naar de hersenen leidt, in welke zjj worden
waargenomen.
Blinden kannen nu reeds door betasten
een duideljjk beeld van den vorm van
voorwerpen verkrjjgenhun andere zintui
gen worden scherper. Lagere dieren met
zwak gezichtsvermogen zien als 't ware
met hun geheele lichaam. Men kan daarom
een blinde doen zien, door de beelden der
voorwerpen tot zjjn hersenen te doen komen.
De Daily Mail* en dergel jjke bladen
bevatten allerlei onheilspellende geruchten
en berichten over Japan en Rusland. De
aanspraken van Rusland op de haven van
Masampo in Korea zouden aanleiding geven
tot een ernstig geschil tusschen de twee
staten. Japan zou reeds een feiteljjk bond
genootschap gesloten hebben met China, in
weerwil van de onheusche bejegening van
Japansche gezanten te Peking, welke slechts
dienen moest om de Russen zand in de
oogen te strooien. En een sterke Russische
vloot moet voornemens zjjn, te Nagasaki
te overwinteren. Prins Heinrieh van Pruisen
neemt met spanning de ontwikkeling der
dingen waar; enz.
Uit Glasgow komt het bericht dat de
firma John Browne en Co., die een Japansch
slagschip bouwt, last ontvangen heeft, de
voltooiing van dat schip zooveel mogeljjk
te verhaasten en tegelyk seint Reuter uit
Petersburg dat de Russische minister van
marine het volgende jaar het smaldeel in
Oo8t-Azië met tien nieuwe torpedobooten
wil versterken.
Naar het heet, zal Engeland aan Turkjje
de noodige fondsen verstrekken voor den
aankoop van oorlogsschepen in de Veree-
nigde Staten, om het hoofd te kunnen
bieden aan Ruslands eischen.
Volgens een bericht uit Moskou aan de
»Morning Post* zjjn verscheidene regimen
ten Russische grenadiers naar de Perzische
grens vertrokken.
In de afgeloopen week zjjn op Mauritius
87 gevallen van pest, waarvan 62 met
doodeljjken afloop, voorgekomen.
De onderkoning van Britsch-Indië, lord
Curzon, die zich thans te Bombay bevindt
na een reis gemaakt te hebben dwars door
de streken die door de pest en hongersnood
worden geteisterd, heeft zich in een rede
te Bombay een groot voorstander van de
inenting tegen de pest verklaard. Hjjzelf
en zijn geheele gevolg zjjn ingeënt voordat
zjj den tocht aanvaardden.
De Peter8burgsche correspondent van de
»Soleilc zegt te kunnen verzekeren, dat
een coalitie van Rusland, Duitschland en
Frankrjjk bjjna tot stand gekomen was,
maar dat ze is afgestuit op Frankrjjk's
weigering om mee te doen.
De militaire medewerker van de Times*
verwacht het ontzet van Ladysmith tegen
het eind van de week, wannesr Murray te
Estcourt 4000 man versterking zal krjjgen.
Hg twgfelt thans eraan, of Joubert meer
dan 18,000 man rondom Ladysmith heeft
liggen, en dan is hg niet in staat de En-
gelsche pogingen tot ontzet te vergdelen.
Een particulier telegram uit Londen van
Zondag meldt:
Verschillende oorlogscorrespondenten van
Engelsche bladen te Estcourt seinen over
het bombardement van Ladysmith, dat hevig
hoorbaar is. Het gebombam van de zware
kanonnen van de Boeren is duidelgk te
onderkennen van het gebulder van het
Engelsche geschut en het geknal van de
lyddietgranaten. Ook ziet men van de heuvel
toppen ten noorden van Estcourt dikken
rook zweven boven Ladysmith, die naar
men denkt opstjjgt uit de vlammende ge
bouwen. De correspondent van de Daily
Telegraph* voegt erbjj dat door de dikte
van den dampkring de pogingen om ge
meenschap met Ladysmith te krjjgen, mis
lukten.
