Het Land van Hensden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Voor Zuid-Afrika.
M 1883.
FEUILLETON.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
WOENSDAG 7 MAART.
1900.
land VAN ALIENS
EEN GEHEIMZINNIGE MISDAAD.
TRANSVAAL en ENGELAND.
YOOR
Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 8 maanden f l.OO.
F anco per post zonder prjjsveihooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën ran 16 regels SO et. Elke regel
meer ll/t ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en VrjjdagavoBd
ingewacht.
»De beweging van bewondering en sym
pathie voor onze stamverwanten in Zuid-
Afrika moet langer doren dan een oogenblik.
Het opgewekte leren van deze dagen moet
rjjke en bljjvende vracht dragen de scbade
moet worden ingehaald, het verznim hersteld.
Znid-Afrika heeft recht op onze barteljjke
belangstelling. Het is te doen om de toe
komst, om de krachtsontwikkeling, om het
leven van den Nederlandschen stam. Ener
giek en sterk moet ons gansche volk samen
werken, om tnsschen hier en ginds hechte
banden te knoopen, die bljjven, lang nadat
de strijd van heden zal zjjn beslist.
Aaneensluiting, eendrachtig samenwerken
is daartoe onmisbaar. Dat eensgezindheid
onder alle richtingen, alle partjjen in den
lande hoezeer zjj het in menig opzicht oneens
mogen zgn, in dit geval bestaat, de ervaring
der laatste maanden heeft het gelukkig in
ruime mate bewezen. Laten dan allen, die
het wel meenen met Znid-Afrika, zich scha
ren onder de vanen van machtige Ver-
eeniging, die de afzonderlijke pogingen van
zoovelen kan samenvatten en versterken en
de sympathie, die allerwege blaakt, vermag
om te zetten in daden.
Dat is niet alleen mooi gezegd, maar ook
goed bedoeld, door meer dan anderhalf hon
derd te goeder naam en faam bekend staande
Nederlanders.
Als er ooit een tjjd komt, waarop we
den lossen band, die Z.-Afrika met ons land
verbindt, nauwer kannen toehalen, zal het
in de jaren zjjn, die op den huidigen oorlog
volgen.
We kannen dan vrjjmoedig tot de Afri
kaners komen met aanbieding onzer vriend
schap, zonder gevaar te loopen met een
schnin oog te worden aangezien. De erva
ring, die de Boeren hebben opgedaan van
de Europeanen heeft ze angstvallig gemaakt.
Van de Nederlanders hebben velen niet al
te soliede exemplaren leeren kennen. De
Engelschen met wie ze veel meer ophaideD,
hebben ze bedrogen. Dat ze schuw zgn voor
buitenlanders, is ze daarom te vergeven.
Deze kwamen toch niet anders dan om hen
te exploiteeren en den overvloed van hun
land zich toe te eigenen.
Wanneer wjj nu tot hen komen in groo-
Uit het Engelsch.
(49
Na de Kleine Bourkestraat en de nauwe,
donkere gang te zgn doorgegaan, die Calton
niet vreemd meer waren, bereikten zjj de
spelonk van moeder Gootsnip, want wer
kelijk, meer kon het niet genoemd worden.
Na de verolmde trap te zgn opgeklommen,
die onder hnn gewicht kraakte en zuchtte,
traden zg de kamer binnen en zagen moeder
Gootsnip in een hoek der kamer te bed
liggen, terwgl het meisje met de zwarte
haren met een slordig kind aan de houten
tafel bjj het flauwe schgnsel van een vetkaars
zat kaart te spelen. Beiden sprongen op,
toen de vreemdelingen binnentraden; het
meisje schoof op een onhandige maaier een
gebroken stoel naar den advocaat, terwgl
het andere kind in den meest verwgderden
hoek van het vertrek vluchtte en daar als
een bond in elkaar dook.
Door het binnenkomen werd de onde
vronw uit een onrustigen slaap gewekt,
ging overeind in het bed zitten, schikte
haar kleederen terecht en vertoonde zulk
een afschuwelgk schouwspel, dat Calton
onwillekeurig rilde. Haar witte haren waren
geheel losgeraakt en hingen verward over
haar schouders neer. Haar gerimpeld, ver
dord gelaat, met den krommen neus, en de
kleine, donkere muizenoogen, stak vooruit,
terwgl haar uitgeteerde armen tot aan den
schouder ontbloot, met een woeste beweging
met de lakens in aanraking kwamen en zg
ten getale, dan is dat, laten we het niet
verbloemen, ook uit welbegrepen eigenbelang.
