Hel
Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Brieven uit Amsterdam.
FEUILLETON.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
A£: 1845.
ZATERDAG 28 OCT.
1899.
il£T LAND YAM ALTEN^
VOOR
7 O
Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprg s: per 3 maanden f 1.00.
Franco per post zonder prjjsvevhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 71/, ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
Totale afwezigheid van nieuws. Dat hier
en daar woningen op 't punt staan in
elkaar te zakken, is Biet frappant genoeg
om als nieuwtje te worden opgedischt na
de instorting van twee woningen in de
P. Nieuwlandstraat. Als we een kwarieeuw
of daaromtrent verder zjjn, zal half Am
sterdam opnieuw opgetrokken worden. Dezen
«omer zjjn in de Kinkerstraat een viertal
splinternieuwe woningen tot den grond ge
sloopt en weer opgebouwd. Als de woningen
in deze en dergelijke straten in de nieuwe
buurten niet tegen elkaar stonden «n elkaar
in hun ellende steunden, zouden zonder
aardbevingen groote rampen plaats vinden.
Want trots het toezicht van hoogeraf, dat
naar men zegt lastig scherp moet wezen,
schjjnen de huizenbouwers toch nog gelegen
heid te hebben, uitgezocht slechte materialen
en specie te gebruiken. In een nette bnurt
werd een woning geveildeen kennis van
me had daar zin in en liet er een onder
zoek naar instellen, 't Was een nieuw huis,
coefortabel ingericht voor lieden uit den
gegoeden stand. Maar de k lder stond
onder water, de voor zoowel als achtergevel
waren gescheurd, doordat de vloer in 't
midden zakken ging; gemakkelijk te be
grepen, waarom de huisheer zich vaa dit
pand trachtte te ontdoen. Hij heeft er op
de veiling over de f 10,000 voor ontvangen
en zal in zjjn vuistje lachen.
Na lang vragen en na stapels verzoek
schriften heeft de gemeenteraad eindelijk
besloten ook de nieuwe buurten, die der
dichters en die der schilders met een tram
te begiftigen. Jaren lang is die uitbreiding
aan de orde geweest, maar men kon 't er
niet over eens worden aan wien de exploi
tatie zou worden opgedragen. Nu is dit pleit
beslist, daar de stad de tram neemt, zal de
stad ook de nieuwe lijnen aanleggen.
Met 1 Jan. a. s. komt Amsterdam voor
goed geld in bezit van de tram, zooals deze
reilt en zeiltwat dat in heeft, zal u bljjken,
als ik hier de rest van mjjn brief aan wjjd.
Onze tram heet eigenljjk: Amsterdamsche
Omnibus-Maatschappjj, ofschoon ze geen
enkele omnibus exploiteert. Ze is nl. geboren
in het jaar '72. Eenige bewoners der Artis-
buurt (Plantage) vormden een gezelschap
om voor gezamenlijke rekening naar den
EEN GEHEIMZINNIGE MISDAAD.
Uit het Engelsch.
(11
Hjj is niet op zjjn gemak,dacht deze,
terwjjl bij langzaam opliep en de donkere
fisruur geen oogenblik uit het oog verloor.
•Ik moet zjjn spoor niet verliezen, of bjj
verlaat Victoria.*
Haastig liep Brian naar het station van
St. Kilda en bemerkte, na zjjn horloge ge
raadpleegd te hebben, dat bjj den laatsten
trein nog juist kon halen. Vjjf minuten
vóór het vertrek kwam hjj daar aan, stapte
in een rookconpé, die aan het einde van
het perron gereed stond, stak een cigarette
aan en keek, gemakkeljjk in de kussens
gedoken, naar de passagiers, die, om niet
te laat te komen, het station binnenstormden.
Bjj bet laatste gelui was onder hen een
heer, die zjjn aandacht trok. Het was dezelfde,
die hem op zjjn wandeling gevolgd was en
hierdoor werd Brian versterkt in het denk
beeld, dat zjjn bewegingen werden nagegaan.
Hjj troostte zich echter met de gedachte,
dat zjjn vervolger den trein zou missen en
daar hjj in den laatsten wagen zat, keek
hij uit het raampje langs het perron in de
hoop zjjn vriend van de Esplanade teleur
gesteld te zien achterblijven. Hjj was echter
nergens te zien, zoodat Brian in de kus
sens terugviel en zjjn ongelukkig gesternte
vervloekte, waardoor hg den man, die zgn
gangen scheen na te gaan, bljjkbaar niet
ontkomen was.
tVervlmompelde hjj. »Ik ver-
Dam te rijden. Er kwamen meer liefhebbers,
die zaken in 't hart der stad hadden, het
voertuig werd geruild voor een grooter, een
kapitaal!je bijeengebracht, eigen wagens ge
kocht en ziedaar de omnibus-maatschappij
in 't leven. Opmerkelijk is het, dat bjj de
oprichting op 1 Juli 1872, tot directeuren
benoemd werden vjjf personen, die geen van
allen verstand van de zaak haddende dir.
van Artis, een kunsthandelaar, de dir. eener
stoombootmaatschappij, een drankhandelaar
en een uitgever. De laatste, de heer K. H.
