Het Land van Hensden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
VERLICHTING.
M 1833.
FEUILLETON.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
ZATERDAG 16 SEPT.
1899.
De bruiloft van Marie-Jeanne.
Het UND VAN ALTEHA
VOOR
O
Dit blad verschgnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00.
Franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën ran 16 regels 50 ct. Elke regel
meer ll/t ct. Groote letters Daar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
Wanneer wjj spreken van verlichting,
dan bedoelen wjj ditmaal daarmede geens
zins die werking, welke helderheid geeft aan
des men8chan geest, waardoor hg in staat
wordt gesteld om met juistheid over ge
beurtenissen en omstandigheden te oordeelen
en op zjjne beschouwingen het zegel der
waarheid te drukken. Die verlichting wordt
overdrachtelijk ontleend aan de meer stof
felijke, die door het verdrijven der duisternis
ons veroorloofd, om de omringende zaken
door middel van ons gezichtsvermogen te
onderscheiden. Het is bjj deze laatste, dat
wjj ons wenschen te bepalen.
Een onwaardeerbare schat is voor ons
het licht der zon. Het verkwikt ons echter
slechts gedurende een gedeelte van het
etmaal, en wanneer het in het westen onder
den gezichtseinder wegzinkt en de bleeke
maan ons haar glans onthoudt, zien wjj
ons omringd door duisternis. Deze is veelal
belemmerend voor den bedrjjvige-j m. sch,
en het zal niemand verwonderen, dat bij
van ouds naar kunstlicht heeft uitgezien,
om de duisternis te bestrjjden, en dat hg*
zich bij voortduring bejjvert, om het kunst
licht te verbeteren.
Ouden van dagen herinneren zich, hoe
men zich met eene eenvoudige olielamp of
met eene vetkaars behielp. Later verschenen
de carcel- en de moderat,eurlampen. Daarna
kwam het sfeenkolengas als verlichtingsmid
del in zwang en daarnaast werd de petroleum
algemeen gebruikt. In den jongsten tjjd
bracht het schitterend electrisch licht eene
aanmerkelijke verbetering en in de aller
laatste jaren heeft men deze nog verhoogd
door het bezigen van acetylene.
Het is vrjj algemeen bekend, dat laatst
genoemd gas hier en daar vooral te
Berljjn noodlottige ontploffingen heeft
veroorzaakt. Het is hierdoor in een zeer
kwaden reuk gekomen, waardoor zijne meer
algemeene invoering wordt belet. Toch heeft
het voor verlichting zulke gewichtige eigen-
schappen en kunnen de gevaren, aan zgn
gebruik verbonden, door voorzichtigheids -
maatregelen zoo licht vermeden worden, dat
wjj het van belang achten, aan dat verlich
tingsmiddel onze aandacht te wjjden.
Acetylene wordt verkregen door de wer
king van water op calcium-carbide. Dit
laatste ontstaat door kalk en kool bjj zeer
Uit het Fransch.
3)
»Reken op mjj, zei ik tot hem. Ik ga
weg, ik vlieg en hier ben ik. Terwjjl de
lui naar de mis zjjn, zal ik je eens gauw
de okshoofden opensteken. Waar zgn ze?«
»In den kelder.*
»Kan men er zien?«
»Wacht, ik zal je licht geven.*
Madeleine stak een kaars aan, ging de
twaalf keldertrappen af, wees Pierre de beide
vaten en een hoop flesschen en zette den
kandelaar neer.
»Daar is je werk,* zeide ze. »Ik ga weer
naar mjjn fornuizen*.
Wacht even Madeleine; je moet even
deze beide wjjnen proeven en me raad geven.*
Madeleine was een flinke, grove boeren
meid, opgegroeid te midden van appelwjjn
en kaas. Wgn was voor haar een onbekende
weeldB. Derhalve vond zjj het idee heerlgk
den wgn van haar heer het eerst te proeven.
Pierre maakte met een boor een gat onder
in de vaten. Hg haalde er een glas wgn
uit en reikte het Madeleine, die, verhit door
de warmte van de keukeD, het in één teug
ledigde.
»Uitstekend,« zei ze met de tong klap
pende.
»Nu de andere,* zei Pierre»laten we
eens zien of die ook goed is.«
»Ja, laten we dien eens proeven en ver-
^elgken,* hernam Madeleine lachende.
hoogen warmtegraad bij elkander te brengen.
