Hel Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Hulp voor Transvaal.
M 1842.
FEUILLETON.
land van alte^
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
WOENSDAG 18 OCT.
1899.
voos
Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën ran 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 71/, ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
Dat is een leeljjke tegenvaller voor de
Engelscben. Daar hadden ze zoo'n mooi
plannetje: van heinde en ver zonden troepen
worden aangevoerd naar Znid-Afrika en
0Bderlus8chen de onderhandelingen met
Transvaal zoo lang mogeljjk gerekt. Onder
worpen moet het worden, maar aanpakken
zonder geheel klaar te zijn en terwjjl de
opperbevelhebber nog in 't moederland ver
toefde, was hoogst gevaarljjk. Daarom op
houden en treuzelen en zoo spoedig alle
beschikbare krachten aangekomen waren,
dan van alle zijden aanvallen.
Dat hadden de boers natuurlijk ook in
de gaten en zijn met bun oorlogsverklaring
hun aartsvijanden voor geweest. Een tegen
valler is het, maar wat een geluk weer bij
een ongeluk. Kan nu Engeland zjjn handen
niet in onschuld wasschen en zeggen: heb
ben we niet uit den treuren onderhandeld
en 't grootste geduld gehad Hebben we
niet ons uiterste best gedaan om een oorlog
te voorkomen en door een vreedzame op
lossing het werk der verbroedering en be
schaving voort te helpen? En wat krijgen
we nn tot loon? Een oorlogsverklaring.
Nu, als ze dan met geweld oorlog willen
voeren, 't zjj zoo, ze zullen er van lusten.
O, dat Engeland, dat eerlijke, onschuldige
Engeland 1 Tegen zjjn nadrukkelijken wil
wordt het nu toch gedwongen in 't vuur
te brengen zjjn troepen, daarginds saam-
gebracht, zoo maar, tot bescherming der
grenzen en tot geruststelling van Engelsche
onderdanen in Transvaal. Maar de wereld
weet nu dat 't dit laatste land is, dat den
oorlog verkozen heeft en de wereldgeschie
denis, die het wereldgericht is, zal Engeland
deze zonde niet kunnen toerekenen.
O, dat eerljjke, onschuldige Engeland
Intuschen, wjj weten beter. En heel
Europa weet ook beter. En de wereldge
schiedenis zal eenmaal oordeelen en we
meenen dat 't gericht dan minder rooskleurig
zal luiden, dan Engeland thans zegt te ver
wachten en vreezen zelfs dat deze oorlog,
't zp Engeland wint of verliest, maar vooral
als 't wint, een onuitwischbare smet over
't land brengen zal.
En nu staan wjj, broeders der bedreigden,
van verre en zien toe. Ons hart is vol deel
neming in hun lot en onze mond staat er
EEN GEHEIMZINNIGE MISDAAD.
Uit het Engelsch.
(8
»U kent hem toch zeker wel van niterljjk,«
merkte Gorby op.
>0 ja, dat wel. Hjj heeft veel van mg,
hetgeen ik als een compliment voor mjjzelven
mag beschouwen, daar hij er nog al goed
uitziet. Hg is lang, nog al blond, spreekt
op een toon alsof 't hem te veel is om te
spreken, en heeft iets fatterigs over zich
maar u moet hem gezien hebben,ging hg
tot juffrouw Hableton voort>een week of
drie, vier geleden is hg nog hier geweest,
dat heeft Whyte mg verteld.*
>0, was dat mijnheer Fitsgerald, was hjj
dat,< zei juffrouw Hableton verbaasd. >Ja,
die had veel van u zoo zoo was
dat over juffrouw Frettly, dat zjj het hadden.*
Hoogstwaarschijnlijk,* antwoordde Mo
reland opstaande. »Maar ik moet weg. Hier
is rnjjn adres,* zei bg zijn kaartje aan Gorby
o ver rjj kende. »Het zal mjj genoegen doen,
n in iets van dienst te kannen zjjn, daar
Whyte mgn bes e vriend was en ik dus al
het mogelgke zal doen, om den moordenaar
te helpen opsporen.*
>lk denk niet, dat dit veel moeite zal
kosten,* zei Gorby langzaam.
>0, heeft u reeds iemand op het oog?*
vroeg Moreland hem aanziende,
Ja, zekf-r.«
>En wie is dat als ik het vragen mag?*
Gorby zweeg enkele oogenblikken en zei
niet van stil. Wij zjjn bjj hen te Mafeking
en te Langnek, we schrjjven over de moge
lijke kansel van overwinning en hebben
goede hoop. Maar we doen niets dan wat
materiaal zenden om gewonden te verzorgen.
