berichten als bedragende 200 man aan doo-
den en 240 aan gewonden.
De vrouweljjke oorlogscorrespondent van
de »Daily Mails, Lady Sara WilsoD, een
tante van den tegenwoordigen hertog ran
Marlborough, is door de Boeren gevangen
genomen en naar Pretoria gebracht. Men
zei?t, dat generaal Joubert den Engelschen
leger-autoriteiten heeft voorgesteld haar uit
te wisselen tegen een Boerenvrouw, die door
de Engelschen is gevangen genomen. Lady
Wilson is dezelfde dame, die met haar dienst
bode te paard Mafeking verliet en 200 mjjl
aflegde over onbegaanbaar terrein.
Het Hollandsche en Duitsehe ambalance
corps kwam 8 dezer te Pretoria aan en
werd zeer geestdriftig ontvangen. Welkomst
toespraken werden gehouden.
De helft van het corps gaat naar Natal
de andere helft naar den Oranje-Vrjjstaat.
Het Engelsche departement van oorlog
gaf telegrafisch bevel aan den commandant
te Canterbury, waar de cavalerie-brigade
ligt, om het vertrek van alle beschikbare
troepen voor Kaapstad voor te bereiden.
De Kaffers die te Mafeking tegen de
Boeren vochten en gevangen genomen
werden, verklaarden, volgens de>Express«,
dat zg onder bedreiging met revolverschoten
door de Britsche officieren, den aanval
moesten doen.
Dalziel schrgft uit Louren^ Marques
Iemand, die met Cronjó het gevecht aan de
Modderrivier op den 30en November heeft
bggewoond, meldt uit Jacobsdal»De Boeren
beschouwen dat gevecht als een der hevigste
die zg ooit hebben bggewoond. Generaal
Cronje voerde het bevel over den Trans-
vaalschen vleugel van de verbonden troepen,
en het was zgn vleugel die bjjna alleen
den heelen dag den vreeselgken aanval van
den rechtervleugel der Engelsehen te door
staan kad. De Transvalers hielden het in
hun stelling met de grootste kloekheid uit
tot 's avonds 7 uur, toen het hevig gra-
naatvuur der Engelschen de Vrjjstaters tot
den terugtocht dwong, c
Te Kaapstad is de »Columbian« aange
komen met een deel van de troepen, die
aan boord van de »Ismore« geweest zgn.
De 29 geredde paarden komen over land.
Het wrak van de »Ismore« is uit elkaar
geslagen. Men heeft nog hoop de gezonken
kanonnen later door duikers te kannen
laten lichten.
Kapitein Marshall, een officier in het
Engelsche leger, heeft, naar Central Newsc
uit New-York seint, te St. Louis weer 1000
muilezels voor Zuid-Afrika gekocht. Naar
het heet, laat hg er daar en elders nog
10.000 opkoopen.
Een bericht uit Pretoria van 9 dezer
meldt: Boerenvoorposten deelen mede dat
Methuen's strgdmacht naar de Boerenstel-
lingen optrekt. Men voorziet een heftig
treffen.
Een officieel telegram, Maandag te Pre
toria gepubliseerd, meldt dat Zondagavond
aan de Modderrivier een gevecht plaats had.
Generaal Cronjé behield zgn stelling en
nam 50 man van den vjjand gevangen.
Er zgn opnieuw troepen uit Voor-Iudië
naar Natal gezonden. Maandag vertrok de
»Palamcotta« uit Bombay met 7 officieren,
557 man en 45 paarden.
Zeven stoomschepen laden te Buenos-
Aires paarden en voer, met bestemming
naar Kaapstad.
Uit Kaapstad wordt dd. 11 dezer gemeld
Heden is den geheelen dag heftig bjj
Modderrivier gevochten. Bijzonderheden ont
breken.
In een tweede editie geeft de >Times<
een telegram uit Molteno meldende, dat het
legertje, waarmede Gatacre Stormberg heeft
aangevallen, 2550 man sterk was. De cor
respondent erkent nu, dat de terugtocht der
Engelschen in volslagen verwarring heeft
plaats gehad. De troepen waren ook zestien
uur op de been geweest. Alleen de prachtige
houding der artillerie heeft verhinderd, dat
Gatacre's legermacht geheel en al werd
Ternield.
