Het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Gouden appelen.
FEUILLETON.
DE DOODGRAVER.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
M 1834.
W0ENSD4G 20 SEPT.
1899.
land van alten^
VOOB
Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
In Noord-Amerika in de stad Brooklyn
is een kansel, vanwaar de op Zondag uit
gesproken rede over den beelen aardbodem
gehoord wordt. Aan de voeten des gevierden
sprekers zit een schare stenografen, die
zorgen dat alle groote bladen op Maandag
morgen een uitgebreid telegrafisch verslag
ontvangen, terwjjl binnen zeer korten tfid
de woorden des predikers in meer dan 30
taten overgezet, de gansche beschaafde wereld
doortrekken.
De naam van dezen alom bekenden pre
dikant is Thomas de Witt-Talmage, geboren
te New-York in 1832. Zijn richting is de
orthodoxe, maar op het stuk van vormen
is Talmage zeer liberaal. Hjj laat b.v. de
godsdienstoefening aanvangen met concert
muziek, uitgevoerd op het orgel en begeleid
door trompetgeschal. Zjjn gewaad op den
kansel is een tot boven toegeknoopte jas,
met een nummer op den schouder, want
hjj predikt in zijn uniform van veldprediker
bjj het 13de linieregement. Op den kansel
schreven we, maar Talmage wil niet inge-
sperd zjjn. Hjj staat op een verhooging,
waar hjj zich vrjj bewegen kan. Zjjn rede
voeringen moet men ook niet meten met
onzen maatstaf. Ze zijn dikwjjlszeerorgineel.
Hjj deinst er niet voor terug een lach te
voorschjjn te roepen, ook schroomt hg niet
namen te noemen en den een of ander ge
ducht, wat wjj zouden noemen, door te
halen.
Genoeg over den man Talmage. Ons
troffen in een zjjner bier te lande pas uit
gekomen preeken enkele gouden appelen,
die we plukken willen en onze lezers voor
zetten.
Wanneer een moeder zegt Talmage
aan haar kind zegt, als het niet zoet is, dat
een boeman hem zal komen halen, kan de
aldus opgewekte vrees het kind tot een
lafaard maken; en de ontdekking van het
feit, dat er geen boeman bestaat, kan een
leugenaar van hem maken, en de echo
van dat looze alarm zal misschien nog ge
hoord worden, nadat vijftien geslachten ver
schenen en verdwenen zjjn.«
Wanneer een moeder aan haar kind een
belooning voor goed gedrag toezegt, maar
na het goede gedrag de belooning vergeet
te geven, kan dat bedrog nog een half
Een mjjner vrienden had mjj verzocht,
toe te willen zien op de verzorging van een
hem dierbaar graf op Père-Lacbaise.
Het was het graf van zijne beminde
vrouw en het ging mjjn vriend zeer aan
het hart, dat hjj, toen hjj naar elders ver
plaatst werd, deze zorg aan vreemde handen
moest overgeven. Zoolang wjj de verblijf
plaats van onze dooden kunnen bezoeken
en bloemen kunnen planten in de aarde,
die hen dekt, is het, alsof zjj ons niet ge
heel en al verlaten hebben. Komen er echter
omstandigheden in ons leven, waardoor wjj
dit geliefd bezoek aan den doodenakker niet
meer kunnen brengen, dan doet de smart
der scheiding zich weder in haar volle kracht
gevoelen.
Ik had getracht mjjn vriend te troosten,
door bem te beloven, dat ik zjjne opdracht
zoo stipt mogeljjk zou nakomen en op een
schoonen Julimorgen begaf ik mjj op weg
om mjj voor het eerst van dezen plicht te
kwjjten.