De militaire medewerker Van de West-
minster Gazette* drjjft den spot met de
berichten, dat men het eenige mjjlen be
noorden Estcourt bombardement van Lady
smith hooren kon. Hg gelooft dat donder
slagen de uitkjjkers misleidden. Waarschjjn-
ljjk acht hjj daarentegen het bericht van
Daily Mail* uit Pietermaritsburg, dat de
Boeren eventueel zullen terugtrekken naar
het Zoutpansbergsche, in het Noorden van
Transvaal, waar reeds met het oog daarop
levensmiddelen worden opgehoopt. Ook deze
krjjgskundige acht het gedeelteljjk ontzet
van Ladysmith op het einde van de week
mogeljjk.
Over de lyddietbommen, welke de Engel
sehen in Zuid-Afrika gebruiken, wordt nog
medegedeeld, dat zjj binnen een kring van
100 meter alles, wat leeft, dooden. Tegen
pantsers zjjn zjj vrjj gevaarloos, omdat zjj
door de kracht van de ontploffing geheel
tot poeder worden g« slagen. Daarentegen
zjjn zjj uitstekend g< schikt voor de vernie
ling van lichtere voorwerpen als huizen,
verschansingen enz. Tot nog toe zjjn 34
lyddietkanonnen in Zuid-Afrika geland.
Een Engelschman geeft in de »Pall Mali
Gazette* den Britschen autoriteiten den
raad, de Nederlandsche expedities van het
Roode Kruis, die te Delagoa-baai aan land
gaan, eerst goed te fouilleeren. De scbrjjver
besluit: »Wjj hebben reeds zooveel verraad
van de Boeren ondervonden, dat het zeer
goed mogeljjk is, dat officieren en oorlogs
materiaal op deze wjjze in Transvaal ko
men.*
Een Ier8cbe weduwe van een sergeanj
der Munsterscbe Fusiliers heeft op het
oogenblik zeven zoons in het Engelsche
leger. Vjjf ervan zjjn in Zuid-Afrika of op
weg daarheen. Koningin Victoria heeft de
vrouw f 60 gestuurd.
De Engelsche zeemacht wordt bewapend
met een nieuw, geducht kanon. Hst is als
12-inchkanon bekend, weegt 50 ton, is 41
voet lang en heeft een snelheid van 2.367
voet per seconde. De kogel weegt 850 pond
en de lading cordiet, waarmede het kanon
wordt afgeschoten 167% pond. Het vloot-
bestuur heeft 450 van die stukken besteld,
die 10.000 pond sterling per stuk kosten;
150 zjjn er reeds gereed.
Zondag werd bericht, dat weder een
Engelsch oorlogsschip, met bestemming naar
Transvaal, vergaan was; later meldde men
weder, dat dit op eene vergissing berustte.
Thans wordt geseind
Er is Vrijdagnacht wel een schip bjj
Ouessant vergaan, al was 't geen Engelsch
transportschip. Het was het Belgische
stoomschip »Belgique«; 18 mannen zjjn
daarbjj omgekomen.
Een bericht uit Londen van 12 Nov.
meldt
De legermacht der Boeren bjj Kimberley
werd in de laatste dagen zeer versterkt.
Van de zjjde der Boeren wordt meer han
delend opgetreden en hoofdzakeljjk heeft
men het gemunt op de eigendommen van
de Beers Compagnie, die voortdurend be
schoten worden. De schade aan verschillende
dynamiet-magazijnen toegebracht, bedraagt
reeds duizenden ponden.
Er bestaan aanwjjzingen, dat het Basoe-
tohoofd Joel zich bjj de Boeren zal aan
sluiten. De andere hoofden big ven trouw
aan de Engelschen.
De transportschepen Armenian* en
>Nubia« zjjn te Kaapstad op 13 dezer met
2300 man en 600 paarden aangekomen.
Een bericht uit Londen, dd. 14 Nov.,
meldt:
Het transportschip Britannia* is heden
te Kaapstad aangekomen. Sedert Donderdag
zjjn er twaalf transportschepen aan de Kaap
gekomen, tezamen met ongeveer 15.000
man versterkingstroepen.
Naar men uit Brussel schrjjft, vertrok 4
November het Engelsche stoomschip >Maud
Royal* met 1900 muilezels uit Napels via
Gibraltar naar Kaapstad. De volgende zen
ding, die weder Napels zal verlaten zal in
plaats van door een Engelsche firma door
tusschenkom8t van Italiaansche cargadoors
worden verscheept, wat in strjjd is met de
internationale bepaljngen, aangaande de
neutraliteit.