Zeker, we bewonderen hun moed, hun takt,
hun geloofsverzekerdheid, hnn gehechtheid
aan Vaderland en taal, maar wanneer we
aandringen op nauwer aaneensluiting, dan
hopen we daardoor tevens een goede markt
te*7inden voor onze waren en een arbeids
veld voor onze kinderen.
En dat mogen we er gerust bg zeggen,
zonder gevaar te loopen afgewezen te worden.
Ten bewgze dat we 't wel meenen en
niet met eigenbelangzuchtige bedoelingen
hen trachten in te palmen heeft ons land
nu meer dan een millioen saamgegaard, met
'fc welk aan te nemen ze ons een eer en een
genoegen doen. En bovendien, in de eerste
jaren na den oorlog zal de toestand der
Transvalers en Vrgstaters niet rooskleurig
zgn. Als er geen gebrek komt, zal 't mondjes
maat worden. Precies dus het oogenblik om
ze te* verzekeren door woord eu daad van
onze vriendschap en hoogachting en te
wijzen op het bestaan van een wijdvertakte,
groote Vereeniging, die ten dool hseft ze te
steunen en te helpen.
>Zulk een Vereeniging kan de »Neder-
landsch Zuid-Aftikaausche Vereeniging*
worden, wanneer vele duizenden nieuwe
leden tot haar toetreden. Reeds sinds 1881
is zg, met beperkte middelen, in den boven
bedoelden geest werkzaam. Thans kan en
moet zg worden tot een werkelgk nationale
Vereeniging, met krachtige organisatie, met
afdeelingen in het gansche land, in de ko
loniën, in België en overal elders, waar
Nederlanders wonen, en met een Hoofdbe
stuur, waarin alle richtingen zgn vertegen
woordigd.
»Zulk een Vereeniging zal invloed kun
nen oefenen op de daden onzer wetgevers
en regeerders. Zjj zal zich voortdurend ten
dienste stellen van de regeeringen der Hol-
landsche republieken in Zuid-Afrika. Voor
zulk een Vereeniging is thans, ter voor
lichting der openbare meening, met name
ia Engeland en Amerika, een rnim arbeids
veld open. Zulk een Vereeniging zal het
studeeren van Zuid-Afrikaansche jongelieden
hier te lande op groote schaal kannen be
vorderen.
Dit is thans mogeljjk, want de geest
drift is algemeen; het oude nationaliteits
gevoel herleeft.
»Wij roepen onze landgenooten van elke
met handen, die klauwen geleken, haar
beddegoed in orde trachtte te brengen. De
vierkante flesch en het gebarsten glas lagen
naast haar en na ingeschonken te hebben,
slurpte zg het vocht gulzig op. Zij verslikte
zich eu werd door een hevigen hoestbui
overvallen, die aanhield, tot dat het slordige
kind nader bg kwam en het glas wegnam.
Gulzig oud wjjf,« zei het aanvallige
kind, in het glas kgkende, je zult de Yarrar
nog leeg drinken, geloof ik.c
»Loop naar deklonk de zwakke
stem van de oude vrouw. »Wie zgn da
Lizer?* vroeg zg haar oo^en met een bsvende
hand overschaduwende, terwgl zg Calton en
den rechercheur aanzag. -
»Een man van de politie en een dandy,*
zei Lizer, »komen om je uit te zien kngpen.*
»Ik ben nog niet dood, jou hond,*
schreeuwde de oude vrouw met bgzondere
kracht, >als ik op kom, zul ik jou eens
kngpen, vervlben je.«
Lizer uitte een schrillen kreet, die van
haar minachting getuigde en Kilsip trad
naar voren.
>Schei nit daarmee,* zei hjj kortaf, terwgl
hg Lizer bg haar mageren schouder nam
en haar naar de plaats duwde, waar het
undere meisje neergehurkt was, »bljjf daar,
tot dat ik zeg, dat je er vandaan kunt
komen.*
Lizer schudde haar zwart, verward haar
naar achter en stond klaar om een onbe
schoft antwoord te geven, toen het andere
meisje, dat onder en wjjzer was, haar hand
uitstrekte en haar naar zich toe trok.
Intusschen wendde Calton zich tot de
oude vrouw in den hoek.