Uit Londen wordt van 12 dezer gemeld:
Een Lloydtelegram uit Las Palmas zegt, dat
het Engelsche transportschip Denton Gran-
ge« met remontepaarden en oorlogsmateri-
eel bg het invaren van de haven aan den
grond geloopen is en vast zit.
Het Transvaalsche mgndepartement heeft
in het directeurshuis van de Ferreira-mgn
een gang ontdekt, leidende naar een reeks
vertrekken, 40 voet onder den grond. Licht
en water waren er heen geleid. Men ver
onderstelt dat dit een plaats van samen
komst was voor de employé's in geval van
een bombardement van Johannesburg. Er
zijn vertrekken, niet aangegeven op het
officieele plan. De mgnbestuurder, die ge
bleven is, zegt dat hg niets wist van de
geheime kamers.
De >Westminster Gazette* zegt, dat het
niet twijfelachtig is, of het derde deel *an
Gatacre's troepen is krijgsgevangen gemaakt.
De »Temps« zegt, dat men in militaire
kringen niets verbaasd is over de eerst*-
misrekening van de divisie French.
Generaal Gatacre is de oorzaak geweest
van den opstand der Afrikaanders, ten ge
volge waarvan men gedwongen is geweest
de krijgsmacht te verdoelen, omdat de op
stand openlijk was.
Msn gelooft dat het échee bg Stormberg
het eerste is van een reeks, die te voorzien
was ten zuiden en ten westen van den
Oranje-Yrgstaat.
Het gerucht loopt, dat het ministerie van
oorlog generaal Bulier verzocht heeft bjj de
Aar janotie alle strijdkrachten der Engelschen
bgeen te doen trekken en als operatiebasis
de Zuidelijke en Westelijke grens van den
Oranje-Vrjj staat te kiezen, in afwachting
van versterkingen; en dan te opereeren met
de geheele troepenmacht volgens een vaste
methode in de richting van Jacobsdal en
Bloemfontein.
Een telegram uit Naauwpeort aan de
Evening News* meldt, dat te Arundel
alles wel is. De Uitlanders vertrokken in
den ochtend en deden het Boerencorps
terugtrekken. De correspondent van de »Pall
Mali* te Frère (Natal) seint van Maandag,
dat alles er op wjjst, dat tot heden het
ontzettingsleger er niet in geslaagd is Lady-
smith te ontzetten.
Het ministerie van oorlog wordt gehekeld,
omdat het niet gezorgd heeft de troepen in
het bezit te stellen van de noodige oorlogs
kaarten.
In de Daily Telegraph* komt een ver
haal voor van een verleden week Dinsdag
uit Ladysmith te Frère aangekomen slager,
die den oorlogscorrespondent van genoemd
blad zeide, dat eerst veertien dagen voor
zjjn vertrek de winkels te Ladysmith ge
sloten werden. De militaire overheid nam
alle levensmiddelen in beslag. Brood en
vleesch worden echter nog steeds tegen
vaste prgzen verkocht. Specergen zjjn niet
meer te koop. De laatste bussen geconser
veerde melk brachten f 1.80 per stak op.
Eieren kosten 30 cent per stuk. Vleesch,
beschuit en kommiesbrood zjjn echter niet
duur. Slachtvee is overvloedig aanwezig,
doch het is zeer mager. Schapen en gevogelte
zgn uitermate schaarech.
Het weiland is afgegraasd, doch voor
paarden en muildieren wordt nog rjjkeljjk
haver, mais, hooi en zemelen geleverd. De
Boeren pogen de dieren aan de drinkplaat
sen te beschieten, doch de paarden en muil
dieren worden dicht bg den dekking ver-
schaffenden oever gehouden en voor grootere
zekerheid vastgebonden. Het eenige nadeel
bg de verpleging der bezetting bestaat in
het slechte water, dat eenige ziekten ver
oorzaakt en in den vervuilden toestand van
enkele gedeelten der stad.
In enkele herbergen kan men nog mine
raalwater koopen, hoewel sedert veertien
dagen officieel alle bars etc. gesloten zgn
verklaard.
De troepen zgn door de verschansingen
en loopgraven tegen het vjjandeljjke vuur
gedekt.