Het calcium-carbide heeft het voorkomen
van een grijsachtige steensoort met een
knoflookachtigen reuk. Voegt men er water
bjj, dan veresnigt zich de zuurstof van dit
laatste naet de kalk, terwijl de waterstof
van het water zich verbindt met de kool.
Deze koolwaterstofverbinding heeft den naam
ODtvangen van acetylèae. Deze ontstaat bg
eene hevige en snelle gasontwikkeling met
groote hitte. Een kilo zuiver calcium-
carbide geeft 350 liter gas. Het calcium-
carbide is volkomen onschadeljjk, zoolang
het buiten aanraking blijft van water.
Acetylène is een kleurloos en smakeloos
gas met een eigenaardigen knoflookreuk,
die bg de verbranding verdwijnt; het bevat
ruim 92 pet. koolstof en kan tot vloeistof
verdikt worden. Het is gebleken, dat zuiver
aeety'ène onder den druk van meer dan
twee atmosfeeren tot de ontplofbare stoffen
behoort, bjjna zoo krachtig werkend als
dynamiet, maar dat het bij een geringer
druk nooit ontploft. Ontplofbaar zelfs bjj
lage drukking is echter een mengsel van
acetylène en dampkringslucht, eene eigen
schap, die men o.a. ook aantreft bjj steen
kolengas. Het ontploffingsgevaar is intus-
schen bjj acetylèae veel minder groot, terwjjl
het tevens door zjjn knoflookgeur zjjne
aanwezigheid verraadt. Men dient dus toe
stellen te bezigen, waarbij het onmogelijk
is, dat zich aeely'ène met lucht vermengt,
en men moet zorgvuldig een vlam verwjjdord
houlen, waar bovengemeld mengsel is ont
staan.
Acetylène is betrekkelijk zwak vergiftig
als het voor 40 pet. aanwezig is in de lucht,
die men inademt. In de vertrekken, waar
het brandt, verhoogt het de temperatuur
veel minder dan steenkolengas en petroleum.
Zjjn lichtsterkte is zeer groot: om gedurende
één uur die van één carcel te verkrijgen,
heeft m?n 7 liter acetylèae noodig, terwjjl
hiervoor 80 tot 90 liter steenkolengas ver-
eischt worden. Het licht zelfheeft een aan
gename tint: het ia wit en eenigzins zachtrood
ge'deurl en de kleuren der voorwerpen
worden er niet door gewijzigd, zoodat het
groote overeenkomst heeft met het zonlicht.
Als de omringende lucht rustig is, vertoont
het geen flikkering. Daar het acety'ène eene
verbazend groote hoeveelheid kool bevat,
heeft het voor eene volkomene verbranding
eene belangrjjke kwantiteit zuurstof noodig,
zoodat voor den aanvoer van lucht met
»Zet je vinger op dit gat, Madeleine, om
te beletten dat de wgn er uit vloeit, terwjjl
ik het andere vat ga opensteken.*
Madeleine gehoorzaamde. Pierre nam zjjn
bo >r weder en maakte een gat ondQr in het
tweede vat. Hjj proefde den wgn en klapte
met de tong.
»Geef op!« riep Madeleine opgewonden.
»Een oogenblikje. Duivels, wat ben ik
dom geweest! Daar heb ik de stoppen ver
geten, om de gaten te sluiten. Gelukkig,
dat jij er bent, Madeleine. Leg je andere
hand op de opening van het tweede vat,
terwjjl ik naar boven ga om twee stoppen
te maken.*
>In de keuken op de derde plank van
de kast zult ge er vinden van allerlei grootte,
en kranen ook.*
»Goed, ik ga en ben in een ommezientje
terug.*
»Pas op den wgn niet weg te laten
loopen't is een wjjntje, dat ten minste
tweehonderd franks het okshoofd kost.*
»Twee honderd franks is het mogelijk
Pierre was voetje voor voetje de kelder
trappen opgegaan, ter wjj 1 Madeleine gehurkt
zat, zonder zich te durven verroeren, de
armen uitgestrekt, met de rechterhand op
het eene vat en de linkerhand op het andere,
met groote moeite den wgn tegenhoudende,
die zich een doortocht wilde banen door de
twee openingen.