»Gg wenscht mg te spreken,* zei hg op
vriendelgken toon, daar zg, niettegenstaande
richting met aandrang toe: Sluit u in
menigte aan bij de >Nederlandsch Zuid-Afri
kaansche Vereeniging!* Wekt in uwe o u-
geving allen eveneens tot toetreding op
Sticht afdeelingen in de grootere plaatsen,
en vormt aldus, ter bezegeling onzer blij
vende belangstelling in de worstelende stam
verwanten daarginder, een machtigen Ne
derlandschen bond voor Zaid-Afrika.«
Onder de onderteekenaars treffen we man
nen aan van alle richtingen en gelooven,
redactieleden van 't Handelsblad, Nieuws,
de Tjjd e.a. liberalen, antirevolutionairen
en katholieken. Voor hen, die meenen hier
iets goeds te kunnen doen, zjj herinnerd
dat men zich als lid kau aangeven bjj den
secretaris, den heer Paul den Tex, Heeren
gracht 318, Amsterdam, en dat de jaar-
lgksche contributie f 3 bedraagt.
üiiileiil&rkd.
De »Jockey-Clab«, waarvan de leden
allen behooren tot den oudsten Franschen
adel, zal deelnemen aan de Wereldtentoon
stelling. Zg heeft besloten 4 millioen in
louis d'or te exposeeren met de bedoeling te
laten zien de enorme hoeveelheid goud, welke
deze som vertegenwoordigt.
De Duitsehe pers beklaagt zich ernstig
over de censuur, welke de Portugeesche
overheid uitoefent op handelstelegrammen
naar en van Delagoabaai. De Duitsehe am
bassade te Lissabon heeft tegen dat op
treden krachtig geprotesteerd.
De Amerikaansche rageering heeft alle
onderhandelingen met Duitsehland afgebro
ken over het nieuwe handelsverdrag. Dit
ernstige besluit is genomen na de discussie
in de parlementaire afdeelingen, waar de
agrariërs een meerderheid verkregen voor
maatregelen, beoogende het verbod van het
invoeren van Amerikaansch vleesch te be
ginnen met 1908.
Het incident wordt nog verergerd door de
onthullingen van den sociaal-domocratischen
afgevaardigde Kunert, die in den Rgksdag
een vertrouwelijk schrjjven van den Minister
van Binnenlandsche zaken voorlas, waarin
aan de gemeentebesturen werd verboden den
Amerikaan8chen consuls inlichtingen te ver
strekken over den gezondheidstoestand van
den Dnitschen veestapel, opdat men zich
steeds zou kunnen beroepen op het uitste
kende Engelsche vleeseh.
zjju afschuw voor haar, een vrouw en wel
een stervende vrouw was.
»Ja, verdkraste moeder Gootsnip,
terwgl zg weder ging liggen en de onzin
delijke dekens tot aan baar hals optrok.
»Je bent toch geen dominé?* vroeg zg niet
zonder achterdocht.
»Neen, ik ben advocaat.*
»Ik wil die verddominé's hier niet
hebben,* bromde de oude vrouw. »Ik ga
nog niet dood, verd ik word weer
beter en sterk en kan dan nog een goed
leventje hebben.*
»Ik vrees dat gjj niet meer zult her
stellen," zei Calton vriendeljjk. »Het is
beter, dat ik om een dokter zend."
»Neen, dat gebeurt niet," antwoordde de
oude vrouw, terwgl zg hem, hoe zwak ook,
een slag trachtte te geven. »Ik wil al die
vuiligheid niet in mjjn lijf hebben.Ik
wil geen dominé en geen dokter hebben.
Ook zon ik geen advocaat willen zien, maar
ik wil mgn testament maken, dat wil ik,
verd.
»Denk er aan, dat ik je horloge krjjg."
schreeuwde Lizer van uit haar donkeren hoek,
>Als je het aan Sal geeft, krab ik der
oogen uit der hootd."
»Stilte zei Kilsip gebiedend en met een
vloek op de lippen, kroop Lizer weer in
haar hoek terug.
>Ze is zoo scherp als een eist," klaagde
de oude vrouw, toen de rust weder hersteld
was. >Die jonge kat is door mg gevoed,
en na keert ze zich tegen mg, vervl.
»Nu," zei Calton een weinig ongeduldig,
waarom wildet gjj rag spreken."