Ik verzocht den opzichter inlichting om
trent de ligging van het graf en deze gat
mjj tot geleide een der werklieden mede,
die in dat gedeelte van de stad der dooden
werkzaam was. Het was een man van middel
baren leeftjjd, met rosachtige bakkebaarden,
vriendeljjke blauwe oogen en een door de
zon verbrand gelaat. Hjj had een strooien
hotd op, terwjjl zjjne overige kleeding slechts
bestond uit een verschoten blauw katoenen
duizendtal jaren op een trouweloosheid uit-
loopen.*
Dat is nog wat anders dan het bezoeken
tot in het derde en vierde geslacht voor de
feilen der ouders. Na vjjftien geslachten
kan de invloed van moeders bedrog nog
gevoeld wjrden. Let op dit kan en mis
schien. Het kan g"beuren dat een bang-
makerjj met een boeman geen nadeelige
gevolgen heeft, dat hangt geheel van den
aard van 't kind af. Ia den regel zal het
wel kwaad werken. Een ouderpaar had met
omzichtigheid gewaakt dat hun tweetal kin
deren nooit iets van boeman of spoken of
geesten te hooren kreeg en de eerste vrucht
daarvan was volkomen gerustheid der kin
deren, ook in 't donker. Toen nummer drie
kwam moest een kindermeisje te hulp komen
en het kind, gedeelteljjk aan haar zorgen
toevertrouwd, kreeg behoorlijk zjjn portie
van den boeman en durft in het donker
zelfs niet naar de keuken gaan. Wanneer
eenmaal die vrees in 't hart gevaren is,
praat geen redeneeren, dan is zwjjgen en
doen alsof men niets merkt, 't allerbeste.
Later gaat de angst wel over, maar toch
heeft 't gemoed een kreukje ontvangen, dat
niet nalaat invloed op 't karakter uit te
oefenen.
Ja, een moeder en ook een vader
kan niet omzichtig genoeg met een kind
omgaan en niet voorzichtig genoeg waken
over degeen, aan wie ze het kind van tjjd
tot tjjd toevertrouwen.
En de moeder, die het kind een prjjs
belooft, en dien niet geeft! Maar dat is
zoo erg niet, zal licht iemand tegenwerpen,
een kind moet aan teleurstellingen leeren
wennen; als zjjn gedrag nu goed is, dan
heeft het daarin reeds prjjs genoeg.
Doch balt, daarover is hier geen sprake.
We laten daar of goed gedrag met een
prjjs moet beloond worden, we meenen zelfs
van niet maar wanneer een moeder een
maal beloofd heeft, dan moet ze haar woord
houden. Nog een halfduizend jaar later zal
die trouweloosheid zich wreken, zegt Tal
mage. Op het woord van een ouder moet
een kind aan kunnen. Kan het dat niet,
dan krjjgt het feiteljjk les in bedriegen en
't zal bjj de eerste proeven zijner kunst de
ouders tot dupe kiezen. Over de lippen der
ouders mag slechts waarheid vloeien en
lang nog, nadat ze heengegaan zjjn, zullen
hun woorden voor de kinderen als starren
broek en een aschkleurig lianen hemdhjj
bad een zwaren gang en zjjn geheele per
soon kenmerkte zich door zulk eene boersch-
heid, dat ik oamogeljjk een Parijsch werk
man in hem kon herkennen. Nadat wjj
ongeveer tien minuten door verschillende
lanen hadden geloopen, kwamen wjj waar
ik zjjn moest.
Het aan mjjne zorgen aanbevolen graf
bestond uit een eenvoudigen steen van gra
niet, omgeven door een rand van bloemen
een jjzeren hek beschermde het graf tegen
de onbescheidenheid der voorbjjgangers. Bjj
den eersten oogopslag kon ik mjj al dade-
ljjk van de noodzakeljjkheid van mjjn bezoek
overtuigen. Tengevolge van de verschroeiende
Julizon, verkeerde de bloemenrand in een
erbarmeljjken toestand, de rozenboomen
waren geel geworden, de viooltjes hadden
hunne blaadjes geheel omgekruld en de
heliotropen lagen, door gebrek aan water,
verdroogd op den grond. Ik sprak met den
man, die mjj vergezelde, over de vernieuwing
der planten, en om zjjn jjver te prikkelen,
gaf ik hem een flinken fooi. Zjjn verbrand
galaat klaarde geheel en al op; hjj begon
in zich zeiven te lachen. Gjj zjjt een
goede klant mjjnheer! zeide hjj, terwjjl hjj
hut geld in den zak van zjjn broek liet
gigden. Nu, u kunt gerust zjjn ik zal
voor dat graf goed zorgenik zal er mooie,
sterke bloemen planten en ze iederen morgen
begieten U kunt er op rekenen, dat
dit dageljjks mjjn eerste werk zal zjjn!
Zjjn boersch accent klonk mjj bekend in
de ooren aan sommige uitdrukkingen in
zjjn gesprek meende ik een landsman van
mjj te herkennen.
»Komt gjj niet uit Lotharingen vroeg
ik hem.
