Het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelenvaard.
Het Bier in ons land.
M 1881.
FEUILLETON.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
WOENSDAG 28 FEBR.
1900.
LAND VAN ALTEN^
VOOB
Dit blad verschgat WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per S maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentien van 16 regels SO et. Elke regel
meer 71/, ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentien worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
Onder de bedrijven, in ons vaderland met
voordeel uitgeoefend, bekleedt de bierpro-
duetie een groote plaat». Niet alleen dat
voortdurend het gebruik van inlandsch bier
toeneemt, maar de uitvoer overtreft tegen
woordig ver den invoer en neemt jaarljjks
toe. In Neerl. Indië drinkt men bjjna uit
sluitend ons bier; Engeland consumeert jaar
ljjks een 3 mill, liter en ook België, het
bierland bjj uitnemendheid is een goede klant.
De grootste café's in België betrekken hun
beste soorten uit de Amsterdamscbe brou
wergen.
Het aantal brouwergen is in de laatste
halve eeuw afgenomen, maar de productie
is enorm gestegen. Geljjk in alle bedrjjven
de kleine fabrieken ondergaan om plaats te
maken voor groote, zoo zjjn ook vele brou
wergen verdwenen maar enkele groote ver
rezen, die in productievermogen de vroegere
ver te boven gaan.
Vroeger telde iedere stad, ja vele dorpen
hun eigen brouwerjj en vond men zelfs op
tal van boerenhofsteden een brouwhuis, waar
voor particulier gebruik der steebewoners
het bier gebrouwen werd. Nu nog, in het
zuiden van ons land, N.-Brabant, Limburg
en Z.-Vlaanderen vindt men tal van kleine
brouwergen, die den omtrek voorzien van
den gelief koosden drank, onschadelijk voor
de gezondheid en goedkoop. Vele van deze,
veoral in 't noorden, zjjn door de groote
fabrieken genekt en zoo raakt langzamer
hand het onde Hollandsehe bier geheel op
den achtergrond om plaats te maken voor
't naar Duitsche wjjze gebrouwen vocht.
De kunst om uit mout, d.i. gekiemd graan
een alcoholbevattenden drank te bereiden,
is ouder dan ons land. De Germanen, die
ons land bevolkten, kenden de bierfabricatie.
In den ouden tjjd zorgde ieder voor zjjn
eigen gebruik, totdat door het samenwonen
in steden de gelegenheid daartoe begon te
ontbreken en het brouwen in handen van
enkelen kwam. Toen trad het brouwersgilde
in 't leven. De vorsten verleenden aan enkele
familiën het uitsluitend recht van brouwen
en beperkten den uitvoer, zoodat iedere plaats
zjjn eigen bier brouwde. In 1322 verbood
de Graaf b.v.b. aan de inwoners van Dor
drecht ander bier te drinken, dan 't geen
binnen de veste bereid werd.
EEN GEHEIMZINNIGE MISDAAD.
Uit het Engelsch.
(47
»VerCbinston ik had daar niets
mede uit te staan, c viel Frettly den dokter,
bleek van woede, in de rede.
»Pardon,« zei deze bedaard, »ik verspreek
meik dacht aan Fitzgerald. Ik geloof, dat
de moord vooraf beraamd en dat de dader
krankzinnig was. Ongetwjjfeld loopt hg nu
vrjj rond en gedraagt zich even verstandig
als u en ik; de kiem van krankzinnigheid
is echter aanwezig en vroeg of laat pleegt
hg een tweede misdaad.*
»Hoe weet ge, dat die moord vooraf be
raamd was?* vroeg Frettly eensklaps.
»Dat is nog al begrjjpeljjk,* luidde het
antwoord van den dokter. Wbyte werd dien
avond in het oog gehouden en toen Fitz
gerald door liep, stond de ander op de loer,
om diens plaats in te nemen en was juist
zoo gekleed.*
»Dat zegt niets,* hernam Frettly zjjn
vriend aandachtig aanziende. »Er zjjn ver
scheiden jongelui in Melbourne, die een
zwarten rok, een lichtbruine jas en een zacht-
vilten hoed dragen, wel, ik zelf draag die
gewoonlijk.*
»Nu dat mag dan een toeval geweest
zjjn,* zei de dokter een weinig uit het veld
geslagen, »maur het toepassen van Chloro
form lost allen twjjfel opmen draagt ge
woonlijk geen chloroform bjj zich.*
>Dat is zoo,* antwoordde Frettly en hier
bleef het gesprek steken.
