publiceerd; laten vele, vooral invloedrijke,
personen dit voorbeeld volgen, opdat de aan
vragen om financieelen stenn een gunstig
resultaat mogen hebben.
Want geld, veel geld is er noodig om
mijn plan te verwezenlijken tot het stichten
van een werkeljjk krachtig Fonds tot daad
werkelijken steun.
Tot nog toe bedroegen de toezeggingen
eenige dnizende guldens; laten die vertien-
dubbelen en zendt uwe voorloopige toezeg
ging der bedragen die ge bereid zjjt te
storten bjj het comité dat thans gevormd
wordt, aan
W. P. NOëLS VAN WAGENINGEN,
Directeur-Prssident van
De Bataafsche Banx.
Amsterdam, 20 Dec. 1899.
Buitenland.
Dat ook in Engeland een groote massa
tegen den oorlog, niet alleen thans tegen
Transvaal, maar ook in 't algemeen, is, bljjkt
uit het verzet dat zich dear allerwege tegen
den oorlog openbaart. Zoo bericht de »Tel.«
Het secretariaat van »Schaf den oorlog
af«, vaardigt thans twee energieke verzoek
schriften ter aanbieding aan koningin Vic
toria uit.
Het eene, bestemd om geteekend te worden
door de overtuigde, standvastige tegenstan
ders des oorlogs, die weten, dat bp misdadig
is en er dus op staan, dat hp aanstonds
gestaakt zal worden, luidt
»Wjj, uwe getrouwe onderdanen, wenden
ons tot U. M. met het eerbiedig verzoek,
onmiddelljjk een aanvang te maken met het
doen ophouden van den bloedigen nood-
lottigen en volkomen nutteloozen oorlog in
Zuid-Afrika.
Wp weten uit de bekentenis van Uwen
Staatssecretaris van Koloniën zei ven, dat de
oorlog te wjjten is aan zjjne onbekwaam
heid om de bedoelingen van U. M. te ont
vouwen aan de Regeering der Zuid-Afri-
kaansche Republiek, welke met reden de
betrouwbaarheid verdacht van een minister,
die onder zware verdenking ligt, dat hp aan
het kotnplot van 1895 medeplichtig was.
Wp weten ook en betreuren het, dat het
beginsel van bemiddeling en scheidsrecht,
door U. M. ter Conferentie van 'e-Graven-
li age plechtig aangenomen, geen enkel maal
door den secretaris van Koloniën werd aan
gewend, om misverstand op te helderen en
tot een minnelpke schikking te geraken,
ofschoon hem toch het voorstel daartoe
herhaaldeljjk zoowel in Afrika als in En
geland gedaan werd.
In de overtuiging dus, dat de tegenwoor
dige oorlog noodeloos en onrechtvaardig is,
verzoeken wp U. M. eerbiedig, ja smeeken
wp Haar, het voorstel te doen tot een
dadeljjke opschorting der vpandelpkheden,
ten einde der Zuid-Afrikaansche Republiek
op eervolle wjj ze den vrede aan te bieden,
nameljjk het herstel van den toestand, zoo-
als deze vóór den oorlog was, alsmede het
kiesrecht na 5 jaren op de voorwaarden,
bp welke de staatssecretaris van koloniën
zich in zpne verkeerd opgevatte dépêche
voor negen-tiende gedeelte had nedergelegd.*
Het andere verzoekschrift is van iets
minder beslisten inhoud. Het dient voor hen,
die zich over geljjk en ongelpk niet wen-
schen uit te laten, maar toch oordeelen, dat
Engeland zich nooit moeite gegeven heeft
om zpne oogmerken aan de Boeren bloot
te leggen, noch om hun achterdocht te ont
wapenen of hun vertrouwen te winnen. Het
luidt
»Wjj, uwe getrouwe onderdanen, ver
zoeken U eerbiedig, dat de bevelvoerende
generaal van U. Ms. strjjdmacht in Zuid-
Afrika bp de eerstvolgende gelegenheid zal
belast worden
lo. met officieel ter kennis te brengen
van de regeering der Hollandsche Repu
blieken, dat, zooals onze eerste minister
bevestigd heeft, wp >geen goudvelden, geen
nieuw grondgebied» begeer en
2o. met, alvorens verder naar een op
lossing door het zwaard te trachten, de
aanneming voor te stellen van zoodanige
redelpke en gematigde voorwaarden, die de
doeleinden van U. Ms. staatkunde zullen
verzekeren, zonder aan de onafhankelijk
heid en de ongereptheid van de Zuid-Afri-
kaansche Republiek en den Oranje Vijjstaat
te raken.
