Het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelervvaard.
ZELFZUCHT.
FEUILLETON.
Uitgever: L.. J. VEERMAN, Heusden.
M 1847.
ZATERDAG 4 NOV.
1899.
land van alten^-
EEN GEHEIMZINNIGE MISDAAD.
VOOB
Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per S maanden f l.OO.
Franco psr post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Adyertentiën yan 16 regels 50 ct. Elke regel
meer lx\% ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Adyertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
Het is een zeer opmerkelijk verschijnsel
van onzen tjjd, dat, naast de tot het uiterste
gedreven zucht naar eigen voordeel en genot,
een weldadig gemeenschapsgevoel en een
opgewekte arbeidzaamheid ten algemeenen
nutte valt waar te nemen.
De uitersten raken elkaar dikwjjls en zoo
tien wjj ook hier het koudste egoïsme naast
de verhevenste menschenliefde geplaatst.
Dat zelfzucht een der voornaamste on
deugden van den tjjd is, vindt trouwens wel
eenige verklaring, al moge die verklaring
dan ook niet als verschooning gelden. De
strijd om het bestaan is moeilijk en daarom
fel, en waar de inspanning voor het stoffeljjk
onderhoud groot moet zjjn, daar bestaat
meer gevaar om hoogere, zedelijke idealen
uit het oog te verliezen.
Er zjjn er, die meenen dat zelfzucht in
eik opzicht den mensch onwaardig is, in
dien zin, dat hjj slechts heeft te leven voor
anderen, zonder daarbjj te mogen denken
aan eigen voordeel.
Dat zou dan de beteekenis wezen van
het voorschrift uit den mond der wjjsheid,
dat wjj den naaste moeten liefhebben als
ons zeiven.
Het is er verre van verwjjderd, dat het
hier de plaats zou zjjn voor eene proeve van
schriftuitlegging. Maar hierjp mogen wjj
toch wel wjjzen, dat dezelfde mond, die
naastenliefde beveelt, liefde voor zichzelven
bjj den mensch onderstelt.
Wjj hebben dan ook niet veel tegenspraak
te vreezen, wanneer wjj ons gerechtigd
achten tot de uitspraak, dat liefde voor zich
zelven, zucht om zichzelven te onderhouden
in het door God geschonken leven, den
mensch ingeschapen en alzoo eene Goddeljjke
gave is, die, evenals alle andere gaven, met
verstand moet worden aangewend.
Liefde voor zichzelven is daarom nood
zakelijk, omdat zjj alle denkbeeld aan zorge
loosheid en onverschilligheid uitsluit. Ijverig
ons te betoonen en geestkracht te ontwik
kelen, dus licbameljjk en geesteljjk te werken,
is daarom een plicht, die, goed volbracht,
Uit het Engelsch.
(13
Gorby, die begreep, dat, zoo hjj de koe
niet bjj de horens greep, hjj nooit te weten
zou komen, hetgeen hp toch weten moest,
werd wanhopend en kwam daarom snel
ter zake:
»Ik ben agent van een levensverzekering,*
zei hp zoo schieljjk mogeljjk, om te ver
hinderen, dat 't krekeltje weer tusschenbeide
zou komen, »en mjjnheer Fitzgerald wil
zich bp ons verzekeren. Voor wjj hiertoe
overgaan, moet ik overtuigd zjjn, dat hjj
gezond is, een ingetogen leven leidt, bjjtjjds
thuiskomt en al die dingen meei.c
»Het zal mjj genoegen doen op uw
vragen te antwoorden, zoo ik u daarmee
van dienst kan zjjn,* antwoordde juffrouw
Sampson, >daar ik weet hoe goed zoo'n
levensverzekering voor een familie is, als
het hoofd van het huisgezin plotseling worlt
weggerukt en een weduwe achterlaat en ik
weet, dat mpnheer Fitzgerald spoedig gaat
trouwen en ik hoop van harte, dat hjj ge
lukkig zal zjjn, ofschoon ik een huurder
aan hem verlies, die altjjd geregeld betaalt
en als een echt heer handelt.*
>Hjj is dus een ingetogen mensch,* zei
Gorby, die voorzichtig te werk ging.