Schadd, is thans nog directeur.
Van den aanvang af is het de maat
schappij naar den vleeze gegaan. In het
tweede jaar kon ze al bogen op meer dan
1,5 millioen passagiers. Haar omnibus werd
populair. Zoo iets, dan voorzag die in een
groote behoefte. Ik zie ze nog, de gevaarten,
die plaats hadden voor 28 personen, hoe ze
rammelden over de keiau en met een vaart
over de toenmalige steenen bruggen hier
sluizen genoemd moesten gebracht worden.
Al spoedig kwam dan ook de directie met
een plan voor den dag tot aanleggen van
traraljjnen. Ze begon daarmee in 1875 en
heeft nu over 30 K.M. rails liggen. Daar
sommige rails voor meer dan ééa ljjn
worden gebruikt, kan men 't net op 40 K.M.
rekenen. De grootste Ijja is die van 't
Centraalstation naar Scbollenbrug, 3745 M.
Over deze jjzeren wegen rjjden 242 wagens,
waarvan er eiken dag 112 in gebruik zgn.
Ze werden in den aanvang geleverd door
de bekende firma Beynes te Haarlem, na
'90 echter fabriceert de maatschappjj al wat
ze van noode heeft, zelf.
Tot voortbeweging dezer voertuigen be
schikt de maatschappjj over 760 paarden,
Ardenner ras, waarvan de gemiddelde prjjs
is 480 gld. Elk paard doet 3 uren dienst
per etmaal. Ze leggen per jaar gezamenljjk
af een afstand van 5 mill. K.M., d. i. 125
maal den omtrek der aarde. Deze paarden
zjjn toonbeelden van gezondheid en doen
iederen reiziger uit plaatsen, waar een tram
loopt, verbaasd staan. Toch zjjn er gemid
deld 30 paarden ziek, doch 't aantal is zóó
groot, dat dit gemis, zelfs in den druksten
tjjd, niet merkbaar is.
Een bewijs dat de welvaart der maat
schappjj niet behoeft te bloeien ten koste
van den toestand der paarden, is, dat onze
maatschappjj in den regel om en bjj 10 °/0
uitkeert en de aaudeelen circa op 200 staan.
wacht, dat hjj mij naar Melbourne zal volgen
en mjjn woonplaats uitvinden; indien ik
het kan verjjdelen, zal hg zgn doel echter
niet bereiken.*
Daar hg zjjn coupé met niemand deelde,
gevoelde hjj zich emigszins verlicht, nu hjj
in een toestand verkeerde, waarin men zgn
geheimste gedachten wel eens in woorden
brengt.
>In een rjjtuig vermoord,* zei hjj, een
blauwe rookwolk opblazende. »Het is een
roman, in het werkeljjk leven afgespeeld.
Eén ding is z^ker, hjj kan zich nu niet
meer tnsschen Madge en mij plaatsen. Arms
Madge!* vervolgde hjj met een diepe zacht.
•Indien zij alles wist zou ons huweljjk wel
niet doorgaan, maar zjj zal er nooit achter
komen, zjj, noch iemand.*
Eensklaps schoot hem een gedachte door
het hoofd; hjj stond op, liep naar het andere
einde van den coupé en wierp zich weer
spoedig in de kussens, als wilde hjj zich-
zelven ontvluchten.
Welke reden kan die man hebben om
mg te achtervolgen?* zei hjj overluid.