De geest ondsr de Engelsche troepen is,
naar de man zegt, goed. De humoristiscne
bladen der Hooglanders »De Granaat* en
»De Leugenaar* brengen den mannen af
wisselingdoor allerlei moppen en »vrooljjke«
teekeningen. De laatste illustratie stelde
Kruger en Joubert voor op weg naar St.
Helena.
Een correspondent meldt, dat een post
duif generaal Buller van generaal White
uit Ladysmith een zeer belangrjjke kaart
gebracht heeft, waarschgnlgk aangevende
de stellingen der Boeren.
Gedurende het 3e kwartaal van dit jaar
breidde het mond- en klauwzeer zich in
België weder belangrgk over verschillende
Belgische provinciën uit.
Het getal gemeenten waar de ziekte ge
constateerd werd bedroeg in Juli 518, ia
Augustus 465 en in September 540.
Het hevigst trad de ziekte op in de maand
September, vooral in Westvlaanderen, waar
196 gemeenten besmet werden, en in Hene
gouwen, waar het aantal besmette gemeenten
104 bedroeg.
Geen der provinciën bleef van de ziekte
verschoond, het minst hadden te ljjden
Limburg en Antwerpen.
Zondagavond is de Russisch Roode-Kruis-
amonlance van Petersburg vertrokken.
Te Lublin (Rusland) is een kazerne af
gebrand, waarbg 8 soldaten om het leven
kwamen.
De revolutionnaire Russische socialisten
hebben een >broederschap voor de verdedi
ging van de rechten des volks* gesticht.
Het is een geheime organisatie, die gericht
is tegen het autoritair régime van den czaar
en zal arbeiden voor de verkrjjging van
aandeel in de wetgeving voor het volk.
De Fransche regeering heeft een buiten
gewoon crediet van frs. 2,215,518 aange
vraagd, om de aan den staat behoorende
paleizen en ministerieele hotel? op te knappen
met het oog op de wereldtentoonstelling.
Tjjden8 een voorst-lling in den schouw
burg te Murcia (Spanje) is Zondagavond
een bom ontploft, waardoor brand uitbrak.
Er ontstond geen paniekhet publiek ver
liet ordeljjk het gebouw. De schouwburg
is vernield. Een werkman wordt vermist,
een andera is ernstig gekwetst.
Volgens de »Imparcial« hebben da ver
liezen van de Spanjaarden op Cuba be
dragen: gesneuveld 2355; aan hun wonden
overleden 1391; aan de gele koorts ge
storven 20.629 op andere wjjze omgekomen,
in de eerste plaats verhongerd, 30,120;
vermist 74 samen 54,569. Slechts 7 percent
is dus op het slagveld gesneuveld of doo-
deljjk gekwetst. Het verlies is dubbel zoo
groot als dat van de Duitschers in 1870/71.
De Amerikaan Pollock heeft een prjj»
van 100,000 frs. uitgeloofd voor dengene
die ter wereldtentoonstelling van 1900 het
doeltreffendste werktuig inzendt om sehepen
en passagiers, wie in volle zee een ongeluk
treft, te redden.
In de schacht van een kolentnjju te Car
bonado (Washington) heeft een ontploffing
plaats gehad, waardoor 30 arbeiders wer
den gedood.
Een sneeuwstorm, die twee dagen duurde,
heeft het spoorwegverkeer in Rumenië geheel
gestremd. De waterleiding van Bucarest is
onbruikbaar.
Plaats«l<fk Nieuws.
HEUSDEN, 13 Dec.
Het fis, dat is het onderwerp van het
jonge volkje, dat zich al verkneutert in de
gedachte aan ijsfccdeti. Nu begonnen pes
simisten reeds Zondag en Maandag te ver
klaren dat er sneenw in de lucht zat er»
ook heden blijven ze dat verkondenmaar
niettemin houdt de vorst aan en de haven,
nu niet zoo laag als de vorige week, is al
in een cirque voor ijsvermaak herschapen.
De Maas is mooi gelijk dicht gegaan, zoodat
van af de jjstent tot aan Hedikhuizen een
mooie jjshaan komt, als het bljjft vriezen
en de sneeuw niet alle verwachting in dui
gen gooit.