Ze te hulp komen, dat kan niet: het zon
ook ons in oorlog wikkelen en aan 't grootste
gevaar blootstellen. Vaarwel Neerlands Indië,
konden we dan zeggeD. Zoo bljjft ons niets
over dan toe te zien en er 't beste van te
hopen. Een biddag is gezegd, zou goede
gevolgen hebben. Men is 't daar niet over
eens. Laten zjj, die van deze meening zijn
een biddag honden, maar laten we allen te
zamen niet vergeten dat in een oorlog man
schappen moeten aangeworven, proviand
gekocht, oorlogsbehoeften ingeslagen en aan
gevuld en dat daarvoor een schat van geld
benoodigd is. Ziet, wanneer Transvaal noch
bet een, noch het ander bezat en 't werd
door Engeland aangevallen, dan zou geen
biddag in Nederland uitgeschreven den on
dergang der Republiek kannen verhoeden.
Reden das voor ons om behalve in ons
gebed ook Transvaal in stoffeljjken zin te
hulp te komen. Nu we dit niet kunnen
doen als natie, om een oorlog met Engeland
te vermijden, rust op ons de dure plicht
persoonlijk hulp te bieden en dit kan niet
anders worden gedaan dan door de koorden
der beurs los te maken en een fermen greep
te doen. Laten we zoo onze sympathie toonen.
't Zjjn onze broeders, ze spreken onze taal
en hnn gehechtheid aan wat nog traditioneel
Hollandsch onder hen huist, is de reden vau
Engelands weerzin. Er moet door particu
lieren een collecte worden uitgeschreven, op
denzelfden dag voor 't heele land. Daaraan
moet elk zjjn gave offeren, naar de mate
zjjner financiën en liefde voor Transvaal.
Die som moet onverwjjld worden opgezonden
tot steun in den oorlog. Als het Transvaal-
sche volk er maar ééa week door in staat
gesteld wordt den gehaten roodherad te
woord te staan, hebben wjj ginds een goed
werk gewrocht. En denk u eens dat Enge
land in die ééne, door ons bekostigde week
een welverdiend pak opliep, 't Zou wezen
osn er jaren lang trotsch op te zjjn!
Leve Transvaal 1
Buitenland.
Onder groote kalmte hebben in geheel
België de gemeenteraadsverkiezingen plaats
gehad. Te Brnssel winnen de liberalen één
toen beslist
»Ik heb mijn idee, maar heb nog geen
bewijzen heb ik die, dan zal ik spreken.*
>Gjj denkt, dat Fitzgerald mgn vriend
vermoordde,* zei Moreland. »Dat zie ik aan
uw gezicht.*
Gorby glimlachte en zei
Misschien, maar wacht tot ik zeker
heid heb!*
VL
Mark Frettly was een geluksvogelja,
zjjn geluk was in Australië zelfs spreek
woordelijk Had hjj zich in een onderneming
gestoken, dan kon men verzekerd zijn, dat
velen spoedig zjjn voorbeeld zonden volgen.
In de meeste gevallen was de uitslag be
vredigend, ja, bjjwjjlen beter dan mtn bad
durven denken. In den eersten tjjd van de
vestiging der kolonie, was hg uitgekomen
n et een betrekkelijk klein sommetje, maar
zjjn volbarding en nooit falend geluk hadden
die honderden spoedig in duizenden doen
veranderen, zoodat hjj nu op den leeftjjd
van vijfenvijftig jaar zjjn schatten zelfs niet
kon berekenen.
Zjjn uitgebreide goederen waren over
gansch Victoria verspreid en leverden hem
een schitterend inkomen op. Daarbjj had
bjj een fraai buitengoed, alwaar hg op
enkele tjjden van het jaar de grootste gast
vrijheid aan zjjn vrienden betoonde en een
prachtig huis in St. Kilda.
Ook in zjjn hoiseljjke omstandigheden
was hg niet minder gelukkig. Hg had een
lieve vrouw, de dochter van een der aan
zienlijkste families nit Melbourne en een
niet minder lieve dochter, wie het door haar
schoonheid en rgkdom niet aan aanbidders
zetel ten koste van de katholieken te Elsene
en te St. Gilles winnen de socialisten zes
zetels; te Antwerpen verliezen de katho
lieken zeven zetels; te Mechelen zijn de
liberalen g«slagen.