Cbinston onderzocht Mark Frettly. Na
De graven trokkeD er nog een voordeeltje
nit. Zjj dreven zelf handel in hop en ver
boden dit onontbeerlijk bestanddeel van bier
bjj anderen in te slaan. Haarlem en Amers
foort waren van onds bekend om hun pro
duct. In de eerste plaats vond men c. 1400
vijftig in de tweede meer dan 300 brouwe
rgen. Ook het Dortsche en Goudsche was
beroemd en dong met de buitenlandsche uit
Hamburg en Brugge om den voorrang.
Thee en koffie, maar vooral het toe
nemend gebruik van jenever en brandewjjn
hebben in de vorige eeuw de bierfabrikatie
doen afnemen. Er is zelfs met ernst gevraagd
of de O. I. Compagnie, die zoo groote schat
ten in ons land bracht, niet wjjzer deed
den invoer van thee en koffie te staken,
daar dit den ondergang onzer bronwerjjen
na zich slepen zou. Ia 't begin dezer eeuw
was de bierfabrikatie maar een schaduw
meer van 't geen ze geweest was.
De 19de eeuw, die zooveel verandering
bracht, heeft ze echter weer doen opleven.
In Duitschland is 't begonnen; daar heeft
men de wetenschap te hulp geroepen en de
oude wijze van bronwen op meer weten-
schappeljjken grondslag gevestigd. Van dien
tjjd af dagteekent ook de biervervalsching,
die ook tegenwoordig op groote schaal ge
dreven wordt. Van de Duitschers hebben
wjj 't brouwen geleerd. Althans een tiental
jaren geleden stonden in de groote brou
wergen, waar Bsiersch, Pilsner enz. gefa
briceerd wordt, Duitsche brouwmeesters aan
't hoofd. Een dezer inrichtingen produceert
meer bier dan vroeger een honderdtal ge
wone brouwergen. De Arustel, Heineken,
Deli enz. zjjn tot ver over de grenzen bekend,
om hun uitmuntenden drank, 't Is wel jam
mer dat de overvloed, door deze inrichtingen
gebrouwd, de klein-industrie in vervallen
toestand gebracht heeft, maar als we zien
dat tegenwoordig voor 3 ton meer uit- dan
ingevoerd wordt, is dat geen kleine ver
goeding.
Zoo is de fabricatie van bier binnen kor
ten tjjd een belangrijke fa-tor van onzen
handel geworden en verdringt deze drank
langzamerhand zjjn meer alcoholhoudende
broeders, wat voor 't volk een zegen is.
Buitenland.
De Belgische Kamer heeft, na verwerping
afloop hiervan, lag er een hoogst ernstige
uitdrukking op zjjn gelaat, ofschoon hg den
millionnair over diens angst uitlachte.
»Gjj hebt geljjk,* zei hjj opgewekt, »de
hartslag is een weinig zwak, dat is al
alleen moet gjj elke aandoening ver
mijden elke aandoening vermjjden,* her
haalde hjj met nadrnk.
Toen Frettly zijn jns weder aantrok, werd
er aan de deur getikt en kwam Madge binnen.
»Brian is vertrokken,* zei zjj. »0, pardon,
dokter.... is papa werkeljjk ziek? vroeg
zjj in gespannen verwachting.
»Neen, kindlief, neen,* zei Frettly haas
tig.
>Ik ben volkomen gezond, ik dacht dat
mjjn hart was aangedaan, maar dat is niet
het geval.*
Volstrekt niet,* vervolgde Chinston ge
ruststellend, alles is in orde gjj moet
alleen elke aandoening vermjjden.*
Toen Frettly zich naar de deur keerde,
zag Madge echter zeer goed, hoe ernstig
het gelaat van den dokter stond.
»Is er gevaar?* vroeg zjj, hem bjj de
deur staande houdende.
>Neen, neen!* luidde het haastige ant
woord.
»Ja, het is wel zoo,* drong Madge aan.
»Zeg mij het ergste, het is beter, dat ik
alles weet.*
Gedurende enkele oogenblikken zag de
dokter haar aan, daar hjj het met zich-
zelven niet eens was. Daarna legde hjj zjjn
hand op haar schouder.
»Mjjn beste kind.* zei hjj. sik zal u
vertellen, wat ik uw vader niet heb durven
zeggen.*
»En dat is?« vroeg zjj flaisterend, ter
wijl een vaalbleek haar gelaat bedekte.
