Het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bonimelerwaard. Eene eeuw van onrecht. FEUILLETON. Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden. M 1870. ZATERDAG 20 JAN. 1900. land van alten^ VOOB Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO. Franco per post zonder prpsverhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel meer 71/® ct. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentien worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond ingewacht. Onder bovenstaanden titel is over Trans vaal een merkwaardig werk verschenen, dat ons voorkomt zoo vertrouwbaar mogelijk te zjjn en waaraan wjj het volgende ont leen en Broeders Afrrikanerszoo luidt de aan vang. Weer is de dag aangebroken in onze met bloed geschreven geschiedenis, dat wjj verplicht zjjn naar de wapenen te grjjpen, tan einde den kamp voor vrijheid en bestaau te hervatten en onze nationale zaak to» te vertrouwen aan die Voorzienigheid, die ons volk niet mirakelen door Zaid-Afrika heeft geleid. De worstelstrijd van nu bjju a eene eeuw, die begon toen de Hollaudscbe be volking van Kaap de Goede Hoop eeu vreemde overheerscher werd opgedrongen, spoedt ten einde; wjj zijn genaderd tot de laatste handeling in het groote en voor ge heel Zuid-Afrika zoo gewichtvolle drama; wjj zjjn tot dat punt geraakt, waar beslist zal worden of al de offers, die onze vaders en wjj aan de vrjjheid hebbm gebracht, te vergeefs zjjn geweest,en verderIn deze are past het ons een blik terug te werpen op de geschiedenis van dien groote a worstelstrijd. Uit die geschiedenis zal het voldoende hljjken, dat de beweringen van humaniteit, beschaving en geljjke rechten, waarop de Britsche Regeering haar handel wijze baseert, niet anders zjjn dan een ver bloeming van dien huichelachtigen an nexatie- en rooversgeest, dien steeds alle tjjden en alle relaties met ons volk heeft gekenmerkt. Na deze inleiding volgt een hoofdstuk >de Kaap de Goede Hoop,< waarin een pa rallel getrokken wordt tusschen de lijdens geschiedenis, dia thans doorgemaakt wordt door da Transvalers en die der voorouders eeuwen geleden, die huis en vaderland ver lieten en zich aan de K. de G. H. vestigden, ten einde daar die ge wetens vrg hei d te ge nieten, die hen in hun geboorteland ge weigerd werd. De jonge volksplanting tierde zoo krachtig, dat toen in 1806 de Kolonie overging in de handen van Engeland, een sterke Hationale geest en vrjjheidszin zich reeds had ontwikkeld. Uit de twee Stammen der Hollandsche en Fransche Hugenoten groeide »een volk op, één in geloof, één in rustigen eerbied voor de wet, maar met een EEN GEHEIMZINNIGE MISDAAD. Uit het Engelsch. (36 Daarna liet Calton Sebastiaan Brown voorbrengen, die verklaarde: »Ik ken den gevangene. Hjj is lid van de Melbonrne-Clnb, waar ik kellner ben. Ik herinner mjj duideljjk Donderdagavond 2fP Juli. De laatst geboorde getuige kwam dien avond aan de Club met een brief voor den gevangene. Het was ongeveer kwart voor twaalven. Zjj gaf najj den brief, en liep heen, terwjjl ik hem op mjjn beurt aan mijnheer Fitzgerald gaf, die ongeveer tien minuten voor ééaen de Club verliet Hierm -de waren de getuigen a décharge gehoord en toen de ambtenaar van 't O. M. zjjn redevoering geëindigd had, waarin hjj de voor den gevangene bezwarende getui genissen in 't licht stelde, stond Calton op, om zich tot de jury te wenden. Hg was een groot redenaar en had een uitstekend pleidcoi opgemaakt. Geen enkel punt ter verdediging was hem ontgaan. Hg begon met een levendige beschrjjving te geven van de omstandigheden, waar onder de moord plaats vond, van de ontmoeting tusschen den moordenaar en zjjn slachtoffer aan de Oostzjjde van de Bour- kestraat van den rit van het rjjtuig naar St. Kilda van het verlaten van het rjjtuig door den