Koningin Victoria heeft Zaterdag te
Windsor wapenschouwing gehouden over
een gemengd escadron van de Life Guards
en de Royal Horse Guards, dat naar Zuid-
Afrika vertrekt. De koningin sprak den
troep aldus toe:
>Ik heb u hier geroepen, soldaten, die
altjjd in mjjn nabjjheid zjjt geweest, om a
vaarwel te zeggen, voor gjj de zee over
steekt naar verre landen, om in een deel
van mjjn rjjk hulp te bieden aan uw makkers,
die met zooveel dapperheid strjjden voor
hun vorstin en voor hun land. Ik ben er
zeker van, dat gjj altjjd uw plicht zult doen,
zooals gjj dien tot dusver hebt gedaan. Ik
smeek God, u te zegenen en u gezond te
doen terugkomen.*
De soldaten beantwoordden deze toespraak
met drie cheers voor hun koningin.
Er heeft zich te Londen een commissie
gevormd, die geld zal inzamelen voor het
oprichten van een gedenktaeken voor gene
raal Symons, die in het gevecht bjj Glencoe
doodeljjk werd gewond.
De Engelschen moeten natuurljjk een en
ander hooren over hun telegrammen.
De »Rire« geeft een nieuwe toepassing
van de automaat te aanschouwen. Een
Engelschman staat voor het toestel, waarop
men leest:
»Gooi een penning in de sleuf, druk op
den knop en gjj ontvangt de beste be
richten uit Zuid-Afrika.*
Een ander plaatje toont aan een echtpaar
dat een geschil heeft:
»Hou je mond zegt de een, je liegt als
een Engelsche kabel.*
>Jugend« geeft een verklaring van den
zonderlingen inhoud der Engelsche tele
grammen. De telegraaf zonder draad is
ingevoerd, dientengevolge zjjn alle berichten
»uit de lucht gegrepen.*
Een reiziger, die uit Johannesburg in
Natal kwam en veel in Zuid-Afrika had
rondgekeken, vertelde hoe een Boer hem
eens had gesproken van »een woaderbaar-
Ijjke granaat, die het Opperwezen hun ge
schonken had en die aan de boomen groeide.*
De andere meende het bestaan der zon
derlinge vrucht in twjjfel te mog^n trekken
en de Boer beloofde daarop zjjn bezoeker
naar de plaats te brengen, waar de bewuste
boomen groeiden. Men bereikte een rivier
oever, waar een zeer bijzondere boomsoort
stond met reuzenbladen van twintig voet,
donkerzwart met lichtgroene Ijjnende
vruchten deden het meest denken aan croc-
ketballen, lichtrose gekleurd.
Op den grond lagen vele zulke ballen,
uitgedroogd en diepblauw van kleur. De
Boer nam een der vruchten op, besteeg zjjn
paard, reed vier mjjl ver, waadde de rivier
in en plaatste daar de vrucht op een uit
stekenden rots. Men reed daarop een flinken
afstand verder, verborg zich in een kloof
en legde zich neer. De Boer mikte op de
vrucht en het volgend oogenblik was het
of een salvo van artillerievuur losbrak. Het
water sprong woest omhoog en bespatte
de beide mannen, die op een afstand van
ongeveer 900 yards verwgderd warengroote
stukken rots vielen tot dicht bjj hen neer.
Op de plaats van de ontploffing zelf vond
men ontwortelde boomen en gesplinterde
rotsen over een uitgestrektheid van een
kwartmijl.
De Boer deelde mede, dat de vreeseljjke
vrucht slechts in deze vallei groeide en den
naam Lad van »Donderboltje.« »Wjj heb
ben,* zeide hg, >hocderden van deze gra
naten te Pretoria,* die wjj zoo noodig zullen
gebruiken. Wjj zullen trachten ze in het
vjjandeljjke kamp te smokkelen en ze onder
de Engelsche ammunitie te mengen, waar
zjj een ontzettende verwoesting kunnen uit
richten. Gaat dat niet, dan zullen wjj de
granaten langs den weg plaatsen, dien de
Engelschen nemen. God en de Mausers
zullen het overige doen.*
Pluatsieltfh NieuwH.
WERKENDAM. Morgenavond hoopt
de Chr. Jongelingsvereeniging Andreas*
haar gewone jaarvergadering te houden in
de Nutszaal.
