht.
Toen begaf zij zich geheel gekleed te bed
en sliep bjj tusschenpoozen. Herhaaldelijk
stond zjj op en keek door het venster naar
buiten waar een hevige storm woedde. Haar
slaap scheen rustig en toen zij opstond was
zij oogenschijnljjk geheel uitgerust. Het
ontbjjt liet zjj zich goed smaken. Toen zjj
omstreeks elf nar geroepen werd was zjj
gereed en wandelde met vasten tred, leu
nende op den arm van haar gelei Ier, naar
de kamer waar de terechtstelling zou plaats
hebben. De stoel was met de meeste zorg
in orde gebracht en er wordt gezegd, dat
deze executie de snelste is geweest die ooit
te Sing Sing werd voltrokken.
Juffrouw Place had haar stiefdochter uit
jaloerloerschheid vermoord. Zjj had het arme
meisje eerst vitriool in het gelaat gegooid en
vervolgens gesmoord met kussens en bedde-
lakens. Toen de heer Place terugkwam viel
zjjn vrouw hem aan met een bjjl. Gedurende
verscheiden weken verkeerde hjj in levens
gevaar, doch herstelde eindelijk geheel.1
Den 12den Juni werd juffrouw Place ter
dood veroordeeld. Men beproefde het vonnis
Ik verklaarde nu aan mejuffrouw Marie
hoe alles gekomen was en zich nog eene
gelegenheid tot redding aanbood. Daarna
overwoog ik eenigszins onzen toestand en
overlegde wat ik na het beste doen kon.
Het was nu donker, maar niet in die
mate als den vorigen nacht, daar de sterreu
schitterden. Er woei een frissche bries. Ik
kon het schip nog juist onderscheiden en
bemerkte dat zjj bjjgedraaid hadden; ik
hield mjj echter overtuigd dat wjj niet gezien
werden. Eens meende ik geroep te hooren,
daarop volgde de knal van eeu geweerschot
en begonnen zij lichtkogels te ontsteken
en schenen ons voor zoo dom te houden,
dat wjj daarheen zonden varen om even
als vliegen te verbranden. Ik wist nu wat
ik doen moest, hing het roer aan onze boot,
haald6 den kleinen mast te voorschjjn eu
plaatste dien. Spoedig had ik het zeil ge-
heschen. Wjjl ik zeer goel wist waar het
schip lag, stuurde ik zoo dat wjj het in de
duisternis voorbjj kwamen, want ik hield
mjj overtnigl dat onze vervolgers hier den
geheelen nacht zouden stil liggen, terwjjl
ik hen, begnnstigd door een frissche wind
en de duisternis van den nacht, nog hoopte
te ontkomen.
Jnist staken zjj weer een lichtkogel aan.
Ik laveerde daarom weg en voer zoo laug
tot wjj ver genoeg van het schip verwjjderd
wareu, daarna bracht ik de punt vau de
boot voor de wind. Reeds meer dau een
zeemjjl waren wjj van het schip verwjjderd
toen zjj nog eenige lichtkogels aanstaken.
Wordt vorvolgd.
(IWSKLAD