moordenaar, nadat de misdaad bedreven was en van de wjjze, waarop hg zich tegen vervolging had gevrjjwaard. Na da aandacht der jury geboeid te hebben gevoel voor vrjjheid en onafhankelijkheid even grootsch als de vlakten van Zuid- Afrika roim waren en uitgestrekt. Toen in 1814 de transactie bezegeld werd, waaronder de Prins van Oranje de Kaapsebe Volksplanting tegen den zin en wil van het volk voor 6.000.000 p. st., aan Groot Brittanje verkocht, trad de kleine volksplanting een nieuw tijdperk zjjner wordingsgeschiedenis in. Het jonge Afri kaner volk had zich tot een hechte blanke arristocratie gevormd en ontwikkeld en het Britsche gouvernement wist de Afrikaner geest van meesterschap, dien zich aan deze ontwikkeling paarde, op de gevoeligste wjjze te kwetsen door langs tallooze wegen de zjjde der naturellen boven dien van den Afrikaner te kiezen. Zoo moesten de Afrikaner-boeren met Lede oogen het tooneel hunner verwoeste plaatsen en eigendommen aanschouwen zon der zich te kunnen verdedigen, daar de Britsche Regeering hen zelfs van hun am munitie had beroofd. Zoo werd orde en rust gehandhaafd door politie uit de Hottentotten aangeworven, de verachteljjkste klassen der naturellen, die de Afrikaner terecht beschouwde als op een lag*r sociaal peil te staan dan zjjn eigen Maleische slaven. Geen wonder, dat in 1815 een deel der Boeren in opstand kwam, die 9 Maart 1816 werd onderdrukt, toen zes der Boeren op onmenscheljjke wjjze, in ver plichte tegenwoordigheid van vrouwen en kinderen, eerst half opgehangen en, toen het schavot brak, weer zieltogend opge- heschen en gewurgd werden tjjdens het moordtooneel te Slachtersnek. Daar werd het eerste bloedbaken opgericht, dat de grensljjn tusschen Boer en Brit in Zuid-Afrika heeft getrokken. Maar dit was nog maar het be gin de godsdienst moest een politiek van onderdrukking te hulp komeB. Engelsche zendelingen werden uitgezonden om de Boe ren te belasteren en te beschuldigen van onmenscheljjke wreedhelen tegen de natu rellen. Vele verhalen vonden gretigen in gang bjj bet Engelsche publiek en zoo w«rd ons arm volk nog zwaarder gekastjjd. Het verdedigde zich eehter en de stukken der crimineels hoven te Kaap-kolonie bewjjzen, dat er onder de blanken, die slaven hielden, geen humaner volk dan de Boeren gevonden werd. Froule, de Engelsche geschiedschrjjver, door de teekenachtige wjjze, waarop hij de misdaad beschreef, toonde hjj aan, dat de getuigenissen, ingewonnen door het open baar ministerie, niets dan onzekere aan wijzingen waren, daar men er niet in geslaagd was te bewjjzen, dat de man, die het rjjtuig instapte en hjj, die nu in de bank der be schuldigden had plaats genomen, één en dezelfde persoon was. De vooronderstelling, dat de gevangene en de heer in de lichte overjas dezelfde zou zjjn, berustte slechts op de getuigenis van koetsier Royston, die, ofschoon niet in staat van volslagen dron kenschap, volgens eigen bekentenis, niet in een toestand verkeerde, om den heer, die het rjjtuig aanhieM en dengeen, die er later instapte, te onderscheiden. De misdaad was gepleegd door middel van chloroform indien de gevangene schuldig was, moest hij die ergens gekocht of van zjjn vrienden ont vangen hebben. In elk geval was er door het verhoor geen enkel bewjjs geleverd, hoe en waar de chloroform verkregen was. Wat den handschoen, welke het slachtoffer had toebehoord eD die in den zak van den ge vangene gevonden werd, betrof, zoo had hg dien van den grond opgeraapt op het oogenblik, dat hjj White het eerst ont moette, toen de verslagene dronken naast de Schotsche kerk lag. Evenmin als het bewezen kon worden, dat de gevangene dien handschoen had opgeraapt, voor hjj met den verslagene in het rjjtuig ging, evenmin had men zekerheid, dat hg dien in het rjjtuig had opgenomen. Het was