>Zjjn hart is aangedaan.*
»En is er gevaar?*
van verschillende amendementen, een artikel
der wet tot uitroeiing van schadeljjk wild
aangenomen, waarbjj bepaald wordt dat elke
gebruiker van land gerechtigd is, ten alleD
tjjde wilde konjjnen op zjjn land te vangen
en te vernietigen, of dat kan opdragen aan
ieder ander, die niet veroordeeld is wegens
8trooperjj, jachtovertreding of aanslag op
personen of goederen. Het gebruik maken
van vergif is echter verboden, terwjjl voor
dat van vuurwapenen een spsciale vergun
ning noodig is. Het verkoopen, koopen, te
koop stellen en vervoeren van levende wilde
konjjnen en vossen, zonder verlof van de
regeering, wordt strafbaar gesteld met geld
boete van 200 tot 1000 francs.
Zondagochtend is te Parjjs een gedochte
brand uitgebroken in de bewaarplaatsen van
alcohol, olie, petroleum enz. van het Alge
meen Entrepót, die voor meer dan 2 mil-
lioen francs schade heeft aangericht. Bjj het
blusschingswerk werden 130 personen ge
wond, de meesten licht, tengevolge van de
herhaalde ontploffingen.
Volgens een telegram uit Cherbourg aan
de sFigaro* zjjn de bouwplannen der onder-
zeesche torpedoboot sNarval* gestolen.
De werkstaking der Barljjnsche meubel
makers heeft plotseling eea ernstiger karakter
aangenomen, daar de werkgevers in eene
Donderdagavond gehouden vergadering be
sloten hebben tot eene algemeene sluiting
hunner werkplaatsen. En daartoe bahooran
niet alleen de meubelmakergen, maar alle
fabrieken van houtbewerking, zoolat op het
oogenblik 15 a 18 duizend werklieden
broodeloos zjjn.
Luccbeni, de moordenaar van de Keizerin
van Oostenrjjk, heeft een moordaanslag ge
pleegd op den directeur van de gevangenis
te Genève. Het geval is, op verzoek van de
kantonnale regeering, tot nu toe geheim
gebonden. Het gebeurde als volgt:
Zondag voor een week ontvluchtten twee
gevangenen uit cellen, naast die van Luc-
cheni gelegen zjj werden echter den vol
genden dag reeds weer in Frankrijk gear
resteerd. Maar ten gevolge daarvan werden
de reglementen verscherpt. De anarchist was
daar zeer verontwaardigd over; op ruwen
to jn viel bjj zjjn cipier erover lastig. Dinsdag
verlangde hg den directeur te spreken; bjj
»Ja, groot gevaar. Bjj een plotselingen
schok. zei hjj aarzelend, >kan hg dood
neervallen.*
>0, God
XXV
Mjj nh eer Calton las op zjjn kantoor een
brief, dien hg zooeven van Fitzgerald ont
vangen had die naar den genoegljjken glim
lach op zjjn gelaat te oordeelen, hem bjj-
zonder voldoening schonk.
»Ik weet,* schreef Brian, tdat nu gij
de zaak eens in handen hebt, gjj niet zult
rusten, voordat gjj alles weet. Daar het
mjj aangenaam zou zjjn, zoo de zaak geen
verdere loop had, wil ik u vóór zjjn en
alles ophelderen. Uw veronderstelling, dat
mjj iets bekend zou zjjü, wat tot de ge
vangenneming van den moordenaar van
Whyte aanleiding kan geven, is waar; wan
neer ik u echter de reden verteld zal heb
ben, waarom ik dit geheim wil honden, Jan
zult gjj mjj ongetwgfeld geljjk geven. Weet
wel, dat ik niet beweer te weten, wie den
moord bedreven heeft; ik heb echter zeer
sterke verdenking en ik zou niets liever ge
wild hebben, dan dat Rosanna Moore ge
storven ware, zonder mg deelgenoot te
maken van haar geheim. Ik zal u echter
alles vertellen en het aan uw oordeel over
laten in hoeverre ik gerechtigd was, om te
verzwjjgen, hetgeen ik weet. In den loop
van de volgende week kom ik op uw kan
toor aan en dan zal ik u haarfjjn mee-
deelen, wat Rosanna Moore mjj toever
trouwde; daarna zult gjj mjj ongetwgfe.d
beklagen.*
»Zeer vreemd,* mompelde Calton in zjjn
stoel gelennd, terwjjl Dg den brief neerlegde.