Verscheidene minuten waren verloopen
in deze vermoeiende positie en Pierre kwam
maar niet terug. Zg dacht aan haar keuken,
aan haar worsten, aan haar hanen, aan haar
kalis vleesch.
>In de kast,* schreeuwde ze, »op de derde
plank. Maak wat aan, Pierre!*
milde hand dient te worden gezorgl.
Wat wij omtrent dit verlichtingsmid lel
mededeeleB, is ontleent aan een rapport
door den heer Motais uitgebracht in eene
vergadering van de Academie des Sciences
te Parjjs. Wat hjj daarin vermeldt, berust
op eene groote reeks van proeven, waaraan
hjj op eene schrandere wjjze het acetylène
heeft onderworpen. Het kwam ons voor,
dat het zgn nut kan hebben, de uitkomsten
daarvan meer algemeen bekend te maken,
te mevr, daar men steeds big ft zoeken naar
een zeer helder, ongevaarlijk en goedkoop
verlichtingsmiddel.
Het acetylène is bjj velen nog onbekend
en wordt door menigeen, die een en ander
omtrent zjjne ontploffing hebben vernomen,
als gevaarljjk en dientengevolge als onbruik
baar verworpen. Zien wjj echter de ver
zekeringen van den Franschen geleerde be
vestigd, dat het nooit ontploft, tenzjj het
aan een hoogere drukking dan die van twee
atmosfeeren blootgesteld, of met eene zekere
hoeveelheid dampkringslucht vermengd is
twee omstandigheden, die men door ge
paste voorzorgsmaatregelen gemakkeljjk kan
vermjjlen, dan komt het ons voor, dat
het bezigen van acety'ène voor verlichting
belangrjjke voordealen oplevert ei alzoo
ruimschoots is aan te bevelen.
»Meer lichtstamelde een beroemd lett er
kundige op zjjn sterfbed, en steeds bejjveren
zich de eminente beoefenaars der wetens hap
om meer licht te verspreiden over de duistere
geheimenissan des levens. Maar ook naar
verbetering van het kunstlicht, dat geschikt
is om den zonneglans te vervangen, streven
de corypheeën der natuur- en scheikundigen.
Hun arbeid in den loop dezer eeuw ia ver
van vruchteloos geweest.
Buitenland.
Men zegt dat mevrouw Dreyfus, han-
lelende namens haar echtgenoot, een klacht
zal indienen tegen Mercier en Maurel, wegens
de in '94 begane onwettigheid.
Volgens de nationalistische »Soir« heeft
de minister van justitie Monis in den minis
terraad voorgesteld, het vonnis van den
krijgsraad van Rennes te onderwerpen aan
het Hof van Cassatie, als gevolg van het
vroeger bjj dat Hof ingediende cassatie
verzoek, en niet aan den militairen raad
van revisie. Bedoeld voorstel zou echter
verworpen zjjn met 8 tegen 3 stemmen, die
»Ik kan ze niet vinden,* riep de gezel
van boven. »Maar stil, ik zal in den tuin
een tak van dpn hazelnoteboom afsnjjden
en er twee stoppen van maken.*
»Gauw dan!*
Opnieuw gingen vjjf minuten voorbij
zonder dat Pierre terugkwam. Madeleine,
altjjd bang, dat de wgn zou wegvloeien,
begon zich terdege ongerust te maken
want een sterke reuk van aangebrand vleesch
steeg op uit de keuken en maakte haar
doodsbenauwd.
»Pierre,« schreeuwde zg, »kom direct,
ik smeek het je.«
»Ik ben bjjna klaar. Ik moet nog maar
één stop maken.*
De reuk van aangebrand eten werd hoe
langer zoo sterker. Wat gebeurde daar
boven inde keuken! Mgn hemel! De worsten
maakten een leven; de hanen sisten aan
het braadspit als een patiënt onder docters
handen; het kalfsvleesch in den ketel en
de kool met. het varkensvleesch brandden;
Madaleine kon het niet meer uithouden;
hare fornuizen hadden haar hulp dringend
noodig. Zjj liet de fusten los, maar twee
lange stralen wgn, die onmiddellgk uit de
openingen sprongen, herinnerden haar aan
haar verplichting.
Haar geweten als keukenmeid dreef haar
naar boven; haar zucht om het goed van
haar meester te bewaren hield haar beneden.