veel waarschjjnljjker, dat hg den handschoen, vooral daar hjj wit was, onder het licht van de lantaarn dicht bjj de Schotsche kerk had zien liggen, dan dat dit zou geschied zjjn in het rjjtuig, waar de ruimte seer beperkt «egt in Oceana blz. 34: »De slaven aan de Kaap waren aan 't huis meer dan aan den grond verbonden. De schandalen, aan de Oost-Iudiscbe plantages eigen, waren hier onbekend. Omdat de Hollanders een lang zaam volk zjjn en geen geestdrift over onze nieuwe ideeën aan den dag legden, vielen zij in ongenade bij ons en daar zjjn zij sedert in gebleven. De ongunstige indruk, dien zjj op ons maakten, is eene traditie van de Engelsche pers en ongelukkig ook van het Koloniale kantoor geworden. Wij hadden hen onrechtvaardig zoowel als onverstandig behandeld en wjj vergeven nooit degenen, dien wjj onrecht gedaan hebben, getuige Ierland.* Bij de overgave van de Kolonie aan Engeland werd hun taal aan de bewoners gewaarborgd, doch in 1825 werd vastge steld, dat in het vervolg alle officiesle do cumenten in het Engelsch moesten ge schreven zjjn. De Kaapsche Procureur Generaal Oli- phant, door Kolonel Somerset geraadpleegd, gaf advies, zeggende dat de Emigranten bljjkbaar voornemens waren naar een ander land te gaan en zich niet langer als Britse e onderdanen te beschoswen, zooals dageljjks geschiedde van Engeland naar Noord-Ame- rika en dat de Regeering machteloos was en moest bljjven om dat euvel te beletten. Buiten het Britsche gezag, lagen de land streken Noordeljjk van de Oranjerivier en Oostelijk van de Drakensbergen. Yoor zoo ver men toen wist, waren deze streken door Barbaren bewoond. De eerste trekpartjjen waren die van Trichardt en Rensburg, die dóór trokken naar het Noordendoeh de Rensburgs wer den gruweljjk door de Kaffers uitgemoord en de Trichardts bereikten, na ongelooflijk veel ljjden en moeiljjkheden Delagoa 'Baai, om daar armzalig te sterven aan de koorts. Nadat Pieter Retief, van Dingaan, op perhoofd der Zulus, schrifteljjk afstand ba 1 en waarin het volkomen donker was, daar de gordjjntjes waren neergelaten. Koetsier Royston had gezworen, dat d^geen, die zjjn rjjtuig verliet op den St. Kil laweg een ring met een diamant versierd aan den wgsvinger van de rechterhand droeg en koetsier Rankin legde dezelfle verklaring af ten opzichte van den heer, die in de Powlettstraat uit steeg. Hiertegenover kon de getuigenis van ééi der iiatiemste vrienden van den gevangene gesteld wordeniemand die hem de laatste vjjf jaren bjjna dageljjks gezien en onder eede bezworen bad, dat de gevangene nimmer een ring droeg. Ook had koetsier Rankin bezworen, dat degeen, die op den St. Kildaweg in het rjjtuig plaats nam, er in de Powlettstraat, Oost-Melbonrne, uit stapte om twee uren des nachts, daar hg de twee slagen van de klok van het postkantoor gehoord had, terwjjl uit de getuigeuis vau de hospita van den gevangene duideljjk bleek, dat hij vjjf minuten vóór tweeën te huis was gekomen, een verklaring, die overeen kwam, met die, door den horloge maker afgelegd. Juffrouw Sampson had gezien, dat haar keukenklok op vjjf minuten vóór twe-ën stond en in de meenicg ver- keerende dat hjj tien minuten achterliep, deelde zjj den rechercheur mede, dat de gevangene eerst vgf minuten over tweeë j thuis kwam, volgens welke tjjdsoepaling de heer, die het rgtnig verlaten had, vooron dersteld, dat de gevangene was, tjjd genoeg zou gehad hebben, om den weg naar zjjn woning af te leggen. Uit de getuigenis van den horlogemaker Dendy bleek echter duideljjk, dat hg om acht uren des Donderdagsavonds de klok geljjk gezet had en dat zg niet in zoo kor ten tjjd tien minaten kon vóór loopen, verkregen van de landstreek nu genaamd Natal, vermoorde Dingaan hem en zjjn partij, vcrraderljjk door de Engelschen opgestookt, op 6 Febr. 