Niemand weet, dat ik dien avond in ge
zelschap met Whjte ben geweest, ook kan
de politie geen enkel bewijs aanvoeren dat
dit wel het geval was.* »Bah!« vervolgde
hjj, ongeduldig zgn jas dichtknoopende, »ik
ben evenals een kind baug voor mijn scha
duw die kerel op het hoofd schepte
ook maar een luchtje, zooals hjj zelf zei
dus ben ik volkomen veilig.*
Niettegenstaande dit beweren, gevoelde hjj
zich niet op zgn gemak, zoodat, toen de
trein te Melbourne het station binnenreed,
een weinig gejaagd uitstapte en angstig
het perron overzag, als verwachtte hjj de
hand van den rechercheur op zgn schouder
te voelen. Hg zag echter niemand, die
Behalve het hoofdgebouw beschikt de
A. O. M. over 16 gebouwen, een waarde
vertegenwoordigende van 1.5 mill. Deze
bevatten een remise voor wagens, een stal
voor paarden, een ziekenstal, een hoefsme-
derjj (jaarljjks verbruiken de 760 paarden
meer dan 30 duizend hoefijzerseen her
stelplaats voor tramwagens, een inrichting
tot vervaardiging van pekel, een kantoor,
woning, rekenkamer, schuur enz. Het hoofd
gebouw, gelegen aan de Nieuwe Oudegracht,
groot 56 Aren, bevat kantoren, een bank-
werkerjj, smederjj, pekelhuis, wtgenmakerjj,
schilderswerkplaats enz., benevens een enorm
fouragemagazjjn.
Van hot tramverkeer kunt ge u een
denkbeeld maken, als go weet dat op den
Dam, het middelpunt, per dag 1500 tramg
aankomen en afrijden en dat b.v. langs het
Amstelhotel eiken dag 1198 trams passeeren.
Op de meeste lijnen loopt om de 4 min.
een wagen, op andere om de 6, van 's morg.
8 uur tot 's av. 11.30.
Het publiek is steeds hoogeljjk ingenomen
geweest met de wijze van explotatie der
A. O. M., en de kas der stad heeft er niet
slecht bjj gevaren, daar ze 5 o/Q der bruto-
ontvangsten trok. Nu heeft de stad de zaak
aan zich getrokken en zal op 1 Jan. a.s.
de exploitatie aanvangen. Daar nu al da-
deljjk een paar nieuwe ljjnen in aanmerking
komen, die niet tot de beste zullen be-
hooren, zal de kans op 't behalen van meer
winst zeker verkeken zjjn. Nu de tram door
de stad wordt beheerd, mag de vraag niet
meer zgn, welke ljjn zal 't voordeeligst, maar
waarmee zal de burgerjj 't meest gebaat zjjn.
En zoo zullen de vetste jaren wel achter
den rng liggen.
A. 23 Oct. '99. J. L.
De telegrammen van het oorlogsterrein
kom9n spaarzaam binnen en wat zjj ver
melden is weinig. De censor in Aden is druk
bezig, en snoeit de berichten zoodanig, dat
er bjjna niets meer van overbljjft. En het
weinige, wat hij dan nog overlaat wordt in
Londen nog verder besnoeid.
Maar dit is niels; hoe kariger de Engel-
schen de groote bron, waaruit men putten
moet met hun berichten zijn, hoe beter
de kansen voor de Boeren staan. En zjj
scbgnen het den Engelscben in en om
Gleneoe lastig genoeg te hebben gemaakt.
eenige overeenkomst had met den heer,
welken hjj op het St. Kildahoofd ontmoet
had en verliet daarom het station met een
zucht van verlichting.
Gorby stond trouwens op den uitkjjk
en volgde hem op eenigen afstand op het
perron. Brian verliet het station en wan
delde bljjkbaar in gelachten verdiept de
Flindersstraat in. Aan de Ru3selsstraat ge
komen, sloeg hij deze in en liep door tot
aan het Burke en Wils' monument, tot op
dezelfde plaats, waar het rjjtuig in den
nacht, waarin Whyte vermoord werd, was
aangehouden.
•O, zoo dacht de rechercheur, terwjjl
hjj aan de tegenovergestelde zijde van de
straat in de schaduw stond. »Gjj komt nog
eens kjjken, nietwaar? Dat had ik niet
gedaan in uw plaats dat is gevaarlijk
Fitzgerald stond enkele minuten op den
hoek stil en liep toen de Collins3traat in.
Bjj de gestationneerde rjjtuigen tegenover
de Melbourneclub gekomen nam hjj, nog
vreezende achtervolgd te worden, een rjjtuig
en verdween in de richting van Springstraat.
Gorby was door dezen vlaggen zet eeniger-
mate uit het veld geslagen, maar nam,
zonder een oogenblik te aarzelen, ook een
rjjtuig en gaf den koetsier order het eerste
rjjtuig te volgen, tot waar het stilstond.