In het Steenkolenbekken ljjden de soci
alisten in het Centrum verscheiden verliezen,
maar te Charleroi en omstreken behouden
ze bun positie en te Luik is bun positie
versterkt. Te Aelst is de christeljjk-democraat
Abbé Daens geslagen door de katholieken.
Door een ongelukkig toeval is op de
tentoonstelling te Parjjs het paleis voor
vloot en leger over een lengte van 30 meter
ingestort. De bovenbouw was reeds tot een
hoogte van 20 meter opgetrokken. Weinig
werklieden waren aanwezig, negen zjjn ge
kwetst, zes naar het hospitaal vervoerd.
De >Matin« deelt een ongehoord staaltje
van achteloosheid op de Fransche spoor
wegen mede. Drie renpaarlen, die Zondag
aan de wedrennen te Laval hadden deelge
nomen, werden per spoor naar Parjjs terug
gezonden. Tusschen Pont de Gennes en
Conné'é werd de staljongen, dia op ean bos
stroo bjj de paarden sliep, door het slaan
dezer dieren wakker geschrikt. De waggon
was vol rook; vermoedeljjk was bet stroo
door vonken van de locomotief in brand
geraakt. Dadeljjk wilde hg alarm maken,
maar in den waggon was geen noodrem,
terwjjl de deur aan de buitenzjjle was ge
sloten. Ofschoon reeds door de vlammen
geschroeid en door de slaande paarden ver
wond, wist de jongen door een lichtraampje
op het dak van den brandenden waggon te
klimmen, van waar hjj lnide om hnlp riep,
doch het treinpersoneel hoorde hem niet.
Eindelijk werd zjjn geroep opgemerkt door
een paar reizigers in den volgenden waggon,
die terstond de noodrem overhaalden, maar
deze weigerde en steeds snelde de trein
voort. Eerst aan het station Connéré ont
dekte men wat er gebeurd was. De waggon
was geheel uitgebrand en van de paarden
vond men slechts de verkoolde ljjken. De
8poorwpgraaatschappjj heeft thans, om een
eisch tot schadeloosstelling te ontgaan, de
brutaliteit gehad, tegen den jongen eene
aanklacht in te dienen, als zou deze in den
waggon gerookt en aldus den brand ver
oorzaakt hebben.
Koningin Victoria heeft 400 p. st. ge
schonken aan de familie van den FraDschen
ontbrak.
Madge Frettly weigerde echter elk hu-
weljjksaanzoek. Daar zjj een onafhankelijk
persoontje was, die haar eigenaardige op
vattingen had en tot nog toe niemand ont
moet had, tot wien zjj zich aangetrokken
gevoelde, besloot zjj ongetrouwd te bljjven
en was met haar moeder er steeds op be
dacht het huis in St. Kilda tot een gast
vrije woning te maken.
Voor elk meisje daagt echter eindeljjk
de Prins op, hjj komt toch op den rechten
tjjd. O, hoe slank en knap was haar Prins,
die van Ierland kwam en zich Brian Fitz
gerald noemde. In de oude wereld had hjj
een verlaten kasteel en eenige bunders on
bebouwd land, bewoond door ontevreden
oachters, welke de pacht weigerden te be
talen, achtergelaten.
In deze omstandigheden, zonder inkomen
en zonder vooruitzicht op betere tgden, was
Brian naar Australië vertrokken, om for-
tain te maken.
Hg bracht aanbevelingsbrieven voor Mark
Frettly mede, en daar hjj op dezen een
hoogst aangenamen indruk maaktj, werd
hjj ook zooveel mogelijk voortgeholpen. Op
raad van Frettly kocht Brian een hoeve en
mocht zich, tot zijn eigen verbazing, in
enkele jaren een rjjk man noemen.
Even als de meeste vrouwen coquetteerde
zjj geruioien tjjd met hem, tot Jat zjj eindeljjk
niet langer doof bleef voor de hartstoch
telijke liefdesbetuigingen van haar Ierschen
minnaar. Fluisterend en met een lieven
glimlach op het gelaat bekende zjj, dat de
wereld zonder hem voor haar ledig was.
De uitwerking van die woorden is ge-
makkelgk te begrgpen. Brian liep met den
vi8scher, die door een kogel van de Engel
sche kanonneerboot »Leda« getroffen werd
toen zjjn smak, de Etoile de la Mer, bjj
Boulogne in verboden water vischte.