Waar naar te luisteren? Wat te doen in
deze geljjk dreigende gevaren? Het maal
bedorven, of de wgn verloren? De arme
ziel werd wanhopig en dikke tranen rolden
uit haar oogen.
>Mjjn God*, zuchtte zg, >als ik wegga,
laat ik vierhonderd frank aan wgn verloren
van de ministers Monis, Milleraud en Lanes-
san. Ook president Loubet zelf most tegen
het voorstel hebben gestemd.
Uit een mededeeling van de Temps*
volgt, dat de regeeringscommissaris Carrière
eigenljjk niet aansprakeljjk is voor zgn
idiote requisitoir. Hjj heeft tjjdens het proces
voortdurend een advocaat geraadpleegd:
Jules Auffray. En de beteskenis van die on
verwachte mededeeling zal men eerst goed
begrjjpen als men weet dat deze Auffray
dezelfde is die tjjdens het Zola-proces er voor
zorgde, de zaal te vullen met officieren en
nationalistische schreeuwers.
Het ergste is, dat de regeering van dezen
goocheltoer wist, en zï niet belet heeft.
Evenals in alle landen gaat er ook in
Duitschland een sterke stem op om zich,
naar aanleiding van het vonnis te Rennes,
van deelname aan de wereldtentoonstelling
te onthouden. Zoo nam de vereeniging van
njjverheid te Keulen het besluit, dat geen
der leden op de Parjjsche tentoonstelling zal
exposeeren. De vereeniging is van meening,
dat na het gebeurde der laatste dagen on
mogelijk aan de tentoonstelling het noodige
vertrouwen kan worden geschonken. Het
vonnis over Dreyfus geveld is een beleediging
van de offieieele verklaringen van Duitsch
land zegt ze en heeft het vertrouwen in de
Fransehe rechtspraak zoowel als het zedelijk
krediet diep geschokt.
De hertog van Orleans begint, zoo meldt
het ^Journal* eenigen last te ondervinden
van zgn houding in de Dreyfus-zaak.
Van de Engelsche koninkljjke familie zal
niemand tegenwoordig zgn bjj het huweljjk
van prins Jan, zoon van den hertog van
Chartres, met prinses Isabella van Orleans,
dat te Kington bjj Londen voltrokken moet
worden. De koning der Belgen heeft den
hertog laten weten dat hjj zgn land maar
liever moet doortrekken zonder er zich op
te houden. En de koning van Italië heeft,
van zgn kant, den hertog van Aosta gelast,
den pretendent niet meer te ontvangen als
deze zich weer in Italië vertoont.
De papieren, welke bjj de huiszoekingen
in verband met het complot Dé'oulèle c.s.
in beslag zgn genomen vormen drie afzon-
derljjke categoriën. De eerste heeft betrek
king op de overeenkomst tusschen de roya
listische partjj en de nationalistische, anti
semitische en andere groepende tweede
gaan, en als ik bljjf, branden tnjjn sausen
aan en verschroeit al het vleesch. Pierre,
help! Verrader, leeljjkert, schobbejak! Pierre
kom hierc
V.
Het spottende gezicht van den handwerks
gezel vertoonde zich boven aan den trap.
Madeleine vatte weer moed en dacht dat ze
gered was, en met een vleiende stem zei ze
»Kom, geen gekheil, los me gauw at.
Je hebt me al te lang opgehouden; is
joa schuld als mgn sausen bedorven zjjn.«
»Ik kom niet,* antwoordde Pierre.
Madeleine meende slecht gehoord te
hebben.
»Wat zeg je?<
>Ik heb pjjn in de beenen.*
»Wat, zul je niet komen? En wat moet
er dan van mgn eten worden?*
»Daar moge van komen wat wil.*
>Je wilt me dus laten wegjagen? Wat
zal meneer Cibon zeggen, wanneer hjj vaa
de mis terugkomt en niets dan verbrande
stukken vindt om zjjn bruiloftsgasten voor
te zetten?*
»Laat hjj zeggen wat hjj wil. 't Kan mjj
niet schelen.*
»Maar Pierre, ik zal mgn betrekking
verliezen.*
>StilGij vertelt hem wat er gebeurd is.
Ge vertelt hem er bjj, dat men altjjd gestraft
wordt, wanneer neen zich trotsch aanstelt
tegenover zgn oude vrienden. Ah! Die
meneer huwt zgn dochter uit zonder zgn
ouden schoolmakker Pierre te vragen! Best!
