Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 31 januari 1900 | pagina 1 - Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Hel Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Bonimelerwaard. Eene eeuw van onrecht. FEUILLETON. Uitgever: L. J. YEERM1N, Heusden. M 1873. WOENSDAG 31 JAN. 1900. EEN GEHEIMZINNIGE MISDAAD. TRANSVAAL en ENGELAND. VOOB Uit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO. F anco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. Advertentien yan 16 regels 50 et. Elke regel meer 71/, ct. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond ingewacht. III. Heeft de voorzienigheid niet de smarte lijke omstandigheden van Zuid-Afrika se- »dert den aanvang van dit jaar tot een »hooger doel overheerscht en geregeld Wie »kan dit betwjjfelen? De dolksteek, waar smede men het Afrikanerdom eens vooral »in de Republieken wilde verlammen, heeft >een electrische sehok naar het nationale shart gezonden. Het Afrikanerdom is ont- swaakt met een ernst en bewustheid, die »wjj niet sedert den roemrijken Vrjjheids- soorlog van 1881 hadden bespeurd. Van de sLimpopo tot aan de Kaapstad heeft het »tweede Majuba eene nieuwe inspiratie in sons volk, een nieuwe beweging gewekt. »Door geheel Zuid-Afrika is een nieuw ge woel golvend gegaan. Het flauwe en laffe >imperialisme, dat reeds begonnen was ons wolksbloed te verdunnen en te vermageren, swjjkt allengs voor de versche nieuwe lucht, »die ons volk doorwaaitSedert de sdagen van Sir Harr j Smith en Shepstone sen Bartle Frere tot die van Jameson en sRhodes gaat het imperalisme in Zuid-Afrika sgepaard met een politiek van bloed en bedrog Waarljjk het Afrikanerdom sover geheel Zuid-Afrika bevindt zich thans »op het kritieke oogenblik van zjjn bestaan. >Nn of nooit moet het fondament vsn een >alles omvattend nationalisme gelegd wor- vdon. Het jjzer is gloeiend en het smedings- »werk gekomen »De scheidsmuur is verdwenen. Laten wjj >nu pal bjj elkander staan. Het gevaar is »nog niet verdwenen; integendeel, nooit Uit het Engelsch. (89 O, verdriet heeft zulk een machtigen in vloed zeo wjj daar eens mede in aanraking komen, dan leeren wjj het leven van een geheel andere zjjde kennen en geven we ons nooit meer zoo geheel over aan de genie tingen, die dat leven ons aanbiedt, maar oordeelen veel, waarnaar wjj vroeger reik halzend uitzagen nu het verkregen is, aan de vruchten van de doode zae gelijk. Verdriet is de gesluierde Isis der wereld; dringen wjj eenmaal door haar sluier heen, zoodat wij haar doorgroefd gelaat en droe vige oogen kunnen onderscheiden, dan dooft het tooverachtig, romantisch licht uit, waar in wjj alles zagen, en ons rest niets, dan het harde, moeiljjke leven, in zjjn naakte werkelijkheid. Ook Madge gevoelde dit zjj beschouwde de wereld nu niet meer als het fantastisch tooverland van haar meisjesdroomen, maar als het sombere tranendal, dat wjj allen moeten doorwandelen, totdat wjj het be loofde land bereikt zullen hebben. Brian had eveneens een groote veranda- ring ondergaan, er waren zelfs enkele witte strepen in zjjn kastanjebruin gekruld haar zichtbaar, terwjjl zjjn humeur eertjjds zoo vrooljjk en opgewekt, nu prikkelbaar en somber was geworden. Na de terechtzitting had hjj ommddelljjk de stad verlaten, om elke ontmoeting met zjjn vrienden te voor komen en was naar zjjn buitengoed vertrok ken, dat naast dat van de Frettly's ge legen was. Daar werkte hg den ganschen heeft het Afrikanerdom een politiek van Koloniale en Republikeinsche vereeniging »meer noodig gehad. En nu het psycholo gische moment gekomen is, nu ons volk sover geheel Zuid-Afrika ontwaakt is, nu seen nieuwe gloed in onze harten ontstoken >is, laten wjj nu den hoeksteen van een «waarljjk Vereenigd Zuid-Afrika leggen op »den bodem