I'd Land van lli'iisilcn en Allena, de Langstraat en de lloniinelerwaard.
Brieven nit Amsterdam.
M 1806.
FEUILLETON.
Uitgever: L.. J. YEEBMAH, Heusden.
WOENSDAG 14 JUNI
1899.
Oase Patriarch©»
land van ALTEN^
VOOB
Dit blad versehjjnt WOENSDAG en ZATEIiDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën ran 16 regels SO ct. Elke regel
meer 7l/% ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
»De Tweede Kamer heeft het wetsontwerp
tot verbetering van het Noordzeekanaal met
88 tegen 2 st. aangenomen.*
Het allereerste gevolg van dit bericht,
dat natuurlijk per draad ons al vroeg be
reikte, was, dat vele eenvoudige menschjes
totaal van de wjjs raakten. Verbeeld je,
daar begonnen, nadat het als anders dood
gewoon acht unr geslagen had, de reuzen-
klokken van den Westertoren, de Oude- en
Zuiderkerk te luider. Dat hadden we van
den eersten verleden jaar gehoord bjj den
plecbtigen intocht van H. M., maar in ge
wone tjjden klinken geen klokketonen over
de stad, behalve van de R. C. kerk de
Liefde, die daartoe zeker verlof heeft, want
't klokkeluiden is verboden. Nu dan, de
Westertoren vangt aan en plotseling kijkt
ieder, onder 't bereik van zjjn metalen stem,
een ander aan en staat even stil. Ih een
oogenblik stroom^n de woningen op de
Rozengracht leeg en vormen zich groepjes,
die 't geval bespreken. Om eerlijk te zijn
moet ik zeggen dat ik er ook geen touwen
aan wist vast te maken, en nieuwsgierig
als de anderen, schaarde ik me er bjj om
't naadje van de kous te weten te komen.
Aardig was 't de veronderstellingen te
hooren, daar geopperd. De een meende dat
Dreyfus nu zjjn intocht dsed in Frankrjjk,
een ander dat Kruger vriendschap gesloten
had met Engeland. De meesten echter konden
zich niet losmaken van 't idee dat klokgebom
een onheil verkondigt.
Schuchter merkte een burgervrouwtje op:
vsou soms de Regentes meer durfde
ze niet zeggen, want een slagersknecht viel
haar in de redenvbin je bes die
mot immers morehen naar Rotterdem?*
>Maar se ken alwel
iNiks fan an, juf, ik dink for 't noaste
dat de onzen in Atjeh in de pan gehakt
binne.*
»Of dat er weer een sneltrein een reste-
roasie ingevlogen is.c
»Of een boot fergoan van Indie.c
»Sou de ouwe Victoria ook uitgeknepen
sjjn?*
En zoo ging het door, met ons allen
begrepen we er niets van. Intusschen had
ik in de verte mjjn oude krantlooper be
speurd met zjjn armen vol nieuws en nog
een handje langwerpige biljetten, die ik
EMMY VON DINCKLAGE
(Novell* uit Oost Friesland
5)
Eene ademlooze stilte volgde op deze
woorden. Aller oogen waren als gekluisterd
aan het schoune, nu plotseling verbleekte
gelaat der vreemde. Eindeljjk nam Alarich
zjjn steek af, zoodat de lange, dichte, witte
haarlokken ongehindt-rd tot op zjjne schou
ders nedergolfden en zeide: »Het zij zoo,
als het Daarboven is bepaald. Aan u, Ivo,
zal moigenochtend de helft mjjner bezit
tingen worden overgeleverd en Ko gaat op
reis, om u eene vrouw te halen, eene
gezellin, die door vader en moeder, onder
de innigste beden voor uw geluk, werd uit
gekozen, om met u het nieuwe huis te
bewonen. Hanna zal in 't vervolg aan mjjne
linkerzjjde zitten, boven alle andere vrouwen
d=s huizes! Waar openbaringen spreken,
daar heeft de menseheljjke eigenwjjsheid
niets meer te zeggen!*
Er liet zich een ontevreden gemompel
hooren, terwjjl Ivo, sterk blozend, maar
toch met van vreugde stralende oogen, als
een schuchter meisje, zjjn dank stamelde.