Advertentiën van 16 regels 50 et. Elke regel
meer 7ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
in den nacht zjjn. Tussehen ouders en kin
deren mag zich het spook van den leugen
niet plaatsen. Hun woorl moet voor het
kind »de waarheid* zjjn.
Wanneer een moeder, zegt Talmage, de
jjdelheid van haar dochtertje aanwakkert
en een lofspraak houdt op hare lokken of
op de koolzwarte of hemelsblauwe of kastanje
bruine oogen van het meisje, en in hare
tegenwoordigheid de bewondering der be
zoekers uitlokt, kunrien de daardoor opge
wekte trots en verwaandheid nog voortduren,
nadat er reeds een half dozjjn familieregisters
vernietigd zjjn.
Let wel, niet ingevuld, volgeschreven,
maar vernietigd, in schande ondergegaan.
Er is voor een kind, voor een meisje geen
grooter gevaar, dan een moeder te bezitten,
die jjdel is op de schoonheid harer dochter
en niet schroomt in het bjjzjjn van 't kind
die schoonheid te roemen, 't Zjjn wel bjj-
zonder krachtige naturen, die aan kitteling
der jjdelheid weerstand kunnen bied an en
één enkel onbedacht woord der moeder kan
genoeg zjjn om het m isje het breade pad
te toonen, waarop zoovele mooie meisjes
ellendig omkomen.
Talmage zegt nog veel behartigenswaarde
woorden in dit 31ste nummer zjjner preekeD,
over den enormen invloed dér moeders ten
goede en ten kwade. Men kan dien invloed
nooit te hoog schatten en 't is daarom dat
een kanselredenaar als Talmage gemeend
heeft een zjjner preeken speciaal aan dit
onderwerp te moeteif wjjden.
13 u.i t e n I an d
Te Antwerpen is Zondag een groote
meeting gehouden ten gunste van Trans
vaal. Een adres, bedoelende een krachtig
protest tegen Engeland's doen in Zuid-
Afrika, werd aangenomen en zal aan de
Britsehe regeering worden gezonden, terwjjl
een Transvaal-vriendeljjke motie werd ge
voteerd.
In verband met het gerucht, dat Dreyfus
voornemens zou zjjn, cassatie aan te tee
kenen tegen het vonnis van den krijgsraad
van Rennes, hoewel tot dusver alle dergeljjke
voorzieningen door dit rechtslichaam niet
ontvankeljjk zjjn verklaard, wordt bericht,
dat noch de veroordeelde zelf, noch zjjn
verdedigers zich zullen verzetten tegen gra
tieverlening.
»Dat raadt u inderdaad al heel goad,
antwoordde hg glimlachend»ik kom van
Florent in Argonne.*
Ik had mjj dus niet vergist, wij waren
landslieden, ik zeide hem dit en onwille
keurig werd ons gesprek toen meer ver-
trouweljjk. Ik ondervroeg hem over zijn
dorp en hjj vertelde mjj, dat hij het al zes
jaar gelede^ verlaten had. Hjj werkte op
het land en bezat zelfs een paar stukjes
grond.
>En,< hernam ik, >hoe is het in u op
gekomen om het bedrjjf van landbouwer te
verwisselen met uw tegenwoordig beroep?*
»Dat zal ik u zeggen,* antwoordde hij,
»daar is die duivelsche politiek de schuld
van. Ik was getrouwd, had een hoop kin
deren vjjf in zes jaar en jonden, dan
komt er heel wat kjjken, om hun allen ge
noeg te geven.
Bovendien brengt het land in de laatste
jaren lang zooveel niet meer op als vroeger.
Om dus nog een beetje boter op mjjn
brood te hebben, ben ik, zooals ze dat
noemen, verkiezingsagent geworden.
Ik had den afgevaardigde van dien tjjd,
een houthandelaar uit de Maas-vallei, dien
u misschien wel zult kennen, eenige diensten
bewezen. Eens, toen ik hem mjjn nood
klaagde en hem vertelde hoe moeieljjk het
mjj viel, om door de wereld te komen,
zeide hjjMaar beste kerel, ruim je land
op en kom bjj ons te Parjjs, ik zal je daar
een goede rijksbetrekking bezorgen.
Dat was vóór de verkiezingen Toen
die waren afgeloopen en onze afgevaardigde
was herkozen, dacht ik bjj mgzelven;
Ik zou toch wel een ezel wezen, als ik van
die aanbieding geen ge ruik maakte! Ik
verhuur mjjn grond, doe vrouw, kinderen
Het heet, dat de president der R epubliek
naar middelen omziet, om Dreyfus zjjn
verderen straftjjd bwjjt te schelden, op grond
van de wet, door de jaren van deportatie
dubbel te doen gelden en den kapitein dus
niet te doen profiteeren van een genade-
bewjjs.