»Niet, dat hjj nu zoo'n brave Hendrik
is,« antwoordde juffrouw Sampson, »maar
ik zag hem nooit dronken, daar hjj altjjd
in staat was om den grendel op de deur
te doen en zpn schoenen uit te trekken,
voordat hp in bed gaat, en meer ken een
vrouw nu al niet van haar huurder ver-
wachten, daar zjj er zich verder niet mee
heeft te bemoeien.*
een deugd wordt, en die deugd beoefenen
wjj in de eerste plaats met het oog op ons
zeiven.
Dit behoeft volstrekt geen zelfzucht in
zich te sluiten. Hoe zouden wjj onze hoogere
plichten naar eisch kunnen vervullen, in
dien wjj niet eerst voor ons zelven zorgden
Wanneer wjj zelven gebrek leden, kracht
en gezondheid misten, dan zouden wjj, ja,
onze naasten kunnen liefhebben, want dat
kan de armste en minste broeder of zuster,
maar daadwerkeljjk ten hunnen behoeve en
ten nutte van het algemeen te arbeid sn, dht
zonden wjj toch niet kunnen.
Tot vervulling van de meest noodzakeljjke
levensbehoeften heeft de mensch zeer weinig
noodig. Gesteld na eens, dat hjj al het
meerdere uit een zuiver gevoel van menschen-
lief le aan anderen gaf, om daardoor te geven
een voorbeeld van menschenliefde, zou dit
eene verstandige daad zpn
Neen, immers; zelfs dan niet, wanneer
werkeljjk alles met oordeel gegeven en nuttig
besteed werd. Hjj zou den naaste meer lief
hebben dan zichzelf; zpn eigen afhankeljjk-
heid en onzekerheid over het hoofd zien.
De mensch, die geene minuut te voren weet
wat hem geschieden zal, die niets van zpn
toekomst weet, niets van zjjn lot kent en
die bouwt op hetgeen hjj heden bezit en
vermag, deze zorgelooze mensch zou han
delen in den geest van het evangeliewoord
Deze zelfverloochening zou immers ook
geen werkeljjk en bljjvend nut stichten
want gesteld, dat meerderen op dezelfde
wjjze gingen handelen, dan zou immers,
door een ontbreken van alle ondernemings
geest, de voortbrengende kracht in de
samenleving worden ondermjjnd. Een lang
zame, doch zekere achteruitgang en ver-
armoeding zou het gevolg zpn en de nieuwe
leer der naastenliefde zou vierkant het
omgekeerde te weeg brengen van hetgeen
zjj beoogt.
Wjj spraken van de nieuwe leer. Want
immers, de volkomen overgave van ons
zelven en van al hetgeen wjj vermogen en
bezitten aan de gemeenschap der raenschen,
is een nieuwe leer.
Als wjj de reine, doch eenvoudige waar
heden van het Christendom in een nieuw
»En komt hjj nogal geregeld thnis?*
»Hp is altjjd voor twaalven binnen,*
antwoordde de hospita, »zoodat ik er op
begin te rekenen, daar er slechts een klok
in huis is, die slaat en die nu gemaakt is,
daar de veer gebroken was, bjj het op
winden.*
»Is hjj altjjd voor twaalven thuis?*
vroeg Gorby, eenigszins teleurgesteld door
dit antwoord.
Juffrouw Sampson zag hem ondeugend
aan, terwjjl er een glimlach over haar klein,
gerimpeld gelaat gleed.
»De jongenlui zpn niet zooals de oude,*
antwoordde zjj »en daar wjj menschen geen
heiligen zpn, is het niet natuurljjk, dat
sleutels enkel tot versiering zouden dienen
en daar mpnheer Fitzgerald één van de
knapste jongenlui uit Melbourne is, is het
niet t* verwachten, dat hjj zpn huissleutel
zou laten roesten, ofschoon hp met zpn
degeljjk karakter er geen misbruik van
maakt.*
»Maar u zult gewoonljjk reeds in slaap
zpn, als hjj thuis komt,* zei de rechercheur,
»dus kunt u niet juist weten, hoe laat het
dan is.c
»Niet altjjd,* stemde juffrouw Sampson
toe, >daar ik zwaar slaap en graag vroeg
naar bed ga, maar den laatsten keer, dat
hjj na twaalven thuiskwam, dat was ver
leden week Donderdag, heb ik hem nog
gehoord.*
»Ah, zool* zei Gorby en hjj haalde laDg
adem, want op Vrjjdagnacht van de vorige
week was de moord gepleegd.