1838zoo kwamen 96 boeren en hunne zonen om het leven, en zoo ver loor de groote trek zjjn grootmoedigsten en edelsten leider. Toen overvielen de legermachten van Dingaan de vrouwen en kinderen en oude ren van dagen te Boesmausrivier (Blauw- krans), waar nu het dorp Weenen staat, alwaar 282 blanken en 250 dienstboden ver moord werden. Tegen het einde van het jaar trokken wjj het land van den gewel denaar binner, met 464 man en op 16 Dec. 1838 (Dingaansdag) versloegen wij de Zulu- legermacht van ODgevesr 10,000 man en verbranden Dingaans hoofdstad. Daarna ves tigden wjj ons vreedzaam in Natal en sticht ten daar een vrjje Republiek. Doch niet lang mocht de Republiek duren. Het Britsch Koloniaal kantoor was achter ons. Eerst besloot de Britsche Regeering tot een mili taire occupatie van Natal, want zooals Gou verneur Napier op 22 Juni 1840 aan Lord Russel, den Secretaris schreef, was het bljjk baar het vaste voornemen van H. M. Re geering, om haar koloniaal gebied in Afrika niet uit te breiden. De bedoeling was alleen de Boeren te verdrukken om te verhinderen, dat zjj kruit kregen en om hua te beletten een onaf hankelijke Republiek te stichten. De militaire occupatie werd door ons tegengegaan en tweemaal afgeslagenmeer Engelschen verdronken op de vlucht dan door onze kogels. Buitenland. Te Brussel doet de politie nasporingen naar een klerk, die zjjn beide patroons, twee ongehuwde fabrikanten, gebroeders T. te Etterbpek, met strychine heeft ver giftigd om in 't bezit van 't geld te komen, dat hem in het testament zjjner patroons was toegezegd. De ljjken van gebr. T. zjjn opgegraven en men heeft er sporen van vergift in gevonden. De »Aurore« heeft Woensdag aan den president der Republiek doen toekomen een adres, luidende De ondergeteekende vra gen recht voor Preyfns*. Het adres draagt waardoor de aangegeven tijd van vgf mi naten vóór tweeën, door de hospita op de keukenklok gezien, de juiste tjjd was, zoo dat de gevangene dus vjjf minuten voor dat die andere heer het rijtuig in de Pow lettstraat verliet, te huis was gekomen. Deze punten waren feiteljjk voldoende, om te bewjjzen, dat de gevangene onschuldig was, doch de getuigenis van Sarah Rawlios zou de jury volkomen overtuigen, dat de gevangene niet degeen was, die den moord gepleegd had. Getuige Brown had bezwo ren, dat Sarah Rawlins hem een brief ge geven hal, door hem aan den gevangene overhandigd en dat deze de Club verliet, om aan de afspraak gehoor te geven, waarvan in den brief gesproken werd, welke of beter gezegd, welks overblijfselen getoond waren. Getuige Rawlins bezwoer, dat de gevangene haar op den hoek van de Russell- en Bourkestraat ontmoette en met haar naar een onaanzienlijke woning was gegaan, om de schrjjfster van den brief te spreken. Ook kon zg getuigen, dat de gevangene op het oogenblik, dat de moord bedreven werd in die woning was geweest aan de sponde van een stervende vrouw en daar er slechts éen uitgang aan dit vertrek was, kon hg dit onmogelgk verlaten hebben, zonder dat de getuige dit zou gezien hebben. Verder getuigde Sarah Rawlins, dat zg den gevangene vgf minaten over halt twee aan den hoek van de Bonrke- en Rnssellatraat biaoht; dus vgf minuteu vroeger dan dat Reyston met zjjn rijtuig, waarin het ljjk gevonden was, naar het politiebureau in St. Kilda reei. Ten slotte versterkte Sarah Rawlins haar verklaring door te bevestigen, dat zjj op de klok van het postkantoor en op die van 44,750 handteekeningen. De gezamenlijke kosten voor de reorga nisatie van de Fransche vloot en kustver dediging wordt, volgens een bericht in een der Fransche bladen, op 700 millioen francs geschat, waarvan 500 millioen voor de vloot, 125 voor de havens, 30 voor de koloniën en 50 millioen francs voor het artillerie-materiaal moeten dienen. Dit groote