Zaterdagmorgen is het stoomschip >Nut-
meg State*, van de Bridgeport-ljjn, met zes
en vjjftig passagiers en een bemanning van
drie en twintig koppen aanboord, tot aan
de waterljjn afgebrand. De brand werd ont
dekt nabjj Eaton's Neck, aan de kust van
Long Islandhet schip liet men op het
strand loopenhet was in den tjjd van
anderhalf uur totaal wrak.
Men is reeds zeker, dat vjjf personen bg
deze ramp het leven hebben verlorendoch
men vreest, dat dit aantal te gering geschat
is en dat er minstens tien menschenlevens
te betreuren zjjn. De schuld daarvan wordt
grootendeels geweten aan de bemanning,
welke het hoofd bad verloren en zich uiterst
barbaarseh moet hebben gedragen.
Een der passagiers doet daaromtrent het
volgende verhaal
De bemanning liep doodsbleek rond en
was door een paniek aangegrepen. Ik zei
hun, dat zjj de passagiers moesten helpen
de booten nit te zetten. Pe matrozen storm
den nu los op de eerste reddingsboot, aan
de bakboordzjjde, lieten haar neer en klau
terden als apen langs de touwen naar be
neden.
Iemand liet een vrouw met twee kinderen
in de boot neer. Een jong echtgenoot liet
zjjn vrouw aan een touw zakken en bezwoer
de mannen haar mede te nemen. Een zee
man sneed een der touwen doorhet achter
schip zonk en allen stortten in het water.
De officieren, die met het neerdalen der
passagiers belast waren, hadden totaal het
hoofd verloren. Er bestond geen methode.
Ieder handelde zoo hem zelf goed dacht.
Onder de bemanning gold het recht van
den sterkste en de vraag, wie het eerst bjj
de boot kon komen. Een moeder vocht voor
haar kindereneen jong echtgenoot vocht
voor zjjn vrouw; het was verschrikkeljjk
om aan te zien.
Te midden van de grootste verwarring
liet het overbljjvende deel der bemanning
de tweede boot zakken; eenige leden der
bemanning sprongen er in, terwjjl de pas
sagiers op het dek stonden met geladen
revolvers en dreigden den eerste den beste
te zullen doodschieten, die het waagde de
touwen los te maken, vóór de boot vol was.
ijver van een jeugdig minnaar alle juweliers
van Melbourne af, totdat hjj een ring machtig
werd, waarin twee turkooizen schitterden.
Hij stak dezen aan den vinger van het
meisjs en bezegelde hiermede hnn verbond.
Na dit naar genoegen geregeld te hebben,
besloot hg een onderhoud met haar vader
te hebben en had daartoe juist den moed
bijeenverzameld, toen er iets gebeurde, waar
door dit plan voorloopig verjjdeld werd.
Mevrouw Frettly maakte op zekeren dag
een rjjtoer, toen de paarden schrikten en
op hol gingen. Koetsier zoowel als palfrenier
kwamen met den schrik vrjj; mevrouw Frett
ly werd echter uit het rjjtnig geworpen en
overleed aan de gevolgen van dien val.
Dit was het eerste, waarachtige leed,
waarmede Mark Frettly kennis maikte en
waaronder hg geheel verslagen was.
Op zjjn gelaat, dat altjjd even zonnig
was geweest, lag een droefgeestige en som
bere uitdrukking. Hoogst zelden zag men
daarop een glimlach verschgnen en daa
geschiedde dit nog geheel werktuigelijk. Al
zjjn liefde seheen nu op zjjn dochter ge-
gevestigd te zjjn, die als heerscheres in het
huis te St. Kilda optrad en door haar vader
werd vergood.
Na een gernioaen tjjd besloot Brian nog
maals mjjnheer Frettly om de hand van zjjn
dochter te vragen, toen dit voornemen voor
den tweeden keer verjjdeld werd. Ditmaal
was het een mededinger, die hem in den
weg trad, waardoor het vurig Iersche ge
moed van Brian in opstand kwam.
Bedoelde mededinger was een zekere mjjn
heer Whyte, die voor enkele maanden uit
Engeland Wus gekomen, en een aanbeve
lingsbrief aan mjjnheer Frettly bracht, waar-
De tweede boot bevatte vier en dertig per
sonen, grootendeels matrozen.