>Het zal mjj benieuwen, of hjj mjj nu toch
nog zal vertellen, dat hjj Whyte vermoordde
werd in diens bureau gelaten, en toen vroeg
hg of het waar was, dat bjj in 't vervolg
alle weken nog maar één boek te lezen zou
krjjgen. De directeur bevestigde dit. Luccbeni
toonde zich zeer boos; hg werd in zjjn cel
teruggebracht.
Drie uur daarna bombardeerde hjj heftig
op de deur van zjjn cel; hjj wilde den
directeur nogmaals spreken. Opnieuw werd
hg in 't bureau gebracht, herhaalde er zjjn
vraag omtrent het boek, en toen het ant-
woerd wasJa, zoo is en zoo bljjft 't«,
werd hg grof. »'t Zal u berouwen als u mg
mijn verzoeken niet inwilligt*, beet hg
den directeur toe. En toen deze zich even
omdraaide, sprong Luccbeni op hem af, met
een soort kleinen dolk naar hem stootend.
Gelukkig kon de directeur den stoot naar
zjjn hart afweren, er ontstond een korte
worsteling, waarop de gevangenbewaarders
toesnelden, den directeur ontzetten en zjjn
aanvaller ontwapenden. Het wapen bleek te
zjjn een sleutel om blikken mee open te
maken, vljjmscherp geslepen, en voorzien
van een leeren handvat.
De directeur bleef ongedeerd. Luccheni is
naar zjjn cel teruggekeerd.
Bjj deu Oostenrjjkscheu Rijksraad is eene
interpellatie aangekondigd over den aankoop
van paarden voor het Engelsche leger.
Ook de Transvaalsche gezant, dr. Ley Is
moet bjj de Hongaarsche regeering gepro
testeerd hebben tegen de verscheping van
3000 paarden voor het Engelsche leger naar
Zuid-Afrika, als in strjjl met de neutrali-
teitswetten.
Zondag in den vroegen ochtend zjju de
groote wjjnkelders der firma Pol Roger te
Epernay, over een uitgestrektheid van 73
bjj 60 meters met een donderend geweld
ingestort; 500 vaten en 11/2 millioen fles-
schen wjjn gingen daar bjj verloren. De
schade wordt op 4 millioen francs geraamd
persoonlijke ongelukken zjjn er niet bjj voor
gekomen.
Volgens den Petersburger correspondent
van de Daily Telegraph* heeft de Russi
sche minister van oorlog den Czaar voor
gesteld, maar terstond gebruik te maken
van Engelands verlegenheid en tot de be
zetting van Herat over te gaan, maar heeft
de Czaar hem geantwoord, tjjdens den tegen-
en dat Sal Rawlins «en valschen eed af
legde, om hem te redden. Neen, dat is onzin,
daar zjj dan wel op een geschikten tjjd te
voorschijn zou zjjn gekomen en niet tot bet
laatste oogenblik zjjn hals in gevaar gesteld
zou hebben. Ofschoon ik tot regel heb mg
over niets te verbazen, verwacht ik toch,
dat hetgeen Brian mjj zal vertellen, ten
hoogste mjjn verwondering zal wekken. Ik
heb nog nooit zulk een vreemde saak be
handeld en naar allen schjjn, zie ik er het
eind nog niet van. Bovendien,* ging Calton
voort, in gedachten verzonken, »de werke
lijkheid is vaak erger dan de schjjn 1«
Er werd aan de deur getikt en in ant
woord op een uitnoodiging om binnen te
komen, schoof Kilsip de kamer binnen.
»Stoor ik u niet, mgnheer?* vroeg hjj
met een zacht, piepend geluid.
>0, neen,* antwoordde Calton, »kom
binnen, kom binnen.*
Kilsip sloot de deur zachtjes achter zich,
schoof op zjju gewone, onhoorbare manier
voort, ging in een stoel naast Calton zitten
en keek, na zjjn hoed op den grond neer
gezet te hebben, den advocaat doordrin
gend aan.
»Welzoo, Kilsip,* zei Calton, terwjjl hg
al geeuwende met zjja horlogeketting speelde.
»Hebt g|j goed nieuws?*
»Geen bjjzonder nieuws,* bromde de
rechercheur zjjn handen in elkaar wrjjvende.