>0, vader, nog nooit verlangde ik naar have
en goed en nog minder, om van u heen
te gaan. Zaagt ge mjj ooit bedroefd, dan
was het, om het verlies van mjjne lieve
moedtr. Nooit kwam het bjj mjj op, dat er
eene andere m hare plaats zou kunnen
begreep dat bulletins waren. Ik vroeg zoo'n
ding en daar las ik de bljjde tjjding: dat
over tien jaar ons kanaal ia bevaarbaren
toestand zal zjjn. Over tien jaar
Wjjlen prof Huet, die dien dag begraven
werd moet zich in de kist omgekeerd hebben
hjj, die zoo gejjverd en geschreven heeft
voor een open verbinding met de Noordzee,
zou een bedroefden dag gehad hebben, wan
neer bjj dezen beleefd had, nu de oude
toestand voor een onafzien baren tjjd besten
digd werd
Intusschen zjjn we dankbaar, we hebben
bjj Kras gefuifd en den volgenden dag ge
vlagd, en we willen maar hopen dat de
schepen, die nu niet binnen kunnen komen
vanwege hun breedte, in die tien jaren niet
elders, b.v. te Hamburg, een vaste losplaats
zoeken, waarvoor groot gevaar, althans tjjd
genoeg bestaat.
Bjj de rechtbank is dezer dagen een
zaakje aanhangig, dat een diepen blik doet
slaan in verregaanden zwendel. Beschul
digden zijn bankiers, die verschillende per
sonen opgelicht hebbm voor belangrijke
sommen, den een voor f16,000, den ander
voor f 15,000, een derden voor f 3000, een
vierden voor f 6000. Voor deze geldswaarden
hebben ze in ruil gegeven effecten, die waarde
loos waren. Als een bjjzonderheid meld ik
er bjj, dat in dit geding getuigen optreden,
handlangers van de beschuldigden, die geen
baar beter zjjn dan hun principalen en die
ten aanhoore van de recht bank voor monsters
van leugenaars worden uitgemaakt. Het
geding is veel te ingewikkeld om het uit
te pluizen, zonder de grenzen mjj gesteld,
ver te overscbrjjden, alleen dit: het is als
zovele andere zwendelarijen, die aan 't
daglicht gekomen zjjn, een waarschuwing
tot ieder, die geld bezit, om uiterst voor
zichtig te zijn!
Van geld gesproken, de leden der recht
bank, die de wegen naspeurt, waarop die
duizenden uit den zak van den een in dien
van den ander zjjn gekomen, zjjn niet
tevreden met de enkele duizenden, die in
hun eigen zak vloeien. Wanneer hier een
vacature is, dan kost het moeite een voor
dracht op te maken en moet er in de eerste
plaats gezocht worden naar rechtsgeleerden,
die over wat kapitaal beschikken kunnen.
De Grondwet wil n.l. dat het salaris der
rechterljjke ambtenaren bij de wet bepaald
wordt. Een 20 jaar geleden is dat voor 't
laatst geschied en bepaald dat de rechters
treden, maar mjjn goede zorgdragende vader
heeft voor mij gedacht en zij, die hjj mjj
toedenkt, zal zeker de rechte en de beste
zijn alleen dit maakt mjj ongerust,
dat ik bjjna zeker weet, haar niet te zullen
bevallen. Ik kan mjj toeh lang zoo goed
niet voordoen, als de meeste andere jonge
mannen, b.v. als mjjn vriend Jans, Hanna's
zoonook ben ik veel minder handig dan
Ko's zonen. Bij die allen vergeleken, ben
ik niet meer dan een kind Hij bleef
steken en verborg zjjn goedig, ernstig gelaat
in zjjne handen.
»Ge zult eene goede leermeesteres hebben
aan uwe vrouw!* zei Alarich om hem te
troosten sn, als wilde hjj den Schepper
dubbel schadeloosstellen voor de op dien
avond ongewone tentoonspreiding van ge
voel, voegde bij er bjj>Hanna heeft geljjk,
met zich vertrouwend aan de Hoogers macht
over te geven, die alles in de wereld leidt
en bestuurt. In plaats van één, zooals we
gewoon zijn, zullen we dezen avond twee
psalmen zingen.*
»Een Fries kan niet zingen*, zegt het
oude spreekwoord. Nu, melodisch schoon
was het gezang dan ook niet, maar het
herstelde de sabbatstemming in de gemoe
deren, die, toen het geëindigd was, tot hunne
gewone kalmte waren teruggekeerd.