»Niet zoo'n haast,," bromde de oude vrouw
de wenkbrauwen fronsende >of ik vertel je
niets, zoo waar helpe mg G.
Aartshertogin Stefanie, weduwe van
Kroonprins Rudolf van Oostenrijk, heeft de
leien van haar huis aan een dejeuner ver-
eeni/d, om afscheid van hen te nemen en
daarna afstand te doen van hare keizerlijke
waardigheid en haar plaats aau het hof, ten
einde met den Hongaarschen graaf Lonyay
in het huweljjk te kunnen treden.
Uit Caïro wordt gemeld dat de directeur
der gevangenis van Rosette bevel heeft ont
vangen de behandeling van Osman Digna
te verzachten en hem zjjne ketenen af te
nemen. Men had hem nl. eene uiterst strenge
behandeling doen ondergaan, om hem te
dwingen de plaats aan te w ijzen waar de
Khalifa zgne schatten heeft begraven, maar
de Osman bleef stom als het graf. Thans
wil men het met een zoet ljjntje probeeren,
maar men stelt zich daarvan weinig voor.
De Keizerin-weduwe van China moet aan
alle onder-koningen en gouverneurs vertrou
welijke opdracht hebben gezonden om alle
Chineezen te arresteeren, die hebben deel
genomen aan de beweging ten gunste van
hervormingen. Men vreest dat eene Christen
vervolging op groote schaal daarvan het
gevolg zal zgn.
Een hevige aardbeving heeft da zuidelijke
provinciën van Mexico geteisterd. Verschei
dene dorpen zjjn verwoest. Het aantal slacht
offers is nog niet bekend.
De eigenaars van het in Zuid-Afrikaan-
sche wateren door de Engelsche overheid
wed rrechteljjk aangehouden stoomschip
>Bundesrat« hebben van de Engelsche re
geering een millioen mark schadeloosstelling
geeischt en den steun der Duitsehe regeering
ingeroepen.
Osfontein, 2 Maart. »Times.« De
plaats waar de vjjand zich bevindt is niet
met juistheid bekend.
Uitstekend bereden kommando's omzwer
men het Engelsche lesrer en men verwacht
tegenstand te Abrahamskraal, 30 mjjlen ten
Oosten van Paardeberg.
Men bericht dat Joubert zich daar bevindt,
die daar zjjn krjjgsmaoht bjjeentrekt be
staande met het geheele leger, die bjj Lady-
smith lag en de Noordoostelijke Vrg'staters.
President Stein is in het Boerenkamp bg
Abrahamskraal in den morgen van 27 Feb.
Daar zjj bjjna geheel uitgeput was, keerde
Calton zich tot Kilsip en fluisterde dezen
in, om een doktor te ontbieden. De re
chercheur schreef een briefje en gaf dit
aan Lizer ter bezorging. Ook het andere
meisje stond op, stak haar arm door dien
vau het kind en ze verlieten te zamen het
vertrek.
»Zjjn die twee meiden weg?" vroeg
moeder Gootsnip. >Goef, want wat ik jullie
te vertellen heb, heeft niet in de courant
te staan."
»Wat wilt gjj ons vertellen?" vroeg
Calton zich vooroverbuigende.
De oude vrouw nam nog een slok jene
ver, waardoor haar levensgeesten werden
opgewekt, zoodat zjj overeind kwam en
zoo vlug begon te spreken, als vreesde zij
te sterven, zonder het geheim verteld te
hebben.
»Gjj zjjt hier vroeger geweest," zei zg
met haar magere vinger naar Calton wij
zende, >ge hebt alles van haar willen
weten, maar dat lukte niet verd
Ze wou niet, dat ik het vertelde, ze was
altgd een trotsche meid en pronkte maar
terwgl haar arme moeder lag te sterven."
»Haar moeder?" Zgt gjj de moeder van
Rosanna Moore?" riep Calton vol verba
zing uit.
»Ik mag sterven als het niet waar is,"
kraste de oude vrouw. »Der arme vader
stierf van 't drinken, vervlis die en
nou volg ik hem op dezelfde manier en
naar dezelfde plaats. Je was vroeger zeker
niet in de stad, anders had je ook wel
werk van der gemaakt, hoor."
>Vaa Rosanna?"
»Ja, van Rosanna," antwoordde moeder
Gootsnip. Ze was aan het tooneel en lieve
aangekomen. Hg sprak de burgers toe en
vermaande hen zich Majoeba te herinneren
en Cronjé te bevrjjden.