Hoewel niets moeilijker is dan vooreerst
eene weersgesteldheid vast te stellen, zoo
zgn er toch aanwijzingen, die op vorst
doelen. Zoo zagen we gisterenmiddag een
achttal wilde zwanen vóór de stad rond
vliegen. Ze vielen telkens neer in een wak,
door de stoombooten opengehouden, waarin
zich thans een achttal stads zwanen ophou
den. Ze beproefden wellicht om onze stad-
genooten over te halen om mede het heil
in den vreemde te zoeken, maar slaagden
daarin niet. Telkens kwamen ze terug en
telkens trokken ze weer met hun achttal
eerst in kringen rond om dan westwaarts
te vliegen. We vernamen van een jager,
dat het alleen in strenge winters gebeurt,
dat wilde zwanen zich zoo dicht in de
nabjjheid vertoonen. Ze waren zoover tot
nabjj de wal genaderd, dat ze goed onder
schot hadden kannen genomen worden.
Dat de Heusdenaren in den vreemde
ook sympathie voor Transvaal gevoelen,
bewjjst de heer A. F. H. Pape, mede-eige
naar en directeur eener kop -rmjjn in Algerië
en lid van den gemeenteraad te P-lestro.
In het blad »La Vigie Algérienne* dat ons
toevallig in handen kwam, lezen we het
volgend bericht, dat wjj vertaald overnemen
Pale stro. In de jongste zitting en op
voorstel van de heeren Papa en Livergne,
heeft de gemeenteraad met algemene stem
men de volgende motie aangenomen:
De raad, wenschende een betuiging van
sympathie en van eerbied te geven aan het
moedige volk der Transvaalsche Republiek
en van den Oranje-Vrijstaat, strjjdende voor
hunne onafhankelijkheid, stelt voor 50 frs.
voor hunne gewonden te zenden.
Wjj wenscben den gemeeenteraad van
Palestro geluk met zgn edelmoedig initia
tief, hopende dat zgn voorbeeld door overige
Algarjjnsche gemeenten zal worden gevolgd.
Ter gelegenheid van het zevenjarig
bestaan der Protestantsche school alhier,
werd jl. Zondagavond in de Geref. Kerk,
Potterstraat, de in ons blad geannonceerde
gelegenheidsrede uitgesproken.
Naar aanleiding van P>. 78 vers 4 en 7,
werd gesproken over »De invloed van de
Volksopvoeding op dea Vrijheidsoorlog der
Boerenrepublieken.* Achtereenvolgens werd
stilgestaan I >bg het begrip en doel der
opvoeding, II »bjj de opvoeding in huis
gezin, kerk en school,* zooals die in de
Boerenrepublieken plaats heeft, III »bjj deD
invloed dier opvoeding op den vrijheids
oorlog.* Bij pun II werd o. a. uitvoerig
bet Transvaalsche schoolwez-n besproken
aan de hand der Transvaalsche schoolwett-n
en besluiten. Aan het einde der rede, di^
raim twee aren duurde, en met groote aan
dacht door het publiek gevolgd werd, deelde
ds. W. Laatsman mede voornemens te zgn
dezen winter één of meer volkslezingen te
zullen houden over Zuid-Afrikaansche toe
standen, waarvan datnm en uur zal worden
bekend gemaakt.
Dinsdagmiddag voer de veerman van
Nederhemert op Hensden nog met zgn
bootje van de eene zjjde naar de andere en
reeds dien namiddag liep hg met zgn
knecht van Nederhemert tot Hemden over
het jjs.
WERKENDAM. Bjj de politie alhior
is terug te bikomen een zoo goed als nieuwe
zwart lakenschen jas, die uit de haven is
opgevischt.
Wanneer de vorst aanhoudt zullen
de hoepelmakers reeds spoedig de gevolgen
van de koude ondervinden en hnn arbeid
niet meer kunnen voortzetten.
Volgens de opgave, die men ons
raf, was de uitslag der notabelenverkiezing
Zaterdag 1.1. als volgt: Visssr (aftredend)
in de beide bussen 68 stemmen (herkozen),
Schaddelee (aftredend) in de beide bussen
64 stemmen (herkozen), J. de Klerk in de
beide bassen 59 stemmen en C. de Boon
in de beide bussen 52 stemmen.
