Hel Land van Hensden en Allena, de Lan^slraal en de Boinmelervvaard.
Voorbereidingsscholen.
M 1841.
FEUILLETON.
Uitgever: Li. J. YEERMAH, Heusden.
ZATERDAG 14 OCT.
1899.
vrVTï
Land van alt^
VOOR
O
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 8 maanden f 1.00.
anco per post zonder prgs verhooging. Afzonderlijke
inmmers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 et. Elke regel
meer 7% ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
In het gebouw is een flinke speelzaal,
die zeer goed en dikwjjls moet gereinigd
•wordeD, opdat er zich zoo min mogeljjk stof
-verzamele. Hier worden allerlei spelen uit
gevoerd, hier wordt ambachtje gespeeld op
de maat van een door de kinderen aan te
Leffen lied. Hier zijn tollen, ballen, knik
tere, bikkels, hoepels enz. voorhanden, een
•waar toevlucht bjj slecht weer.
Bij het spel tn nergens beter heeft de
onderwijzeres gelegenheid een blik te sla tn
op het karakter harer lesrlingen. Wanneer
ze op de schoolbanken netjes naast elkaar
gezeten zjjn met de handjes samen, zon
men er toe komen al die kleuters te be
schouwen als van ééuen bloede, maar zend
ze op de speelplaats en ge znlt een maat
schappij in 't klein zien, met haar driften
en hartstocht, met haar inhaligheid en zelf
opoffering.
Na het spel wordt gerust, niet in ledig
heid, dat is des duivels oorkussen, ook onder
kinderen, maar steeds leerende. Fröbel heeft
voor stil spel zjjn speelgaven gegeven, be
staande uit wollen en houten ballen en
doozen met steenen en houten kubussen.
Met deze voorwerpen oefent de onderwijzeres
oog, oor en hand en brengt ze tal van
begrippen aan. Het kind mag zelf met deze
voorwerpen doen wat het van de onder
wijzeres ziet, het mag er mee rollen en
bonwen, het leert oplettend en nauw
keurig zgn.
Nog tal van andere dingen vindt ge in
een welingerichte Fröbelschool, alle dit ééne
doel hebbende, al spslende ontwikkelen. Een
van de aardigste is wel de klei of de meer
gebrnikeljjke pgpaarde, die bevochtigd, als
klei of stopverf tot een bepaald voorwerp
kan gekneed worden. Daarmee maken ze
stoven, bankjes, tafels enz., te veel om te
noemen.
Ziet ge, al dit onderwijs valt geheel buiten
het kader der lagere school. Het eenige dat
er mee in verband staat is het rekenen.
Al spelende met Bteenen, ballen en blokken
brengt de onderwijzeres het begrip van
hoeveelheid aan en leert het kind tellen en
samenvoegen.
EEN GEHEIMZINNIGE MISDAAD.
Uit het Engelsch.
(7
»Weet gij ook waar mjjnheer Why te zich
ophoudt?* vroeg hg met een onderzDekenden
blik.
Moreland lachte hartelijk.
»Daar weet ik niets van, mijn vriend. Hg
zal hier wel in de buurt zgn, daar dit zijn
hoofdkwartier is. En wat hg uitvoert? Niets
wat mg kan verbazen, dat verzeker ik u, hg
is altijd aan het rondzwerven geweest en.
»Hjj betaalde best,* viel juffrouw Hableton
hem in de reden met saamgeknepen lippen.
»Dat is een reputatie om jaloersch op te
worden,* antwoordde de bezoeker glimla
chend, »en die ik wel nooit zal bezitten.
Maar wat beteekenen al die vragen over
Wbyte? Wat is er met hem aan het handje
»Hjj is dood!* zei Gorby eensklaps.
De onverschilligheid van Moreland ver
dween geheel toen hg dit hoorde en hg
sprong op uit zgn stoel.
»Dood!« herhaalde hg werktuigelijk.
»Wat bedoelt ge?«
»Ik bedoel dat Oliver Whyte in een rjjtnig
vermoord is geworden.*
Mort-land zag den rechercheur verbjjsterd
aau en wreef zich met de hand langs het
▼corhoold.
».Ne. in me niet kwalyk, maar mjjn hoofd
loopt om,« zei hg. Wbyte vermoord 1
Toen ik hem nu twee weken geleden het
Dit wat de verstandelijke ontwikkeling
betreft. Zal de ontwikkeling harmonisch zjjn,
dan behoort ook de zedeljjke ontwikkeling
tot haar recht te komen.