Wjj zullen dat spel eens samen afspelen,*
dacht hjj in het rjjtuig plaats nemende,
maar ik zal het wel van je winnen, hoe
slim je alles overlegt, en slim is het
ging hij op een toon, die van zgn bewon
dering getuigde, voort, terwjjl hjj het keurig
bekleede rgtuig in oogenschouw nam, »om
zulk een veilige plaats voor den moord uit
te kiezengeen vrees voor stoornis en een
overvloed van tjjd, om te ontvluchten na
het bedrjjven van de misdaad. Het is een
Het kamp moet ontruimd zijn, omdat
generaal Yule, die het bevel overgenomen
heeft uit de handen van den gewonden
generaal Symons, het noodig oordeelde een
betere versterking op te zoeken, hetgeen
eigenljjk zeggen wil, dat generaal Yule het
in het kamp van Gleneoe niet meer bol
werken kon, en dat hjj het beter achtte
zich te vereenigen met de troepen van
generaal White, hetgeen geschied is.
Volgens deze berichten zgn das de Boeren
meester van Gleneoe en het omliggend
gebied en zal binnenkort wel tjjding komen
van een aanval op het vereenigde Engelsche
leger, of van de insluiting daarvan door de
van alle kanten oprukkende Transvalers en
Oranje-V r jjstaters.
Omtrent den aanval op Elandslaagte seint
de heer G. W. Steevens aan de Daily
MailDe Schotsche hooglanders, de Gor
dons, leden zware verliezen. Van de 257
Engelschen, die gedood of gewond werden,
verloren zjj er 118.
Zjj trokken in uitstekende orde voor
waarts, en werden on middel Ijjk met zwaar
gevuur begroet. De eerste, die viel, was de
luitenant-kolonel Dick Conyngham. Kort
daarop werd de majoor door het been ge
schoten. Hij stak kalm zjja pijp op en bleef
rookende liggen. Toen de een na den ander
viel, kwamen reserven bun plaats innemen.
Er werd een hevig geweervuur onderhouden.
Van de eene verdekte stelling trokken
zjj vooruit naar een andere, maar steeds
stonden zjj voor nieuwe heuvelruggen. Ein-
doljjk waren zjj genaderd tot den top van
den berg, alle officieren waren echter reeds
gesneuveld of gewond. Bjjgestaan door de
regimenten uit Manchester en Devon en
de Light horse, die te hulp kwamen, alles
door elkaar vechtend, terwjjl de trompetters
als doedelzakken schetterden en krjjschten,
werd de stelling genomen.
Van de Engelsche Dublin Dragonders is
een gansch escadron door de Boeren om
singeld en te Pretoria gevangen gezet.
De Kaffers zijn op het oogenblik op de
hand van de Boeren, dewjjl zij gelooven,
dat dezen zullen overwinnen. Volgens een
correspondentie in de »Zw. Ct.« hebben zjj
die voorspelling volgenderwijs gemaakt.
Ze hebben nameljjk 3 koeien levend ge
vild, en wel een roode, een witte en een
genot, om zulk een kerel achterna te zitten,
in plaats van die lui, die je in den mond
loopen en niet eens verstand genoeg hebben
ooi hun misdaad geheim te houden.*
Terwjjl de rechercheur deze alleenspraak
hield, was zjjn rgtuig, het vorige steeds
onmiddellijk volsrende, in de Springstraat
orekomen, reed vlug langs het Wellington
plein in de richting van Oost Melbourne
en vervolgens tot groote voldoening van
mgnheer Gorby de Powlettstraat in.
Hjj is niet zoo slim als ik dacht,* zei
Gorby tot zichzelven. »Zonder de minste
poging om het te verbergen, wjjst hjj zelf
zgn nest aan.*
De rechercheur had echter buiten den
waard gerekend, want het eerste rjjtuig
reed door een onnoemljjk aantal straten,
alsof Brian besloten had den ganschen nacht
dit spel vol te houden.
•Luister eens, mjjnheer,* zei de koetsier
van Gorby door het valluikje, »hoe lang
moet die grap nog duren Mjjn paard kan
niet meer voort, hjj waggelt op zgn pooten.*
•Rgd door, vlug wat!* klonk het onge
duldig antwoord. »Ik zal je goed betalen.*
De koetsier werd door deze woorden
aangespoord en slaagde er in, door middel
van een vriendeljjk woord en het gebruik
van de zweep, zgn knol in een aardigen
draf te houden. Al voortrgdende waren beide
rijtuigen in Fitzroy gekomen en sloegen
van de Gertrudestraat de Nieholsonstraat
indaarna reden zjj verder naar de Evelyn-
8traat en de Springstraat door, totdat het
rjjtuig van Brian op den hoek van de
Coilin8traat stil hield, waar Gorby zag, dat
hjj uitsteeg en met zgn koetsier afrekende.