GAMEREN. De leden der zangvereeni-
ging »de Lofstem* hebben besloten eene
uitvoering te geven, waarschgnlgk met
Kerstmis. Wjj twgfelen niet of een groote
opkomst wordt verwezenlijkt, daar de rp-
brengst voor onze stamverwanten in Trans
vaal zal worden opgezonden.
Voor de Christ. Ger. gem. hoopt
a.s. Zondag op te treden ds. Cramer van
Monster.
Wegens den strengen vorst konden
jl. Zaterdag een partjj aardappelen groot
600 H.L. niet geleverd worden.
WIJK. De heer Hartkoorn alhier, is
tegen 1 Januari benoemd tot onderwijzer
aan de Christ, school te Ridderkerk.
WOUDRICHEM. Aan Johannes Barm
alhier is in de laatste gemeenteraadsverga
dering, na 40-jarigen dienst als stadsreiniger
enz., eervol ontslag verleend, met behoud
eener jaarljjksche toelage van f 200.
RAAMSDONK. Ds. J. C. C. Voigt
maakte jl. Zondag zjjne gem. bekend bedankt
te hebben voor het beroep der Geref gem.
te Oud-Beierland.
UPPELSCHENDIJK. De alhier be
staande zangvereeniging is van plan binnen
kort eene uitvoering te geven.
ZALTBOMMEL. Zondagavond hadden
Gebrs. Albert, werkzaam met hun Kon.
Amerik. Biograaf in het Nutsgebouw alhier,
daarmede een voor hen zeer nadeelig on
geluk door 't in brand vliegen van eenige
hunner belangrjjkste nummers. Door kracht
dadig en spoedig handelend optreden door
de betrokkenen werd schade aan het gebouw
voorkomen.
's-GREVELDUIN-CAPELLE. En zoo
behoort het 40-jarige ambts-jubileum van
onze predikant, den heer Rujjs, ook weer tot
het verledene. Met de grootste eenvoud is
het herdacht. Uit naam der ingezetenen
werd hem een net geschenkje geoffreerd.
Harteljjk dank wordt toegebracht aan de
dames J. Qrijns en A. Wetther, die geen
moeite te zwaar hebben geacht, om tot dea
aankoop van een cadeau'je voor den heer
Rags te kunnen geraken.
DRONGELEN c. a. De Transvaal-col-
lecte bracht alhier op f 66.40, waaronder
eene bgzondere gift van de zangvereeniging
alhier, ten bedrage van f 20. De ingeza
melde gelden zullen aan de Zuii-Afrikaan-
sche vereeniging worden overgemaakt.
HEESBEEN. In dit dorp, dat, zooals
men weet, deel uitmaakt van de gemeente
Eethen, Geuderen en Heesbeen, heeft de
Transvaal-collecte f 21.29* opgeleverd. De
opbrengst der beide eerste dorpen is reeds
in een der voorgaande nummers opgenomen.
GORINCHEM. Wegens het Kerstfeest
zal de wekelgksche markt in de laatste
week van dit jaar niet op Maandag ge
houden worden, maar op Dinsdag 26 Dec.,
zjjnde 2e Kerstdag.
Binnenland.
De resident van Soerabaja telegrafeerde
aan de regeering, dat Mohamat Safloedin,
ex-sultan van Bantam, te Soerabaja is over
leden.
Volgens de »Soer. Ct.« stierf deze laatste
vorst van Bantam in den ouderdom van
ruim 100 jaren. Genoemde sultan werd in
1830 om politieke redenen naar Soerabaja
verbannen, waar hjj een onderstand van
f 1200 's maands genoot, ter wjj 1 zjjae zoons
afzonderlijk geldelgk gesteund werden.
Het stoffelyk overschot is op de begraaf
plaats Tembok ter aarde besteldalzoo
bezitten de geloovigen te Soerabaja voortaan
een heilig graf meer.
Op 9 November is de voorgevel van de
suikerfabriek Tagowanyi* te Kedirie (Nsd.
O.-Indië) ingestort. Onder de puinhoopea
zgn 14 lgken te voorschgn gehaald, terwjjl
n nog meer menschenlevens te betreurenz ju.
Teneinde dienstneming bg het wapen d *r
cavalerie te bevorderen, zal waarschgnlgk
eerlang een eenigszins belangrgke verhou
ding van de handgelden bg de bereden
korpsen worden ingesteld.