bedrag zal niet door een lsening, maar door de gewone begrootiag worden ver kregen, n.l. door een aniere verdeeling van de bndget-posten. Op 't oogenblik is op de begrooting 100 millioen francs voor scheepsbouw uitgetrok ken. Hst is voldoende, dit nog zes jaar lang vol te houden, om de uitvoering van het vlootplan te verzekeren. De minister van Financiën wil echter in de eerste drie jaren iets meer dan 100 millioen francs per jaar uittrekken. Da middelen voor de havens, de koloniën en de artillerie zullen door de posten gedekt worden, die ter delging van de schuldbekentenissen op korten termijn berekend weren. Zoo zou 's jaars 50 mil lioen gewonnen worden. Waarschjjaljjk uit nijd over het verbod aan Krnpp om geschut en munitie aan Engeland te leveren, heeft de Daily Mail* thans uitgevonden dat men te Le Creuzot druk bezig is met het gieten van kanon nen voor de Zuid-Afrikaansehe Republieken, die als landbouwwerktuigen, piano's enz. verzonden worden; dat in de laatste 18 maanden meer dan 100 vaa de beste ingenieurs en werktuigkundigen van de fabrieken van Schneider Co. daarheen zjjn vertrokken om de Boeren te onder wazen in de behandeling van het geschut, en dat te Hamburg 300,000 meters prik keldraad gereed ligt ter verzending naar de Boeren. Ia verband met de aanhouding te An- znela (Spacje) van een hoeveelheid geweren, die over de grenzen waren gesmokkeld, zjjn 18 personen gearr steerd, van wie sommigen hsbben verklaard, dat de wape nen voor een carlistischen opstand waren bestemd. In de vorige week zjjn te Londen 340 personen aan influenza en 994 aan de ge volgen van die ziekte overleden. Bjj gelegenheid van Kerstmis werd te het Stadhuis had gezien en verondersteld, dat de gevangene volgens haar beweren op dien tjjd op d n hoek van de Bourke- en Rnssellatraat was, z m hij in twintig minuten O est Melbourne bereikt hebben, waardoor het vgf minaten vóór tweeëa z u zjjn gewordeD, de tijd, waarop hjj volgens- de verklaring van de hospita bet huis binnenkwam. Al de verklaringen door de verschillende getuigen afgelegd, stemden volkomen overeen en vormden een keten, waarin elke handeling van den gevangene gedurende het bedrjjven van de mis laai zonneklaar bewezen werd. Het bleek dus een onmogeljjkheid, dat de moord door hem bedreven werd, die in de bank der beschuldigden gezeten was. De sterkste getuigenis a charge was afge legd door getuige Hableton, die bezwoer, dat de gevangene den verslagene met moord had bedreigd. De woorden toen gebezigd, waren meer de uiting van een hartstochte- Ijjk Iersch temperament en zeker niet vol doende, om te bewjjzen, dat de mi#dtad door den gevangene bedreven was. De ver dediging, die de gevangene kon bjj brengen, bestond in het bewijzen van een alibi en uit het verhoor van de getuigen a décharge bleek zeer bepaald, dat de gevangene den moord niet kon betreven hebben en hier aan ook onschuldig was. Eiudeljjk besloot Calton zjjn uitstekend bewerkte en zorg vuldig overdachte pleitrede, die 1 jjna twea uur duurde, met een schitterend betoog, waarbjj hij bjj de jury aandrong, haar uitspraak te doen berus en op de eenvou dige feiten en, indien zjj hieraan gehoor gaf, leed het geen fcwfjfei, of zjj zou het >niet schuiig*, uitspreken*. IIEIIWSBLAB De Groote Trek. Na dertig jaren van Engelsche regeering, nadat ten overvloede was gebleken, dat er sFehts verdrukking en geen heil voor de Boeren was, besloten zjj huis, plaats en goed, dat nog van de Kaf- ferverwoestingen was overgebleven, prijs te geven en van het Britsch gezag weg te trekken. De Slichting van Natal. Met de tweede trekpartjj ging het even noodlottig. ma in sin ■ii—wwiin'iiiiin ii'iji ii w nnwiwiw u<ii> i-im—n imh mi Wordt vervolgd. t(Wordt vervolgd.)

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1900 | | pagina 1