van een zuiver en veel omvat- »tend nationaal gevoel. Deze taal deed de jingoes sidderen, om dat ze bewees dat de Jameson-Inval de Afrikaners had wakker geschud en dat, door deze nederlaag der jingoes de zekere weg geopend was tot nog grootere nederlagen in de toekomst. Nu begonnen de jingoes niet alleen in Zuid- Afrika, maar ook in Engeland te schreeuwen, dat het gezag en prestige van Engeland in Zuid-Afrika bedreigd werd; dat, indien een krachtige interventie niet spoedig plaats vond, Zuid-Afrika weldra voor Engeland verloren zou zjjn en dat deze bedreiging van Engelsch gezag voortspruitte uit de Repu blikeinsche propaganda, die de Zuid-Afr. Rep. in Zuid-Afrika op touw had gezet. Verder moest de Z.-Afr. Rep. vernederd wor den en in het stof gebogen daarmede zou den dan van zelf de Afrikaners in andera deelen van Zuid-Afrika hun beweerde hoop op een groot republikeinsch Zuid-Afrika laten varen. En zoo kwam de brandende suzareini- teits-questie weer uit de doos, waartoe na de inval van Jameson aanleiding heette te zjjn, omdat de Volksraad der Z.-Afr. Rep. eenige wetten had gepasseerd, b.v. één wet, waardoor gevaarlijke personen door de Re geering over de grenzen konden worden gezet; één wet, waardoor personen, die zonder levensbestaan of middelen waren of aan besmetteljjke ziekten leden, verboden kon worden de Republiek binnen te komen, welke wetten de Britscbe Regeering ver klaarde in strij 1 met Art. 14 der Londen- sche Conventie t9 zijn. Op deze beschuldiging antwoordde de Regeering der Z.-A. Republiek in een zeer belangrjjke depêche, waarin, na uiteenzet ting der motieven, een beroep werd gedaan op arbitrage als het geschiktste middel om het verschilpunt op te lossen. Hierop antwoordde het Britsche gouver- dag veel en rookte sterk, wanneer hjj des nachts in gedachten bezig was met dat afscbuweljjk geheim, waarvan de stervende vrouw hem deelgenoot had gemaakt, en waardoor zjju leven overschaduwd dreigde te worden. Van tjjd tot tjjd liep hij eens over, om Madge te zien, maar deed dit alleen, wan neer hjj wist, dat haar vader naar Mel bourne was vertrokken. Het scheen, dat hjj een afkeer voor den millionnair had opge vat, hetgeen door Madge als zeer onrecht vaardig werd afgekeurd, wanneer zjj bedacht hoe haar vader hem in zijn moeiljjke om standigheden had bjj gestaan. Er bestond echter nog een reden, waar om Brian Yabba Yallook niet druk bezocht en wel omdat hjj niemand wenschte te ont moeten van het vrooljjke gezelschap, dat men daar gewoonljjk aantrof, daar het hem natuurljjk niet onbekend was, hoe hjj, sedert zjjn terechtzitting het voorwerp der alge- meene nieuwsgierigheid en sympathie was hetgeen hem bjj zjjn hoozhartigen aard bjjzonder tegen de borst stuitte. Geiurende den Kersttjjd had mjjnheer Frettly verscheidene gasten uit Melbourne genoodigd en, ofschoon Madge niets liever was dan de eenzaamheid, kon zjj haar vader hierin toch niet tegenwerken en was zjj wel genoodzaakt haar gas en met een lachend gelaat te ontvangen. Felix Rolleston, die sedert een maand het huweljjksbootje was ingestapt, was daar met zjjn vrouwtje, juf frouw Featherweight, aanwezig, die hem duchtig onder de pantoffel had. Na Felix door haar geld gekocht te hebben, besloot zjj, zich hem ook ten nutte te maken en daar zjj gaarne in de eerste kringen van Melbourne verkeerde, had zij er bjj hem op aangedrongen, zich op politiek terrein te begeven en zoodoende te beproeven bjj de nement, dat onder de Conventie van 1884, in verband met den aanhef van de Con ventie van 1881, de Z.