Wp ontvingen bericht, dat er in Engeland
reeds druk op beide adressen geteekend
wordt. Betuigingen van instemming uit het
buitenland zijn den edelen moedigen man
nen ook zeer welkom.
Omtrent den slag bp de Tugela wordt
nog gemeld door een >Central Nows«-cor-
respondent, dat één van de kanonnen der
Engelscben onder een hevig vuur over de
rivier werd gebracht.
Of dit kanon een der tien is, die verloren
zjjn geraakt, meldt de correspondent niet.
De Boeren gaven geen acht op verken-
ning8-afdeelingen, wanneer zij klein waren,
en sommige troepjes Engelsche verkenners
liepen vlak tusschen twee der voorste ver
schansingen van de Boeren zonder geraakt
te worden.
»The Journal* maakt een brief van presi
dent Kruger, aan de Araerikaansche natie
gericht, openbaar. Daarin brengt de presi
dent der Zuid-Afrikaansche republiek hulls
aan den president der Vereeuigda Staten en
aan de Amerikanen. Hp verklaart steeds
bereid te zpn geweest zich te onderwerpen
aan een scheidsgerecht, doek Engeland had
altjjd geweigerd.
President Kruger besluit aldus; Wp zpn
gedwongen geweest tot den oorlog over te
gaan, omdat Engeland duizenden soldaten
naar Zuid-Afrika uitzond en tot aan onze
grenzen bjjeen trok, met het uitgesproken
doel om ons te dwingen al datgene te doen,
wat Engeland beschouwde als zpn recht ons
ts kunnen oplegden.
De groote Amerikaansche natie, die meer
dan honderd jaren geleden met datzelfde
Engelsche volk heeft moeten strjjden om
haar vrjjheid te verkrjjgen, zal aan de kleine
zuster-republiek zg ze ook veraf gelegen
kaar sympathie niet onthouden, deze
republiek, die thans heeft te kampen tegen
het machtige keizerrjjk, tot behoud van baar
eigen onafhankelijkheid.
Omtrent den terugtocht der Engelschen
wordt geseindEen bizonder telegram uit
Londen meldt, dat de bladen aldaar mode-
deelen, dat de concentratie naar het Zuiden
aan alle legerkorpsen bevolen is.
Generaal Bnller trekt terug op Estcourt,
Lord Methuen moet zich doorslaan tot Oraüje-
Rivier en Gatacre op Queanstown terug
trekken, totdat nieuwe versterkingen den
verderen algemeenen opmarsch toelaten.
Het ontzet van Ladysmith en Kimberley
is opgegeven.
Te midden van indrukwekkende betoo
gingen zjjn Zaterdag Lord Roberts, de nieuwe
Engelsche opperbevelhebber in Zuid-Afrika,
generaal Kelly-Henny, de aanvoerder van de
zesde divisie en de verschillende officieren
van hun staven met de >Dunnottar Castle
van Southampton uitgezeild. Aan het Wa
terloo-station kwamen de prins van Wales,
de hertog van Connaught, de hertog van
Cambridge, Lord Landowne en Balfour af
scheid van hen nemen. Algemeene deelne
ming wekte het verschijnen van Lady Roberts
en hare dochters, allen in zwaren rouw om
den eenigen zoon van den ouden maarschalk.
De correspondent van de »Times« te
Kaapstad seint, dat de toestand hoogst
ernstig is en dat een algemeene opstand in
Kaapkolonie waarschjjnljjk wordt geacht,
waardoor een aantal troepen in Zuid-Afrika
met 50.000 man zou moeten verhoogd
worden, alleen ter versterking van de com
municatie. De correspondent hoopt, dat de
achtste én zelfs ds negende en tiende leger
divisies zoo spoedig mogeljjk zullen worden
uitgezonden.