Den volgenden morgen was het heden
zoowel als de toekomst in een dichten nevel
gehuld, die als eene zee over de lage vlakte
golfde. Toen de koster naar buiten trad,
om voor de eerste maal de klok te luiden,
scheen het hem, alsof bjj eene reusachtige
melkkuip moest doorwaden, waarin het ge-
heele dorp met de vtrnieuwde kerk er bij
verzonken was, even als eens bjj dien vree-
hier ter stede f 3000 zullen verdienen. Zegge
f 3000 in een stad, waar men, netjes wil
lende wonen, al heel gauw f 1000 aan
huishuur kwijt is en dan woont men
nog niet eens op een stand, waar men
rechterljjke ambtenaren 't eerst zou zoeken.
De rechtbank heeft, om deze onevenredig
heid opgeheven te zien, zich per adres tot
H. M. gewend en er op gewezen dat haar
collega's te Rotterdam in ongeveer geljjke
wanverhouding geplaatst zijn. De regeering
mag daarnaar wel ooren hebben, opdat bjj
volgende benoemingen niet meer geld maar
uitsluitend capaciteiten den doorslag geven.
Yoor 't Ned. Tooneel is de vscantie in
getreden ook, voor 't eerst, voor de orkest
leden van 't Concertgebouw. Die kenden tot
heden 't woord vacanfie niet. Ze hebben nu
14 d. gekregen om wat op adem te komen.
Overigens gaat alles zjjn gewonen gang en
't weer drijft het publiek naar besloten in
richtingen. Zouden er ijsbergen in de Noord
zee rond drjjven of wat zou er aan schelen
dat de therm, zoo standvastig op c. 50
staat Heerljjk weer om te fietsen ge moet
ze zien in 't Vondelpark, de honderden van
beide sekseD, hoe ze genieten van de toe
schietelijkheid van 't bestuur en 's morgens
en 's avonds de rjjwegen bevolken.
In de stad is tegenwoordig, na Kras, het
Rembrandtplein het doel' van veler wan
deling. Men heeft daar aan ééne zjj vMille
Colonnes*, »de Kroon*, »'t Gouden Hoofd*
en »Zur guten Quelle*, waar eiken avond
een zee van bier stroomt en alsof die niet
genoeg zjjn, is men begonnen er nog een
gelegenheid bjj te brengen. De prjjs is in
de meeste, althans in genoemde, 10 ct. per
glas, wat genoeg is voor een koelen dronk.
A., 11 Juni '99. J. L.
Buitenland.
Het is Zondag bjj de wedrennen te Long-
champs, die de president van de Fransche
republiek wilde bjjwonen, juist omgekeerd
gegaan als den vorigen Zondag te Auteuil.
Van het Elysé^ tot Longchamps en terug is
Loubet's rit als het ware een zegetocht
geweest.
Een reusachtige menigte was op de been,
op de wegen naar het renterrein en daarop,
voor de tribune van den president, stonden
«en aantal republikeinen, onder wie de kop
stukken der socialisten, als Cyvoct, Jaurès,
Gérault-Richard, Fournières, e.a., allen met
seljjken stormvloed het bloeiende Torum en
de andere dorpen in den Dollart waren
ondergegaan. Hjj trok zich de slaapmuts
ver over de ooren en haastte zich na 't ver
vullen van zijn ambtsplicht zoozeer om weer
thuis te komen, dat hij bjjna een landlooper,
die in een ouden Franschen soldatenmantel
gehuld, hem juist bij 't omslaan van den
hoek tegen 't ljjf liep, had omvergeloopen.
Met een krommen sprong in letterleken zin
dook de brave koster in den nevel weg.
Bij hield niet van de Franschen en nog
minder van 't geven van aalmoezen. Die
vroege wandelaar kon ook niet veel goeds
in den zin hebben. Deze intusschen, minder
armzalig dan zjjn uiterlijk zou doen ver
moeden, liep recht op het Kerkhof toe.
Daar, te midden van al de eenvoudige houten
kruisjes, verhief zich statig op vrouw Regina's
graf een monument van zandsteen. Deze
gedenksteen schemerde nu als een wegwijzer
door de dwarrelende neveldampen. De wan
delaar liep er op toe, maar hield onwil
lekeurig verbaasd zjjne schreden in, toen
hjj op den grafheuvel bjj den steen eene
reusachtige gestalte ontwaarde, die zich in
den nevel scheen op te lossen. Maar de
stem, die »Jans, injjn zoon*, riep, behoorde
aan een menscheljjk wezen en bijna op 't
zelfde oogen blik, kwam Hanna den graf
heuvel af, greep de handen van den nade
rende en zvide: Ik zag van de hoogte naar
u uit ja, ja, thans sta ik boven haar
en zjj kan er niets tegen doen!*
Waarom hebt ge mjj den poedel ge
zonden, moeder?* vroeg Jans ongeduldig.