Bg de Nederlandsehe Zuid-Afrikaau*cne
Vereeniging is tot heden ongeveer f760,000
ingekomen.
Het stoomschip Herzog* met de tweede
ambalance aan boord voor Zuid-Afrik*,
arriveerde 11 Dee. te Port Said.
Aan een particuliere correspondentie, van
iemand die met de Herzog* de reis naar
Znid-Afrika maakt, is het volgende ontleenI
Verleden week hadden wij een deserteur
aam boord. Een jongen nit Amsterdam van
de Rozengracht was stil op de boot gegaan
en had zich daar verstopt. Zondags maakte
hjj zich bekend, want hg had niet op zgn
maag gerekend. Hjj werd toen aan hat
aardappelenschillen gezet, maar te Lissabon
nam de Hollandsche consul hem m*e, daar
hg geen enkel papier bg zich had. Zjjn
plan was geweest zoo stilletjes mea te gaan
naar den Tranvaal.*
De politie te Amsterdam had reeds zgn
aanhouding verzocht, daar hjj zonder voor
kennis zjjner ouders de reis had aanvaard.
Een jonkman uit Zaandjjk is met het
stoomschip »General< naar den Transvaal
vertrokken, om aan de zjjde der Boeren
mede te strjjden.
Een ingezetene van Dongen vertrekt deze
week naar den Transvaal, om met de Boeren
te strjjden.
Vanmiddag, schrgft de »Tel.« van Maan
dag, kregen wjj een bezoek van George
Philipsen, koperslager alhier, een eenvoudig
werkman, die ons een niet onbelangrijke
uitvinding kwam toonen. Gasverbruikers
hebben dikwjjls te tobben met het reinigen
der glazen, waarbg zoo gemakkelgk de
kousjes werden beschadigd.
Nu heeft Pdilipsen een toestelletje bedacht
om de glazen schoon te maken, zondsr dat
ze van den brander behoeven te worden
afgenomen.
Aau belangstellenden worden in de Beeren-
straat gaarne nadere inlichtingen verstrekt.
De alom besproken kwestie te Saaxara-
huizen in zake den dwang door de werk
gevers op de arbeiders uitgeoefend, om
hunne kinderen naar de openbare school
te zenden, bljjft niet zonder gevolgen. Een
der mede-onderteekenaars van het bekende
stuk maakt nu bekend, dat bjj hem met
Mei e.k. twee arbeiderswoningen te bevra
gen zgn, gelegen te Saaxumhuizen, doch
uitsluitend voor inwoners uit de gemeenten
Baflo, Eenrum en Warffum, die een paar
kinderen hebben en van den Hervormden
godsdienst zgn.
Uit Tiel wordt geschreven
In de laatste jaren doen zich merkwaardig
lage waterstanden voor, volgens veler ge
voelen door de normaliseering van den Rjja.
Terwjjl 16 Nov. 1874 een waterstand
van 3.67 M. boven A. P. als een buiten
gewoon lage werd aangeschreven, was de
stand op 1 Oct. 1895 3.46 M. en 10 Dec.
1899 slechts 3 43 boven A. P.
De gemiddelde vaarwaterdiepte was 1.80
M. in plaats van 3.50 M.
Men deelt aan >De Telegraaf* mede:
In eeu onzer strafgevangenissen is gede
tineerd als verdacht van meineed ebne huis
houdster. Haar meester wilde het meisje
huwen. De stukken voor den burgerleken
stand, zgn volkomen in orde. Daar de justitie
natuurlijk volkomen bevoegd is een gedeti
neerde vau alle aanraking met de buiten
wereld te onthouden, kon zjj ook hier van
haar recht gebruik maken. Mjjnheer evenwel
zond thans aan zgn huishoudster het stuk
ter teekening, waarin zjj verklaart in onder
trouw te willen opgenomen worden. Men
zou denken, dat daartegen geen bezwaar
kou bestaan, volgens de wet toch zg a van
het huwelgkalleen uitgesloten krankzinnigen
en sommige onder curateele gestelden. Hier
echter oordeelde men anders. De directeur
der gevangenis gaf het stak niet ter teeke
ning, doch begaf zich naar het parket. En
van ondertrouw is nog niets gekomen.
De vraag ryst: mag een gevangene het
recht van trouwen ontbonden worden?*