De »Agence Nationale* is gemachtigd
om het bericht van de Daily Mail* tegen
te spreken waarin beweerd werd dat de
gezant van de Transvaaleche Republiek
Leyds bjj de Franschv regeering stappen
heeft gedaan om hare tusschen komst in te
roepen om tot den vrede te geraken.
Zooals vroeger gemeld werd, zpn de
mjjnen van Rhodes nabjj Kimberley met
water gevuld. Nader wordt medegedeeld,
dat ook de Boers-mjjn vol water loopt. De
schade wordt op tien duizend pond sterling
per dag geschat.
Een telegram uit Ladysmith van 23 Dec.
maakt melding van 5 do oden ten gevolge
van ziekte. Hieruit blpkt, dat Ladysmith tot
op dien dag nog niet was genomen.
Een officieel telegram te Pretoria ont
vangen zegt, dat de verliezen der Boeren
in den slag bp de Tugela (Colenso, waar
Buller 1100 man ongeveer verloor) slechts
bedragen dertig dooden en gekwetsten.
Joubert is na zpn ziekte op het oorlogs-
tooneel teruggekeerd.
Onder de paarden van de Boeren is een
oogziekte uitgebroken.
Na den Boeren verweten te hebben, dat
zg, na Jameson's inval, buiten weten van
de Engelschen, Krupp- en Creasothanorinen
in Afrika hebben binnengesmokkeld, door
ze aan te geven als landbouwmachines,
wordt in Engelsche kringen verhaald, dat
Kruger en Joubert oude kanonnen in België
hadden laten aankoopen, waarmede zij te
Pretoria pronkten, telkess als zjj er een
Engelschen diplomaat of ren Britsche officier
ontvingen, ora dezen geen achterdocht te
verschaffen. Men beweert ook, dat, als
Transvaal er in geslaagd is, zonder dat
Engeland het bemerkte, geld genoeg bpeen
te krijgen voor zjjn geduchte wapening, dat
is geschied door middel van de verpletterende
belastingen, welke de Zuid-Afrikaansche
Republiek den Engelschen eigenaars der
goudmgnen oplegde.
Ongeveer een kwart millioen Engelschen
hebben zich aangeboden om in Zuid-Afrika
als vrp willigere den oorlog te helpen voort
zetten.
Wat Engeland met zooveel ongeoefenden
daar beginnen moet is echter een raadsel.
Uit Ladysmith is de boodschap ontvan
gen dat de belegerden daar het bericht van
Boiler's mislukten aanval op Colenso met
groote bedaardheid opnamen, in de over
tuiging dat het ontzet maar korten tijd was
uitgesteld, en dat zp het nog onbepaaldeu
tjjd konden uithouden.
Het vrijwilligerscorps van de Londensche
City is kpeen. De Lord Mayor heeft ter
algemeene kennis laten brengen dat er geen
vrijwilligers meer als officier of soldaat bp
kunnen aangenomen worden.
Na den slag bjj Elandslaagte, aldns ver
telt een soldaat der Gordon Hooglanders,
lag ik gewond naast een gewonden Boer op
't slagveld.
De Boer richtte zich op en begon in goed
Engelsch met mij te spreken.
»Zou je niet wat willen drinken?* vroeg
hp mjj. »Wat graag* autwoord le ik, »wat
heb je?« »Een flesch port*, was 't antwoord.
De fleseh werd opengekurkt ea beiden
dronken een paar teugen. Daarna zeide de
Engelscbe soldaat tot zpn vjjand van voor
een uur: »Zou je niet iets willen eten?»
»Heel graag, wat heb je?< »Ik heb een
stuk brood.*
»Goede Hemel,* antwoordde de Boer, »ik
heb sedert veertien dagen, sedert ik mjjn
huis verliet, geen stukje brood geproefd.*
En zoo lagen zp naast elkaar, broederlijk
deelend wat ze hadden, tot de dragers hen
vonden en naar het hospitaal brachten.