Daartoe dient in de eerste plaats de ver
telling. De vertelling is van onberekenbaren
in Hoed op het kind, maar ze moet geen
veld betreden, waarop het vreemd, ze moet
spelen binnen den kinderlijken kring, ze
behoeft niet altjjd kinderen op te voeden,
maar ze moet in de allereerste plaats be-
vajtelgk zgn. Wat boven de bevatting des
kinds gaat, is hier nit den booze. Ze moet
een edele strekking hebbeD, laten gevoelen
hoe 't kwaad zich zelf straft en 't goede
zijn loon meebrengt. Het kind zal door
4,*cele vertellingen en voorgedragen door een
goede vertelster een afschrik van 't kwade
en S3hik in goeddoen krjjgen.
Verder zullon de gezongen liederen niet
nalaten hnn bekoring op 't jonge gemoed
uit te oefenen, onder deze voorwaarde alweer,
dat ze begrepen en gevoeld worden. En
't samen spelen, zingen en leeren, 't vormen
van een maatschappij in 't klein, waarin
zwakken en sterken, wankelmoedigen en
stoutmoedigen zgn, die elkaar helpen en
ondersteunen, soms ook elkaar kwaad doen
en bedriegen, zal, daar 't geschiedt onder
't oog der onderwijzeres, zeer dikwjjls ge
legenheid geven tot aanmoediging of be
risping, tot prijzen of laken.
Is het in den tegenwoordigen tijd nog
noodig een kind met geweld naar school te
brengen?
Dit mag in den allereersten dag het
geval zjjn het is ook een hard gelag
voor een kleine van moeder te woraea weg
gebracht 't is geen twee dagen op school
ot 't gaat er graag heen, het verlangt met
ongeduld naar het schooluur. En 't is in
school beter dan thuis, 't vind er goed ge
ventileerde, verlichte en ruime kamers, een
heerljjke speelplaats en een gelegenheid om
te spelen, welke het thuis niet kan bekomen.
En daarenboven leggen zevenachtste van
alle moeders het af in kennis van tie eischen
de3 kinds bjj de tegenwoordige onderwijze
ressen. Onverplicht studeeren deze dames en
leggen examen af. De wet verplicht ze niet,
maar ze hebben een diep inzicht in de
zwaarte harer taak en bereiden zich daartoe
met ernst voor. Men kan ze gerust zgn
kinderen toevertrouwen, zjj leggen een
degeljjken grondslag voor 't verdere on-
derwjjs.
laatst zag, was hjj gezond en wel.*
>Hebt gjj de couranten dan niet gelezen?*
»In de laatste veertien dagen niet,* ant
woordde Morelaud. »Ik ben uit de stad ge
weest en hoorde eerst van avond, toen ik
terugkwam, van den moord, daar mjjn
hospita er mjj een breedvoerige beschrjjving
van gaf, maar ik had niet het minst idee
op Wly'e en kwam hier, om hem op te
zoeken zooals ik hem beloofde Arme
kerel! Arme kerel!* en zeer aangedaan ver
borg bjj zjjn gelaat in zjjn han ien.
Goroy was getroffen over zooveel smart
en zelfs juffrouw Habltton pinkte een traan
weg, die van leed en sympathie getuigde.
Na enkele oogenblikken keek Moreland weer
op en zei tot Gorby, terwjjl hjj de hand
onder 't hoofd hield.
Vertel mjj, wat gjj er van weet, alles.*
Daarna legde hij zjjn ellebogen op de
tafel en verborg het gelaat weder in zgn
handen, terwjjl de rechercheur plaats nam
en hetgeen hg van Wbyte's dood wist, aan
diens vriend meedeelde.
Toen dit verhaal ten einde was, hief
Moreland het hoofd op en zag den recher
cheur diep bedroefd aan.
>Het zon niet gebeurd zgn, als ik in de
stad geweest was, want wjj waren bijna
altjjd zamen.*
»Gjj waart dus zeer bevriend met hem,*
zei de rechercheur meddgdend.
»Wjj gingen als broers met elkaar om,«
luidde het droevig antwoord. »Tk kwam op
dezelfde boot met hem uit Engeland en
zocht hem dikwjjls op.«
Juffrouw Hubleton knikte bjj wjjze van
instemming..