Al de teleurstellingen, die men van laag
ondervonden heeft, heb ik teweeggebracht.
Ja, 't is vriend Pierre, die verhinderd heeft
omvat circulaires, dagbladartikelen en brie
ven, die ten doel hebben een volksopstand
te verwekken ea de derde heeft betrekking
op de zaak van de kazerne te Reuilly, waar
omtrent nieuwe feiten aan het licht zjjn
gekomen.
De Frausche afgevaardigde Berton zal
bjj de wederbjjeenkomst der Kamers in
October een voorstel indienen om de krjjgs-
raden in tjjd van vrede af te schaffen en
alleen te behouden voor misdrjjven tegen
over den vjjand in tijd vaa oorlog.
Daar bjj het inbeslagnemen van levens
middelen enz. in een woning tegenover het
»fort« Chabrol van alles 12 stuks gevonden
is (tandenborstels, pakjes cigaretten enz.,)
meent men, dat het aantal belegerden 12
bedraagt.
Eenige politie-agenten, belast met de be
waking van Guérin's vesting op de binnen
plaats van een belendend perceel hoorden
Woensdagmorgen achter een muur hou
weelslagen, die voortdurend sterker werden.
Eindeljjk kwam een gat in den muur,
waardoor een hand een velletje papier eu
2 francs stak. De agenten maakten zich
meester van het papier, waarop geschreven
stond: »Wilt ge twee pakjes cigaretten a
5-0 centimes en twee pakjes tabak voor ons
koopen. Met de 2 francs kunt gjj betalen.*
Natuurljjk werd de boodschap niet gedaan.
Guérin kwam toen bjj het gat en vroeg,
wie zich aan de andere zjjde van den muur
bevond. Geen antwoord. Toen scheen Guérin
boos te worden en hg riep uit: Zeker
agentenLaten zjj nooit in mjjn handen
komenZjj weigeren zelfs wat tabak te
geven aan mannen, die van honger sterven!*
De kamerafgevaardigde Groussier zal aan
het Parlement een aanzienljjke schadever
goeding vragen voor de handelaars uit de
Rue de Chabrol, die groote schade ljjden
door de belegering, die nu al ruim een
maand duurt.
De Italiaansche gezant te Washington,
baron Fava, heeft bericht gekregen, dat de
regeering der Veraenigde Staten een scha
deloosstelling van 5000 dollars zal toestaan
voor iedereu Italiaanschen onderdaan, die
in Juli 11. te Tallulah is gelyacht.
De Duitsche dokters te Oporto hebben
geconstateerd dat de pestziekte aldaar een
goedaardig karakter heeft.
De regeeringscommissaris voor den krjjgs-
dat de klok het carillon speelde; ik heb ze
niet betooverd, want ik ben ge9n toovenaar;
ik heb eenvoudig een handvol stroo om den
klepel gewonden; daarom luidde ze als een
doodsklok.
Pierre, heb medeljjien met me; kom
hier!*
»Ik, Pierre, ben het, die met mjjn mes
de baleinen van Marie-Jeanne's crinoline
heb losgetornd; daarom is de bruid nu zoo
plat als een bezemsteel.*
»Mjjn hanen, mjjn sausen, beste Pierre
»Ge weet wat er van uw déjeuner terecht
komt. Door mgn toedoen is het naar de
maan. Als zjj honger hebben, welnu, daar
is nog brood en kaas. Daar is nog te veel
voor hen. En nu, daar het straks voor mjj
niet best in dit huis zal zjja, poets ik de
plaat, vaarwel. Smakeljjk eten samen!
VI.
De gasten van vader Cibon moesten, zoo-
uls Pierre gezegd had, zich met brood en
kaas tevreden stellen. De wagenmaker werd
bjjna ziek van schaamte, spjjt en toorn
wegens de verschillende ongelukken van
dezen dag, waarvan hg zich zooveel moois
had gedroomd.
Genas hem deze les van zgn hoogmoed?
't Valt te betwjjfelen, want vader Cibon
was een trotsch man, hard vau hersenen
en koppiger dan een muilezel, en onder de
bewoners van Beauce haalde men hem aan
als een levend voorbeeld van het spreek
woord
>De natuur gaat boven de leer.*
NIEUWSBLAD
W B—II «■-.
(Slot).