Uit Mafeking wordt geseind, dat 4 Dec.
een granaat in de stad viel, die niet ontplofte.
De granaat werd geopend en men vond er
den volgenden brief in: Waarde Powell,
neem mp niet kwalijk, dat ik deze ijzeren
boodschap zend. Er is geen ander middel
van gemeenschap. Zeg mevr dat moeder
en familie allen gezond zpn. Drink niet
alle whisky op. Laat wat over voor ons, als
wp binnentrekken.* De handteekening was
onleesbaar. Kolonel Badan-Powell moet ge
lachen hebben toen deze nieuwe manier van
correspondentie hem werd medegedeeld.
Doch men weet niet of de granaat een grap
van de Boeren is of een ernstig gemeend
bericht.
Aan de Engelsche werfbureaux heerscht
groote drukte. Sedert de vorige week rekent
men, dat zich 60,000 vrijwilligers hebben
aangegeven. Daar zullen zich wel reel pa
triotten onder bevinden, maar zeker zpn er
ook tal van avonturiers, die meer kwaad
dan goed zullen doen, nog afgezien van wat
er te verwachten is van deze geheel ongï-
oefende manschappen.
Ten gevolge van een door den Belgischen
minister van Justitie bevolen onderzoek,
deed de politie te Brussel huiszoeking bjj
een individu, dat voor het Engelsche leger
rekruten aanwerft.
Vjjftig arme drommels bevonden zich in
het bureau van den ronselaar en werden
allen gearresteerd om hun indentiteit en
bestaansmiddelen te bewjjzen.
Na verhoord te zpn werd de ronselaar
losgelaten.
Er gaan niet bevestigde berichten door
de Amerikaansche pers van een georgani
seerde beweging onder de Fenians in ver
scheidene deelen van de Vereenigde Staten,
ten doel hebbende een inval in Canada te
doen ten einde de zaak der Boeren te steunen.
Te Quincy, in den staat Illinois, vatten
Vrjjdagavond, bp de repetitie eener kerst
voorstelling der leerlingen eener priester-
sehool, de klesren van een kind vuur, waar
door ook andere kinderen in brand geraak
ten. Elf hunner bekwamen zoo ernstige
brandwonden, dat zp aan gevolgen zpn be
zweken, terwpl ook een aantal priesters en
nonnen bp hunne pogingen tot redding zware
brandwonden kregen.
Door een aardverschuiving te Amalsi
(Italië) zijn eenige huizen ingestort en een
paar schepen in de haven gezonken. Eenige
personoa kwamen om het leven.
In de Belgische nprerheidsdistricten wordt
steen en been geklaagd over gebrek aan
spoor waggons. De locale bladen bevatten
heftige artikelen tegen het spoorwegbestuur
en stellen den ex-minister Yandenpeereboom
verantwoordelijk voor den toestand. De
tegenwoordige minister van spoorwegen
heeft 500 waggons van de Hongaarsche
spoorwegen gehuurd voor 2 jaren tegen
2000 francs per stuk en 1000 waggons
worden vervaardigd.
In een brief van de République Fran-
£aise protesteert Paul Déroulèle tegen de
in dat blad geuite beschuldiging, dat zpn
houding voor het Hooggerechtshof die vaa
een gek is geweesthg verklaart, dat zpn
beschuldigingen en beleedingen aan het
adres van president Loubet en den Senaat
wel overdacht en tevoren beraamd waren.
Hjj onderteekent dezen brief: Paul Dérou-
lède, ridder van het Legioen van Eer we
gens oorlogsdaden tegen Duitschlaud*.
Generaal Otis telegrafeert uit Manilla:
Generaal Lawton werd, toen bp in een ge
vecht de oproerlingen trachtte te verdrpven
uit Sanmateo ten Noord-Oosten van Manilla,
dood geschoten.
Zondagochtend strandde de stoomboot
Ariosto*, van Galveston naar Hamburg,
op de Ocracoke Beach, in Noord-Carolina.
Een-en-twintig matrozen, die zich in de
booten hadden willen relden, kwamen ora.