Een professor der Leidsehe hoogeschool
heeft eenmaal tot Louise Hardenberg, een
bekende in de schoolwereld gezegd: »van
nw werk in de kinderwereld profiteer ik,
wanneer de kinderen eenmaal tot stndenten
zjjn opgegroeid.*
Nog meer dan de professoren profiteeren
de onderwjjzers der lagere school van een
dergeljjken voorbereidenden Fröhelcursus.
Zooals we reeds opmerkten is er dan dat
groene* af, dat de kindertjes kenmerkt,
die, zoo van moe Iers of nit een ouderwetsch
bewaarschooltje komen. Ze hebben wat orde
geleerd, zgn aan tucht gewoon, hebben ge
leerd oog en oor te gebruiken en hun
linkschheid afgelegd, kunnen op eenvoudige,
bevatteljjke vragen goed bescheid geven de
akker is toebereid, wacht op het zaaikoren.
Waar 't nog ontbreekt aan een Fröbel
school, zjj men indachtig dat men der jongen
geen beter geschenk kan geven dan zoo'n
inrichting, aan de moeders geen grooter
genoegen dan een deel harer taak over te
dragen aan een deskundige leidster, aan de
openbare en bjjzondere school geen schooner
aanvangscursus dan een voorbereidende
school.
Itiiitenland.
De oflBcieele tekst van het antwoord van
Engeland op het ultimatum van de Zuid-
Afrikaansche Republiek, door Chamberlain
aau Milner gezonden, luidt als volgtDe
regeering van Hare Majesteit ontving met
groot leedwezen de stellige eischen van de
regeering van de Zuid-Afrikaansche Repu
bliek, meegedeeld in uw telegram van 9
October; gjj kant de regeering van de Zuid-
Afrikaansche Republiek als antwoord mede-
deelen, dat de gestelde voorwaarden zoo
danig zgn, dat de regeering van Hare
Majesteit het onmogeljjk oordeelt er over
te beraadslagen.
De Britsche agent in Transvaal, de heer
Greene, nam in den Woensdagnamiddag
afscheid van president Kruger en de overige
autoriteiten als privaat persoon. Hjj verliet
Donderdagmorgen met zjjn staf Pretoria in
twee extra-treinen. De krjjgswet is Woens
dagavond om vjjf uur afgekondigd.
De Zuid-Af rik. Republieken zjjn besloten,
dat als zjj moeten behooren tot Engeland,
zulks zal geschieden tot een prijs, waar
over de menschheid versteld zal staan. Zjj
hebben evenwel het volste vertrouwen, dat
»Maar wacht eens,* zei Moreland na
eenig nadenken. »Ik geloof dat ik den nacht,
waarin hjj vermoord werd, nog met hem
ben uit geweest.*
Juffrouw Hableton uitte een lichten kreet
en trok haar voorschoot voor haar gelaat.
De rechercheur bleet onbeweegljjk zitten,
ofschoon de laatste woorden van Moreland
zjjn nieuwsgierign id in hooge mate gaande
maakten.
»Hmd u bedaard,* zei Moreland, zich
tot juffrouw Hableton wendende, wees maar
niet bang, ik heb hem niet vermoord
neen maar ik sprak hem dien Donder
dagavond nog en ging Vrjjfagmorgen om
halfzeven de stad uit.*
»Hoe laat was het toen u Whyte Don
derdagavond gesproken hebt?* vroeg Gorby.
»Laat eens zien,* zei Moreland, zgn
beenen over elkaar kruisende en nadenkend
naar het plafond opziende, »het was onge
veer halfnegen. Ik was in het Orient café*
in de Boerkestraat. We dronken daar een
glas en gingen daarna in een café in Rns-
selstraat, waar wjj er nog een pakten. Ik
moet eerlijk bekennen, dat we heel wat naar
binnen hebben geslagen.*
»Ontuig!« zei juffrouw Hableton binnens
monds.
>Ja!« zei Gorby zeer kalm »En verder?*
»Wel nuhet is minder prettig om
te moeten vertellen, dat beken ik eerlijk*,
zei Moreland glimlachend van den een naar
de ander ziende, >maar in een geval als dit,
is het mjjn plicht om niets te verzwijgen
Wij hadden aardig de hoogte
»ZooHet is bekend, dat Whyte
dronken was, toen hg in het rjjtnig kwam
de zon djr vrjjheid zal oprijzen over Zuid-
Afrika, zooals zjj ook over Noord-Amerika
is opgedaan.