Abrahamskraal ligt ongeveer dertig mjjlen
ten Oosten van Paardeberg en de Boeren
schjjnen daar in een aanzienlijk aantal bjjeen
te zgn. Voor zooverre de kaart doet zien kan
daar een sterkere positie gekozen worden
dan ergens in den omtrek. De Modderrivier
neemt daar de Kaalspruit in zich op en stelt
men die rivieren voor als een liggende <3
dan ligt Bloemfontein daartusschen. Roberts
moet, zoo hjj den loop der rivier volgt en
naar Bloemfontein oprukt, bg den kop van
de <1 met de Boeren in contact komen.
Forceert hg die stelling, dan ligt tusschen
hem en Bloemfontein nog de hooge Aas
vogelkop.
Jonbert zon zich in eigen persoon op dit
deel van het oorlogsveld bevinden. Na de
overgave bg Koedoesdrift verwachtte men
dat Roberts zon doormarcheeren op Winburg
en Bloemfontein rechts zou laten liggen.
De Boereu schjjnen hem na tot een slag uit
te noodigen, meer in de richting vau Bloem
fontein.
Of Roberts daarop ingaat? Doet hjj het
niet en maakt bjj weer een van zjjn ruime
omtrekkende bewegingen dan stelt hg zgn
flank en verbindingslgu bloot aan de aan
vallender »uitstekend bereden* kommando's,
immers de Boeren zullen dan niet te Abra
hamskraal bjj da pakken nesr big ven zitten.
Doet hjj het wel, dan zal hg voor het
eerst tegenover een met zorg gekozen Boe-
renstellingen komen, waar kanonnen en
amunitie niet zullen ontbreken, evenals bg
Koedoesdi ift.
Het telegram uit Osfontein van 2 dezer
aan de »Times« zigfc nog, dat da telegra
fische gemeenschap steeds moeiljjker wordt
naar mate het Engelsche leger verder het
vjjandeljjke land intrekt, en dat het bjjna
onmogeljjk is geworden, voeder voor de
paarden te krjjgen.
P a r jj s, 4 Maart. De gezant van de Ver-
eenigde Staten te Parjjs verklaarde heden,
dat de Vereenigde Staten niet tusschenbeide
zullen komen in den oorlog in Zuid-Afrika
omdat hun belangen er niet bjj betrokken
zgn. Slechts een geval zou Amerika zgn ge
reserveerde houding doen verlaten, nl. indien
Engeland en Transvaal het er over eens
waren een bemiddeling te aanvaarden, doch
hjj geloofde dat dit zich niet zou voordoen.
deugd, wat was het een prachtige meid,
alle mannen waren dol op der en zg danste
maar en stak den gek met ze .vervl.
maar ze was altgd goed voor me, totdat
hjj kwam."
»Wie kwam?"
»Hjjl" gilde de oude vrouw, zich op
haar arm steunende, terwgl haar oogen
van woede en wraakzucht schitterden. »Hjj
kwam met diamanten en geld en bracht
mgn arm kind ten val en hoe trotsch heeft
hg nu al die jaren zgn hoofd opgehouden,
alsof hjj een heilige was, verd. is hjj
verd.
»Wien bedoelt ze?« fluisterde Calton
tegen Kilsip.
Wien ik bedoel,* gilde mosder Gootsnip,
wier gehoor scherp genoeg was, om deze
vraag te verstaan. >Wel, Mark Frettlyl*
>Groote Godl* Calton zat verstomd en
zelfs de onverstoorbare Kilsip toonde eenige
verbazing.
»Hjj was een doordraaier in zgn tjjd,* ver
volgde moeder Gootsnip, hg kreeg mjjn
dochter in het oog, verleidde haar en liet
haar en der kind aan der lot over, die ge-
meene vent, die hg was.*
»Haar kind! Hoe heet dat?*
»Bah!« antwoordde het oude wjjf min
achtend, >alsof je mgn kleindochter Sal niet
kent.*
»Sal, de dochter van Mark Frettly?*
>Ja, ze is even mooi als dat andere kind,
al is ze een ongelukskind. Ja, ik heb wel
gezien, hoe ze in zjj en satjjn liep, terwgl
vg er smerig uitzagm en Sal, der halve
zuster verd
n
>Landgenooten
«iwHMnnananBnHKaHaMHBHnHBMMnBaft
(Wordt vervolgd.)