-A. Republiek onder Harer Majesteits Suzereiaiteit stond en dat, het onvereenigbaar was met die onderge schikte positie der Zuid-Afr. Republiek, dat questies tusschen haar en de suzereine macht, ontstaande op den uitleg der Conveotie van 1884, aan arbitrage zouden onderworpen worden. Het slot der Britsche depêche moge hier een plaats vinden Dus houdt Hare Majesteit onder die con venties over de Zuid-Afrikaansche Republiek de betrekking van een Suzerain, die aan het volk van die Republiek onder zekere voorwaarden, zelfbestuur heeft toegestaan, en het zoude met die positie onvereenig baar zjjn om de uitlegging der voorwaarden waarop zjj zelf-bestuur aan de Republiek toestond aan arbitrage te onderwerpen. Op ,16 April 1898 zond de Regeering der Zuid-Afrikaansche Republiek haar beroemde repliek en toonde de Regeering onweder- legbaar aan dat de aanhef van de Conventie 1881 was vervallen, dat Lord Derby in 1884 zelf een concept-conventie had voorgesteld waarin die aanhef geschrapt was en dat door de aanname van dat voorstel de Su- zereiniteit voor goed had opgehouden te bestaan. Zjj drong dus weder op arbitrage aan over onderlinge geschillen daar er om bovenge noemde als andere redenen geen Suzereine verhouding bestond tusschen de twee landen. Doch dat was het juist wat Chamberlain niet wilde, omdat bjj vreesde voor een neder laag van het Britsch gouvernement en om dat dan de Zuid-Afrikaansche Republiek niet zou vernederd zjjn. Chamberlain kon dus alleen persisteeren bjj zjjn bewering der Suzereiniteit. En zoo antwoordde de Regee ring der Zuid- Afrikaansche Republiek dan ook weer dat zjj eenvoudig niet meer aan spraak maakte op zelf-bestuur onder dien aanhef noch onder de Conventie van 1884 maar eenvoudig onder haar recht als een souverein Volkenreehteljjke Staat. In dat antwoord, hetwelk niet alleen juri disch en historisch correct is, maar boven dien eenvoudig op gezond verstand berust, wist de hooge Commissaris een uitdaging van Haar Majesteits Gouvernement te zien. eerste verkiezing lid vaD het Parlement te worden. Den eersten tjjd had Felix zich hiertegen verzet, maar eindeljjk gaf hjj toe, daar hij bemerkte, dat, zoo hjj slechts een goeden roman onder zjjn staatkundige paperassen had, de tjjd genoegeljjk en spoelig voorbjj- ging en hjj ten slotts na weinig inspanning, den naam verkreeg van zwaar te werken. Zjj hadden Julie in hun gezelschap en deze jonge dame had zich in het hoofd ge zet, de tweede mevrouw Frettly te worden. Zij werd niet bjjzonder aangemoedigd, maar bemerkte, evenals de Engelschen bjj Water loo, niet eens wanneer zjj geslagen werd en zette het beleg op mjjnheer Frettly's hart met ©nversaagden moed voort. Dr. Chinston was voor eenige ontspan ning overgekomen en wjjdde geen enkele gedachte aan zjjn angstige patiënten of aan de vele ziekekamers, die hjj gewoon was te bezoeken. Een Engelsch jongmensch, Peter son genaamd, die zjjn vermaak zocht in reizen en een oud kolonist, vol van zjju herinneringen uit vroeger dagen, en ver schillende andere personen waren mede van 't gezelschap. Allen waren naar de biljart kamer gegaan, zoodat Madge dommelend in haar gemakkeijjken stoel achterbleef. Eensklaps keek zjj op, bjj een naderenden voetstap en omziende, zag zij Sal Rawlins bjj zich staan, in een keurige, zwarte japon gekleed, met een coquet mutsje op, een even keurig schortje voor en met een open geslagen boek in de hand. Madge was zoo bjjzonder gesteld op Sal, omdat zjj het leven van Brian gered had, dat zjj haar in dienst had genomen. Mjjnheer Frettly had er zich in het eerst sterk tegen verzet, dat het ineieje, met het verleden van Sal, in de nabjjheid van zjjn dochter zou verkeeren, doch Madge had Ziedaar iö korte trekken de geheele ge schiedenis van de Suzereiniteits-questie tus schen de twee Regeeriogen. De Zuid-Afr. Republiek had gevraagd om arbitrage over zekere disputen en Engeland, bjj monde van Chamberlain had geweigerd, omdat van een Suzereine macht niet verwacht kan worden met