De kapitein en acht man, die op het zinkende
schip waren gebleven, werden na vele vruch-
telooze pogingen gered.
Uit Calcutta (Eng. Indië) wordt g»m*ld,
dat thans twee en een half millioen behoefti-
gen wegens den hongersnood geen ander be
staansmiddel hebben dan de openbare wel
dadigheid.
Generaal Grippenberg, gouverneur van
de provincie Wiborg iö Finland, is van zpn
functiën ontheven, wjjl hp de Russificatie
niet in de hand werkte.
Hjj had aangetoond, dat een adres, waarin
bjj de Regeering op anti-Finsche maatrege
len werd aangedrongen, en dat naar 't heette
500,000 handteekeningen bevatte slechts
door zeven Finnen wa9 geteekend. De andere
handteekeningen waren valscb.
Donderdag vermaakten een aantal kinde
ren zich met gljjden op het jjs in de Leye
nabjj Frelingheim op de Fransche grens.
Plotseling brak het jjs en zakte een menigte
kinderen in de diepte. Er zjjn reeds 33 ljjkjes
opgehaald.
Hoever of dit bericht waarheid bevat,
kunnen wjj niet nagaan, dewjjl 't van ver
schillende zjjden geheel of gedealteljjk tegen
gesproken wordt.
Plnntsellik Nieuws.
WERKENDAM. Zaterdag 11. begon
mevrouw Verhoeff weer haar gewone soep-
uitdeeling aan de armen. We zpn overtuigd
de tolk le zpn der laatsten, wanneer we haar
onzen dank brengen voor al 't goede, dat
zjj tot nu toe heeft gedaan en ook dit najaar
weer bereid is bevonden te doen.
We vernemen, dat de heer J. A.
Francken bedankt heeft voor zpn benoeming
tot ouderling der Ger. kerk Werkendam A.
Men verzoekt ons aan 't onderstaande
een plaatsje te gunnen onder 't plaatseljjk
nieuws; we doen zulks, doch zonder er eenige
commentaire aan te verbinden dan deze:
>A bon entendeur saluti*
Dat er dezen winter nog al veel mensch-
lievendheid bestaat bjj ean der werkgevers,
laat zich duideljjk hooren, daar zjjn arbei
ders onder Uitwjjk hout hakken en de werk
gever geen band meer thuis heeft. Nu worden
de arbeiders verplicht gratis den band te
halen op den polder >de L)ood,« dat is onge
veer 2 uren beneden Werkendam. Nu, is
dat geen menschlievendheid
We hopen in ons volgend nummer
verslag te kunnen geven van het gister
gehouden kerstfeest der Zondagsschool; de
tewjjzigde postverzending (tengevolge van
't jjs) belette ons 't nu reeds te doen.
SLEEUW IJK. Op de M er wede is weinig
drjjfjjs. Over de grootste breedte vertoonde
Dinsdag de rivier blank water.
Bjj de Geref. kerk alhier is herkozen
als ouderliijg C. Verhagen en gekozen C.
Verhoeven, als diakenen hei kozen M. van
Aadsl en J. Verhagen.
KEIZERSVEER. De overtocht geschiedt
hier over planken over het jjs. V^an het
plan om een vaargeul te maken voor de
trekpont, zal na bjj het dooiend weder wel
niets komen.
ANDEL. Ds. K. Havinga alhier heeft
het beroep naar de Ned. Herv. kerk te
Oud-Beierland aangenomen.
GIESSEN. De heer J. L. Vogelaar,
hoofd der school alhier, is als zoodanig
benoemd te Lnnterschen Djjk (gemesnte
Oud-Be jjerland).
NIEUWENDIJK. In de plaats van
W. Boterbloem, die bedankt heeft voor zpne
benoeming tot ouderling der Geref. gem.,
is nu gekozen H. de Ruiter.