De avondbladen van den 12den dezer
zegden, dat de Boeren Langsnek op het
oogenblik van het afloopen van het ulti
matum bezet hadden en zich nu in groot
aantal in Natal wierpen en de hoogten van
Ingogo bezetten.
Uit Ladysmith wordt van 12 dezer aan
de Daily Chronicle* en aan de Daily
Telegraph* langs telegrafischen weg gemeld,
dat de Boeren de grens van Natal zjjn over
getrokken en dat de burgers van Harrismith
bezit hebben genomen van een spoortrein
van de Natalsche regeering.
Britsche agenten doen hun best om paarden
en muilezels op te koopen in verschillende
streken van de Vereenigde Staten. Zjj geven
110 tot 125 dollar voor een paard en
hebben er tegen dien prijs al 5000 gekoeht.
Te New-Orleans werden niet minder dan
3000 trek- en pakezels gekocht tegen ge-
mildeld 10 dollar boven den marktprijs.
De meeste Duïtsche bladen wjjden arti
kelen aan het uitbreken van den oorlog
tusschen Engeland en Transvaal en hieruit
straalt groote sympathie voor de Boeren
door, alhoewel eene met de tegenwoordige
politiek overeenstemmende terughouding in
acht wordt genomen. Alleen het orgaan der
agrariërs maakt hierop een9 uitzondering.
Het blad schrjjft: Dat onze beste wen-
schen het leger van de Boeren vergezellen,
behoeven wjj niet te zpggen. Het gaat om
den invloed van Dnitschlaud in Zuii-Afrika,
want na een overwinning van Engeland zal
deze te niet worden gedaan.
Overwinnen daarentegen de Boeren, dan
gaat voor de Engelsehen niet alleen Zuid-
Afrika, maar ook wellicht hun wereldmacht
verloren, want reeds maakt Rusland, de
oude tegenstander van Engeland, zich ge
reed, het oogenblik ten nutte te maken, dat
de Britsche strjjdkrachten in Zuid-Afrika
benoodigd zullen zgn. Wjj zouden een der-
geljjk optreden van Rusland gaarne zien,
want hoe meer de Engel sche wereldmacht
wordt verzwakt, des te vrjjer kannen alle
andere naties zich ter zee en in de over-
zeesche landen bewegen. De ondergang van
Engeland is noodig voor de uitbreiding van
de koloniale macht van Duitschland.
Een correspondent van de Times* is,
en gjj?
»Ik was niet zoo ver weg als Whyte
antwoordde Moreland. »Ik wist zeer goed,
wat ik deedOok meen ik mjj te her
inneren, dat hjj om halfééi het café verliet.*
»En wat hebt gjj toen gedaan?*
»Ik ben nog gebleven. Hg liet zjjn overjas
liggen, die ik hem nog heb willen nadragen,
maar ik was te dronken, om te zien, welken
kant hjj was opge/aan en stond tegen de
deur van het café in Bourkestraat geleund
met do jas in mjjn hand. Toen kwam er
iemand, die de jas nit mjjn handen rukte
en zich nit de voetm maakte. Daarna her
inner ik mg niets meer, dan dat ik riep:
Houdt den dief!«Ik moet toen neer
gevallen zgn, want den volgenden morgen
lag ik met al mgn kleeren, die nog al
morsig waren, op mjjn bed. Ik stond op en
vertrok met den trein van halfzeven en
zoodoende wist ik van niets, totdat ik van
avond in Melbourne terug kwam Ziedaar,
hetgeen ik er van weet
»En gjj hadt er ni ts van gemerkt, dat
men op Whyte loerde, dien avond.*
»Neen, volstrekt niet,* antwoordde More
land. »Hjj had een bjjzonder goede bui,
ofschoon hg eerst uit zgn humeur was.*
»Wat had hiertoe aanleiding gegeven?*
Moreland stond op, giog naar een tafeltj
nam het portretalbum van Whyte, legde
het op de tafel en opende het stilzwijgend.