>Kom mtê in de Kerk! zeide de vrouw
en stak den kerksleutel, dien de boer zich
tot zjjn eigen gebruik had voorbehouden,
een roode roos in het knoopsgat, die Loubet
een warme ovatie brachten. Allerwegen
klonkLeve LoubetLeve de Republiek
en zelfs: Weg met Rochefort! Weg met
Deroulèdeenz. enz. De rjjtuigen, waarin
de vjeunesse dorée* zat, wier leden de mani
festatie te Auteuil hadden voorbereid, wer
den uitgejouwd.
Werd hier en daar een kreet als: »Weg
met Loubet! leve de koning! of leve de
keizergehoord, dan werd de schreeuwer
onmüdelljjk gearresteerd.
Loubet scheen diep getroffen door de hem
bereide ontvangst en dankte buigend voor
de hem gebrachte hulde.
Onder de vele moties, die Maandag in
de Fransche Kamer ingediend werden naar
aanleiding van de verleden week plaats ge
had hebbende standjes, was er een van Ruau,
die niet door den minister Dupuy aanvaard,
doch door de Kamer aangenomen werd met
321 tegen 173 stemmen.
De ministers verlieten daarop de zaal.
De motie Ruau luiddede Kamer, be
sloten slechts een regeering te steunen, die
de Republikeinsche instellingen krachtig
verdedigd en de openbare orde verzekert,
gaat over tot de orde van den dag.
Na het indienen dezer motie ontstond een
buitengewone agitatie in de Kamer. De
socialisten riepen: vLeve de Republiek!*
Toen de ministers de vergaderzaal ver
lieten, bericht Reuter, richtte Dupuy zich
tot een groep afgevaardigden en zeide: Wjj
zullen plaats maken voor gelukkiger maar
niet voor dapperder opvolgers.
Vervolgens trokken de ministers zich
terug om zich naar 't Elysée te begeven
en bjj president Loubet hun ontslag in te
dienen.
Hit Parjjs wordt gemeld: Het gerucht
loopt bjj verscheidene redacties van dag
bladen, dat de hertog van Orleans te Nizza
zou gearresteerd zijn.
Een telegram uit Nizza zegt, dat het
gerucht loopt, dat een Italiaansch generaal,
van Nizza afkomstig, zou zjjn gearresteerd
onder beschuldiging van spionage te Nizza,
waar hjj sedert eenige dagen met verlof
logeerde.
Zaterdag is Spanje's hoofdstad door een
hevigen orkaan, vergezeld van regen en
hagel, geteisterd, tengevolge waarvan voor
duizenden peseta's schade is aangericht en
een groot deel van de stad onder water is
in het slot.
De kerk, die zon Ier eenige versiering er
gewoonljjk reeds echt puriteinsch en kaal
uitzag, had op dezen morgen wel iets van
eene gevangenis. >0, deze menschen leven
toch alleen om het leven te haten zei
Hanna zuchtend en liet zich op eene der
zitplaatsen nedervallen.
»Nu moeder, wat hebt ge te zeggen?*
vroeg de zoon nogmaals op dringenden toon.
Fluisterend deelde Hanna hem het ge
beurde meê.
»Aha, ik begrjjp!* zei de jonge man en
hij lachte daarbjj zoo luid en ruw, dat de
echo's der pilaren het in hare ontzetting
over dien onheiligen klank schenen uit te
gillen. »Ik moet de bruid benevens het
uitzet rooven nu dan heb ik al moeiljjker
dingen gedaan en de slaperige Ivo zal het
mij met zjjne wraak niet al te lastig maken.
Bovendien zou men over 't algemeen aan
deze zjjde der grenzen wel eens moeiljjk
kunnen straffen, voor 't geen in een ander
land bedreven werd! Frankrjjk vreest Pruisen
niet! ha, ha!«
Hanna legde hare hand op zjjn arm:
>Neen, neen, Jans, dat alles zult ge niet
doen. Integendeel, ge moet juist elk gevaar
van Cato's reis zoeken af te wenden
want alles moet zoo geschieden, als de oude
boer het heeft vastgesteld, ja allesIk zeg
u, de Hertogs hebben iets over zich, dat
sterker is dan onze list. 't Is alsof zjj be
schermd worden door eene onzichtbare macht,
die zich echter tegen ons keert, zoodra wjj
't wagen, haar bestaan te ontkennen.