Gisteravond trad voor het departe
ment >Werkendara< tot 't Nut van 't Al
gemeen als spreker op, de heer Broedelet
van Hilversum. De hoofdschotel van dezen
avond bestond uit een door den spreker
zelf vervaardigd bljjspel, getiteld »Vrou-
wenregeering*, waarin ZEd. duideljjk liet
uitkomen, het onmoereljjke om de emanci
patie der vrouw ten einde toe door te drjjven,
hoeveel drukte in enkele steden en landen
er ook over moge worden gemaakt. De na-
stukjes »Neus en knoopsgat*, »de rose
Domino* en >Op 't diner*, wekten menig
maal den lachlust op.
De voorzitter was zeker de tolk der ver
gadering toen ZEd. den spreker dankte voor
't verschafte genot en er een tot weerziens
bjjvoegde.
SLEEUWIJK. Zondag voormiddag bjj
het huiswaarts keeren van de Godsdienst
oefening had het 14-jarig dochtertje van
N. van Krugten, doordat zjj een parapluie
voor den regen had opgestoken, het ongeluk
tegen het paard van den heer T. M. Koog
man te loopen en onder het rjjtuig te
geraken. W. van Put trok haar spoedig
van onder het rjjtuig wegmet gescheurde
kleeren en eenige kneuzingen kon zjj huis
waarts keeren. Onvoorzichtigheid van het
meisje moet de oorzaak wezen, daar de
j mgeheer G. Koog man haar toeriep en zjjn
paard zooveel mogeljjk inhield.
BIESBOSCH. In de Bruinkil is een
schuit, van gebrs. v. d. Plujjm uit Dussen,
geladen met bieten gezonken. De opva
renden konden zich bjjtjjds redden. Het
schip wordt gelicht.
ALMKERK. De alhier aan de huizen
gehouden collecte voor het Roode Kruis
heeft opgebracht f 160,90 en die voor de
Ned. Zuid-Afr. Yereeniging f 369,08.
Burgemeester en Wethouders hebben
de volgende personen benoemd ter uitvoe
ring der 8ste tienjarige volkstelling: de
heeren J. C. ~W. M. van Sittert, belast met
hoofuleiding, alsmede C. van Djjk, P. van
Kujjk, H. A. Raman en P. Schouten.
NIEUWKUTK. Zondagavond gaf onze
harmonie »de Eendracht van Onsenoord en
Nieuwkuik* te zamen met hare zusterver-
eeniging »St. Cecilia* van Haarsteeg een
welgeslaagd concert, in de zaal van den
heer Van den Broek alhier. Bnde harmoniën
handhaafden baren ouden roem en toonden
op 't gebied der toonkunst een goed figuur
te kunnen maken.
De verschillende nommers van 't rjjke en
welgekozen programma werden zeer var-
diensteljjk ten gehoore gebracht. Dit bewees
het daverend applaus van 't zeer talrjjk
publiek, 't welk na elk Hommer opging.
Na afloop van 't concert werd menig
warm woord gesproken, menig glas ge
ledigd, menige spiets afgestoken op den
bloei en den vooruitgang der beide gezel
schappen. Nu, dat deze zich voortdurend
hooger zullen weten op te werken, daarvoor
staan ons borg de erkende muzikale be
kwaamheden der beide Directeurs, de jjver
van de respectieve presidenten en de onder
linge ambitie der leden.
Dat dan beide vereenigingen groeien en
bloeien, dat zjj voortdurend big ven voort-
schrjjden op de baan der toonkunst, en dat
de band, die de twee zustergezelschappen
vereenigt, steeds nauwer worde toegehaald,
voorzeker is dat met ons de wensch van
allen.
NEDERHEMERT. De collecte ten be
hoeve van 't Roode Kruis voor Transvaal,
heeft alhier de som van f210 opgebracht.
WIJK. De alhier gehouden collecte voor
onze zwaarbeproefde stamverwanten in Zuid-
Afrika heeft f 219.64 opgebracht.
HER WIJNEN. De raad dezer gemeente
heeft het tractement van het hoofd der
school, de heer Hettema, met f 150 ver
hoogd, tengevolge waarvan deze dan ook
voor de benoeming naar Lienden bedankt
heeft.
AALST. Een onhandig schutter moest
ondervinden dat een geweer geen artikel
is om mede te spelen.