Daarna liep hg da straat in en verdween
in de Treassury tuinen.
Wat duivel!* dacht de rechercheur, ter-
zwarte. De roode stelt Engeland voor, de
witte Transvaal en de zwarte de Kaffer
stammen. Zoodra de 3 koeien gevild waren
(dit gebeurde alle 3 geljjk) liet men ze
loopen die nu het eerst dood viel, verloor,
en nu is toevallig het eerste de roode, daarna
de zwarte gevallen, terwjjl de witte nog
bjjna 5 minuten verder geloopen is. Nu
gelooven ze stellig dat de Boeren over
winnen zullen.
Uit Parijs bericht men:
Volgens bepaald juiste inlichtingen bljjft
het Engelsche departement van oorlog het
juiste getal der tot nog toe bekomen dooden,
gewonden en vermisten verzwjjgen. Inder
daad zullen er ruim 2000 man van de
reserve gemobiliseerd worden om de leemten
aan te vullen.
De Ieren hebben het Maan lag ia het
Engelsche Lagerhuis niet aan een krachtige
veroordeeling van den oorlog laten ont
breken. Dillon verlangde, dat de goudmil-
lionairs de kosten van dezen vreeslijken
en afschuwelijken oorlog* droegen. Patrick
O'Brien noemde de Engelsche politiek, die
tot den oorlog geleid ha 1, huichelachtig
sprak van de slachtersrekeuiu r, die met 1
April betaald moest worden, achtte Cham
berlain's handen zoo diep inet bloed ba-
vlekt als eenige misdadiger die ooit het
schavot hoeft beklommen. O'Brien wird,
toen bjj deze uitdrukking, als weergevende
zjjn vaste overtuiging, niet wilde terug
nemen, uit het Huis gebannen. Hij ging
heen, zeggende dat de Speaker vooral g9en
regiment moest sturen om hem er uit te
zetten, aangezi/n die troepen wel el Iers
noodig zouden zgn. William Relmonl zeile,
dat O'Brien sleehts de waarheid had ge
sproken. Hjj zeide ook, dat hjj minder vast
in de genade en rechtvaardigheid der Voor
zienigheid zou gelooven, als zjj toeliet, dat
die arme Boeren, voor hun vrjjheid vech
tende, werden overwonnen.
Dillon vroeg ook nog of het waar was,
dat de Basoeto's door de Eugelschsn op
de Boeren losgelaten zouden worden. Wynd-
haa, ondersecretaris van oorlog, sprak dat
met verontwaardiging tegen. De minister
voegde er echter de snorkende en in het
licht der geschiedenis belacbeljjke bewaring
bjj, dat Engeland in Zuid-Afrika meester
moest zgn, omdat Engeland alleen de Kaffers
in bedwang kan houden.
wjjl hjj ook uitsteeg en de vracht betaalde,
die hem niet bjjzonder meeviel, maar de
tjjd ontbrak hem, om hierover te twisten,
we zgn in een cirkeltje gegaan en ik
geloof, dat hjj bjj slot van rekening toch
nog in Powlettstraat woont.*
Hjj ging de tuinen in en zag hoe Brian
op eenigen afstand haastig voor hem uitliep.
Het was volle maan, zoodat hjj Fitzgerald
in zjjn lichte jas gemakkeljjk kon onder
scheiden.
Na verschillende omwegen draaide Brian
de Powlettstraat in, zag eerst om zich heen
en trad toen eene woning binnen.
Daarna nam Gorby het huis nauwkeurig
op, daar hjj plan had, daar den volgenden
morgen een bezoek te brongen.
•Ik wandel nu langzaam naar Melbourne
terug,* dacht hg, >en zis morgen, terwjjl
hjj uit is, zgn hospita te spraken te krijgen,
om te weten te komen, hoe laat hij iu d9n
nacht van den moord thuis kwam. Zoo dit
uur overeenkomt met den tijd, dat hjj het
rgtuig van Rankin verliet, zal ik een bevel
tot gevangenneming eisehen en hem on-
middelljjk arresteeren.
VIII.
Niettegenstaande zgn lange wandeling
en nog langer rjjtoer sliep Brian dien nacht
zeer slecht. Hjj lag zich te keeren en te
wenden, terwjjl zgn gedachten steeds met
Whyte bezig waren. Tegen den ochtend
stond vi-?l hg in een onrustige sluimering,
die door afschuweljjke droomen verstoord
werd, totdat hjj met een luiden kreet wakker
werd en bemerkte, dat het reeds dag was
en groote zweetdroppels hem op het voor
hoofd stonden.
Wordt vervolgd.
Buitenland,