Toen werd een vlot neergelaten, en alle
manschappen, die nog aan boord waren,
sprongen er op toe; sommige bereikten het,
anderen grepen de touwen, die er aan
hingen. Het vlot verdween in den rook en
de duisternis.
De bemanning trad op als krankzinnigen.
De vrouwen hielden zich het dapperst en
haar moed deed dien van ander«-n herleven.
Als de matrozen een voorbeeld aa'i de
vrouwen genomen hadden, zonden er niet
zooveel ongelukken hebben plaats gehad.*
De oorzaak van de ramp is niet bekend.
De vlammen braken het eerst midscheeps
door het dek, en versperden de gemeenschap
tusschen voor- en achterschip.
Uit Engelsche bron komt het bericht van
het vermoorden van een Dnitsehe expeditie
in het binnenland van Kameroen, aan den
Rio del Rey. De honderd inboorlingen die
het Dnitsehe districtshoofd vergezellen wa
ren, zegt het bericht, voor het grootste ge
deelte dragers en voor de rest soldaten. De
expeditie, die in de richting van de Cross
River trok, nam onderweg een dorpshoofd
tot gids. Deze bleek een verrader te zjjn en
brecht de expeditie in een hinderlaag, waar
uit op haar geschoten werd, terwjjl zij ean
brug overtrok. De hooflraan werd door de
Duitschers neergeschoten; daarop keerden
de inlanders in die streek zich tegen de
blanken. De Duitschars vochten mat grooten
moed, maar moesten zwichten voor de over
macht; van hun dragers konden zjj zoo
goed als geen stean krjjgen. De heele expe
ditie moet in de pan gebakt zjjn. De in
boorlingen vielen na deze overwinning een
Engelsche factory aan en plunderden haar;
twee blanken, die daar waren, ontkwamen
en kwamen den löden September bg den
Rio del Rey aan, waar zjj het bericht brach
ten van het bloedbad, dat zjj van bevriende
inboorlingen gehoord hadden. Zjj hoorden
op het oogenblik van hun vlucht dat de
inboorlingen ook de andere factorgen in
de bunrt hadden aangevallen. Verder wordt
gemeld dat te Rio del Rey groote opge
wondenheid heerschte, omdat daar maar een
blank Duitsch ambtenaar met ongeveer zes
inlandsch8 soldaten was.
Van Duitschen kant weet men nog niets
van dit alles, en om deze reden wil de
»Kölnische Zeitung* nog geen geloof schen-
na deze hem met zjjn gewone gastvrjjheid
ontving. Whyte gevoelde zich hierdoor
spoedig in het huis van den gastheer op
zjjn gemak.
Brian kreeg reeds bjj een eerste ont
moeting een onaangenamen indruk van den
vreemdeling. Zjjn oordeel over Whyte wa3
alles behalve gunstig, en niettegenstaande
zjjn aangename manieren gevoelden Brian
en Madge denzelfden afkeer voor hem.
Whyte begon echter, niet weinig tot ergernis
van Brian, het meisje met allerlei beleefd
heden te achtervolgen, verklaarde eindelijk
haar zjjn liefde en sprak niettegenstaande
haar bepaalde afwijzing met mijnheer Frettly
over zjjn plannen. Niet weiaig tot verbazing
van Madge stond haar vader toe, dat Whyte
haar zjjn aanzoek zou herhalen en gaf zelfs
zjjn verlangen te kennen, dat zijn dochter
dit niet ten tweeden male zou afslaan. On
danks al de beweringen van Madge, ver
anderde hjj niet van besluit, zoodat Whyte,
bijna zeker van zjju overwinning, Brian op
beleedigende, uittartende wjjze begon te be
handelen, waardoor de woede van Fitzgerald
natnurlgk werd opgewekt.
Hjj zocht Whyte in zjjn woning op en
verliet hem na een heftige woordenwisseling
met de bedreiging hem te zullen vermoorden
als hjj Madge Frettly huwde. Dienzelfden
avond wendde Fitzgerald zich tot mjjnheer
Frettly en had met dezen een langdurig
onderhoud. Hjj verklaarde hem zjju liefde
voor Madge en maakte hem duideljjk, dat
die liefde beantwoord werd. Toen Madge
haar verzoek bjj dat van Brian voegde, was
mjjnheer Frettly niet gewapend tegen deze
vereende krachten en gat zjjn toestemming
tot de verloving. Wordt vervolgd.)