Uit Parjjs wordt van Dinsdag geseind
De ministerraad besloot in beginsel aan
Dreyfus gratie te verleenen.
Binnen eenige dagen zal deze werkeljjk
verleend worden.
Dreyfus heeft afstand gedaan van zjjn
beroep in cassatie.
De »Aurore« heeft een reuzen-v erzoek-
schrift voor Dreyfus op touw gezet. Het
stuk bevat alleen de woorden: »Wjj eischen
gerechtigheid voor Dreyfus.*
Meer dan 50.000 personen, waaronder
vele uit de aanzienljjkste standen, hebben
Zondag deelgenomen aan de groote meeting
ten gunste van Dreyfus, welke in het Hyde-
park te Londen werd gehouden. Na tal van
schoone redevoeringen werden adressen van
sympathie aan Dreyfus en diens vrouw bjj
acclamatie aangenomen, evenals motiën,
waarbjj bet gedrag der officieren die tegen
de onschuld strjjden, in krachtige termen
wordt afgekeurd. Ook werden adressen
van gelukwensching verzonden aan Zola,
Picquart, Labor en Demange. Louiss Michel,
prins Kropotkiue en Ellen Teuy hadden
zich laten verontschuldigen de meeting niet
te kunnen bjj wonen, maar betuigden daar bjj
hunne volle instemming.
Tot nog toe hebben 80 Engelsche firma's
zich teruggetrokken van deelneming aan de
Parjjsche Wereldtentoonstelling. De British
Empire Cycling Club* heeft het voornemen,
de tentoonstelling te bezoeken, opgegeven
en zal nu een toer door Duitschland maken.
Niet alleen in regeeringskringen te Berljjn
vindt het denkbeeld om de Parjjsche ten
toonstelling van 1900 te boycotten, weinig
bjjval; ook de »Vorwarts«, het hoofdorgaan
der sociaal-demoeraten, noemt dat idee kin
derachtig en belacheljjk. Het blad verwacht
dat de handelsgeest en de zucht tot vermaak
zullen zegevieren op de eerste opwelling van
boosheid en dat iedereen naar Parijs zal
gaan, Dreyfus en Rennes ten spjjt.
©n mjjn geheelen inboedel op den trein, en
zoo vertrekken wjj near Parjjs.
Ik neem met mjjn geheels gezin mjjn
intrek in een logement, dicht bjj het Ooster-
station, en ga er op uit, om onzen afge
vaardigde op te zoeken. Maar, dat was nu
zoo gemakkelijk niet. Ik kon dien man
maar moeieljjk vinden. Als ik bjj hem aan
huis kwam was hg naar de Kamer en als
ik hem in de Kamer opzocht vond ik hem
nooit.
Zoo liep ik een week lang heen en weder
en werd van Herodes naar Pilatus gezonden.
Eindeljjk trof ik hem op een morgen, toen
hg juist was opgestaan en ik leg hem mjjne
zaak bloot.
In het rerst herinnerde hjj zich mjj niet
en deed, alsof hjj niet begreep wat ik be
doelde, maar toen ik voet bjj stuk hield,
zeide hjj
»Het is goed, kom over aeht dagen terug.*
Den achtsten dag liet ik mjj bjj hem
aandienen.
Zoo! zjjt gjj daar, mjjn vriend, ik geloof,
dat ik een goede betrekking voor je ge
vonden heb. Weet gjj wat van den tuin
bouw af?«
Ik had bjj ons op het land genoeg ge
spit en gewied om dat vak grondig te
kennen en ik antwoordde dus bevestigend.
»Goed! laat ons dan gaan!* zeide hjj.
Wjj stapten in zjjn rjjtuig, dat vóór de
deur op ons wachtte. Onderweg dacht ik:
Nu, tuinman, dat is geen onpleizierig vak.
Het rjjtuig bracht ons hier op Père-La-
chaise. Onze afgevaardigde vroeg naar den
hoofdopzichter en stelde mg voor:
>Hier is onze man!* zeide hjj. Daarop
wenschte hjj mjj veel geluk in mjjne nieuwe
betrekking, stapte in zjjn rjjtuig en reed
De oud vice-president van den Senaat
Scheurer Kestner, zoo bekend als verdediger
van Dreyfus, is gister overleden.