Daar ik zware hoofdppn had, ging juf
frouw Sampson voort, »ik had den ganschen
dag in de zon staan wasschen en dien avond
niet zooveel zin, om naar bed te gaan als
anders, ging ik naar beneden in de keuken
om wat zuurdeeg te maken, om in rnjja
nek te leggen, daar hierdoor de pjjn zou
bedaren, zooals mjj verteld was. Juist toen
kleed willen steken, omdat wjj geen vrede
hebben met de gedaante der wereld, dan
brengen wjj slechts wanbegrippen in die
wereld en vergeten dat zjj, die gelooven
in de eindeljjke en eeuwige zegepraal van
het goede, niet haasten.
Zelfzucht is een leven, uitsluitend tot
eigen voordeel, genot en gemak.
Zelfzucht is een stelsel van njjd en mis
gunning, en in haren bateljjksten vorm
van onderkruiping en oneerljjke mededin
ging-
Dat mogen wjj zeker niet. Aan ons eigen
ik mogen wjj niemand en niets opofferen,
evenmin als wjj noodeloos ons zelven of
het onze mogen opofferen.
Zeker, het is niet altjjd gemakkelijk de
ware grens en de juiste maat te vinden.
Daar is veel nadenken en oefening noodig
om zichzelven te leereu liefhebben en den
naaste als zichzelven.
Misschien zullen wjj den rechten koers
weten te houden, als wjj ons voor oogen
stellen, dat niet hjj een zelfzuchtige kan
wezen, die naarstig arbeidt, in eigen rich
ting, aan een eigen levensdoel. Integendeel,
slechts als die arbeid vruchten oplevert, is
de menscheljjke plicht naar eisch volbracht.
Laat ons gemeenschapsgevoel ons dan
een deel dier levensvrnchten doen plaatsen
op den grooten disch der menschheidmaar
laat ons voorzichtig zpn om niet zelven
aan dien grooten disch te verhongeren.
I3uLitenland,
Het schjjnt thans vast te staan dat kolo
nel Jouaust, voorzitter, en majoor De Bréon,
lid van den krjjgsraad te Brest, tegen de
schuldigverklaring van Dreyfus hebben ge
stemd. Door de officieren van hun garni
zoen worden zjj gemeden, terwjjl generaal
Julliard zelfs bjj een openbare plechtigheid
weigerde kolonel Jouaust de hand te geven.
11 November vertrekt de eerste ambu
lance van Antwerpen naar Transvaal. Zjj
zal bestaan uit tien geneesheeren, tien
vrouweljjke en tien manneljjke verplegers,
onder leiding van dokter Coolen. Omstreeks
Kerstmis komt zjj op het slagveld.
Te Brussel heerscht groote geestdrift over
ik uit de keuken kwam, hoorde ik mpn
heer Fitzgerald thuiskomen.*
•En hoe laat was dat?* vroeg Gorby
gejaagd.
»Vjjf minuten vóór twefën,* antwoordde
juffrouw Sampson.
Gorby dacht een oogenblik na.
Het rjjtuig werd aangehouden om één
uur reed naar St. Kilda om tien minuten
over éénen was aan de Grammarschooi,
laten wjj nu eens zeggen, om vjjf minuten
vóór halftwee Fitzgerald sprak vjjf mi
nuten met den koetsier, dat is dus half
twee verder kunnen wjj aannemen, dat
hjj lien minuten op het andere rjjtuig
wachtte, dat maakt tien minuten over half
twee dan zpn er nog wel twintig minu
ten noodig, om in Oost-Melbourne te
komen en vjjf minuten om naar hier te
loopen dat is vjjf minuten over tweeën
in plaats van vjjf minuten er voor
begrepen.
»Ging de klok in uw keuken geljjk?*
vroeg hjj.
Dat denk ik wel,* antwoordde juffrouw
Sampson. »Tusschenbeide loopt die wel
achter, daar ze in langen tjjd niet schoon
gemaakt is.<
Dien avond liep zjj toch zeker achter,*
zei Gorby triomfanteljjk. »Hjj moet vjjf
minuten over tweeën zpn thuisgekomen,
dan komt het uit.*
Wat komt uit?* vroeg de hospita
scherp. »En hoe zou u weten, dat mjjn klok
tien minuten achter liep?*
»Het was toch zoo, nietwaar?* vroeg
Gorby driftig.