Wjj kunnen niet anders dan met hen mee
gaan!*
»En Ivo, om wiens wille ik verstooten
gezet. Sedert menschenheugenis heeft er zulk
een noodweer in Spanje niet gewoed. Ver
schillende straten en pleinen zjjn in rivieren
herschapen en ook de vergaderzaal van den
Senaat is ondergeloopen.
Toen de storm losbarstte boven Madrid
reed de koningin-regentes juist midden over
het Casa-Campo, doch hoewel de paarden
schichtig werden wist de koetsier ze met
groote moeite in te houden.
Verscheidene paarden, voor rijtuigen ge
spannen, sloegen op hol en een aantal
menschen werden door de voortrennende
dieren verwond. Een koetsier werd gedood.
Er vielen hagelsteenen van 80 gram
zwaarte van 5 centimeter lengte en 3 centi
meter breedte, ter grootte dus van flinke
kippeneieren. De treinen ondervonden lang
durige vertragingde post kwam Zondag
niet te Madrid aan en de telegrafische ver
bindingen werden op verscheidene plaatsen
verbroken.
Te San Pedro de Alaree, in de provincie
Valadolid, waar de orkaan eveneens woedde,
werden 550 huizen vernield. Het aantal
slach toffers is daar reusachtig groot en reeds
10 Ijjken zjjn gevonden. Te Toledo zjjn een
kerk en verscheidene huizen onder water
geloopen, tengevolge van de reusachtige
hoeveelheid regen eH hagel, die er viel.
93 patroons in het diamantvak te Ant
werpen hebben hun werklieden tegen 19
dezer ontslagen.
Nansen treft toebereidselen voor een nieu
wen Noordpooltocht in 1902.
Het ziet er voor Transvaal niet best uit.
Keizer Wilhelm en zjjne officieuze organen
leggen een heel andere gezindheid aan den
dag dan drie jaar geleden bjj den inval van
Jameson. Hjj scbjjnt vast besloten Engeland
vrij spel te laten en dan is de uitkomst niet
dubieus. Amerika schaart zich in deze kwestie
geheel aan Engeland's zijde en zoo staat
Transvaal op het oogenblik geheel zonder
steun. Wel is de kleine Republiek niet zoo
zwak, dat zjj zich niet verzetten kan, maar
wat helpt dat tegen 't oppermachtige Albion?
In officiële Transvaalsche kringen loopt
het gerucht, dat president Kruger aan den
Raad zal voorstellen het dynamiet-monopolie
af te schaffen, en dat de Oranje-Vrjjstaat
zijn invloed te Petoria aanwent om her
vormingen te verkrjjgen. Rjjtuigen en trek-
wagens worden naar Johannesburg gezon-
werd, zal ook dat nog hebben?* riep Jans
verbitterd, terwjjl zjjne hand zich kramp
achtig balie, vis hjj dan niet de zoon van
uwe doodvjjandin
Denkt gjj, dat ik dit, zoolang ik leef,
zelfs voor één uur zou kunnen vergeten
Hoor mjj aan, kindEr zjjn twee dingen
voor ons te doen. Ten eersteik moet boer
Alarich Hertog trouwen. Ten tweede:
Cato Hertog moet lp den, wat ik leed. Iro's
vrouw worde veracht en verstooten en
dat door u.«
Ko werd in den omtrek beschouwd als
een uiterst geschikt onderhandelaar, niet
alleen bjj den verkoop van 't geen een boer
zoo al op de markt brengt, maar ook bjj
't geen er daar werd ingekocht, om later
weer tot hoogeren prjjs van de hand gezet
te worden. Hjj liet zich, zooals 't spreek
woord zegt, geen ooren aannaaien, en had
hjj eens een prjjs bepaald, dan kwam er geen
duit af, ofschoon de guldens van den meester
soms als water door de vingers van den
knecht konden gigden, als deze 't er op
gezet had, een of ander doel te bereiken.
Om kort te gaan, Ko was even eerljjk als
zjjn heer, maar tevens even vasthoudend als
de kleigrond onder zjjne voeten, bjj dooi
weer. Was hjj ook tot nu toe nog niet op
het bruidkiezen uitgegaan, ook bjj 't vol
doen aan deze last bleek zjjne voorzichtige
en toch eenvoudige manier van handelen
doel te treffen.
Wordt vervolgd.)
imivsiui
w
DOOK