In den nacht van Zaterdag op Zondag
heeft men opnieuw getracht, de belegerden
in de Rue de Chabrol door middel vau met
een catapult overgeschoten ljjnen van het
dak van een huis aau den overkant van
levensmiddelen te voorzien. De politie ont
dekte deze pogingen, doordat eenige pakken
op straat vielen. Een wilde jacht bogon op
de daken. Een agent viel, waardoor zgn
revolver afging en bjj een der vluchtelingen
ernstig wondde. Twee personen, onder wie
de gewonde (de zoon van een oud-commis
saris van politie) zgn gearresteerd; zjj ver
klaren Jules Guérin en de zijnen voor onge
veer 14 dagen van levensmiddelen te hebben
voorzien, doch weigeren de namen van hun
medeplichtigen te noemen.
Met inbegrip van de aan de winkeliers
in de Rue de Chabrol uit te betalen schade
vergoeding kost het beleg van het fort
Chabrol den regeering tot nog toe 700.000
fraDes ongeveer.
De terreinen der staalfabrieken te Cy-
fartpha in Engeland zijn het tooneel geweest
van een even zonderlingen als verwoeden
strijd tussehen twee machinisten. De loco
motieven moeten op de bedoelde terreinen
water en kolen innemen. Een zeventienjarige
machinist, Hopkins geheeten, bevond zich
met een rangeermachine op een der ljjnen
bezig met het iulalen vau kolen, toen op
dezelfde ljjn, maar van tegenovergestelde
richting, een andere locomotief aankwam,
bestuurd door den machinist Edward. De
laatstaangekomene verzocht Hopkins uit den
weg te gaan, daar hjj bjjna geen droppel
water meer in den ketel had. Hopkins
weigerde evenwel, waarop Edward trachtte
de andere machine met de zjjne achteruit
te duwen. De jeugdige machinist liet dit
niet over zgn kant gaan maar stootte op
zgn beurd zoo hard tegen Edward's loco
motief aan dat deze een groot eind achter
uitschoof. Een nachtwaker, die vau dit
tooneel getuige was, trachtte het geschil
nog te beslechten, door Hopkins aan te
raden voor zjjn colega uit den weg te gaan,
doch dit was olie in het vuur geworpen.
Alsof het bjj onderlinge afspraak ging, zetten
beide machinisten tegeljjk de machines in
voorwaartsche beweging. Het gevolg ervan
zoo spoedig mogeljjk heen... Eerst thans
legde men mjj uit, waarin die mooie be
trekking, die hjj mij bezorgd hal, bestond
Ik was benoemd tot doodgraver, mjjn
heer!
DoodgraverEr ging mjj eene rilling
door de leden. Zooals u wel zult weten, is
bjj ons op het dorp alles wat op den dood
betrekking heeft, niet erg in trek. Men
durft er niet aan denken, veel minder nog,
het van nabjj beschouwen.
Het stuit tegen de borst! Men gaat
's avonds niet gaarne langs het kerkhof en
een graf graven, met doodkisten omgaan,
wordt beschouwd als een van de minste
ambachten. Ik had wel lust om te weigeren.
Maar jongen! mjjn beurs begon plat te
worden en ik dacht aan mjjne vrouw en
mjjne vjjf kinderen daarginds in het loge
ment. Die snuiters hadden allen een uit
stekenden eetlust en een ledige maag. Als
ik nu weder een anders betrekking ging
zoeken, liep ik gevaar, dat zjj intusschen
van honger omkwamen...
Ik hield mjj dus goed en nam de af-
schuweljjke betrekking, die men mjj aan
bood, aan.
Het viel mg zwaar in het bsgin. Toen
ik voor hst eerst de schop in die vette, wit
achtige aarde stak, bezaaid met doodsbeen
deren en stukken van verrotte planken,
draaide mjj het hart in het lichaam om. Ik
werd er zoo akelig van, dat ik eenige oogen-
blikken op een steen moest gaan zitten. Dat
was heel wat anders dan de grorid bjj ons,
dat verzeker ik u 1 Terwjjl ik bezig was de
aarde op den rand van den kuil te werpen,
werd ik met sombere gedachten vervuld. Ik
dacht aan mjjne velden en ik zag mgzelven
weder achter den ploeg. Heel ons landschap
1IIIIWIIMI
V