>Ikzal het niet tegenspreken,* antwoordde
juffrouw Sampson,* men kan op een klok
al niet meer rekenen, dan op de men
schen maar dit maakt niets uit voor
die levensverzekering, wel, daar hjj gewoon
ljjk voor twaalven binnen is.<
>0, dat komt allemaal terecht,hernam
de overwinning der Boeren.
De ambulance van het Duitscbe Roode
Kruis zal 10 dagen vroeger dan vastgesteld
was en nu reeds 8 November naar Zuid-
Afrika vertrekken, met het doel zich te
vereenigen met de eerste Nederlandsche
ambulance.
De >National Zeitung* deelt met veront
waardiging mede, dat Engelsche agenten
thans bezig zjjn in België en langs den
Rjju oud-onderofficieren voor den dienst in
het Britsche leger aan te werven.
In de Chineesche provincie Koui-Chow
is een oproer uitgebroken. De muiters heb
ben den magistraat der hoofdstad Jenknaith-
Sien vermoord.
Volgens de »St. James Gazette* zouden
de gezanten van Frankrjjk, Engeland,
Duitschland en Rusland te Washington,
ter voorkoming van misverstand, aan de
regeering der Vereenigde Staten gevraagd
hebben, in welk deel van China zjj haar
invloed denkt uit te oefenen. Dit bericht
klinkt zeker nogal vreemd.
Op de Bulgaar8che begrooting voor 1900
is negen millioen francs bezuinigd op de
verschillende hoofdstukken, behalve op dat
van oorlog. Het leger zal zelfs nog worden
uitgebreid met 12 reserve-regimenten infan
terie, waarvoor het kader reeds aanwezig
is. Tot dekking dier uitgaven zullen tienden
moeten worden ingevoerd, terwjjl verder
een gedwongen leening zal worden geheven
van staats-ambtenaren, door een deel van
hun salaris in schatkistbons uit te betalen.
Aangezien die middelen echter niet vol
doende zullen bljjken, zal spoedig tot het
invoeren van monopoliën moeten worden
overgegaan.
De Figaro* heeft den heer Jules Huret
naar Londen gezonden om de indrukken
weer te geven, welke daar de bevolking
ondervond door de laatste berichten. De
Engelsch en schpnen echter een groote kalmte
te toonen. »Het heeft niet veel te betee-
kenen. Over veertien dagen zullen wjj weer
de baas zjjn.*
En dat, zegt Huret, is werkeljjk de mee
ning van alle Engelschen.
de rechercheur verrukt over de verkregen
inlichtingen. »Is dit de kamer van mpnheer
Fitzgerald?*
»Ja, dit is zjjn kamer,* luidde het ant
woord, »maar het zjjn zijn eigen meubels.*
Terwjjl zp dit zeide, werd er gescheld,
zoodat juffrouw Sampson, terwijl zij nog
haastig iets tegen Gorby zei, al krakende
de trap afding. Alleen achtergebleven, stond
Gorby op en zag de kamer eens rond. Het
vertrek was keurig gemeubeld en de schil
derpen, die de wanden versierden, getuigden
van veel kunstsmaak. In een hoek bjj het
venster stond een schrjjftafel, die met pa
pieren overdekt was.
>Ik denk niet, dat het tot iets zal leiden,
om naar de papieren te zoeken, die hjj uit
den zak van Wbyte genomen heeft,* sprak
de rechercheur tot zichzelven, terwijl hjj
enkele brieven verlegde, «daar ik niet weet,
welke papieren het zpn en zelfs niet zou
kunnen zeggen, dat ik ze gezien had. Ik
zou trouwens wel dien eenen handschoen en
de flesch, waarin de chloroform was, willen
hebben, of hjj heeft die misschien wegge
gooid. Hier zal daar niets van te vinden
zpn, daarom zal ik eens een kjjkje nemen
in zpn slaapkamer.*
Er was geen tjjd te verliezen, daar juf
frouw Sampson elk oogenblik terug kon
komen, dus liep Gorby vlug naar de slaap
kamer, die aan de zitkamer grensde. Een
groot portret van Madge Frettly, die in een
pluche-lpst op da toilettafel stond, viel hem
het eerst in het oog. De photographie was
geljjk aan die, welke hjj ia het album van
Whyte gezien had. Lachend nam hjj het op.