HANK, 20 Dec. Heden hield da onder
linge vee verzekering »Eendracht,« die sedert
1896 alhier bpstaat, hare jaarlpksche alge
meens vergadering. Uit het verslag over
den toestand der vereeniging, uitgebracht
door den secretaris-penningmeester, bleek,
dat het afgeloopen jaar zeer ongunstig was
geweest. Niet minder dan vier van de ver
zekerde runderen waren gestorven, terwpl
bovendien nog eene som van ruim f 25 voor
de verzekerde runderen aan den veearts was
uitbetaald. Toch bleek de vereeniging zich
in goeden welstand te mogen verheugen,
daar zjj nog een batig slot had van t 125.
Veel goeds heeft deze vereeniging in den
korten tjjd van haar bestaan reeds gesticht,
verscheidene runderen heeft zjj reeds uitbe
taald. Daarom is het zeer te betreuren, dat
er nog steeds enkele boeren zjjn, die zich
niet aansluiten bjj die ond. veeverzekering,
want zoo ergens dan is het hierbjj waar:
•Eendracht maakt macht.*
Binnenland.
Over de ongevallenwet schrjjft het Han
delsblad*
Het moet voor den heer Lsly ten groote
voldoening zpn geweest, dat de voordracht,
door hem en de Ministers van Justitie en
van Financiën ontworpen, maar door hem
vooral met liefde verdedigd, een zoo aan-
zienljjke meerderheid heeft verworven. E^n
deel van den lof komt echter aan de voor
gangers toe uit het Kabinet-Van Houten,
die het eerste ontwerp hebben samengesteld
waarop thans is voortgebouw 1.
De gevallen beslissing is van niet geringe
beteekenis. Zjj is een eerste stap op den
weg van wetteljjke arbeidersverzekering hier
te lande en zal ongetwjjfeld door andere
worden gevolgd.
In het »Nederlandsch Dagblad* zegt V.
zich aan te sluiten bjj hen, die tegen de
Ongevallenwet stemden en dus niets wilden
weten van een wet, die het particulier
initiatief tegengewerkt en Nederland in de
armen voert van het socialisme.
Wjj sluiten ons bjj die beeren aan
schrjjft V. Van het beginsel der ver
zekering tegen ongevallen zjjn zjj warms
voorstanders, maar het is ons niet onver
schillig, hoe het in toepassing wordt ge
bracht. De Roomschen hebben, op enkele
uitzonderingen na, vóór gestemd en daar
door hunne eigen conservatieve beginselen
verloochend. Zjj zjjn grootendeels ministerieel
geworden en schpnen de anti-revolution-
nairen van dr. Knyper te hebben meege
sleept. Des te meer echter is het noodig,
dat alle mannen, die conservatief zjjn in
den goeden zin des woords, aan hunne
beginselen trouw bljjven en die niet aan
het partjj-belang ten offer brengen.
De »Stichtsche Ct.« geeft nog een ver
klaring, waarom de antirevolutionnaire
Kamerleden, ofschoon zjj zeer ernstigs be
zwaren hadden tegen de wjjze, waarop de
regeering de zaak heeft aangevat, toch niet
tegen de Ongevallenwet hebben gestemd:
Afstemming van deze wet, om daarna een
betere regeling te ontwerpen, zou ons wel
zoo lief zpn geweest.
Doch dan moest dit laatste ook mogeljjk
zpn geweest.
En juist is dit bljjkbaar niet het geval.
Afstemming dezer regeling zou, waar
over den te volgen weg geene eenparigheid
van gevoelen bestond, eenvoudig tengevolge
hebben gehad, dat niets tot stand was
gekomen en de invalide werklieden of wel
weduwen en weexen onverzorgd zouden zjjn
gebleven.
En nu werpe men niet tegen dat ook
zonder den steun der antirevolutionnairen
de wet toch zou zpn aangenomen, want
dan is ons antwoord, dat men dusdoende
toch een eenigszins zonderlinge gedragslpn
zou hebben gevolgd. Men zou dan tegen
stemmende toch de aanneming hebben ge-
wenscht.
Feitelpk zou dan het tegenstemmen dus
dezelfde beteekenis hebben als nu het voor
stemmen na de afgelegde verklaring.
Het verkeerde centralistische, socialistische
stelsel der wet bljjft dus geheel en al voor
rekening der radicale en socialistische par-
tjjen.