De inhoud had zeer veel overeenkomst met
de photographiën, die den wand versierden
niets dan actrices derde rang en balletdan
seressen. Mordand sloeg echter verscheiden
bladen om, totdat hg bjjna aan het einde,
bjj een groot kabinet-portret ophield en dit
zooals reeds gemeld is, in het leger der
Boeren te Zandsprnit geweest. De inrichting
van het kamp is zeer raw en er is weinig
discipline en tucht, zooals bjj Europeesche
legers, doch het algemeen resultaat is be
vredigend, want ieder man let nauwkeurig
op zgn eigen zaken. Toen de Boeren hier
aankwamen, was er eenige verwarring ten
gevolge van het nitbljjven van de noodige
transporten, doch thans is er overvloed van
voedsel en andere benoodigdheden. Het
eenige wat hen mankeert is goed drink
water. Het Pretoria commando heeft zgn
stelling verplaatst om beter drinkwater te
bekomen en beter gras voor de paarden.
Op den verjaardag van president Kruger
werden door de verschillende laagers gepa
radeerd. Het weer is koud met hevige regens
en storm. De Boeren zjju hier zier mee inge
komen, daar het gras nu goel groeit.
Uit Pretoria wordt aan dit blad geseind,
dat een buitengewoon Staatsblad is uitge
geven, waarin alle burgers die zon Ier per
missie van de regeering buitenslands ver
toeven, zoo spoedig mogeljjk zich bjj hua
respec'ieveljjke commandanten of veld-kor-
nets moeten vervoegen. Bjj niet-nakomen
van dit bevel, kunnen zjj gestraft worden
met een boete van 100 tot 500 pd. st. of
met gevangenisstraf van 15 jaar. Ook
mogen personen zonder vergunning van de
regeering buiten de stad niet op rg wielen
rijden.
Het ambulance-corps is bjj de troepen
aangekomen. De Iersche vlag, waartnsschen
de kleuren van de Zuid-Afrikaansche Repu
bliek en den Vrjjstaat, werd bjj de aan
komst ontplooit.
Te Wakkerstroom is een groot kanon
geplaatst ter verdediging van de stad. Vjjf
honderd burgers helpen het zware stuk bjj
een steile en bjjna niet te besteigen helling
optrekken. Volgens de Boeren is door een
proefaeming gebleken, dat elke Britsche ge
wapende trein door de Creuzot-kaaonnen
van de Transvaalsche artillerie vernietigd
kon worden.
Uit Port Elizabeth wordt gemeld, dat er
zooveel vluchtelingen aankomen, dat het be-
schermings-comité er geen raad meer mee
weet. De gebouwen van het departement
van landbouw zgn hervormd in een asyl
voor 250 mannen en 170 vronwen en kin
deren. Allen worden gevoed op kosten van
de inwoners. Nog steeds komen er meer
vluchtelingen en er wordea nog velen ver-
aan Gorby toonde.
»Zjj was de oorzaak*, zei hij
Hjj wees op het pertret van een lief,
mooi meisje, in het wit gekleed, met een
matrozenhoed op haar mooie haren en een
lawn-tennis raket in de hand. Met een in-
neraenden glimlach stond zjj voorover ge
leund, terwijl de achtergrond door enkele
tropische planten versierd was. Juffrouw
Hableton slaakte een kreet van bewonderiug.
>Wel, dat is juffrouw Frettly,* zei zjj,
»hoe kende hjj dat meisje?*
Hij kende haar valer, had een aanbe
velingsbrief en al dat gesnor meer,* ant
woordde Moreland.
>0, zoo,* zei Gorby langzaam. >Dus
kende Wnyte Mark Frettly, den millionair.
Maar hoe kwam hg aan het portret van
de dochter?*
»Dat heeft zjj hem gegeven,* zei More
land, »daar Whyte erg verliefd was op
juffrouw Frettly.*
»En zjj?«
»Zjj had een goed oogje op een ander,
op een zekeren mjjnheer Brian Fitzgerald,
met wien zjj ook geëngageerd isHg
was gek op haar en heeft met Wbyte hevige
woorden over dat meisje gehad.
»Werkeljjk? En kent u dien mjjnheer
Fitzgerald?*
Lieve hemel, neen,* antwoordde de ander
koeltjes. De vrienden van Whyte waren de
mjjne niet. Hij was rijk en kwam bjj de
aanzienlijkste families aan huis en ik ben
ma ir een arme drom mel, die zoo goed en
zoo kwaad mjgeljjk moet zien door de wereld
te komen.*
NIEUWSBLAD
(Slot).
'V W—W—WW——WWP—W—WIHH II n_« II Ml
Wordt vervolgd.)