Bjj het afsehieten toch sprong het geweer
waardoor hg zich aan zjjn handen en aan
gezicht zoozeer benadeelde, dat hg geruimen
tjjd niet zal kunnen werken.
Deze is niet bekwaam om in de Transvaal
Engelschen »te gaan skiet.*
RAAMSDONKSVEER. Ter najaars-
markt waren aangevoerd 126 paarden, 15
koeien en vier manden biggen. Handel matig.
GORINCHEM, 13 Nov. Op de heden
alhier gehouden St. Maartens-paardenmarkt
waren 2250 paarden aangevoerd. De markt
was vrjj goed. Veel buitenlandsche koop
lieden waren aanwezig die in de beste
paarden flink handel dreven en vooral bjj
't begin de luxe-paarden aan hooge waarde
kochten.
Besteed werd voorluxe-paarden f 500
k f 800 2% jarige f 250 k f 425; 1%
jarige f 160 a f 300; werkpaarden f 100
a f 225; veulens f 80 k f 180; ponny's
of hitten f 60 a f 150slachtpaarden f 40
a f 70 per stuk.
Op de gister alhier gehouden St.
Maartensrundermarkt waren 5199 stuks vee
aangevoerd, zjjnde nagenoeg evenveel als
verleden jaar met deze markt. De handel
was vlugbehalve in wat veel afwjjkende
mindere soorten, was er in alles veel koop
lust waar te nemen. De markt was door
tal van kooplieden bezocht, waaronder veel
buitenlandsche, die voor het beste vee hooge
prijzen besteedden.
Noteeringen: kalf koeien f 130 h f 280,
kalfvaarzen f 120 a f 190, vare koeien f 90
k f 170, guiste vaarzen f 60 a f 110, ossen
f 60 a f 175, kalveren f 20 a f 60 per stuk.
Uit het verslag der Commissie van Rap
porteurs der 2e Kamer omtrent de in hare
handen gestelde verzoekschriften aangaande
het wetsontwerp houdende bepalingen tot
regeling van den leerplicht, bljjkt dat het
getal dezer adressen 1179 bedraagt. Zjj zjjn
verdeel i in de volgende rubrieken
lo. Adressen voor leerplicht en verplicht
herhalingsonderwjjs, ten getale van 34;
2o. één adres voor leerplicht;
3o. adressen voor leerplicht maar tegen
verplicht herhalingsonderwjjs, 9;
4o. adressen tegen verplicht herhalings
onderwjjs, 9;
5o. één adres tegen verplicht herhalings
onderwjjs voor meisjes;
6o. adressen, houdende bezwaren tegen
het wetsontwerp, en in verband daarmtde
verschillende verzoeken behelzende, 8
7o. adressen, houdende bezwaren omtrent
het wetsontwerp, maar daaromtrent geen
bepaald verzoek bevattende, 5;
8o. adressen, houdende verzoek het wets
ontwerp niet aan te nemen, 471 benevens
571 bjjna alle ingezonden door R. K. pas
toors en hunne parochianen, alsmede andere
R. K. geesteljjken, R. K. kerk-, arm-, en
school besturen, R. K. onderwjjzers, onder-
wjjzeressen en ouders van schoolgaande
kinderen, verschillende R. K. vereenigingen
en stichtingen;
9o. adressen, houdende het verzoek het
wetsontwerp niet aan te nemen, en waarin
behalve de in andere adressen genoemde
bezwaren, nog argumenten tegen het ont
werp worden aangevoerd of bizondere mede-
deelingen en wenschen worden gedaan, 53
De Commissie stelt voor de adressen te
deponeeren ter griffie, ter inxage van deleden.
Omtrent 17 airessen is vroeger reeds
rapport uitgebracht.
Als datum van vertrek van de tweede
ambulance van het Roode Kruis is definitief
aangewezen 25 dezer.
De dienst weigerende milicien Wendt is nu
overgepUatsfc vaa het garnizoen te Haarlem
bjj den hospitaaldienst te Naarden.
De storm en het onweder van Zaterdag
avond en nacht hebben in ons land op
verschillende plaatsen tairjjke ongelakben
aangebrachtzoo wordt o.m. bericht
Te Stavenisse is het jjzeren vaartuig
»Albertus«, bjj ruw weler en zeer hoogen
waterstand op den Oos'havendam gevaren.