hare ondergeschikte disputen bjj wjjze van arbitrage te regelen, maar dat zjj volgens de nieuwe te Birmingham in hare volkenrecht geschroefde beginselen rechter in haar eigen disputen met anderen moet zjjn. De conventie wordt gestaaft, le. door Lord Derby zeiven, 2o. door uitdrukkelijke verklaringen van Lord Rosmead en Rsvd. D. P. Faure dat duidaljjk verstaan was bjj het aangaan van de Londensche Conventie dat de Suzereiniteit was vervallen. De Suzereiniteit heeft dus zelf niet den minsten scbjjn van bestaan. Terwjjl de twee Regeeringen bezigen waren met deze questie, waren de kapitalisten ook bezig hun vuurtje te stoken. Rhodesia was een mislukking, rjjker in kaffer-oorlogen dan in goudmjjnen. De kapitalistengroepen die het grootste belang in de Witwatersraud hebben, waren ook het meest geïutresseerd in Rhodesia, en 't kwam hun wenscheljjk voor dat de Transvaalsche mjjnen ook de schulden van hunne ondernemingen in Rhodesia zouden dragen eene vereffening die vooral met het oog op de aandeelhouders alleen uit voerbaar was door een politieke ineensmel ting der twee landen. Een langdurige agitatie moest dus in Johannesburg gaande gehouden worden, zoodat de veraf wonende Engelsche aan deelhouders konden voorbereid worden voor den dag, waarop de annexatie der Trans vaal langs constitutioneels weg zou plaats vinden; en zoo werd het argument *dat door de Administratie der Zuid-Afrikaansche Republiek een toestand op de goudvelden ontstond die zeer nadeelig was voor de finan- iieele belangen der mijn-industriebest md om ingang te doen vinden als zoogenaamde behooreude tot de >uitlander grieven.* Die agitatie ging direct van de kapitalisten uit en werd in 1897 zoo hevig, dat de Regeering besloot een commissie te benoemen tot onderzoek. besloten het ongelukkige schepseltje te redden van het afschuwelijke leven, dat zjj leidde, zoodat haar vader eindeljjk moest toegeven. Ook Brian maakte tegenwerpingen, maar stemde mede eindeljjk toe, toen hjj zag, hoezeer Madge er op gesteld scheen te zijn. Moeder Gooisnip wilde niets van dit plan weten, noemde het: verrlonzin, totdat ook zjj toegaf en Bal bjj juffrouw Frettly in dienst kwam, die niet draalde de noodige maatregelen te nemen, om Sal's verwaar loosde opvoeding te verbeteren en begon met haar lezen te leeren. Het boek, dat zjj in de hand hield, was een spelboekje, dat zjj aan Madge overhandigde. »Ik ken het nu wel, geloof ik, juffrouw,* zei zjj met den grootsten eerbied, toen Madge haar glimlachend aanzag. Werkeljjk vroeg Madge op vrooljjken toon. >Ge zult al heel gauw kunnen lezen, Sal.c »Dat boek lezen?* vroeg deze, op een roman wjjzende. >Neen,« zei Madge het boek misnoegd oprapende. »Ik wil, dat gjj Engelsch zult leeren en niet een mengelmoes van talen als in dit boek voorkomt. Maar, Sal, het is te warm, om les te nemen,* ging zjj voort, achterover in haur stoel leunende, »ga liever zitten, en laten wjj eens praten.* Sal vol deed aan dit verzoek en Madge keek naar de prachtige bloembedden en de zware schaduwen van de hooge olmen, die aan weerskanten van het voetpad stonden. Zg wilde Sal iets vragen, maar wist niet, hoe dit aan te vangen. De prikkelbaarheid en verstoordheid van Brian hadden haar den laatsten tjjd zeer veel leed berokkend en met het vlugge instinct, haar geslacht eigen, schreef zjj dit toe aan de bekendheid met de vrouw, die in die achterbuurt gestorven was. Yol verlangen zjjn leed te deelen en Buitenland. Bulier seint uit Speermanskamp ?an 27 Jan. Na het verlaten van Spionkop oor deelde ik een tweeden aanval nutteloos, want de rechtervleugel der Boeren was te sterk dan dat ik daar doorheen zou kunnen breken. Dientengevolge besloot ik de troepen ten zuiden der Tugela te voeren en den 27en om 8 uur 's morgens had Warren zjjn troepen weer over de Tugela gebracht zon der één man te hebben verloren welk tele gram later met het volgende bericht werd aangevuld Op 20 Januari dreef Waren den vijand terug en bezette den zuideljjken rand van de hoogvlakte, die zich van Acton-Homes tot de heuvels ten westen van Ladysmith uits trekt. 