>Gp zjjt een aardig kind*, zei hjj de
beeltenis toesprekende, »maar gjj geeft uw
portret aan twee jongelui, die verliefd op
u, maar ook nogal heet gebakerd zjjn. Het
gevolg hiervan is, dat de een dood is en
de ander niet lang overleven zal. En dat
hebt gjj op uw rekening.*
»Ik ben naar het »War Office* gegaan,
dat wil zeggen naar het ministerie van
Oorlog. Daar zou ik waarschpnlpk iets
kunnen vinden wat op emotie geljjkt, want
daar hangt men de officieele telegrammen
uit Transvaal op en daar krjjgen het pu
bliek en de pers er kennis van.
Het »War Office* bevindt zich in een der
drukste gedeelten van Londen, een soldaat,
met geschouderd geweer, bewaakt er den
ingang
Sedert twee dagen staan daar menschen
te lezen.
Er zpn er van alle »soorten« werklieden
met een pet op»heeren« met zjjden hoeden,
straatjongens, telegrafisten, die zich er door
heen hebben weten te dringen. Men wjjst
mjj sir Edward Clarke aan, lid van het
Parlement. Men doet, alsof men alles leest
met groote belangstelling, maar zonder
eenige agitatie. Er heerscht groote stilte,
niettegenstaande het heen en weer geloop.
Als de menschen zich terugtrekken zpn de
ernstige gezichten misschien een weinig
bleek. Men raadt, dat zjj ernstig denken.
Maar hun emotie, als die bestaat, is mis
schien inwendig.
De »Kölnische Zeitung* ontvangt over
de nederlaag van Maandag het volgende
van haar vertegenwoordiger uit Londen
De krantenverkoopers op de straten
brulden met stentorstem en deden razend
goede zaken en iedereen liet het hoofd
hangen. Het was merkwaardig hoe vol
zelfs de personen der onderste lagen, de
omnibus-conducteurs, de huurkoetsiers, de
spoorweg-conducteurs en de pakjesdragers
waren over de menscheljjke en politieke en
militaire zjjde van het onheil en hoe zonder
aanzien des persoons deze ramp werd be
sproken.
De arme officieren en soldaten, die in de
hoop op roem en overwinning waren uit
getrokken en nu in gevangenschap naar
Pretoria moeten gaan! Hoe treurig voor
Lady White! De oorlog zal nu een paar
maanden langer duren! Of het moeilpker
is, zich vier weken te Ladysmith staande
te houden dan wel zich een weg te slaan
naar Durban Als de weifelende Hollanders
in de Kaapkolonie en Natal zich nu niet
»Hjj zette het portret weer neer en keek
de kamer rond, totdat een lichtbruine jas
en een vilten hoed hem in het oog vielen.
>0, zoo!* zei de rechercheur naar de
deur gaande, »hier is de jas, die gjj aan
hadt, toen gjj dien armen jongen vermoord
hebt. Het zal mij benieuwen, wat er in de
zakken zit,* en tegeljjkertjjd stak hjj er zpn
hand in.
In den eenen zak vond hjj een oud pro
gramma en een paar bruine handschoensn,
maar in den tweeden zak deed Gorby een
vondst; niets meer of minder dan den hand
schoen, die gemist werd. Daar was hjj, een
vuile, witte rechter handschoen met zwart
stiksel op den rug. De rechercheur lachte
voldaan, toen hjj het gevondene zorgvuldig
in zjjn zak stak.
Mjjn ochtend is niet verloren,* dacht
hjj. »Ik weet nu, dat hjj thuis kwam op
een tjjd, welke overeenkomt met al zpn
handelingen; na één uur in den nacht van
Vrjjdag, en dit is de vermiste handschoen,
die klaarbljjkeljjk aan Whyte heeft toebe
hoord. Als ik nu de chloroformfle3ch nog
kon vinden, dan was ik klaar.*
Ofschoon hjj overal nauwkeurig rondkeek,
gelakte hem dit niet. Toen hjj eindelpk
juffrouw Sampson boven hoorde komen,
staakte hjj zpn onderzoek en ging de kamer
weer in.
•Zeker weggegooid,* mompelde hjj en
nam weder plaats, »maar dit doet er weinig
toe. Van de gegevens, die in nu heb, kan
ik wel een geheel maken, dat voldoende zal
zpn, om hem schuldig te verklaren. Boven
dien verwacht ik, dat hjj, eenmaal gear
resteerd, alles zal bekennen; hjj schjjnt nu
reeds berouw te hebben.*
De deur ging open en juffrouw Sampson
kraakte verontwaardigd het vertrek binnen.
RUUHÜIUI
Wordt vervolgd.)