>Niets nieuws, niets waars en niets bjj-
zonders,* zei Calton. >En waarover wilt gjj
mjj dan spreken?*
»Over den moord,* luidde het onverstoor
baar antwoord.
>Wat duivel 1* zei Calton, zjjn ambts
waardigheid een oogenblik vergetende. »Zjjt
gjj den dader op het spoor?*
>Neen!< antwoordde Kilsip neerslachtig,
smaar ik heb een vermoeden.*
woordigen oorlog de strengste neutraliteit
te willen bewaren.
In verschillende kringen te Londen
heerscht ontstemming over de houding van
den Hertog van Orleans, die aan den Pa-
rjjschen caricaturist Willette een brief moet
hebben geschreven, waarin hjj dezen geluk-
wenscht met zjjne welgeslaagde spotprenten
van koningin Victoria en den Prins van
Wales en tevens lucht geeft aan zjjns vjj-
audige gevoelens tegen Engeland. Sommige
bladen manen den pretendent dan ook open-
ljjk aan, dien brief te loochenen of Enge
land te verlaten en zich elders een ballings
oord te kiezen.
De Turk8che regeering big kt jjverig bezig
te zjjn met oorlogatoebereidselen. Na een
groote partjj Mausergeweren ontvangen te
hebben en aan Italiaanscbe en Duitsche
werven de verbouwing van pantserschepen
te hebben opgedragen, heeft zjj nu weer met
Duitsche huizen gecontracteerd voor de
levering van 270.000 kilo rookvrjj kruit
tegen 12.90 francs per kilo.
De Mormonen van Utah scbjjnen op
groote schaal naar Noord-Wyoming te wil
len verhuizen. Wel 35.000, verzekert men,
zullen van het voorjaar en in den zomer
derwaarts trekken om zich op reeds aange
kocht land te vestigen. Zjj beweren door
de vervolgingen der sheidenen* tot dezen
stap te zjjn gedwongen.
Volgens de Manchester Guardian* heeft
het comité voor de Engelsche vloot ont
dekt, dat zoowel de snelheid als de supe
rioriteit der Engelsche marine geen reden
tot opgewondenheid gaven. De bouw van
80 kruisers en het aanwerven van 70.000
man marinereserve waren noodig. Het co
mité zou der regeeriag voorstellen den ver
koop van kolen uit Wales aan vreemde
vloten te verbieden.
Uit Londen wordt aan de >Temps« ge
seind de admiraliteit nam maatregelen voor
de spoedige mobilisatie der vloot.
Een arbeiderscongres te Bern, (Zwitser
land) waarop 245,000 arbeiders door 511
vertegenwoordigers waren gerepresenteerd,
heeft zich met groote meerderheid verklaard
voor de aanneming van de wet op de ziekte
en ongevallenverzekering.
»Dat had Gorby ook,* zei Calton droogjes,
»een vermoeden, dat in rook opging. Hebt
gij sprekende bewgzen?*
»Nog niet.*
Wil dat zeggen, dat die niet zullen uit-
bljjven?*
»Als het mogeljjk is.«
>Ja, als dat geeft veel,* zei de advo
caat, terwijl hjj een potlood opnam en op
een stukje papier iets opteekende. »Eu op
wien hebt gjj verdenking?*
»Aha,« zei Kilsip zeer voorzichtig.
»Weet gjj den naam niet eens,* was het
leuke antwoord, zeker iemand van de
familie Humbug, maar komaan, wien ver
denkt gij?*
Kilsip keek voorzichtig rond, als om zich
te overtuigen, dat zjj alleen waren en
fluisterde toen:
Roger Moreland.*
»D,at was het jongmensch, dat getuigde
in welk een staat van dronkenschap Wbyte
verkeerde.*
Kilsip knikte toestemmend.
»Wel, en waarom denkt ge, dat hij iets
met den moord heeft te maken?*
>Herinnert gjj u niet, dat bjj de getuigenis
door de koetsiers Rnyston en Rankin ge
geven, beiden beweerden, dat hjj, die in dien
nacht met Wbyte was, een diamanten ring
droeg aan den wjjsvinger van de rechter
hand.*
»Wat zou dat? De helft van de heeren
hier te Melbourne draagt een diamanten
ring.*
>Ja, maar niet aan den wjjsfinger van
de rechterhand.*
>Zoo, draagt Moreland hem dan daar?*
»Ja.<
»Een toevallige overeenstemming......
Hebt gjj geen andere bewjjzeu?
EdWSBLtl
Wordt vervolgd.)