00 bleef van nabjj in aanraking met den vjjand, die een sterke stelling bezet hield op een rjj kleine kopjes. De toenmalige stelling was uitstekend houdbaar, maar ondoelmatig om vooruit te rukken, omdat de zuideljjke helling zoo steil was, dat Warren niet in staat was een werkeljjke artilleriestelling te verkrijgen. Watertoevoer was bovendien zeer moeilijk. Den 23en Januari stemde ik toe in den aanval op Spionkop, welke berg naar allen schjjn de sleutel der stelling was, maar die vanaf het noorden veel gemakkeijjker te bestjjgen was, dan van af het zuiden. Warren bemachtigde Spionkop in den nacht van 23 op 24 Janupri, maar-bevond, dat deze berg moeiljjk vast te houden was, omdat de omtrek te groot was en water ontbrak. De randen van den heuvel werden den geheelen dag bezet gehouden tegen een heftig granaatvunr. De manschappen vochten met groote dapperheid. Generaal Woodgate, die de bezettings troepen van Spionkop kommandeerde werd gewond ea zijn opvolger besloot in den nacht van 24 op 25 Januari de stelling te verlaten en trok voor het aanbreken van den dag terug. Ik kwam in Warrens kamp dien morgen om 5 uur en besliste, dat een tweede aan val nutteloos zou zjjn, daar de rechtervleugel des vjjands te sterk was om er door to breken. zjjn last daardoor te verlichten, besloot zij Sal over de geheimzinnige vrouw te ondervragen en zoodoende, indien het mogeljjk was, er achter te komen, welk geheim aan Brian was toevertrouwd, waardoor hij zoo diep was aangedaan. »Sal«, zei zjj, na eenig stilzwijgen haar heldere, grjjze oogen op het meisje vesti gende. »Ik wilde je iets vragen.* De ander huiverde en verbleekte. »Over over die zaak?* Madge knikte toestemmend. Sal aarzelde een oogenblik en wierp zich daarna aan de voeten van haar meesteres. »Ik zal het u zeggen,* zei zjj. »LF bent zoo vriendeljjk voor mg en hebt dus recht het te weten. Ik zal u alles vertellen wat ik weet.* >Nu dan?* vroeg Madge op vasten toon, haar handen samenknellende, »wie was de vrouw, die om mjjnheer Brian zond en waar kwam zjj vandaan?* Grootje en ik vonden haar op een goeien avond in de kleine Bourkestraat,* antwoordde Sal, >dicht bjj het theater. Ze was dronken en we namen haar mede naar huis.* »Hoe vriendeljjk!* zei Madge. >0, niets vriendeljjk,* antwoordde de ander droogjes. »Grootje wilde d'er kleeren hebben; zjj was erg chique geklaed.* >En nam zjj haar die kleeren af? hoe slecht!* »Een ieder zou dat in onze buurt gedaan hebben,* antwoordde Sal op onverschilligen toon, maar Grootje veranderde van gedach ten, toen zjj haar in huis had. Ik ging uit, om wat janever voor grootje te halen, en toen ik taragkwam kuste en omhelsde zjj de vrouw.* r) Kapitalistisch Jingoïsme, Se periode. Het voorgaande verhaal heeft aangetoond, hoe diep ons volk het onrecht gevoelt en res^nteert; het was dus te verwachten, dat zulk oen verraderlijke aanval, uitgaande van hun eigen leidsman, de Kolenie der Afri kaners tot in de afgelegendste deelen zou wakker schudden en nieuwe krachten op het politiek terrein zou brengen. Om aan te toonen, wat het gehalte was van het gevoel door den inval in het leven geroepen, bljjkt uit de zinsnede uit een artikel uit »Ons land,« het orgaan der Koloniale Afrikaner partg. ■U-^IIIJWaiULIW^UMIIWBBIBMWnBaaaéCiSUWWfBWW mi» ll riiaMBUMMftWvnMHril! W—BftcgK:-» |||l|| I HfT 11 llll 1 IB'IIII ■■WP HTITITIW I I"' Wordt vervolgd.) gmgSBPBm^l Will I ■WagMBWBBadWKBa-aWWMBMBlBMWMBI (Wordt vervolgd.)

Vorige Volgende