Het schip is ledig en deed de eerste reis,
van Rotterdam naar Antwerpen. Op de
Schelde, bjj de z.g. Witte Ton, had het 2
ankers en 100 vadem ketting verloren. Nog
steeds zit het vaartuig er en daar men
hoogstwaarschijnlijk niet zulk hoog water
zal krjjgeH, ziet men er bezwaar in om het
af te brengen. Het vaartuig schjjnt tot
dusverre nog geen schade bekomen te
hebben.
Uit Zwolle wordt gemeld, dat door den
storm het water zoodanig opliep, dat des
nachts te 121/a uur de keersluizen der Wil
lemsvaart moesten gesloten worden. Door
het steeds wassende water liepen Zondag
alle uiterwaarden langs het Zwarte water
en het Alm^loosch kanaal onder.
Te Wildervank is tjjdens het oaweder
een lOjarig zoontje van den ar bei Ier K. S.
in het water van het Westerdiep geraakt
en verdronken.
Te Goedereede is de bliksem ingeslagen
in het rjjkstelegraafkantoor, zonder aan-
merkeljjke schade toe te brengen. De tele-
foongemeenscaap met den vuurtoren werd
daardoor tjjdeljjk verbroken.
De hofstede van den heer Kommandeur
aan den Uitgang, gemeente Ursem, door
den bliksem getroffen en tot den grond
afgebrand. Ook werden drie koeien door
het hemelvuur gedood. Verzekering dekt de
schade.
Onder Haarlemmerliede sloeg de bliksem
in den watermolen van den Veerpolder en
wel in het woonvertrek, waar het tairjjke
gezin om de tafel zat. De 70jarige J. J.
Koek werd gedood, terwijl een zesjarig
knaapje, op grootvaders knie zittend, deer-
ljjk werd verwond. De overige huisgenooten
kwag?®n met den schrik vrjj, brand werd
nieV veroorzaakt en er werd geen schade
aangericht.
Te Amersfoort geraakte een transport
wagen der veld-artillerie, bespannen met
twee paarden, voor de stoomwasscherjj van
den heer B. W. Speelberg, buiten de Kleine
Koppel, tot het in ontvangst nemen van
aldaar gewa«3chen militaire goederen, bjj
het keeren te water in de rivier de Eem.
Ondanks de spoedige hulp van eenige in
de nabjjheid liggende schippers, zjjn de
beide paarden verdronken met veel moeite
werd de wagen, welke vrjj ernstig gehavend
was, op het droge gebracht. De bestuurder
van den wagen was er nog bjjtjjds afge
sprongen.
Men schrgft van de Pruisische grenzen
van Vrjjdag 10 Nov., omtrent het treurige
tooneel dat den vorigen nacht bjj de grenzen
van Anholt plaats vond aan de >Arnh. Ct.«
het volgends:
De grensbeambte Köhle en Böhme, op
wacht staande, zagen 5 personen, die zjj
van smokkelen verdachten, zich haastig
voortbewegenze liepen hen na en nu ge-
gelukte het den laatste, een joh gen die zich
da&rbjj bevond, vast te houden. De overige
verdachten maakten nu rechtomkeert om
den knaap te bevrjjden en zonder brutaal
tegen de beambten op te treden. De com
mies Böhme, het noodig achtende zich te
verdedigen, zette zjjn geweer aan en trof
den landbouwer Ehrenfeld, een geboren
Duitscher, wonende te Voorst, gem. Gen-
dringen, doodeljjk. De getroffene werd on-
middelljjk opgenomen en naar het ziekan-
klooater te Anholt vervoerd, waar hjj onder
de hevigste smarten Donderdagmorgen be
zweek. De overledene was een aauzienljjk
landbouwer en als fateoenljjk persoon be
kend, die een jonge wedQwe met 2 kinderen
nalaat.
Deze historie heeft veel deelneming ver
wekt, te meer daar de verslagene geheel
vreemd aan de smokkelarjj was en zich in
de zaak had gemengd in de meening dat ds
jongen ten onrechte was aangehouden.
Zondagochtend omstreeks half drie uren
trokken naar men aan de >M. C.« uit
Aardenburg meldt de wachtmeester der
Binnenland.
